CHƯƠNG 5: GHI ĐIỂM 10 TRONG TẤT CẢ CÁC BÀI THI
Tôi nên làm gì vào đêm trước khi thi?
Bạn nên ngủ. Không thể không nhấn mạnh tầm quan trọng của một giấc ngủ ngon trước khi
thi. Bạn cần ngủ từ 8 đển 9 tiếng vào đêm trước kỳ thi. Nó sẽ giúp bạn tỉnh táo hơn, tăng
cường khả năng suy luận và trí nhớ. Ngủ no giấc còn giúp bạn giữ sức khỏe tốt cho những đợt
thi tiếp theo.
“Tôi biết ngủ là quan trọng nhưng tôi chưa học hết bài. Tôi đành phải thức trắng đêm
nay thôi.”
Đợi nước đến chân mới nhảy không phải là điều hay. Nhưng đôi khi chúng ta không thể
tránh khỏi tình huống này. Đừng quá lo lắng, các khoa học gia đã khám phá ra rằng: Chỉ cần
ngủ 90 phút ngay trước khi thi cũng có tác dụng gần giống như ngủ đủ giấc vào buổi tối trước
đó. Nếu bạn thi vào lúc 8h sáng, hãy ngủ 90 phút từ 5h30 đến 7h, rồi đi thi.
Có cần uống cà phê để thêm tỉnh táo không?
Bạn không nên uống cà phê ngay trước khi thi. Cà phê sẽ làm cho bạn quá hưng phấn.
Thông thường trong cuộc thi, nếu quá hưng phấn, đầu óc bạn rất dễ suy nghĩ lan man và khó
tập trung. Nên nhớ rằng trạng thái tinh thần tốt nhất cho học tập, thi cử là trạng thái tỉnh táo
nhưng thư giãn (relaxed consciousness).
Làm thế nào tôi đạt được trạng thái tối ưu này?
Một gợi ý đơn giản: nhắm mắt lại, hít thở sâu. Thư giãn các cơ bắp, hãy để hàm dưới của
bạn hạ xuống, tưởng tượng như có một làn sóng thư giãn chạy khắp cơ thể, đi từ trán xuống
khuôn mặt, cằm, vai, khuỷu tay, bàn tay, ngực, bụng, hông, bắp đùi, đầu gối, bàn chân. Mở
nhạc không lời nho nhỏ. Thể loại nhạc Baroque là thích hợp nhất cho mục đích thư giãn. Nhạc
Baroque kích thích sóng não alpha, sóng não alpha sẽ giúp bạn dễ dàng đi vào trạng thái tỉnh
táo thư giãn (relaxed consciousness) nói trên.
Dành 10 phút đầu trong buổi thi đọc câu hỏi. Dành 10 phút cuối kiểm tra lại bài làm.
Phân phối một lượng thời gian hợp lý cho mỗi câu hỏi.
Đừng nhảy vào trả lời câu hỏi ngay lập tức. Đọc kỹ các câu hỏi, tìm hiểu xem câu hỏi gồm
mấy phần, đòi hỏi gì ở câu trả lời, câu hỏi thuộc dạng nào, phải sử dụng những kiến thức gì để
trả lời. Sắp xếp các câu hỏi theo thứ tự từ dễ đến khó. Tùy thuộc vào thời gian làm bài, số câu
hỏi, số điểm của từng câu hỏi, phân bố thời gian cho mỗi câu hỏi một cách hợp lý. Sau khi đã
phân bố thời gian cho từng câu hỏi, viết chương trình hành động ra giấy nháp: bắt đầu câu hỏi

số 1 lúc mấy giờ, kết thúc lúc mấy giờ, bắt đầu câu số 2 lúc mấy giờ, kết thúc lúc mấy giờ...
Tuân thủ triệt để kế hoạch làm bài vừa được soạn ra. Khi thời gian cho một câu hỏi nào đó đã
cạn, dù câu trả lời chưa hoàn chỉnh cũng lập tức chuyển sang câu hỏi kế tiếp. Khi gặp những
câu hỏi dễ, ta thường có khuynh hướng viết ra hết những gì mình biết về chủ đề có liên quan.
