MỞ ĐẦU
Cũng như tôn giáo, hiện tượng mê tín dị đoan có đời sống lâu dài trong cộng
đồng dân cư Việt Nam. Có một thời gian, tệ mê tín dị đoan ở nước ta lắng hẳn
xuống và co hẹp lại do phong trào xây dựng nếp sống văn minh gia đình văn hoá
mới được đẩy mạnh. Những năm gần đây, đời sống vật chất và tinh thần của người
dân được nâng cao nhưng tệ mê tín dị đoan có chiều hướng phát triển với nhiều
hình thức khác nhau. Nó đã lôi kéo đông đảo tầng lớp nhân dân, không chỉ ở
những người lớn tuổi lạc hậu và kém văn hoá mà trong cả một bộ phận cán bộ
Đảng viên kém nhận thức và thiếu gương mẫu.
Hiện tượng ,về cơ bản là không lành mạnh này đã và đang gây nhiều ảnh
hưởng xấu trong xã hội, gây tác hại cho nhiều gia đình, cá nhân, làm lãng phí thời
gian, tiền của, tâm sức. Thậm chí còn xuyên tạc chính sách của Đảng và nhà nước
ta về tự do tín ngưỡng và bài trừ mê tín dị đoan. Để góp phần tìm hiểu rõ hơn về
bản chất và tác hại của hiện tượng mê tín, dị đoan, tác giả đã chọn đề tài : “ Mê tín
dị đoan và những tác hại đối với đời sống xã hội ở Việt Nam” để nghiên cứu. Hy
vọng rằng đề tài sẽ cung cấp cái nhìn khái quát nhất về bản chất của hiện tượng mê
tín dị đoan, tác hại và nguồn gốc phát sinh, phát triển của nó, đồng thời hiểu rõ
chính sách đứng đắn của Đảng và nhà nước để nắm được những biện pháp cơ bản,
đấu tranh có hiệu quả nhằm xóa bỏ tận gốc tác hại của hiệng tượng này.

Chương 1. KHÁI QUÁT VỀ MÊ TÍN DỊ ĐOAN
1.1.Khái niệm về mê tín dị đoan
Nhà nước ta đã có nhiều văn bản nhằm thực hiện chủ trương bài trừ mê tín
dị đoan. Điều 38 của Hiến pháp đã nhấn mạnh: “Xây dựng nếp sống xã hội chủ
1


nghĩa, xoá bỏ nếp sống lạc hậu, bài trừ mê tín dị đoan”. Trong Bộ luật hình sự
(Điều 199) còn quy định cụ thể, chi tiết về việc xử phạt đối với những kẻ phạm tội
hành nghề mê tín dị đoan:
1- Người nào dùng bói toán, đồng bóng hoặc các hình thức mê tín dị đoan

gây hậu quả nghiêm trọng thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 1 năm, hoặc bị
phạt tù từ 3 tháng đến 3 năm.
2- Phạm tội mê tín dị đoan làm chết người hoặc gây hậu quả đặc biệt nghiêm
trọng khác thì bị phạt tù từ 2 năm đến 10 năm.
Nghị quyết số 24 - NQ/ TW của Bộ Chính trị, Nghị định 69 của Hội đồng
Bộ trưởng (nay là Chính phủ), chỉ thị số 37 - CT/TW của Bộ Chính trị ra ngày
02/07/1998 cũng nêu ở Điều 5 về nguyên tắc, chính sách của Đảng và Nhà nước ta
đối với tôn giáo là: “Hoạt động mê tín phải bị phê phán và loại bỏ”, và ngày
19/04/1999 Thủ tướng Chính phủ lại ra Nghị định số 26 - NĐ/ CP về các hoạt động
tôn giáo, trong đó Điều 5 có quy định: “Mọi hành vi vi phạm quyền tự do tín
ngưỡng, tôn giáo, mọi hành vi lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để chống lại Nhà nước
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, ngăn cản tín đồ làm nghĩa vụ công dân, phá
hoại sự nghiệp đoàn kết toàn dân, làm hại đến nền văn hoá lành mạnh của dân tộc
và hoạt động mê tín dị đoan đều bị xử lý theo pháp luật”.
Như vậy, Đảng và Nhà nước ta đã có không ít những văn bản đề cập đến
việc bài trừ tệ mê tín dị đoan. Song, những hiện tượng này gần đây không thấy suy
giảm mà ngược lại có nơi, có lúc lại phát triển với những biến thể phức tạp và gây
nên những hậu quả tiêu cực cho xã hội. Điều đó đã làm vẩn đục bầu không khí sinh
hoạt văn hoá lành mạnh của cả dân tộc.
Hiện tượng mê tín dị đoan có chiều hướng gia tăng gần đây do nhiều nguyên
nhân. Nhưng, phải thừa nhận có phần từ sự nhận thức chưa đầy đủ, chưa thống
nhất và lẫn lộn giữa tín ngưỡng, tôn giáo và mê tín dị đoan, khiến cho việc ứng xử
trong thực tế còn có nhiều lúng túng. Đảng và Nhà nước ta luôn tôn trọng và bảo
2


đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, nhưng luôn luôn có chủ trương bài trừ mê
tín dị đoan.
Trong thực tế, việc phân biệt sinh hoạt tín ngưỡng, tôn giáo với những hoạt
động mê tín dị đoan không dễ nhưng lại cần thiết.


Theo từ điển tiếng Việt: “Mê tín:
1- Tin một cách mù quáng vào cái thần bí, vào những chuyện thần thánh, ma
quỷ.
2 - Ưa chuộng, tin một cách mù quáng, không biết suy xét”
Và dị đoan:
“1- Điều quái lạ, huyễn hoặc do tin nhảm nhí mà có
2- Tin vào dị đoan”.
Có tác giả coi mê tín là niềm tin không dựa trên cơ sở khoa học và lẽ phải
thông thường. Còn dị đoan là sự: “suy luận, suy đoán một cách tuỳ tiện thiên về
những điều quái dị, không có trong thực tế”.
Như vậy, mê tín dị đoan là khái niệm chung chỉ những hiện tượng con người
quá tin vào những biểu tượng siêu nhiên dẫn đến mất lý chí, mê muội, huỷ hoại
tiền của và sức khoẻ thậm chí cả sinh mạng con người.
Lại có người cho rằng tín ngưỡng hay tín ngưỡng tôn giáo cũng là mê tín, vì
hai loại này đều chỉ một niềm tin không có thực trong xã hội. Vì thế, trong tôn giáo
nào cũng đều có trong nó yếu tố mê tín. Vậy, đã là tín ngưỡng, tôn giáo là mê tín
nhưng bản chất của nó lại không phải là dị đoan. “Dị” là khác biệt, là không chính
thống, còn “đoan” là mối, nghĩa là lắm mối, là rắc rối, vì thế “dị đoan” được hiểu
là tin vào lắm mối, rắc rối, quàng xiên dẫn đến mù quáng. Và tác giả đề nghị không
nên chống mê tín mà chỉ chống dị đoan, hoặc chống mê tín dị đoan, để chỉ một

3


niềm tin đã bị biến dạng, quái dị, xằng bậy. Cho nên chỉ nên chống mê tín dị đoan
chứ không thể chống mê tín nói chung.
Lại có nhà khoa học cho rằng “mê tín dị đoan” là xuất phát từ gốc Hán Việt.
Từ này nguyên nghĩa là chỉ ý tưởng tôn giáo, những sự thờ cúng khác với những
tôn giáo đang chiếm địa vị thống trị trong xã hội mà cụ thể là Công giáo ở phương

