I. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ đặc trưng của bộ môn GDQP-AN, yêu
cầu đổi mới giáo dục cũng như thực tiễn dạy học bộ mơn, ngồi giáo dục kiến
thức cịn phải giáo dục cho các em lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc, qua
đó giúp các em dần dần hình thành nhân cách cho mình.
Hiện nay đất nước ta đang đẩy mạnh sự nghiệp CNH-HĐH và đổi mới đất
nước theo hướng tích cực, chủ động hội nhập thế giới. Vừa giữ gìn bản sắc văn
hóa dân tộc vừa chủ động hội nhập quốc tế. Tiếp thu có chọn lọc nền văn hóa thế
giới. Vì vậy việc học tập, rèn luyện tư tưởng, đạo đức, lối sống và làm theo tấm
giương đạo đức Hồ Chí Minh là việc làm hết sức cần thiết. Bởi vì tư tưởng đạo
đức Hồ Chí Minh là nền tảng của xã hội, là động lực vượt qua khó khăn, thử
thách để phát triển kinh tế đất nước, hồn thiện nhân cách của mỗi người.
Bên cạnh đó, vấn đề giáo dục đạo đức cho học sinh trong nhà trường vẫn
chưa đạt được hiệu quả cao một phần do ảnh hưởng nhiều tác động như phim,
ảnh, lối sống hưởng thụ, các trị chơi điện tử... ngồi ra, một số phụ huynh lo
làm việc, kiếm tiền ít có thời gian quan tâm đến con cái chỉ phó mặc cho nhà
trường giáo dục. một khía cạnh khác là cơ chế thị trường đã len lỏi vào nếp suy
nghĩ của một số phụ huynh và học sinh chỉ quan tâm đến các môn học tự nhiên.
xem nhẹ những môn học khác và xem đó là “Mơn phụ” từ đó dẫn đến có sự lệch
lạc trong tư duy, nảy sinh những vấn đề dẫn đến sự suy thoái về đạo đức trong
một bộ phận thanh thiếu niên hiện nay. Vì vậy, cùng với những bộ mơn khác, bộ
mơn Giáo dục quốc phịng - An ninh cũng đóng một vai trị quan trọng trong
việc giáo dục đạo đức cho học sinh; giáo dục học sinh lòng yêu nước, truyền
thống tốt đẹp của dân tộc, lịng biết ơn đối với ơng cha đã ta đổ bao mồ hơi
xương máu mới có được cuộc sống tốt đẹp như ngày hôm nay, giáo dục cho học
sinh tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội… Ngoài những phương pháp dạy
học truyền thống giáo viên dạy Giáo dục quốc phòng - An ninh cần phải lồng
ghép giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh trong từng tiết dạy để học sinh
thấm nhuần tư tưởng đạo đức của Người. Học tập và làm theo tấm giương đạo
đức của Bác để sau này trở thành những công dân có đủ phẩm chất cách mạng,

có tinh thân yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội góp phần xây dựng đất nước.
Xuất phát từ những lí do trên, tơi mạnh dạn nghiên cứu và áp dụng đề tài:
“Lồng ghép giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học Giáo dục
quốc phòng - An ninh tại trường THPT”.
1.2. Mục đích nghiên cứu

1


Để góp phần vào cơng cuộc đổi mới phương pháp dạy học, đảm bảo tính
chính xác khoa học, tăng cường gây cảm xúc các thông tin về nhân vật, sự kiện
lịch sử, trước hết giáo viên cần chú ý đến sự trình bày sinh động giàu hình ảnh
của giáo viên trong tường thuật, miêu tả, kể chuyện, nêu đặc điểm của nhân vật
lịch sử...kết hợp với các phương pháp khác. Đặc biệt cần coi trọng việc sử dụng
khéo léo, hiệu quả các phương tiện trực quan: tranh ảnh, bản đồ, lược đồ, sa bàn,
mơ hình vật thật, phim đèn chiếu, phim video… và từng bước ứng dụng công
nghệ thông tin phù hợp trong dạy học, giúp các em có thể lĩnh hội kiến thức
nhanh nhất, chính xác, hiệu quả nhất.
Góp phần nâng cao hiểu biết, nhận thức của học sinh về tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh. Nâng cao cho học sinh ý thức và ý chí học tập,rèn luyện vì bản
thân, gia đình và xã hội, chú trọng tu dưỡng về phẩm chất đạo đức, hành vi ứng
xử, tuân thủ nội quy nhà trương và pháp luật của nhà nước, tích cực tham gia
các cơng tác xã hội, các hoạt động tình nguyện vì cộng đồng.
Bên cạnh đó, cần tận dụng mọi cơ hội, mọi khả năng để học sinh có được
phương thức lĩnh hội một cách cụ thể, giàu cảm xúc, được trực tiếp quan sát các
hiện vật lịch sử, được nghe báo cáo, tiếp xúc, trao đổi với các nhân chứng lịch
sử, nhân vật lịch sử. Điều này giúp cho học sinh như đang “trực quan sinh động”
q khứ có thực mà thực tiễn khơng có. Ngồi ra giáo viên cịn có thể tổ chức
phương pháp hỏi, trả lời, trao đổi sao cho hiệu quả nhất. Qua đây, giáo viên đặt
ra những câu hỏi cho học sinh trả lời, thảo luận, tranh luận với nhau hoặc có thể

trao đổi với cả giáo viên, qua đó học sinh lĩnh hội được bài học theo tinh thần
đổi mới phương pháp dạy học: dạy học tự khám phá tự phát triển. Cần đa dạng
hóa các hình thức tổ chức dạy học như:
- Học ở lớp, phịng bộ mơn, bảo tàng, di tích lịch sử, nghe báo cáo…
- Học chung cả lớp, cá nhân, theo nhóm….
Tóm lại, việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ thơng là q trình
chuyển đổi phương pháp dạy học “thầy nói - trị nghe” hoặc “thầy đọc - trò chép”
sang phương pháp dạy học mới. Trong đó, giáo viên là người tổ chức, hướng dẫn
q trình học tập của học sinh. Cịn học sinh phải chủ động tham gia vào hoạt
động học tập, tự tìm kiếm kiến thức, hình thành năng lực sáng tạo, rèn luyện khả
năng tự học. Nhưng khơng có nghĩa là cho học sinh hoạt động bằng mọi giá. Đặc
thù của mơn Giáo dục quốc phịng - An ninh là việc tiếp nhận, xử lý các thông tin
từ sử liệu là khâu đầu tiên, tất yếu của quá trình nhận thức quá khứ, cũng như hiện
tại và tương lai không được bỏ qua và coi nhẹ.
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

2


1.3.1. Đối tượng nghiên cứu:
Là học sinh lớp 10 ở trường THPT Thiệu Hóa.
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu:
Những bài học lý thuyết trong sách giáo khoa Giáo dục quốc phòng lớp 10
và Những hình ảnh, clip có liên quan đến chương trình được thu thập từ các
nguồn: Internet, Báo chí, truyền hình....
Đặc biệt là những tác phẩm có giá trị viết về cuộc đời và sự nghiệp của chủ
tịch Hồ Chí Minh như: Cuộc đời hoạt động của chủ tịch Hồ Chí Minh của Trần
Dân Tiên; Búp sen xanh của Sơn Tùng; Tác phẩm văn của chủ tịch Hồ Chí Minh
của Hà Minh Đức; Các chuyên đề về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh của Nxb
chính trị quốc gia...