Tây. Do đó, vào thế kỷ trước, khi đạo Cơ đốc mới truyền vào nước ta thì các giáo
sĩ thừa sai đều coi các tôn giáo ngoài Cơ đốc giáo và các tục thờ cúng bản địa như:
Phật giáo, thờ Mẫu, thờ cúng tổ tiên đều bị họ liệt vào dạng mê tín dị đoan. Qua
nhiều thời kỳ lịch sử, những từ này trong tiếng Việt không còn giữ nguyên nghĩa
gốc mà được chỉ những hoạt động tâm linh riêng rẽ như: bói toán, đồng cốt, gọi
hồn, các điềm lạ... và coi là những điều nhảm nhí, tiêu cực. Lại cũng có những
quan niệm mê tín đồng nghĩa với mê tín dị đoan.
Chữ Hán “mê” là mơ hồ, không rõ, là lầm lẫn trái với “tỉnh”, còn “tín”
nghĩa là tin. Vậy mê tín là tin một cách mơ hồ, tin mà chẳng hiểu và cố chấp vào
điều mình tin. Ngược với mê tín là chính tín. Ta thường nghĩ rằng mê tín chỉ có cầu
cúng bói toán nhảm nhí... Thực ra, ngoài mê tín trong lĩnh vực tôn giáo, tín ngưỡng
còn có mê tín khoa học, mê tín văn nghệ, mê tín thể thao.
Vậy là mê tín ở đây cũng được hiểu theo nghĩa rộng.
Không ít người cho rằng mê tín cũng là tín ngưỡng, nhưng là một dạng tín
ngưỡng tiêu cực nhất: “Là tín ngưỡng sai lầm, nhảm nhí vào sự tồn tại của sức
mạnh siêu nhiên, hư ảo như: thần thánh, ma quỷ, số phận, ảo mộng, phù thuỷ,
tướng số, vào phép lạ...”
Hoặc quan niệm mê tín là: “Nhưng niềm tin trong một thời kỳ lịch sử nhất
định, đã trái ngược với những luận thuyết và thực hành của bộ phận đa số của cộng
đồng khoa học và hay của cộng đồng tôn giáo có tính văn hoá quan trọng nhất...
Những hành vi của cộng đồng tôn giáo có tính phản văn hoá dẫn đến ảnh hưởng
tiêu cực của cuộc sống cộng đồng, ngăn cản sản xuất phá hoại đạo đức, thậm chí
4


dẫn đến sự chia rẽ trong cộng đồng, thiệt hại đến tài sản và sức khoẻ, có khi dẫn
đến sự chết chóc”.
Có ý kiến cũng rất đáng lưu ý là: việc xác định niềm tín không thể dựa vào
lập trường quan điểm triết học hoặc niềm tin của từng người để xác định là mê tín.
Bởi vì đối với người này, cộng đồng tín ngưỡng này thì là chính tín, còn đối với

người khác cộng đồng khác lại là mê tín. Chẳng hạn người theo đạo Kitô, ngoài
Phúc âm đều là mê tín, đối với người phật tử trái với Phật pháp là mê tín; đối với
người mác-xít ngược với chủ nghĩa duy vật biện chứng là mê tín. Theo tác giả:
“Mê tín nói ở đây căn cứ vào trình độ và lợi ích của xã hội, lấy đó là mặt bằng xã
hội để xác định. Những gì trái với lợi ích của xã hội, gây thiệt hại cho chính những
người tin theo mê muội và không phù hợp với trình độ tiến bộ chung được cả xã
hội nhìn nhận là mê tín”.
Tôn giáo và tín ngưỡng có sự khác nhau, song lại có quan hệ chặt chẽ mà
ranh giới để phân biệt giữa chúng chỉ là tương đối.
Tín ngưỡng là niềm tin và sự ngưỡng mộ của con người vào một hiện tượng,
một lực lượng, một điều gì đó và thông thường để chỉ một niềm tin tôn giáo. Còn
tôn giáo thường được hiểu là một trong những hình thức tín ngưỡng có: quan niệm,
ý thức, hành vi và các tổ chức tôn giáo. Tóm lại, tôn giáo thường có: giáo lý, giáo
luật, lễ nghi và tổ chức giáo hội.
Còn “mê tín dị đoan là một hiện tượng xã hội tiêu cực đã xuất hiện từ lâu và
vẫn tồn tại ở thời đại chúng ta. Trên thực tế, mê tín dị đoan thường xen vào các
hình thức sinh hoạt tôn giáo. Việc xác định hiện tượng mê tín dị đoan chủ yếu dựa
vào biểu hiện và hậu quả tiêu cực của nó.
Mê tín dị đoan là niềm tin của con người vào các lực lượng siêu nhiên đến
mức độ mê muội, cuồng tín với những hành vi cực đoan, thái quá, phi nhân tính,
phản văn hoá. Mê tín dị đoan thường gây hậu quả tiêu cực đến đời sống xã hội.
Hiện tượng mê tín dị đoan thường gắn liền với các hình thức sinh hoạt tín ngưỡng,
tôn giáo. Vì vậy cùng với việc tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng của
5


nhân dân đồng thời phải loại bỏ dần mê tín dị đoan nhằm làm lành mạnh hoá đời
sống xã hội”.
Từ cách tiếp cận trên, ta thấy mê tín dị đoan cũng có niềm tin như tín
ngưỡng, tôn giáo nhưng nã là niềm tin mê muội, mù quáng vào sự thần bí, thần

thánh ma quỷ, số mệnh mà thiếu sự suy xét đánh giá một cách khoa học.
1.2.Nguồn gốc của tệ nạn mê tín dị đoan
1.2.1. Nguồn gốc nhận thức
Từ thời cổ xưa người ta đã tin vào thần linh. Bằng chứng còn lại đến ngày nay
là những câu chuyện thần thoại mà bất cứ quốc gia nào cũng có. Trình độ sản xuất
quá thấp, người nguyên thuỷ bất lực trươc sức mạnh của tự nhiên, họ thấy không
đủ tri thức để giải thích các hịên tượng xảy ra trong tự nhiên.
Do điều kiện sinh sống quá khó khăn, hạn chế về tri thức nên vào thời đó,
người nguyên thủy tin là mọi số phận đã được định trước, kể cả số phận của dòng
họ, của bộ lạc. Bởi thế trong đầu óc con người mông muội xưa đã hình thành quan
niệm hoang đường về sức mạnh siêu nhiên. Vì trình độ nhận thức đơn sơ và ấu trĩ,
người nguyên thuỷ không thể hiểu và giải thích được nguồn gốc của những lực
lượng tự nhiên có sức mạnh ghê gớm như núi lửa, động đất,bão tố, lụt lội, sấm sét.
Họ đã gán cho những hiện tượng đó một sứ mệnh thiêng liêng. Quan niệm thần
linh được hình thành từ đó.
Rồi kết quả thất thường trong các hoạt động săn bắt hái lượm đã làm nảy sinh
trong đầu họ quan niệm về may rủi. Với niềm tin mọi hoạt động, mọi hiện tượng
trong cuộc sống của mình như vui, buồn, đau yếu, khoẻ mạnh đều có nguyên nhân
từ ý muốn ủng hộ, giúp đỡ hay ngăn cản, trừng phạt của các vị thần. Xuất phát từ
đó, người nguyên thuỷ đã đạt ra các hình thức và nghi lễ cầu cúng hiến tế, cầu
nguyện thần linh trươc khi di săn, hái lượm và làm bất cứ việc gì.
Cứ thế, với trí tưởng tượng, người nguyên thuỷ đã tạo ra vô vàn các thần linh
ma quỷ: thần cây đa, ma cây gạo, thần đất, thần bếp… tức là trong mọi mặt liên hệ
của con người với thế giới xung quanh đều có mặt các vị thần.
Đặc biệt, xung quanh cái chết của con người đã xuất hiện nhiều yếu tố mê tín
dị đoan. Từ chỗ không giải thích nổi nguyên nhân cái chết của đồng loại, từ tình
cảm thương tiếc người thân qua đời, từ những giấc mơ, trong tư duy người nguyên
6



thuỷ đã xuất hiện các ý niệm: người chết vẫn sống, thế giới bên kia… Họ đã đặt ra
các nghi thức cúng tế người chết.
Từ những điều trình bày ở trên, ta có thể đưa ra nhận định: mê tín dị đoan là
một hiện tượng xã hội gắn liền với trình độ sản xuất và trình độ nhận thức thấp
kém trước các hiện tượng tự nhiên và xã hội xảy ra.
1.2.2. Nguồn gốc xã hội
Xã hội ngày càng phát triển cao, việc phát hiện ra lửa và biết sử dụng những
công cụ thô sơ… đã giúp con người hiểu biết và phát hiện những quy luật của tự
nhiên, xã hội và bản thân. Ngày nay con người đang đi vào chinh phục vũ trụ, các
vì sao… hàng loạt những điều bí ẩn trong lòng đất được khám phá. Vậy tại sao tệ
mê tín dị đoan vẫn tồn tại và phát triển ?
Khi xã hội chuyển từ chế độ công xã nguyên thuỷ sang chế độ có giai cấp, tín
ngưỡng, niềm tin vào số phận và những tàn tích mê tín dị đoan của chế độ cũ
không mất đi mà còn phát triển trên cơ sở mới.
Trong xã hội phân chia thành chủ nô và nô lệ, phong kiến và nông nô, tư sản
và vô sản, các giai cấp bóc lột với ý đồ duy trì sự thống trị của mình đã săp xếp lại
những ý niệm về thần thánh, ma quỷ… và tạo ra một thế giới thần linh phức tạp.
Tín ngưỡng vào số phận, mê tín dị đoan bao giờ cũng có lợi cho giai cấp bóc
lột, nó làm cho con người mê muội, xa lánh đấu tranh. Do vậy trong xã hội có áp
bức bóc lột, các giai cấp thống trị luôn nuôi dưỡng và tìm mọi cách lợi dụng mê tín
dị đoan như một thứ thuốc tinh thần, biến tệ nạn này thành một tập quán xã hội để
củng cố địa vị .
Ở nước ta, lợi dụng nhân sinh quan hữu thần của đại đa số nhân dân, bọn
người làm nghề mê tín đã nấp dưới các mái đình, các ngôi đền, ngôi miếu để làm
trò buôn thần bán thánh. Đặc biệt ở đây cần nói đến những âm mưu đen tối của kẻ
thù nhằm phá hoại Nhà nước ta. Mê tín dị đoan được bọn tâm lý chiến triệt để khai
thác để đánh ta trên mặt: kinh tế, văn hoá, xã hội, chính trị. Những câu chuyện mê
tín dị đoan được kẻ địch tung ra đều có dụng ý gây tâm lý hoang mang dao động
gây mất lòng tin của quần chúng nhân dân vào những chính sách đúng đắn của
7



Đảng và Nhà nước. Những đòn tâm lý chiến của kẻ thù không dừng lại ở những tin
đồn nhảm nhí, thất thiệt mà gần đây đã biến thành các hội mê tín dị đoan có tổ
chức nhằm phá hoại ta về tư tưởng chính trị và xã hội.
Vì vậy việc bài trừ các tệ nạn mê tín dị đoan là việc phải làm thường xuyên,
liên tục.
1.2.3.Nguồn gốc tâm lý của tôn giáo
Sự sợ hãi về bệnh tật, chết chóc; sợ hãi về sự rủi ro, bất hạnh; sợ hãi về thất
bại, sa ngã… dẫn đến con người có nhu cầu về sự chở che, giúp đỡ của các thế lực
siêu nhiên nhằm để bù đắp và giữ thăng bằng trong cuộc sống hiện hữu. Thực ra,
không phải chỉ có những tình cảm tiêu cực như sự sợ hãi, thất vọng và phụ thuộc...
mới hình thành và nuôi dưỡng niềm tin vào lực lượng siêu nhiên thần bí, mà ngay
cả những tình cảm tích cực như : sự thoả mãn, lòng kính trọng, biết ơn... kể cả
những ước vọng của con người vươn tới chân, thiện, mỹ cũng khuyến khích người
ta tìm đến những điều ấy, nhưng mộtkhi nó vượt ngưỡng niềm tin tôn giáo sẽ dẫn
con người đến hiện tượng mê tín dị đoan.
1.3. Một số hình thức biểu hiện của mê tín dị đoan
1.3.1.Bói toán:
Đây là hình thức phổ biến của tệ nạn mê tín dị đoan. Có nhiều cách bói: bói
gieo qủe, bói âm dương, bói chữ ký, bói xóc quẻ, bói mai rùa, bói lá trầu bói chân
gà, bói nốt ruồi, bói bài tây, bói chén…
Thuật bãi toán chủ yếu dựa chủ yếu vào sách bói của Trung Quốc nhập vào
nước ta từ thời phong kiến.Nhiều người lầm tưởng là ”nói có sách mách có chứng”
song sách bói chỉ là những yếu tố duy tâm, nó chủ yếu dựa vào mánh khoé lừa bịp,
dựa dẫm, tuỳ cơ ứng biến, giải thích bằng những lời lẽ lấp lửng khiến người nghe
hiểu thế nào cũng được.
Hầu hết sách bói toán không ghi tên tác giả, nhà xuất bản, người chịu trách
nhiệm... Có chăng thì cũng chỉ là địa chỉ “ma”. Ví như cuốn “Bí ẩn 200 giấc mơ
thần” ghi là “Cẩm nang xuất bản ở Hà Nội” hay cuốn “Sách số coi tuổi dựng vợ gả