1.4. Phương pháp nghiên cứu
Từ thực tiễn môn Giáo dục quốc phịng ở trường THPT là giúp học sinh có
những kiến thức cơ bản, cần thiết về lịch sử dân tộc, truyền thống đấu tranh
chống giặc ngoại xâm, truyền thống của Quân đội, Công an cũng như những
kiến thức về quốc phịng phổng thơng... Góp phần hình thành ở học sinh thế giới
quan khoa học, giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước, truyền thống anh hùng
cách mạng; bồi dưỡng các năng lực tư duy, hành động, thái độ đúng đắn trong
ứng xử xã hội và công cuộc xây dựng, bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ
nghĩa. Vì vậy, phương pháp và hình thức dạy học lý thuyết mơn Giáo dục quốc
phòng rất phong phú, đa dạng gồm:
- Thảo luận nhóm
- Đóng vai
- Giải quyết vấn đề
- Nghiên cứu tình huống
- Trực quan
- Diễn giảng
- Đàm thoại
- Kể chuyện
- …………….
Để thực hiện nghiên cứu đề tài này tôi dùng các phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận và tổ hợp các phương pháp, khoa học
bằng con đường dùng suy luận dựa trên các tài liệu khác nhau:
- Nhóm các phương pháp thực tiễn sư phạm:
+ Điều tra thực tiễn sư phạm.
+ Quan sát dự giờ và trực tiếp giảng dạy.

3


+ Lấy ý kiến của giáo viên và học sinh.

+ Phương pháp điều tra tổng hợp toán học.
Các phương pháp trên được kết hợp với nhau trong quá trình nghiên cứu để
phân tích, tổng hợp, đánh giá tìm ra các mấu chốt thiết thực của vấn đề nghiên cứu.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Trong bối cảnh sự phát triển nhanh chóng của khoa học - cơng nghệ hiện
nay, của xu thế tồn cầu hóa, các nước trên thế giới và Việt Nam đều hướng đến
việc cải cách nền giáo dục để thích ứng với hồn cảnh mới.
Nghị quyết đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng đã nêu rõ: “Để
đáp ứng yêu cầu về con người và là nguồn lực là nhân tố quyết định sự phát triển
của đất nước trong thời kì cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, cần tạo chuyển biến cơ
bản, tồn diện về giáo dục và đào tạo. Đổi mới phương pháp dạy và học, phát
huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người học, coi trọng thực hành,
thực nghiệm ngoại khóa, làm chủ kiến thức, tránh nhồi nhét, học vẹt, học chay”.
Quán triệt đường lối của Đảng, ngành giáo dục và đào tạo xác định nhiệm
vụ trọng tâm là tiến hành đổi mới phương pháp dạy học kết hợp với nội dung
chương trình sách giáo khoa và kiểm tra đánh giá. Trong đó, chủ trương đổi mới
phương pháp dạy học được ghi rõ trong Luật giáo dục năm 2005: “Phương
pháp giáo dục phổ thơng phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng
tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng
phương pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác
động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú cho học sinh”.
Trong mơ hình dạy học truyền thống, giáo viên giữ vai trò chủ thể, độc
quyền cung cấp tri thức, đánh giá học sinh, còn học sinh trở thành những người
thụ động ghi chép, học thuộc lịng những gì giáo viên dạy trên lớp. Mục đích
của việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ thông là “thay đổi lối dạy
truyền thụ một chiều sang dạy học theo phương pháp dạy học tích cực nhằm
giúp học sinh phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo, rèn luyện thói
quen và khả năng tự học, tinh thần hợp tác, kĩ năng vận dụng kiến thức vào
những tình huống khác trong học tập và thực tiễn”.

Những quan điểm trên là cơ sở xác định bản chất của việc đổi mới phương
pháp dạy học, là chuyển từ mơ hình dạy học theo kiểu truyền thống - lấy giáo
viên làm trung tâm sang mơ hình dạy học mới - lấy học sinh làm trung tâm hay
mơ hình dạy học hướng vào người học. Vì vậy trong dạy học nói chung và dạy
học Giáo dục quốc phịng nói riêng cần thay đổi cách dạy và cách học theo

4


hướng tích cực hóa người học. Người dạy sẽ đóng vai trị chủ đạo, cịn người
học đóng vai trị chủ động chiếm lĩnh tri thức.
Qua q trình giảng dạy, tơi nhận thấy, Giáo dục quốc phòng - An ninh cho
học sinh là một bộ phận quan trọng của công tác giáo dục quốc phịng tồn dân,
An ninh nhân dân. Giáo Dục Quốc Phịng - An ninh là mơn học chính khóa nằm
trong chương trình giảng dạy của các trường Trung học phổ thơng nhằm rèn luyện
hình thành nhân cách, góp phần nâng cao ý thức Quốc phòng - An ninh, củng cố
nền quốc phịng tồn dân, An ninh nhân dân vững mạnh. Để từ đó các em có ý
thức hơn nữa, trách nhiệm hơn nữa đối với hai nhiệm vụ chiến lược của cách
mạng Việt Nam đó là Xây dựng và Bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Bên cạnh đó, việc đổi mới một cách hiệu quả phương pháp dạy học trong
giảng dạy cho đối tượng là học sinh THPT nó có ý nghĩa rất lớn đối với việc
nâng cao chất lượng bộ mơn, bởi vì đối tượng là học sinh thì sự nhận thức, khả
năng tư duy có hơn so với những em ở bậc THCS song vẫn cịn nhiều hạn chế.
Vì thế người giáo viên cần phải khơi dậy tính tích cực, sự chủ động trong học
tập cũng như các hoạt động khác không những làm cho các em thu nhận được
một lượng tri thức tốt nhất cho bản thân mà còn là cơ sở vững chắc để các em
bước vào các bậc học cao hơn như Đại học, Cao đẳng hay Trung học chuyên
nghiệp. Đó là các bậc học mà các em phải có năng lực tư duy và ý thức tự tìm
hiểu cao hơn.
Chúng ta biết, việc dạy học được tiến hành trong một q trình thống nhất,

gồm hai khâu có tác dụng bổ sung qua lại cho nhau: giảng dạy và học tập. Dĩ
nhiên, cả hai khâu này đều là một quá trình nhận thức, phải tuân theo những quy
luật nhận thức. Nhận thức trong dạy học được thể hiện trong hoạt động của giáo
viên và học sinh đối với việc truyền thụ và tiếp thu một nội dung khoa học được
quy định trong chương trình đối với những phương pháp dạy học thích hợp,
những phương tiện hình thức cần thiết để đạt được kết quả nhất định đã đề ra.
Vì vậy, để phát huy tính tích cực của học sinh trong giờ dạy GDQP-AN
trong trường THPT, người giáo viên cần tổ chức hướng dẫn học sinh tự chiếm
lĩnh tri thức qua thực hành, quan sát, tìm hiểu, nhận xét và rút ra kiến thức về
môn học thông qua giáo dục tư tưởng, đạo đức qua những bài học trong và
ngoài sách giáo khoa.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Hiện nay đất nước ta đang đấy mạnh sự nghiệp CNH-HĐH đất nước tiến
nhanh, tiến mạnh trên con đường XHCN. Từng bước hội nhập quốc tế để đưa

5


nước ta trở thành nước công nghiệp, sánh vai cùng với các cường quốc năm
châu, thực hiện mục tiêu của Đảng là “Xây dựng thành công CNXH và bảo vệ
vững chắc tổ quốc Việt Nam XHCN” Học sinh khi ra trường phải là người vừa
có tài, vừa có đức; “vừa hồng, vừa chuyên”.
Cùng với các bộ môn như: Văn học, Lịch sử, Giáo dục công dân...Giáo
dục đạo đức cho học sinh qua tiết học Giáo dục quốc phòng - An ninh là rất
quan trọng. Vì mơn Giáo dục quốc phịng - An ninh có những bài học xun
suốt tiến trình lịch sử của dân tộc như: Lịch sử và truyền thống đánh giặc giữ
nước của dân tộc Việt Nam. Mỗi thời đại đều xuất hiện những anh hùng dân tộc
có đầy đủ phẩm chất đạo đức để giữ gìn nền độc lập của Tổ quốc đưa đất nước
ta phát triển. Tiêu biểu trong các vị anh hùng dân tộc đó là chủ tịch Hồ Chí Minh
vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc. Người đã dâng hiến cả cuộc đời cho sự nghiệp

cách mạng. Người là kết tinh các phẩm chất cao đẹp của dân tộc ta suốt mấy
nghìn năm dựng nước và giữ nước. Người đã đi xa nhưng Người đã để lại cho
dân tộc ta một di sản tinh thần hết sức to lớn trên mọi lĩnh vực. Những tư tưởng
của chủ tich Hồ Chí Minh là “Kim chỉ nam” cho mọi hoạt động của Đảng và
nhà nước ta. Hiện nay toàn Đảng, toàn quân, toàn dân đang thực hiện học tập và
làm theo tấm giương đạo đức của Người.
Là giáo viên giảng dạy Giáo dục quốc phòng - An ninh, qua nhiều năm
kinh nghiệm, tôi nhận thấy rằng việc lồng ghép giáo dục đạo đức tư tưởng Hồ
Chí Minh trong các bài giảng là vơ cùng cần thiết nhằm nâng cao được tư tưởng
đạo đức cách mạng cho học sinh. Bởi vì cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác
đã đi suốt quá trình lịch sử cứu nước của dân tộc. Tư tưởng của Người còn định
hướng cho mọi hoạt động của Đảng và nhà nước ta trong công cuộc đổi mới
hiện nay.
Trước những biến động phức tạp của thế giới. Một bộ phận cán bộ, Đảng
viên với lối sống tha hóa, suy thối về đạo đức, lối sống đã ảnh hưởng khơng
nhỏ đến uy tín của Đảng, niềm tin của nhân dân đối với Đảng. Vì vậy, để giáo
dục thế hệ trẻ tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, có lối sống lành mạnh, tinh
thần yêu nước, tự hào dân tộc, yêu CNXH sâu sắc thì việc lồng ghép giáo dục
đạo đức tư tưởng của Bác trong giảng dạy Giáo dục quốc phòng - An ninh có tác
dụng khơng nhỏ góp phần hình thành nhân cách, lối sống của học sinh.
2.3. Các giải pháp đã thực hiện để giải quyết vấn đề.
2.3.1. Các nguyên tắc khi lồng ghép kiến thức.
Thứ nhất: Sử dụng đúng mục đích

6


Trong quá trình dạy học giáo viên phải đề ra được mục đích khi sử dụng các
biện pháp lồng ghép, tiến trình các hoạt động lên lớp. Mục đích của mỗi bài học
chính là chiếm lĩnh tri thức, hình thành và phát triển kỹ năng, nhân cách. Mỗi

một yếu tố chủ quan hay khách quan đều có một chức năng riêng nên chúng ta
phải nghiên cứu cụ thể để sử dụng đúng mục đích phù hợp và yêu cầu bài học.
Thứ hai: Sử dụng đúng lúc
Nghĩa là việc lồng ghép trong quá trình giảng dạy lúc nào cũng được sử
dụng hợp lý nhất, trong quá trình trình bày kiến thức mới hay là củng cố kiến
thức kỹ năng đã học hoặc ra bài tập về nhà. Tóm lại cần đưa ra khi học sinh cần
được minh họa, cần tìm hiểu nhất về nội dung bài học, tránh đưa ra đồng loạt
phân tán sự chú ý của học sinh.
Thứ ba: Sử dụng đúng mức, cường độ.
Tùy vào từng nội dung, mục đích sử dụng mà giáo viên đưa ra những yêu
cầu khác nhau đối với học sinh. Trong giờ giảng bài mới, vì điều kiện thời gian
khơng cho phép nên giáo viên chỉ tập trung giới thiệu thuyết minh một số hình
ảnh, phim tư liệu...
Thứ tư: Nội dung thuyết minh
Nội dung thuyết minh phải sinh động, hấp dẫn, kết hợp với những lời nói
truyền cảm sẽ có sức thuyết phục cao đối với học sinh.
2.3.2. Một số biện pháp về lồng ghép giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí
Minh trong dạy học Giáo dục quốc phòng - An ninh.
2.3.2.1. Một số nội dung cơ bản về tư tuởng, đạo đức Hồ Chí Minh
Nhin chung về tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh có thể khái qt thành 4
nội dung cơ bản là:
- Trung với nước, hiếu với dân.
- Tình yêu thương con người.
- Đức tính Cần, Kiệm, Liêm, Chính, Chí công vô tư.
- Tinh thần Quốc tế trong sáng.
2.3.2.2. Sự chuẩn bị của giáo viên
Đối với công việc dạy học nói chung, dạy học Giáo dục quốc phịng Ạn ninh nói riêng. Việc chuẩn bị của giáo viên là vơ cùng cần thiết. Ngồi việc
xác định mục đích, u cầu, đồ dùng dạy học liên quan đến bài dạy. Giáo viên
còn dự kiến cho bài dạy, dạy mục nào, chuẩn bị đồ dùng dạy học gì, kiến thức
cho mục đó ra sao… Đối với những bài dạy liên quan đến việc lồng ghép giáo

dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh thì giáo viên phải xác định nội dung cần
lồng ghép, thời điểm lồng ghép, cách lồng ghép như thế nào cho phù hợp với bài