8


chồng” ghi “Nhà xuất bản Hương Hoa”. Cùng tên tác giả, những kẻ làm sách cũng
cố tạo ra những cái tên nghe rất “nho học” cho hợp với bói toán, như: Quảng Lân
Nguyệt Lan, Bảo Trai Đường, Bàn Tải Cân... Nội dung sách bói toán hết sức nhảm
nhí từ việc dựng vợ gả chồng đến gây dựng sự nghiệp, thậm chí còn dạy người ta
cách đánh bạc.
1.3.2.Xem tướng
Có nhiều kiểu xem tướng: tướng mặt tướng tay, tướng người, tướng đi, tướng
đứng… Tuy hình thức khác nhau nhưng bản chất và mánh khoé giống nhau và
giống bói toán. Thủ thuật của thầy tướng là không trả lời cụ thể và chính xác
những câu hỏi của khác, thầy tướng luôn luôn dùng những câu nói mơ hồ như: tiền
bạc có vất vả gian truân thì hậu vận tốt, công thành danh toại… cốt làm cho người
xem lầm tưởng là thầy đã bắt được đời sống hiện tại và tương lai của mình.
1.3.3.Xem số tử vi
Đây cũng là một hình thức mê tín lâu đời, nó bám rễ sâu vào tâm lý, tập quán
nếp nghĩ của nhiều người kể cả một số trí thức. Trước đây, khi đứa trẻ ra đời thì
công việc đầu tiên là mời thầy lập cho nó một lá số tử vi. Vì họ quan niệm con
người sống chết, giàu nghèo, thọ yểu…đều có số.
So với hình thức khác thì tử vi tinh vi hơn. Nội dung số tử vi có bố cục chặt
chẽ chứa đựng được hết các nguyên lý của thuyết âm dương ngũ hành, quán triệt
được quy luật chuyển hoá ngũ hành trong tưong sinh tương khắc, lại kết hợp với
tiên thiên bát quái. Với nội dung tổng hợp, số tử vi tạo cho mình ưu thế hơn hẳn
các khoa bói toán tướng số khác. Ngày nay, nhiều người ngộ nhận nó là một khoa
học. Thậm chí có người còn cho rằng đó là một khoa học theo kịp đà tiến bộ của
khoa học hiện đại. Sự thật, khoa lập số tử vi và phép đoán số tử vi có tinhvi đến
đâu nữa chưa có tài liệu nào, sự thẩm định nào của khoa học hiện đại khẳng định
tính khoa học chân thực của nó. Thực chất thuật số tử vi là mê tín, là cố định hoá
mọi sự vật, mọi hiện tượng xảy ra trong cuộc sống của con người, trong đời sống

xã hội bằng vị trí của các sao trên trời, là gán cho mỗi người một số phận may rủi
đã được quyết định sẵn bởi hệ thống các vì sao.
1.3.4.Đồng bóng
9


Là hình thức biểu hiện tính chất cuồng tín nhất của mê tín dị đoan. Rất đa
dạng như: đồng Đức mẹ, đồng Đức ông, đồng Cậu, đồng Cô… Bọn làm nghề đồng
bóng thường đánh vào tâm lí những người phụ nữ lạc hậu, kém hiểu biết, nhất là
đánh vào tâm lí những người hay ốm đau, con cái khó nuôi, hiếm muộn…. nên
phải sắm lễ vật để “đội bát nhang”, ngồi đồng để được nghe thánh dạy.
Trong đồng cốt có một dạng khá cuồng tín là thanh đồng với những thủ
thuật như lấy dải lụa thắt cổ, húp dầu sôi rồi phun lửa, đốt nắm hương cho vào
miệng nhai, lấy dao rạch lưỡi… nhằm “ra oai” . Thật ra tất cả những trò đó chỉ là
bịp bợm, dầu sôi chỉ ở 60 - 700C, trước khi uống “thầy đồng” đã đổ vào đó lưng
chén rượu trắng làm phép, rượu bốc hơi nhanh làm cho dầu sôi giảm xuống chục
độ nữa.
Dùng âm nhạc, hát múa vào đồng cốt chính là thủ đoạn nhằm kích thích
thần kinh gây không khí huyền ảo, làm giảm sự tỉnh táo của con người từ đó dễ tin
vào các “trò” mà các thầy đồng cốt vẽ ra.
1.4.Tác hại của mê tín dị đoan.
1.4.1.Đối với xã hội
Mê tín dị đoan là kẻ thù của sự tiến bộ, bởi tính chất lạc hậu và những tác hại
của nó gây ra cho xã hội, cho con người.
Trước hết mê tín dị đoan gây lãng phí thời gian, tiền của và tâm sức của
nhân dân. Vào đầu năm 2005, trên báo chí đăng tải hàng loạt các bài báo về khu
vườn lạ ở Vĩnh Long, khu vườn có khả năng chữa bệnh, kết quả là hàng ngàn
người trên khắp cả nước đã tập trung về đây, trong đó đa phần là những người bệnh
nan y. Việc tập trung đông người đã gây tác hại không nhỏ tới môi trường, tới an
ninh trật tự của khu vực này. Nhà nước đã phải cử các đoàn thanh tra xuống để

điều tra làm rõ sự việc kết quả khẳng định khu vườn hoàn toàn không có khả năng
chữa bệnh. Hoặc tin đồn tượng đức Mẹ khóc ở thành phố Hồ Chí Minh đã thu hút
hàng trăm người tập trung đến xem gây mất trật tự an ninh, cản trở giao thông.
Bên cạnh việc gây lãng phí về mặt thời gian và tiền của, mê tín dị đoan còn
tạo những bất ổn định trong nếp sống xã hội. Nó khôi phục lại những quan niệm cổ

10


hủ, lạc hậu, những nghi lễ phiền phức và tốn kém trong các hoạt động hội hè, cưới
xin, ma chay, giỗ chạp…
Những điều trình bày trên đây chứng tỏ rằng mê tín dị đoan đã gây ra tác hại
không nhỏ ảnh hưởng đến sự nghiệp xây dựng chế độ mới, nền kinh tế mới, nền
văn hoá mới và những con người mới.
Không chỉ đối với sự nghiệp xây dựng XHCN, tệ mê tín dị đoan còn có tác
hại đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, khi nó bị kẻ thù lợi dụng. Chúng tạo ra
những câu chuyện bịa đặt giật gân, những đòn tâm lý chiên nấp dưới hình thức mê
tín dị đoan có liên quan đến những hoạt động chống phá cách mạng.
1.4.2.Đối với gia đình
Hiện nay có không ít gia đình chỉ vì người vợ hoặc người chồng quá tin vào
bói toán mà sinh ra rạn nứt, thậm chí dẫn đến sự đổ vỡ. Nhiều ông bố, bà mẹ lạc
hậu khi dựng vợ gả chồng cho con đã không lấy tình yêu làm cơ sở mà dựa vào sự
“hợp tuổi”.
1.4.3. Đối với mỗi người
Trước hết mê tín dị đoan đã huỷ hoại niềm tin của con người. Những người
tin vào số phận, bói toán, luôn sống trong tâm lý cầu may. Khi niềm tin vào cuộc
sống, vào khoa học đã mất đi thì lập tức trong óc họ sẽ hình thành một niềm tin mù
quáng vào sự may rủi, và những nỗi băn khoăn về “hoạ phúc”.
Không chỉ phá vỡ niềm tin, mê tín dị đoan còn gây những tai hai cụ thể cho
mỗi người về mặt kinh tế. Biểu hiện rõ nhất đó là việc đốt vàng mã, vào mỗi dịp

rằm tháng bảy những người mê tín dị đoan mua sắm đủ thứ như nhà cửa, ôtô, xe
máy… rồi gửi xuống âm phủ cho người đã khuất bằng một mồi lửa.
Tác hại hơn nữa, tệ mê tín dị đoan còn hạ thầp nhân cách của con người, làm
cho con người trở nên kém cỏi, phải cầu xin quỵ lụy thần thánh. Nó cản trở con
người trong quá trình vươn lên làm chủ cuộc sống, nó hạn chế năng lực sáng tạo
của con người trong lao động sản xuất, trong học tập, công tác và đấu tranh bảo vệ
Tổ quốc.
1.4.4. Một số vụ án tiêu biểu do tác hại của mê tín dị đoan
Nhầm là “con ma chài” thiếu nữ bị bắn chết lúc đang ngủ