7


dạy… dùng hình ảnh tư liệu, nội dung tài liệu liên quan đến chủ tịch Hồ Chí
Minh, Bởi vì tư tưởng đạo đức của Bác là vô cùng rộng trên nhiều lĩnh vực…
Giáo viên phải biết chọn lọc, linh hoạt vận dụng một tư tưởng nào đó để lồng
ghép vào bài dạy. Khi áp dụng phương pháp này giáo viên phải chú ý đến thời
gian phân bố trong tiết học. Tuyệt đối giáo viên không được “Tham” kiến thức,
sa đà. Tránh tình trạng biến giờ dạy Giáo dục quốc phịng - Ạn ninh thành tiết kể
chuyện đạo đức Hồ Chí Minh.
2.3.2.3. Một số nội dung được lồng ghép trong bài dạy
Đối với việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy
học Giáo dục quốc phịng - An ninh có thể thơng qua nhiều hình thức. Trong một
bài dạy có thể dùng hình ảnh, tư liệu, phim tư liệu, kể chuyện đạo đức Hồ Chí
Minh, trích dẫn những câu nói của Bác hoặc tư liệu văn học về Bác để giáo dục
tư tưởng của Bác đối với học sinh. Sau đây là một số phương pháp có thể thực
hiện lồng ghép trong các bài dạy:
* Về lòng yêu nước thương dân và tư tưởng độc lập tự do:
Tư tưởng này xuyên suốt trong cuộc đời hoạt động của Bác, thể hiện qua
nhiều nội dung của bài dạy.
- Khi dạy mục I.4: Cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, lật đổ chế độ
thực dân nửa phong kiến (Thế kỷ XIX đến năm 1945)[Bài 1-lớp 10]: Sau khi
trình bày sơ lược các phong trào yêu nước ở đầu thế kỉ XX Phong trào Đông Du,
Đông kinh nghĩa thục, Duy tân, phong trào chống thuế ở Trung kì…..Giáo viên
kết luận: Sau khi phong trào Cần Vương thất bại đến thế kỉ XX có nhiều xu
hướng cứu nước. Nhưng tất cả các phong trào này đều bị thất bại. Cách mạng
Việt Nam bị khủng hoảng về con đường cứu nước. Trong hồn cảnh đó Nguyễn

Tất Thành đã đáp ứng được yêu cầu của lịch sử. Nguyễn Tất Thành sinh ra trong
gia đình trí thức u nước, q hương có truyền thống cách mạng. Người rất
khâm phục tinh thần yêu nước của các cụ Phan Bội Châu, Phan Châu
Trinh...nhưng Người không tán thành đường lối cứu nước của các cụ. người
quyết định tìm con đường cứu nước mới cho dân tộc. Ngay từ nhỏ Người sớm
có tinh thần yêu nước. Khi vào học trường quốc học ở Huế Người tham gia
phong trào chống thuế ở Trung kì bị buộc thơi học sau đó Người vào bến cảng
nhà Rồng để ra nước ngồi tìm đường cứu nước
Để giáo dục cho học sinh tinh thần u nước, ý chí quyết tâm tìm con
đường cứu nước cho dân tộc. Giáo viên kể chuyện “Hai bàn tay”:
Khi vào Sài gòn Nguyễn Tất Thành gặp lại anh Tư Lê người quen cũ lúc
còn ở Phan Thiết. Người tâm sự với Tư Lê:

8


- Tôi muốn ra các nước phương Tây xem họ làm như thế nào sau đó trở về
giúp đồng bào chúng ta.
- Nhưng chúng ta lấy tiền đâu để đi - Tư Lê nói lại.
Nguyễn Tất Thành giơ hai bàn tay nói:
- Đây, tiền đây, tiền đây chúng ta làm bất cứ việc gì để sống và để đi.
Tư Lê khơng giữ lời hứa, Bác một mình làm phụ bếp trên tàu La-tus-trơtrê-vin ra nước ngồi tìm đường cứu nước...
Thơng qua việc giáo viên kể chuyện học sinh thấy được ý chí và nghị lực,
tinh thần vượt qua khó khăn và thử thách để đạt được khát vọng của mình, điều
Bác hằng nung nấu bấy lâu nay là tìm thấy con đường cứư nước cho dân tộc,
học sinh càng biết ơn Bác đã tìm ra con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc
ta để có cuộc sống như ngày nay.
Ngồi ra, nếu sử dụng máy chiếu làm cơng cụ hỗ trợ thì giáo viên có thể sử
dụng những đoạn phim tư liệu về cuộc hành trình cứu nước của Bác sẽ khơi dậy
thêm trong các em lòng khâm phục và kính u Bác Hồ trong cuộc hành trình

đầy gian vì độc lập tự do cho Tổ quốc.

Sau chiến tranh thế giới thứ nhất Nguyễn Ái Quốc thay mặt những người
Việt Nam yêu nước tại Pháp gửi tới hội nghị Véc-xai bản u sách địi tự do,
quyền bình đẳng cho dân tộc Việt Nam. Tuy không được chấp nhận nhưng việc
làm đó gây tiếng vang rất lớn đối với dân tộc Việt Nam, nhân dân Pháp và các
dân tộc thuộc địa. Tuy nhiên Người vẫn chưa tìm được con đường cứu nước
đúng đắn cho dân tộc Việt Nam. Tháng 7/1920 Người đọc “Sơ thảo lần thứ nhất

9


luận cương về các dân tộc và thuộc địa” của Lê-nin. Khi giảng đến sự kiện này,
giáo viên có thể sử dụng các trích đoan thơ của Chế Lan Viên “Người đi tìm
hình của nước” để minh họa một cách sinh động tâm trạng, nỗi niềm xúc động
của Bác khi người tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc… Ngồi
một mình trong phịng Người sung sướng muốn phát khóc lên Người nói một
mình như đang nói với toàn thể dân tộc “Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ đây
là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng cho chúng ta. Muốn
cứu nước và giải phóng dân tộc khơng có con đường nào khác là con đường
cách mạng vô sản”...” “Lệ Bác Hồ Rơi trên chữ Lê Nin...phút khóc đầu tiên là
phút Bác Hồ cười” Như vậy, từ một người yêu nước chân chính Người đến với
chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tìm ra con đường cứu nước đúng đắn đã giải phóng cho
dân tộc ta khỏi ách áp bức, bóc lột của thực dân, phong kiến.

Nguyễn Ái Quốc phát biểu tại ĐH ĐB toàn quốc lần thứ 18 của Đảng Xã hội Pháp
(12/1920)

Và rồi, Đảng cộng sản Việt Nam - Đội tiên phong của giai cấp cơng nhân
do chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập đã ra đời. Đánh dấu một bước ngoặt vĩ đại của

lịch sử cách mạng Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, của chủ tịch Hồ Chí
Minh, cách mạng nước ta đã trải qua các cao trào Xô Viết - Nghệ Tĩnh (1930 1931); phong trào Dân chủ địi tự do, cơm áo và hịa bình (1936 - 1939); phong
trào phản đế và phát động toàn dân tổng khởi nghĩa (1939 - 1945) và đỉnh cao là
thắng lợi rực rỡ của cách mạng tháng 8/1945, lập ra nước Việt Nam dân chủ
cộng hòa - Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở khu vực Đông Nam Á.
- Khi dạy mục I.5: Cuộc kháng chiến chống thực dân pháp (1945 1954) [Bài 1-lớp 10]. Khi giảng đến sự kiện Bác được bầu làm Chủ tich nước
Việt Nam dân chủ cộng hồ…Giáo viên có thể kể cho học sinh nghe sự kiện Bác

10


đã trả lời các nhà báo nước ngoài phỏng vấn “Tơi chỉ có một ham muốn, ham
muốn tột bậc là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn
tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”. Ngoài ra
giáo viên cần chú ý đến sự kiên: Ngay sau khi Hà Nội khởi nghĩa thắng lợi từ
chiến khu Bác về Hà Nội Người rất đau lòng khi thấy nhân ta trải qua trận đói
khủng khiếp, hậu quả chính sách cai trị tàn bạo của thực dân, phong kiến. Vì vậy
ngay sau khi đọc Tun ngơn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng
hòa Người đã ra sắc lệnh diệt “giặc đói” Bản thân Bác cũng nhịn ăn để dành gạo
cứu đói…Bác đã từng căn dặn các vị lãnh đạo “Độc lập dân tộc phải gắn liền
với chủ nghĩa xã hội đem lại cơm no, áo ấm cho dân, nếu độc lập, dân cịn
nghèo đói thì độc lập khơng có nghĩa lí gì”.
Khi Thực dân Pháp quay lại xâm lược nước ta Đảng ta và Bác Hồ đã chủ
trương nhân nhượng để cho dân tộc ta tránh một cuộc chiến tranh bất lợi, nhưng
càng nhân nhượng thực dân Pháp càn lấn tới quyết tâm cướp nước ta một lần
nữa Người kiên quyết kêu gọi nhân dân chiến đấu đến giọt máu cuối cùng để
bảo vệ nền độc lập tự do của Tổ quốc vào ngày 19/12/1946.
Từ năm 1947 đến năm 1954, quân dân ta đã lập được nhiều chiến công,
làm thất bại nhiều cuộc hành binh lớn của Pháp trên khắp các mặt trận. Tiêu biểu
là: Chiến thắng Việt Bắc - Thu Đông (năm 1947); chiến thắng Biên giới (năm

1950); chiến thắng Tây Bắc (năm 1952); chiến cuộc Đông Xuân (1953 - 1954)
mà đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ 7/5/1954, buộc thực dân Pháp phải ký
hiệp định Giơnevơ, miền Bắc được hoàn toàn giải phóng.
- Khi dạy mục I.6: Cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ (1954 - 1975)
[Bài 1-lớp 10].
Sau hiệp định Giơ-ne-vơ đất nước ta tạm thời chia làm hai, miền miền Bắc
được giải phóng tiến lên xây dựng CNXH, miền Nam vẫn cịn nằm trong vịng
kìm kẹp của Mĩ-Ngụy. Sau khi thất bại trong chiến lược “Chiến tranh đặt biệt”
giai đoạn 1961-1965. Mỹ tiếp tục thực hiện chiến lược "Chiến tranh cục bộ", ồ
ạt đưa quân viễn chinh vào miền Nam Việt Nam, đồng thời tiến hành chiến tranh
phá hoại ở miền Bắc. Trong bối cảnh đó, một lần nữa Bác lại kêu gọi cả nước
đứng lên chống Mỹ. Người nói “Dù Mỹ có đưa mấy chục vạn quân vào miền
Nam, nhân dân ta cũng quyết tâm đánh bại chúng, chúng càng thua đau ở miền
Nam thì chúng càng điên cuồng ném bom miền Bắc. Đế quốc Mỹ giống như con
thú dữ bị thương cố giãy giụa trước hơi thở cuối cùng. Khơng có gì q hơn độc
lập tự do. Đến ngày thống nhất ta xây dựng đất nước đàng hoàng hơn tươi đẹp
hơn…” và Bác đã nhắc rất nhiều lần câu nói:“Miền Nam trong trái tim tơi”. Khi

11


tuổi đã cao mỗi buổi sáng thức dậy Bác đều gọi các chiến sĩ bảo vệ vào hỏi miền
Nam hôm nay thắng lợi ở đâu, đồng bào ta trong đó thế nào. Bác có một ước mơ
khi nước nhà thống nhất sẽ vào thăm đồng bào miền Nam. Nhiều lúc khi còn
chiến tranh Bác đề nghị vào thăm miền Nam nhưng các đồng chí Trung ương
khơng đồng ý. Cứ mỗi độ tết đến xuân về, Người đều có thư chúc tết đồng bào
cả nước. Người căn dặn đồng bào cả nước “Đánh cho Mĩ cút, đánh cho ngụy
nhào, Bắc Nam sum họp xuân nào vui hơn"
* Tình yêu thương con người:
Một khía cạnh đạo đức cao quý ở Hồ Chí Minh chính là tình u thương

con người bao la. Ở góc độ này giáo viên có thể khai thác và sử dụng các nguồn
tài liệu sau đây để lồng ghép vào các bài dạy có sự kiện liên quan:
+ Trong những ngày đầu của cuộc hành trình Tìm đường cứu nước khi đến
Mỹ người đã nhìn thấy Tượng Nữ thần Tự do, không giống những du khách
khác khi đến đây người ta chỉ chú ý đến vẻ đẹp về nghệ thuật của bức tượng.
Người đã nhìn rất chăm chú hình ảnh những người phụ nữ da đen đang bị chà
đạp được khắc ở phía dưới của bức tượng. Người đã ghi lại dưới chân tượng nữ
thần tự do dòng chữ “ ánh sáng trên đầu nữ thần tự do toả rộng khắp trời xanh,
cịn dưới chân thần tự do thì người da đen bị chà đạp, số phận người phụ nữ bị
chà đạp, đến bao giờ người da đen mới được bình đẳng với người da trắng?
bao giờ có sự bình đẳng giữa các dân tộc? bao giờ người phụ nữ được bình
đẳng với nam giới?. (GV có thể sử dụng nguồn tư liệu này để lồng ghép khi dạy
mục I.4[Bài 1-lớp 10]: Nói đến sự xuất hiện khuynh hướng cứu nước mới.
+ Trong chiến dịch Biên giới Thu - Đông 1947 trong một lần người đã đến
thăm người tù binh Pháp, giữa mùa đông giá lạnh, thấy anh rét run người, Bác
đã lấy chiếc áo khoác đang mặc trên người khoác lên người anh ta khiến cho
người tù binh Pháp đã rơi lệ. (Áp dụng cho mục I.5: Cuộc kháng chiến chống
thực dân pháp (1945 - 1954) [Bài 1-lớp 10]
+ Tình yêu thương con người bao la của Bác còn được thể hiện qua rất
nhiều câu chuyện khác, qua những vần thơ, câu hát làm lay động lịng người.
Tình u đó khơng chỉ dành cho q hương, cho tổ quốc mà còn dành cho tất cả
mọi thế hệ “Bác thương các cụ già xuân về mua biếu lụa, Bác thương đàn em
nhỏ Trung thu gửi cho quà. Bác thương đồn dân cơng đêm nay ngủ ngồi
rừng, Bác thương người chiến sỹ đêm gác ngoài biên cương, Bác viết thư thăm
hỏi, gửi muôn vàn yêu thương”….
* Giáo dục tư tưởng: Chăm lo, bồi dưỡng cho các thế hệ cách mạng đời sau.