11


Chỉ vì mê tín, cho rằng cô gái trong bản là “con ma chài” Thảo A Hồ đã dùng
súng bắn chết chị Giàng Thị Sú (SN 1972) ở bản Huổi Đáp, xã Nà Khoa, huyện
Mường Nhé, Điện Biên khi nạn nhân này đang ngủ.
Thào A Hồ đồng ý và ứng trước 1.500.000 đồng. Ngày 30-1 sau khi mượn
một khẩu súng kíp, có sẵn thuốc và kíp nổ, Hồ về nhà lấy thêm một ít đạn bi sắt
cho vào nòng súng rồi ngồi đợi ở cống thoát nước gần đường ôtô.Tại cơ quan điều
tra, Thào A Hồ khai: Trước ngày xảy ra vụ án khoảng 1 tuần một người nói với Hồ:
“Bà Sú biết làm ma chài, phải giết nó không nó làm vợ con tao ốm” và thuê Hồ
3.000.000 đồng để giết Sú.
Đến rạng sáng, Thào A Hồ đi bộ lên nhà chị Giàng Thị Sú. Qua ánh điện trong
nhà, Hồ thấy đầu chị Sú nằm đối diện giữa 2 khe ván tường gỗ nên Hồ hướng nòng
súng vào đầu chị Giàng Thị Sú bóp cò. Xong việc, Thào A Hồ chạy đi đòi nốt số
tiền 1.500.000 đồng và bỏ trốn.
Đáng nói thêm, khi biết tin chị Giàng Thị Sú bị sát hại, dân bản Huổi Đáp đến
xem rất đông, nhưng vì kém hiểu biết pháp luật, trình độ dân trí thấp, nên ai nấy
đều vui mừng cho rằng “con ma chài” đã bị giết, không thể làm cho dân bản ốm
đau được nữa. Vì thế công tác điều tra phá án của các điều tra viên đã gặp không ít

khó khăn.
Trói người bệnh và xông hơi đến chết
Một trường hợp khác chúng tôi cũng muốn đề cập đến là cái chết thương tâm
của một người bệnh tâm thần. Nguyên nhân cái chết là do sự nhận thức kém của
gia đình và sự coi thường tính mạng người khác của kẻ hành nghề mê tín. Nạn
nhân của vụ án này là chị Nguyễn Thị Xinh (SN 1949).
Chị Xinh bị bệnh tâm thần nhưng gia đình chạy chữa nhiều nơi không
khỏi.Được tin “thầy” Tuấn (Võ Anh Tuấn, sinh năm 1954 ở thị xã Tân An, tỉnh
Long An) có biệt tài chữa bách bệnh nên gia đình đưa chị đến nhờ “thầy” chữa.

12


Khi tiếp xúc với bệnh nhân, Tuấn cho rằng chị bị “mắc bệnh tà ma, quỷ nhập
nên mới tâm thần”.Và để “đuổi ma quỷ” ra khỏi người chị Xinh, Tuấn bảo người
nhà trói chị vào cột nhà ở tư thế ngồi, lấy vải trùm kín người chị rồi dùng lửa để
xông.
Hậu quả chị Xinh bị bỏng và chết tại chỗ. Tuấn đã bị TAND tỉnh Long An
tuyên phạt 4 năm tù về tội hành nghề mê tín dị đoan, gây hậu quả nghiêm trọng...
Bắt trói và hành hạ nạn nhân đến chết
Tại Hà Giang, năm 2010, sau cái chết của một người trong thôn, Triệu Tạ
Nhàn đã đến nhà Triệu Dùn Họ (SN 1924) để bắt trói và lôi đến đám ma tra hỏi vì
nghe đồn ông này biết làm ma Ngũ Hải.
Khi đi bắt trói người, Triệu Tạ Nhàn mang theo 1 con dao và mua một đoạn
dây thừng 3m.
Khoảng 16 giờ cùng ngày, Triệu Tạ Nhàn đến nhà ông Triệu Dùn Họ, trói
ông này rồi đưa đến đám ma để làm rõ sự việc trước dân làng.
Trên đường đi ông Triệu Dùn Họ không thừa nhận hành vi “thả ma Ngũ Hải”
làm hại dân làng nên Triệu Tạ Nhàn đã có hành vi dùng dao cứa vào tai trái, đánh
và đá ông Triệu Dùn Họ nhiều lần rồi đẩy ông xuống nước.

Khi đi qua suối, ông Họ bị vấp ngã và không chịu đi tiếp, Triệu Tạ Nhàn đã
đá, đạp nhiều phát vào mạng sườn đến khi ông Họ nằm bất động, Triệu Tạ Nhàn đã
đẩy ông Họ xuống nước. Ông Triệu Dùn Họ bị đa chấn thương, ngạt khí do ngập
nước dẫn đến tử vong.
Sau khi thực hiện hành vi giết ông Triệu Dùn Họ, Triệu Tạ Nhàn đến đám ma
ăn cơm, uống rượu và thông báo cho mọi người biết là đã giết chết ông Triệu Dùn
Họ rồi đi tự thú.
Tại phiên tòa, bị cáo Triệu Tạ Nhàn thành khẩn khai báo hành vi phạm tội giết
người. Vụ án đã khép lại nhưng đây là bài học cho thanh niên dân tộc thiểu số, do
13


trình độ dân trí lạc hậu đã suy nghĩ nông cạn để xảy ra vụ án nghiêm trọng như
trên.
Vụ án mê tín gây chết người ở Bình Phước: Trò phù phép “cá chép hóa rồng”
Tại phiên tòa xét xử Bùi Văn Hậu (30 tuổi, ngụ huyện Thái Thụy, Thái Bình;
tạm trú xã Tiến Thành, thị xã Đồng Xoài, Bình Phước) vào ngày 7/9/2017, do Tòa
án nhân dân tỉnh Bình Phước tiến hành, Hậu đã thừa nhận hành vi giết người.
Nạn nhân của Hậu trong vụ án này là anh Nguyễn Văn Nam (36 tuổi, ngụ khu
phố 3, phường Tân Đồng, thị xã Đồng Xoài). Theo kết quả điều tra, sau khi hoàn
thành nghĩa vụ quân sự vào tháng 2-2007, Hậu trúng tuyển Đại học Nông nghiệp 1.
Cuối 2012, tốt nghiệp nhưng không xin được việc làm. Đầu năm 2015, Hậu
đến thị xã Đồng Xoài ở nhờ nhà anh Nam để làm thuê. Thời gian này, cả hai
thường xuyên đánh bạc nhưng Hậu thắng, còn anh Nam hay bị thua. Thấy vậy, anh
Nam hỏi Hậu làm thế nào để đánh bạc thắng. Hậu nói đùa “Muốn đánh bạc thắng
thì phải xem tuổi, phải có mánh khóe và phải thờ cúng mới thắng được”.
Anh Nam rất tin tưởng Hậu và làm theo lời Hậu chỉ dẫn bằng cách múc nước
té ra nền nhà (do Hậu nói anh Nam mạng Mộc thì hợp với “thủy”)… Sau đó, anh
Nam đi đánh bạc đều thắng nên càng tin vào lời của Hậu và mê tín dị đoan. Được
một thời gian, cả hai xảy ra mâu thuẫn, Hậu thuê phòng trọ ở riêng. Dẫu vậy, anh

Nam vẫn tin tưởng Hậu trong việc chỉ dạy cho cách “yểm bùa” cho “đỏ” để đi
đánh bạc kiếm tiền trả nợ.
Đầu năm 2016, anh Nam bị tai nạn điều trị tại bệnh viện, nhà túng tiền và chủ
nợ thì đòi liên tục. Hậu cho mượn tiền trả viện phí và đáo hạn ngân hàng. Trong
lúc quẫn trí, chỉ tin vào bùa phép nên anh Nam bàn bạc với Hậu thực hiện chiêu
dìm mình xuống hồ nước Suối Cam theo kiểu “Cá chép hóa rồng” để được “đỏ”.