12



Suốt trong cuộc đời hoạt động của Người lúc nào Người cũng chăm lo
bồi dưỡng tinh thần cách mạng cho các thế hệ sau. Năm 1925 trong bài “Gửi
thanh niên An Nam” Người nhắc nhở “Hỡi Đông Dương đáng thương hại!
Người sẽ chết mất, nếu đám thanh niên già cỗi của người không sớm hồi sinh”
Khi dạy mục I.4[Bài 1-lớp 10]: Trước khi Đảng cộng sản Việt Nam ra
đời, Thời gian Nguyễn Ái Quốc ở Trung Quốc giáo viên nêu rõ: Để giải phóng dân
tộc, giải phóng giai cấp Người rất chăm lo bồi dưỡng tinh thần cách mạng cho thế
hệ thanh niên. Người tập hợp thanh niên yêu nước trong tổ chức “Hội Việt Nam
cách mạng thanh niên” giáo dục, bồi dưỡng chủ nghĩa Mác-Lê Nin cho thanh niên.
Người mở lớp huấn luyện, đào tạo cho thanh niên yêu nước từ trong nước sang.
Một số thanh niên xuất sắc được chọn đi học trường Đại học Phương Đông ở Liên
xô, một số học trường quân sự ở Trung Quốc và Liên xơ, cịn lại về nước hoạt
động. những người này trở thành những cán bộ cốt cán của Đảng sau này như đồng
chí Trần Phú, Nguyễn Thị Minh Khai, Lê Hồng Phong….Còn lại cử về nước hoạt
động đi vào phong trào công nhân tổ chức, giác ngộ quần chúng đấu tranh gây
dựng cơ sở cách mạng. Để chuẩn bị ra đời một Đảng của giai cấp công nhân năm
1925 Người thành lập tổ chức “Hội Việt Nam cách mạng thanh niên” Hội Việt
Nam cách mạng Việt Nam là tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam sau này.
Qua việc lồng ghép giáo dục tư tưởng chăm lo bồi dường đội ngũ kế
cận, chăm lo giáo dục tưởng cách mạng cho thế hệ thanh niên giúp cho học sinh
nhận thức được tổ chức Đoàn là cánh tay đắc lực của Đảng, Hội Việt Nam cách
mạng thanh niên là tiền thân của sự ra đời của Đảng cộng sản Việt Nam. Nhận
thức được vai trò của thế hệ thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc. Ngày nay trong sự nghiệp CNH - HĐH thanh niên là lực lượng nịng cốt
của sự nghiệp này. Vì thanh niên là lực lượng có sức khỏe, có hồi bão, có nghị
lực, có văn hóa…từ đó ra sức học tập, chiếm lĩnh đỉnh cao tri thức nhân loại góp
phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Bác không chỉ chăm lo bồi dưỡng tư tưởng cách mạng cho thế hệ thanh
niên mà Người còn quan tâm đến các cháu thiếu niên nhi đồng:
Trong dịp khai trường đầu tiên của học sinh, Hồ chủ tịch căn dặn thế hệ trẻ:

“Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trơng mong, chờ đợi các em rất nhiều.
Non sơng Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay khơng, dân tộc Việt Nam có trở nên
tươi đẹp hay khơng, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai
với các cường quốc năm châu được hay khơng. Chính là nhờ phần lớn ở cơng
học tập của các em” và Bác căn dặn thanh thiếu niên, nhi đồng “Muốn làm
người chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và

13


lực lượng của mình, phải ra sức làm việc dể chuẩn bị cho cái tương lai đó.
Ngày nay các cháu là nhi đồng ngày mai các cháu là chủ của nước nhà, của thế
giới. Các cháu đồn kết thì thế giới hịa bình,và dân chủ, sẽ khơng có chiến
tranh.Các cháu phải thi đua, tùy theo sức của các cháu, làm việc gì có ích cho
kháng chiến thì thi đua vậy”. Giáo viên liên hệ thực tế để giáo dục học sinh.
Ngày nay đất nước hịa bình, cả nước tiến hành CNH-HĐH đất nước thì mỗi học
sinh phải ra sức học tập, rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức, chiếm lĩnh đỉnh
cao của tri thức. Để sau này góp phần xây dựng đất nước…
*Giáo dục đạo đức Cần, Kiệm, Liêm, Chính, Chí cơng vơ tư
Tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là một tám gương đạo đức của một vĩ
nhân, một lãnh tụ cách mạng vĩ dại, một người cộng sản vĩ đại nhưng đó đồng
thời cũng là tấm gương đạo đức của một người bình dị mà ai cũng có thể học tâp
để làm một người cơng dân tốt. Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng tứng nói: “Hồ
Chí Minh cao mà khơng xa, mới mà khơng lạ, chói mà không rợp, mới gặp lần
đầu đã thấy quen thuộc”
Để giáo dục cho học sinh đức tính giản dị,cần, kiệm, liêm chính, chí cơng
vơ tư của Bác, giáo viên có thể sử dụng một số tư liệu sau đây để lồng ghép vào
những bài dạy liên quan:
+ Thời kỳ Bác đang tìm đường cứu nước, Bác đã đặt chân đến nhiều quốc gia và đã
làm nhiều nghề để kiếm sống, như làm phụ bếp trên tàu Đô đốc La tou che, hay nghề cào

tuyết, đốt lò, làm phụ bếp cho khách sạn…những cơng việc vơ cùng vất vả, địi hỏi một
tinh thần chịu đựng, chịu khó nhưng đối với Bác lại rất bình thường, thể hiện một con
người rất giản dị, cần kiệm, chăm chỉ. Thời gian này, mặc dù rất bận bịu với công việc
nhưng Bác vẫn tranh thủ học Ngoại ngữ, nhờ đó người đã biết rất nhiều thứ tiếng và có
thể giao tiếp với nhiều người nước ngồi, thậm chí trong thời gian bệnh nặng người vẫn
cịn tranh thủ học thêm tiếng Tây Ban Nha. Trong cuộc tổng di chuyển năm 1946 dù còn
một ngày Bác vẫn cuốc đất, trồng rau. Những năm diệt “Giặc đói” Bác kêu gọi mọi người
thực hiện tiết kiệm để giúp đỡ người “đói khổ”...(GV có thể sử dụng nguồn tư liệu này để
lồng ghép khi dạy mục I.5: Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp 1945 - 1954)
[Bài 1-lớp 10]
+ Tháng 6-1947 Bác viết bài “ Cần, Kiêm, Liêm, Chính”:
Trời có bốn mùa: Xn, Hạ,Thu, Đơng.
Đất có bốn phương: Đơng, Tây, Nam, Bắc.
Người có bốn đức: Cần, Kiêm, Liêm, Chính.
Thiếu một mùa, thì khơng thành trời.
Thiếu một phương, thì khơng thành đất.