14


Lúc đầu, Hậu có ngăn cản nhưng anh Nam vẫn tin và quyết tâm làm “phép”
bằng được. Sau đó, Hậu đã giúp Nam mua lưới dùng làm vảy “rồng” để “làm
phép” và chọn địa điểm thực hiện tại bờ hồ phía Đông hồ Suối Cam.
Vào tối 7/1/2016, cả hai gặp nhau bàn bạc hẹn đến 4 giờ ngày 8/1 sẽ tiến hành
“hóa rồng”. Gần đến giờ “làm phép hóa rồng”, Hậu hỗ trợ thực hiện trói và dìm
anh Nam xuống nước. Sau nhiều lần Hậu sợ anh Nam chết nhấc lên sớm thì bị anh
Nam trách và dặn là đúng 1 phút 36 giây hãy kéo lên. Đến lần cuối, Hậu để 1 phút
15 giây mới kéo anh Nam lên thì phát hiện Nam đã tử vong. Hậu ấn tay vào lồng
ngực anh Nam để hô hấp nhân tạo nhưng bất thành.
Biết anh Nam đã chết, Hậu thả nạn nhân xuống nước cách bờ khoảng 10m
cho chìm hẳn dưới nước rồi bỏ về phòng trọ. Đến 21h ngày 8/1, một người dân
phát hiện thi thể anh Nam lập lờ dưới nước nên hoảng hốt trình báo Công an. Tối
12/1/2016, Hậu bị bắt và khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình.
Mẹ tiếp tay giết con đẻ vì mê tín dị đoan
Ngày 9/5/2016, TAND TP.HCM đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm, tuyên phạt
bị cáo Huỳnh Lan Thảo (SN 1973) 3 năm tù về tội “Hành nghề mê tín dị đoan”,
cùng tội danh tòa tuyên phạt các bị cáo Nguyễn Hoàng Anh (SN 1974), Lê Hồng
Sơn (SN 1960) 2 năm 6 tháng tù treo, Nguyễn Thị Kim Loan (SN 1984) và
Nguyễn Thị Ri (SN 1973 cùng ngụ tại TPHCM ) 2 năm tù treo.
Theo cáo trạng, Thảo cùng con trai sống chung tại nhà cha mẹ ruột của Thảo

ở quận Bình Thạnh. Năm 2012, khi người ông qua đời, con trai Thảo bắt đầu phát
bệnh với những hành động thường xuyên la hét, phải nghỉ học. Thảo đưa con đi
khám, chữa trị nhiều nơi nhưng không thuyên giảm.

15


Rồi thay vì chú trọng đến y học Thảo đưa con đi chùa cúng bái và từ đó, Thảo
chỉ tập trung vào chuyện cúng bái và mua nhiều tượng phật về để làm nơi thờ
phụng và cho con trai cúng bái theo ý mình.
Ngày 18/2/2014 (đêm giao thừa), Thảo gọi điện cho bốn người bạn là Sơn,
Anh, Loan, Ri đến chung cư tụng kinh và làm lễ hồi sinh, “nhập thánh” do con trai
làm.
Đến rạng sáng hôm sau, con trai Thảo dùng dây vải màu đỏ quấn quanh cổ rồi
kêu mọi người siết mạnh để làm lễ. Được một lúc thì con trai Thảo ngất đi vì nghẹt
thở, mọi người sợ hãi và dừng lại. Lúc này thay vì xem tình trạng của con, Thảo lại
kêu những người này tiếp tục siết chặt cho đến khi cháu bé gục xuống nền nhà mới
dừng lại.
Sau đó, cả nhóm tiếp tục tụng kinh đến sáng thì Thảo phát hiện con trai chết.
Thảo sau đó đã khai nhận toàn bộ hành vi của mình tại cơ quan chức năng.
HĐXX tại phiên sơ thẩm nhận định, với Thảo, ngoài mức án phải nhận, cô sẽ
còn ray rứt lương tâm cả đời bởi sự mê tín của mình.
.
Tìm thầy giải bùa mê cho con gái, mẹ bị lừa hơn 3 tỉ
Sau khi thụ lý, điều tra đơn tố cáo của bà bà P.T.T. (ngụ huyện Hòn Đất, tỉnh
Kiên Giang), Cảnh sát điều tra công an tỉnh đã lập hồ sơ đề nghị Thủ trưởng cơ
quan điều tra khởi tố vụ án, khởi tố bị can bà Dư Thị Thu Trang (43 tuổi, ngụ thị
trấn Sóc Sơn, huyện Hòn Đất) về hành vi lừa đảo.
Theo kết quả xác minh bước đầu, bà P.T.T. có cho Trang vay hơn 234 triệu
đồng, thế chấp bằng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.


16


Không những không có tiền trả nợ, biết được chị N. là con gái bà Thủy có
chuyện bất hòa với chồng nên Trang lập mưu lừa lấy tiền của bà này.
Cụ thể, Trang nói rằng chị N. bị bỏ bùa và cho hay mình có quen thầy bùa ở
Hà Tiên có thể gỡ bùa, giúp cho chuyện gia đình chị N. thuận thảo, không phải đổ
vỡ.
Thương con nên bà P.T.T. tin lời và trong suốt thời gian dài cứ đều đặn đưa
tiền, lần ít nhất là 2,5 triệu đồng và nhiều nhất đến 20 triệu đồng, để Trang nhờ
thầy bùa cứu giúp. Trang cho rằng phải đưa cho thầy bùa tổng cộng 4 tỉ đồng thì
mới có kết quả như mong muốn.
Đến tháng 7-2015, khi bà P.T.T. đưa cho Trang được 3,25 tỉ đồng thì vợ chồng
N. có quyết định của tòa án cho ly hôn. Lúc này, bà P.T.T. mới tỉnh ngộ, biết mình
bị Trang lừa chứ không có bùa nào có thể giúp con gái nên gửi đơn tố cáo đến cơ
quan công an.
Tại cơ quan công an, Trang khai nhận hành vi lừa đảo để chiếm đoạt tiền
nhưng chỉ thừa nhận đã nhận của bà T. số tiền hơn 1,9 tỉ đồng, phần còn lại hơn 1,3
tỉ đồng Trang cho rằng mình không nhận vì không có chứng từ.

Chương 2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ
CÔNG TÁC BÀI TRỪ TÁC HẠI CỦA MÊ TÍN DỊ ĐOAN
2.1. Phân biệt rõ giữa tự do tín ngưỡng và mê tín dị đoan

17


Trong thực tế những năm gần đây những người hành nghề mê tín dị đoan
thường cố tình đồng nhất hai vấn đề này với nhau để biện hé cho những hoạt động

bịp bợm, còn kẻ thù lợi dụng sự nhập nhằng này để xuyên tạc chính sách tự do tín
ngưỡng của Đảng và Nhà nước ta.
Tất nhiên mê tín dị đoan và tự do tín ngưỡng tôn giáo đều có một gốc rễ
chung là chủ nghĩa duy tâm , cả hai đều dựa vào sự thừa nhận có thần thánh, có
những thế lực hoang đường, siêu tù nhiên, huyền bí quyết định sự tồn tại và biến
đổi mọi sự vật trên thê giới. Mê tín dị đoan thường đi liền với tín ngưỡng tôn giáo,
có lúc núp dưới danh nghĩa tôn giáo để tiến hành hoạt động, ví dụ như trong đạo
Phật vốn không có việc thờ điện Mẫu, thờ bát nhang, đồng bóng, sóc thẻ nhưng ở
một số chùa vẫn tồn tại hình thức lễ bái này. Song mê tín dị đoan và tín ngưỡng tôn
giáo còn có nhiều điểm khác nhau.
Trước hết, mê tín dị đoan xuất hiện sớm hơn tín ngưỡng tôn giáo. Nó ra đời
ngay từ khi con người còn ở thời nguyên thuỷ. Trong quá trình tồn tại, nó đã triệt
để khai thác và thâu tóm mọi yếu tố tiêu cực trong tín ngưỡng tôn giáo. Đồng thời
mê tín dị đoan còn khai thác những cái bảo thủ, lạc hậu trong các phong tục tập
quán của nhân dân nhất là trong ma chay, cưới xin, héi hè đình đám, thờ cúng tổ
tiên …Do đó bất cứ ở đâu, lúc nào và dưới hình thức gì, mê tín dị đoan cũng mang
trong mình những nội dung tiêu cực và có hại.
Dựa trên cơ sở thế giới quan khoa học của chủ nghĩa Mac-Lênin và thực tiễn
xã hội, Đảng ta từ trước đến nay luôn cho rắng sự khác nhau về thế giới quan giữa
những ngưỡi có tín ngưỡng tôn giáo và những người không có tín ngưỡng tôn giáo,
không hề cản trở họ tích cực tham gia công việc ích nước lợi nhà, góp phần xây
dựng tổ quốc ngày càng giàu đẹp, văn minh. Chính vì thế đối với các tôn giáo,
chính sách trước sau như một của Đảng ta là tôn trọng tự do tín ngưỡng. Các giáo
phái trong nước như đạo Phật, Thiên Chúa…đều được tự do hoạt động với tôn chỉ
của mình là yêu nước, xây dựng CNXHvà tập hợp xung quanh chính sách đoàn kết
của Mặt trận tổ quốc Việt Nam.
Ngược lại, với tính chất bịp bợm, hoang đường của mê tín dị đoan gây trở
ngại cho sù nghiệp xây dựngvà bảo vệ tổ quốc thì Đảng và nhà nước ta luôn xử lý
18



theo pháp luật và kiên quyết bài trừ, cần phân biệt tù do tín ngưỡng và mê tín dị
đoan. Tục đi chùa, đi nhà thờ thuộc tự do tín ngưỡng; Việc xem bãi, xem tướng,
xem số, gọi hồn, lên đồng, sóc quẻ, yểm bùa, cúng ma, đốt vàng mã, đội bát
hương… là mê tín dị đoan. Tự do tín ngưỡng được pháp luật bảo đảm, còn mê tín
dị đoan thì bị nhà nước nghiêm cấm.
2.2. Nâng cao trình độ hiểu biết cho nhân dân, vạch trần tính chất bịp
bợm của mê tín dị đoan
Mê tín dị đoan có liên quan đến nhận thức thấp kém của con người. Vì vậy
việc nâng cao nhận thức về nhiều mặt cho nhân dân là một trong những biện pháp
quan trọng góp phần bài trừ tệ nạn xã hội này.
Nội dung đầu tiên của việc nâng cao kiến thức là bằng mọi biện pháp và hình
thức thích hợp tuyên truyền sâu rộng thế giíi quan khoa học của chủ nghĩa MacLênin, tinh thần và nội dung các chính sách của Đảng và nhà nước nhất là chính
sách tự do tín ngưỡng để trang bị cho mọi người cơ sở lý luận và những hiểu biết
cần thiết để có thể phân biệt được đúng sai, lợi hại, tránh mọi nhầm lẫn ngộ nhận,
không mơ hồ trước những sự xuyên tạc của bọn “buôn thần bán thánh” và mọi luận
điệu xuyên tạc của kẻ thù. Cần nhận thức rằng, cuộc đấu tranh nhằm đẩy lùi và tiến
tới xoá bỏ tệ nạn mê tín dị đoan là một bộ phận quan trọng trong cách mạng tư
tưởng và văn hoá, gắn chặt với quá trình xây dựng con người míi có khả năng làm
chủ tự nhiên, xã hội và bản thân. Xong để làm được điều này, chúng ta phải có một
quá trình giáo dục công phu với sự kết hợp đồng bộ, chặt chẽ và sát hợp của mỗi
ngành mỗi cấp.
Trong sinh hoạt của các đoàn thể và tổ chức quần chúng từ cấp uỷ, chính
quyền các cấp đến đoàn thanh niên, héi phụ nữ, công đoàn…. Nội dung bài trừ mê
tín dị đoan cần được đề cập thường xuyên. Có như thế ta mới tạo nên một lực
lượng đông đảo và mạnh mẽ của quần chúng để đẩy lùi tệ nạn này.
Nâng cao hiểu biết cho đông đảo quần chúng còn bao gồm việc phổ biến
những hiểu biết thường thức về khoa học, giúp họ hiểu rõ mọi hiện tượng xảy ra
trong xã hội đều có nguyên nhân khách quan và đều theo quy luật.
19



Trong việc truyền bá thế giới quan khoa học, đường lối chính sách của Đảng
và nhà nước, phổ biến những kiến thức khoa học thường thức thì vai trò của các
hoạt động tuyên truyền cũng như hệ thống loa truyền thanh, báo chí, vô tuyến
truyền hình, các hình thức tuyên truyền cổ động như tranh châm biếm, kịch ngắn,
thơ ca,… là rất to lớn vì đây là những hình thức nhẹ nhàng, hấp dẫn, dễ đi vào tâm
lý tình cảm, dễ thấm đến đông đảo người nghe…
2.3. Đề cao pháp luật của nhà nước, tăng cường quản lý xã hội
Sự lỏng lẻo trong quản lý xã hội cũng là một trong những nguyên nhân khiến
mê tín dị đoan tồn tại dai dẳng. Vì thế đề cao pháp luật của Nhà nước, tăng cường
quản lý xã hội trở thành biện pháp quan trọng nhằm ngăn chặn kịp thời sự phát
triển của mê tín dị đoan, loại trừ những cơ sở và môi trường gióp cho mê tín dị
đoan tồn tại.
Để thực sự đề cao luật pháp, kiên quyết bài trừ mê tín dị đoan, một mặt chúng
ta cần có biện pháp quản lý xã hội một cách chặt chẽ trong đó bao gồm cả biện
pháp quản lý những người làm nghề phù thuỷ, tướng số, bói toán, đồng bóng,…
buộc họ phải bỏ nghề cũ chuyển sang làm ăn chính đáng. Những cơ sở thờ cúng
nhảm nhí như các am, miếu mọc lên nơi đầu đường xó chợ, gốc đa,… phải phá bỏ.
Mặt khác các cơ sở tôn giáo cần có nội quy thờ cúng cụ thể nhằm loại trừ các hình
thức mê tín dị đoan bám vào tôn giáo. Để cuộc đấu tranh chống mê tín dị đoan đạt
kết quả ngành văn hóa thông tin cần phối hợp chặt chẽ với các ngành liên quan như
công an… theo dõi phát hiện để ngăn chặn các điểm mê tín dị đoan hoạt động lén
lút sử lý thích đáng những cơ sở chuyên sản xuất và buôn bán hàng mã, cùng các
phương tiện hành nghề mê tín dị đoan. Mặt khác các cơ quan an ninh cần đẩy
mạnh nhiệm vụ bảo vệ an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội, đặc biệt cần có
biện pháp ngăn chặn những tin hoang truyền, những câu chuyện đồn đại về mê tín
dị đoan mang tính chất tâm lý do kẻ thù tung ra.
Quản lý xã hội luôn gắn liền với quản lý văn hoá, ở đây vấn đề quản lý các
ngày hội, ngày lễ là rất cần thiết.