14


Thiếu một đức, thì khơng thành người. ”...
+ Bác Hồ của chúng ta vô cùng giản dị, dù ở cương vị nào lối sống của Người
cũng giản dị, một đôi dép cao su, bộ đồ ka ki đã ngả màu theo thời gian. Người
sống giản dị nhưng không tầm thường, trên thế giới khơng có vị lãnh tụ nào mà
suốt cuộc đời với bộ đồ kaki đã ngả màu với đơi dép cao su đã mịn gót, sống trong
ngơi nhà sàn. Người sống thanh bạch không ham địa vị, không màng danh lợi
Người nhiều lần tâm sự: "Tơi có một ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho
nước nhà hoàn toàn độc lập, dân ta hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm
ăn áo mặc, ai cũng được học hành. Nếu nhân dân tín nhiệm tôi đứng ra gánh vác
công việc nước, không được nhân dân tín nhiệm thì tơi về làm bạn với trẻ chăn

trâu và cụ già hái củi...”. Trong bữa ăn Bác thường ăn các món ăn rất giản dị, có
khi Người để lại cả đĩa thịt gà mà ăn trọn những quả cà xứ nghệ. Có lúc nhà nước
đề nghị phong tặng huân chương và tạc tượng Bác. Bác nói: "Đất nước có chiến
tranh các chú để đồng đúc đạn để đánh giặc". Đức tính giản dị của Bác được nhà
thơ Tố Hữu ca ngợi “Mong manh áo vải hồn muôn trượng, hơn tượng đồng phơi
những lối mịn”. Có một nhà báo nước ngoài khi nhận xét về Người “Người giống
một thầy giáo ở nông thôn hơn là vị chủ tịch nước”. ( GV có thể sử dụng nguồn tư
liệu này để lồng ghép khi dạy đến giai đoạn bước đầu xây dựng chính quyền sau
1945, trong bối cảnh đất nước cịn gặp vơ vàn khó khăn).

Bác
Hồ ở

chiến

khu

Việt

Bắc

15


Phong cách giản dị của Hồ chủ tịch

Bác Hồ với thiếu nhi
* Giáo dục tinh thần quốc tế vô sản:
Để giáo dục tư tưởng tinh thần đoàn kết quốc tế, “Bốn phương vô sản
đều là anh em” của Bác, giáo viên có thể sử dụng các tài liệu sau:


16


+ Sau khi sang Pháp Người nhận xét: “Người Pháp ở Pháp tốt hơn người
Pháp ở Đông Dương”, ở đâu cũng có hai loại người người bóc lột và người bị
bóc lột, người Pháp tiến bộ là bạn chúng ta. Phải tranh thủ sự giúp đỡ của họ...
Qua việc lồng ghép giáo dục tư tưởng tình đồn kết quốc tế “Bốn phương
vơ sản đều là anh em” từ đó hình thành cho học sinh cách nhìn nhận “bạn”,
“thù” một cách rõ ràng, rành mạch. Chúng ta căm thù chủ nghĩa đế quốc, thực
dân kẻ đã xâm lược đất nước ta, gây bao nỗi đau khổ cho dân tộc ta chứ nhân
dân tiến bộ các nước là anh em, như nhân dân Pháp, Mĩ trong hai cuộc kháng
chiến chống Pháp, Mĩ họ đã tích cực ủng hộ cuộc kháng chiến của ta. Như anh
Hăng-ri-mác-tanh không chịu sang Đông Dương giết hại nhân dân Đông Dương,
chị Ray-mông-điêng nằm trên đường ray để cản đồn tàu chở vũ khí sang Đơng
Dương của Pháp. Anh Mo-ri-xơn tự thiêu trước nhà quốc hội Mĩ để phản đối
cuộc chiến tranh của đế quốc Mĩ ở Việt Nam, và bao nhiêu thanh niên Mĩ đốt thẻ
quân dịch không chịu sang Việt Nam tàn sát đồng bào ta...

Các thiếu nhi khóc trong lễ tang Hồ Chí Minh năm 1969
Ngày nay đất nước đã thống nhất, Nhà nước ta thực hiện đường lối đối
ngoại tích cực quan hệ giao lưu với thế giới, nhưng vẫn giữ gìn bản sắc văn hóa
dân tộc. chúng ta “Hịa nhập chứ khơng hịa tan, Việt Nam muốn là bạn với tất
cả các nước trên thế giới”. Cả dân tộc ta khép lại quá khứ hướng tới tương lai để
xây dựng đất nước. Đưa nước ta trở thành nước công nghiệp hiện đại, chúng ta
khép lại quá khứ chứ không bao giờ quên quá khứ, “Ai bắn vào quá khứ bằng
phát súng lục, thì tương lại sẽ trả lại bằng đại bác” Vì vậy trong dạy học lịch sử
lồng ghép tư tưởng này để học sinh nhìn nhận đúng đắn đường lối đối ngoại của

17



Đảng ta.…(GV có thể vận dụng TL này để lồng ghép cho mục II.5: Truyền
thống đoàn kết quốc tế. [Bài 1-lớp 10]
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Trên đây là một vài phương pháp lồng ghép giáo dục đạo đức, tư tưởng Hồ
Chí Minh trong dạy học Giáo dục quốc phịng - An ninh mà tơi đã đưa ra trong
đề tài của mình. Có thể nói rằng: Dạy học là việc làm sáng tạo, giáo viên được
mệnh danh là “kĩ sư tâm hồn, là chiến sĩ trên mặt trận văn hóa”. Vì vậy để dạy
tốt và gây hứng thú cho học sinh, góp phần giáo dục đạo đức cho học sinh qua
tiết học Giáo dục quốc phịng - An ninh thì mỗi giáo viên cần phải sử dụng các
phương pháp dạy học phù hợp tùy theo nội dung bài học, tùy theo đối tượng học
của từng khối, lớp. Đối với việc lồng ghép giáo dục đạo đức cho học sinh thông
qua việc lồng ghép giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh trong tiết học Giáo
dục quốc phịng - An ninh thì giáo viên phải biết linh hoạt, phân bố thời gian,
kiến thức cho phù hợp với từng bài. Tránh tình trạng giáo viên quá sa đà dẫn đến
việc biến tiết học Giáo dục quốc phòng - An ninh thành tiết kể chuyện đạo đức
Hồ Chí Minh. Khơng truyền thụ hết nội dung trong bài học.
Ngồi tiết học trên lớp tơi cho học sinh về nhà sưu tầm những câu chuyện
về cuộc đời hoạt động của Bác và ra bài tập tại lớp dưới dạng câu hỏi trắc
nghiệm, chủ yếu làm vào các dịp nhà trường tổ chức kỷ niệm các ngày lễ lớn và
đã thu được kết quả như mong muốn.
Từ thực trạng và yêu cầu đặt ra tôi mạnh dạn áp dụng các phương pháp
nghiên cứu trên vào giảng dạy. Kết quả đạt được trong những năm học gần đây
so với những năm học trước có sự thay đổi khá rõ rệt, ở một khía cạnh nào đó,
chúng ta có thể thấy được ưu điểm của phương pháp dạy học này.
Sau đây là kết quả so sánh:
- Kết quả học tập môn Giáo dục quốc phòng - An ninh của khối 10 những
năm trước khi áp dụng:

Nội dung
Giỏi(%) Khá(%)
Bài kiểm tra kết thúc bài 1
7,6
58,2
Trung bình cả năm học
7,03
46,59
- Kết quả học tập mơn Giáo dục quốc phịng
năm sau khi áp dụng:

TB(%) Yếu(%) Ghi chú
32,8
1,4
44,97
1,41
- An ninh của khối 10 những

Nội dung
Bài kiểm tra kết thúc bài 1
Trung bình cả năm học

TB(%)
24,3
31,77

Giỏi(%) Khá(%)
13,8
61,3
10,05

57,46

Yếu(%)
0,6
0,72

Ghi chú

18


Trong quá trình giảng dạy của mình, bản thân cũng đã nhận được rất
nhiều sự ủng hộ từ các thành viên trong tổ bộ mơn. Với những góp ý, đóng góp
của đồng nghiệp đã giúp cho bản thân thành cơng công hơn khi áp dụng sáng
kiến này. Từ hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm, nó đã trở thành một trong
những tài liệu tham khảo giá trị cho các thành viên trong tổ áp dụng trong quá
trình giảng dạy của mình.
Nằm trong lộ trình đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra,
đánh giá ở các trường phổ thông theo định hướng phát triển năng lực của học
sinh trên tinh thần Nghị quyết 29 - NQ/TƯ về đổi mới căn bản, toàn diện giáo
dục và đào tạo, sau khi Quốc hội thông qua đề án đổi mới chương trình, SGK
giáo dục phổ thơng, Bộ GD-ĐT tiếp tục chỉ đạo các cơ sở giáo dục tăng cường
bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên sẵn sàng đáp ứng mục tiêu
đổi mới, trong đó tăng cường năng lực dạy học theo hướng “tích hợp, liên mơn”
là một trong những vấn đề cần ưu tiên. Từ nhiều năm nay, Bộ GD-ĐT đã chỉ đạo
tích hợp nhiều nội dung giáo dục vào q trình dạy học các mơn học trong
trường phổ thông như: giáo dục đạo đức, học tập và làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh; giáo dục pháp luật; giáo dục phòng chống tham nhũng; giáo
dục chủ quyền quốc gia, tài nguyên và môi trường về biên giới, biển, đảo; sử
dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; bảo vệ môi trường; đa dạng sinh học và

bảo tồn thiên nhiên; ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng tránh và giảm nhẹ
thiên tai; giáo dục an tồn giao thơng... Với chủ trương trên, sáng kiến kinh
nghiệm này cũng góp phần khơng nhỏ trong q trình dạy học “tích hợp, liên
mơn”. Là một kênh tham khảo hiệu quả cho các bộ mơn khác trong q trình
giảng dạy của nhà trường.
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3. 1. Kết luận
Đạo đức là gốc, là nền tảng của sự phát triển nhân cách của con người. Ở
mọi thời đại, mọi quốc gia vấn đề đạo đức và giáo dục đạo đức là nhiệm vụ quan
trọng luôn đựơc quan tâm và tạo điều kiện. Ở nước ta, mục tiêu của nhà trường
THPT là đào tạo ra những con người phát triển toàn diện, “Có tài mà khơng có
Đức là người vơ dụng”. Do đó cơng tác giáo dục đạo đức học sinh là một trong
những nhiệm vụ quan trọng trong nhà trường phổ thông hiện nay. Với kinh
nghiệm đứng trên bục giảng, tôi nhận thấy rằng, việc lồng ghép giáo dục tư
tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học nói chung và dạy học Giáo dục quốc
phịng - An ninh nói riêng là rất quan trọng, qua việc thực hiện, tôi đã thu được

19


kết quả đáng mừng, các tiết dạy trở nên sinh động, học sinh hứng thú học tập
hiểu thêm về cuộc đời hoạt động gian khổ và phẩm chất cao đẹp của Bác. Từ đó
giáo dục học sinh kính u Bác và ra sức học tập, rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất
đạo đức làm theo lời Bác dạy.
3. 2. Kiến nghị:
Để nâng cao chất lượng giáo dục. Thực hiện mục tiêu của Đảng là giáo dục,
đào tạo thế hệ trẻ vừa “Hồng vừa chun”, thì mỗi giáo viên phải khơng ngừng
nâng cao tri thức, thực hiện linh hoạt các phương pháp dạy học.
Để giáo dục tư tưởng đạo đức cho học sinh thông qua việc lồng ghép giáo
dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy mơn Giáo dục quốc phịng - An ninh hiệu

quả hơn, tơi có một số đề xuất như sau:
+ Đối với nhà trường, tổ Sử, Địa, Giáo dục cơng dân và Giáo dục quốc
phịng - An ninh: Cần phải tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu về cuộc đời hoạt
động, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
+ Nhà trường nên kết hợp với Đồn thanh niên tổ chức các chương trình
ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp về chủ đề Hồ Chí Minh nhiều hơn nữa
để tạo điều kiện cho học sinh được nâng cao sự hiểu biết của mình về tư tưởng,
đạo đức Hồ Chí Minh.
+ Thư viện nhà trường cần phải trang bị nhiều tư liệu, sách về cuộc đời
hoạt động của chủ tịch Hồ Chí Minh.
+ Các nhóm: Sử, Giáo dục quốc phòng - An ninh mỗi năm học phải phát
động học sinh sưu tầm ảnh tư liệu lịch sử về Bác, về lịch sử cách mạng…
Trên đây tôi mạnh dạn nêu lên một vài kinh nghiệm trong việc lồng ghép
giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học Giáo dục quốc phòng An ninh. Trong q trình biên soạn, chắc chắn sẽ khơng tránh khỏi những thiếu
sót, rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để phục vụ nhiệm
vụ dạy học ngày một tốt hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thiệu Hóa, Ngày 21 tháng 05 năm 2018
Người thực hiện đề tài

Lê Thanh Hải

20