20


Tục mở hội ở nước ta vốn có từ lâu đời. Lễ hội truyền thống mang đậm tính
dân tộc và chứa đựng nội dung văn hóa lành mạnh, bổ ích. Xong ngày hội cũng là
dịp cho tệ mê tín dị đoan và các hiện tượng tiêu cực khác hoạt động. Chính vì lẽ
đó, cần quản lý tốt các ngày hội và cải tiÕn các nội dung của nó cho phù hợp với
cuộc sống mới.
Để quản lý ngày hội, ngày lễ được tốt, trước hết ngành văn hóa phải tiến hành
phân loại các ngày hội. Đối với các ngày hội gắn liền với lịch sử đất nước với các
vị anh hùng dân tộc, những người có công với nươc, với dân thì cần được cải tiến
và tổ chức chu đáo nhằm phát huy tinh thần yêu nước và lòng tự hào dân tộc, khơi
dậy ý thức trách nhiệm công dân xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
Hiện nay nhiều địa phương trong cả nước đã làm tốt công tác phân loại lễ hội và
phục hồi được những ngày hội khơi dậy truyền thống dân tộc như hội Đền Hùng
giỗ tổ Hùng Vương, hội đền Hai Bà Trưng, hội đền kiếp bạc thờ Trần Hưng Đạo,
hội gò đống đa giỗ trận Quang Trung…
Đối với những ngày hội vừa có tính chất tôn giáo vừa có tính chất tham quan
vãn cảnh như hội chùa Hương, hội chùa Thầy… cần tổ chức và quản lý sao cho
vẫn đảm bảo được tự do tín ngưỡng nhưng loại bỏ được các hình thức mê tín dị
đoan, đồng thời có biện pháp hướng quần chúng vào việc du lịch thăm viếng cảnh
đẹp đất nước, nêu cao ý nghĩa văn hoá của những ngày hội đó.
Xong cũng cần thấy rằng nhu cầu sinh hoạt văn hóa của nhân dân có xu
hướng đổi mới được mở rộng và nâng cao hơn. Trước nhu cầu đó ta không thể và
cũng không nên chỉ giải quyết bằng các ngày hội cổ truyền, dù các ngày hội đó có
được cải tiến tốt. Cần đáp ứng nhu cầu trên bằng nhiều hình thức sinh hoạt văn hoá
quần chúng như tổ chức các hội: hội hoa, hội khoẻ, hội diễn, hội chợ, hội thơ… Do
đó, một trong những biện pháp thu hút tập hợp quần chúng là đưa được nhiều hoạt
động văn hóa tươi vui, bổ ích, lành mạnh vào sinh hoạt hàng ngày tạo điều kiện để

họ thật sự làm chủ đời sống văn hóa.
2.4. Đẩy mạnh công cuộc xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hóa
mới
21


Trong những năm qua, cuộc vận động xây dựng nếp sống văn mình gia đình
văn hóa mới luôn luôn được duy trì và không ngừng đẩy mạnh cả bề rộng lẫn chiều
sâu ở các địa phương trong cả nước. Những kết quả đạt được đã góp phần làm thay
đổi bộ mặt tinh thần của xã hội, hạn chế được nhiều tác hại do mê tín dị đoan và
các phong tục tập quán lạc hậu gây ra.
2.5. Quán triệt các văn kiện của Đảng và nhà nước về việc bài trừ tệ nạn
mê tín dị đoan
Hiến pháp nước ta quy định: Công dân có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo,
theo hoặc không theo một tôn giáo nào... Không ai được xâm phạm tự do tín
ngưỡng, tôn giáo hoặc lơi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để làm trái pháp luật và chính
sách của Nhà nước (Điều 70).
Tuy nhiên việc thờ cúng tố tiên, đi lễ tại nhà thờ, đền, chùa khác hẳn với các
hành vi mê tín, dị đoan như xem số, xem bói, gọi hồn, cầu cơ, sấm truyền, yểm
bùa... Theo Thông tư số 041/1998/TT- BVHTT của Bộ VHTT thì các hành vi mê
tín, dị đoan nói trên bị nghiêm cấm. Chỉ thị 27 CT/TƯ ngày 12/1/1998 của Bộ
Chính trị BCHTƯ Đảng CSVN cũng nhấn mạnh đến việc Cần xóa bỏ hủ tục, bài
trừ mê tín, dị đoan.
Bộ luật Hình sự (năm 2009) quy định: Người nào dùng bói toán, đồng bóng
hoặc các hình thức mê tín, di đoạn khỏc gõy hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bi xử
phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xúa ỏn tớch
mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 50 triệu đồng, cải tạo không
giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Phạm tội làm chết người
hoặc gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng khỏc thỡ phạt tù từ 3 năm đến 10 năm.
Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 3 triệu đồng đến 30 triệu đồng.

Nghị định 31/12001/NĐ-CP của Chính phủ nêu rõ: Phạt tiền từ 10 triệu đồng
đến 30 triệu đồng đối với hành vi truyền bá hủ tục mê tín dị đoan (Điều 9)... Phạt
cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 500.000 đồng đối với hành nghề mê
tín như lên đồng, xem bói, gọi hồn, xóc thẻ, yểm bùa, truyền bá sấm trạng và các
hình thức mê tín khác (Điều 33)

22


KẾT LUẬN
Mê tín dị đoan đã và đang là vấn đề ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống tinh
thần của nhân dân ta. Với đặc trưng riêng biệt và đa dạng về tín ngưỡng, đa tôn
giáo cùng với sự hoạt động tinh vi của bọn “buôn thần bán thánh” thì sự nghiệp bài
trừ mê tín dị đoan đang đặt ra vấn đề vô cùng quan trọng.
Cho đến nay tín ngưỡng tôn giáo cùng với các nghi lễ của nó là một nhu cầu
của công chúng, và nó hấp dẫn mê say một bộ phận dân chúng không ít. Thái độ
đúng đắn là nhận định hết các mặt giá trị tích cực và hạn chế của tín ngưỡng để gạn
đục khơi trong, lấy những cái có ích và loại bỏ những mơ hồ không tưởng về thế
giới siêu thực, kéo con người về với cuộc sống thực tại. Những tập tục nghi lễ và
những mê tín dị đoan liên quan đến tín ngưỡng. Những tôn giáo tín ngưỡng truyền
thống là những viên gạch nền mà thiếu nó ta không thể xây nên ngôi nhà văn hóa
tương lai, và mỗi viên gạch trong đống cổ kính lâu đời ấy cần phải được chúng ta
xem xét cẩn thận, lựa chọn cái có ích và vất đi những cái có hại, từ đó mê tín dị
đoan không còn tồn tại trong cộng đồng văn hóa dân tộc Việt Nam.

23


24