Hệ quả là ta sử dụng quá nhiều thời gian cho những câu hỏi này trong khi số điểm thu được từ
những thông tin vặt vãnh là không đáng kể. Mặt khác, khi gặp những câu hỏi hóc búa, ta
thường có xu hướng suy nghĩ cho đến khi tìm ra câu trả lời mới thôi. Khi tìm ra câu trả lời thì
thời gian dành cho những câu còn lại đã không còn. Do đó, khi thời gian dành cho một câu hỏi
sắp hết, hãy nhanh chóng kết thúc câu hỏi đó và bắt đầu xử lý câu kế tiếp. Cuối cùng, bạn nên
dành 10 phút cuối giờ để dò lại các câu trả lời, kiểm tra và sửa chữa các lỗi chính tả, các phép
toán, các luận điểm...
Làm câu dễ trước, câu khó sau
Ba lý do quan trọng tại sao bạn nên làm những câu dễ trước: (1) việc giải quyết thành công
các câu hỏi đơn giản ngay vào lúc mới bắt đầu cuộc thi giúp bạn thêm tự tin, (2) nó khởi động
và kích thích dòng suy nghĩ, trí nhớ và khả năng suy luận, giúp bạn sẵn sàng hơn khi bước
vào xử lý các câu hỏi khó, (3) bạn chắc chắn sẽ thu gom được một số điểm đáng kể trong một
khoảng thời gian ngắn, tiết kiệm thời gian cho những câu hỏi tiếp theo.
Chừa thật nhiều chỗ trống sau mỗi câu trả lời
Rất thường xuyên khi bạn kiểm tra lại bài làm, bạn sẽ nhận ra câu trả lời của mình có thiếu
sót. Bạn có thể bổ sung vào cuối bài làm và chú thích rõ bạn tiếp tục câu trả lời ở đâu. Tuy
nhiên việc này đôi khi gây phản cảm nơi giám khảo hoặc giám khảo có thể quên mất rằng câu
trả lời của bạn được tiếp tục ở cuối bài thi. Do đó, bạn hãy chừa thật nhiều chỗ trống sau mỗi
câu trả lời, cỡ ½ hay 1 trang giấy trắng, phòng trường hợp bạn cần bổ sung hay chỉnh sửa câu
trả lời.
Viết câu trả lời rõ ràng và sạch sẽ. Luyện khả năng viết liên tục trong thời gian dài
Viết liên tục trong 2 hay 3 giờ không phải là chuyện dễ dàng. Một số thí sinh nhận ra rằng
nếu không tập luyện thì vào cuối buổi thi, họ sẽ xuống sức, mỏi tay, đau ngón tay, và có cảm
giác chỉ muốn cuộc thi kết thúc nhanh chóng để được nghỉ ngơi. Giải pháp: luyện viết liên tục
trong thời gian dài, 2 hay 3 giờ, vài ngày trước khi thi.
Tạo nên môi trường học tập tương tự môi trường thi

Dưới đây là kết quả của một nghiên cứu đáng chú ý. Các nhà khoa học cho những người
tình nguyện học một số thông tin nhất định trong điều kiện say xỉn, sau đó vài ngày kiểm tra
lượng thông tin mà họ có thể truy xuất khi ở trạng thái tỉnh táo và khi say xỉn. Kết quả cho thấy
nhiều thông tin được truy xuất hơn khi họ ở trong tình trạng say xỉn so với khi tỉnh táo. Thí
nghiệm này gợi ý rằng để nhớ những kiến thức đã học tốt hơn, điều kiện môi trường khi bạn
học và khi bạn truy xuất thông tin cần phải tương tự nhau. Do đó, để sử dụng hiệu quả nhất
lượng kiến thức bạn đã học, môi trường học tập của bạn nên giống với môi trường của phòng
thi. Một vài gợi ý để đạt được điều này: học bài thi trong lớp học thay vì học tại nhà, hãy rủ vài
người bạn cùng học chung, mỗi người ngồi một bàn y như lúc thi, tuyệt đối im lặng khi học
tương tự như khi trong buổi thi, nếu phòng thi trang bị máy lạnh thì bạn nên ôn thi trong phòng
máy lạnh, hít thở sâu và thư giãn trong khi học cũng như trong khi thi.
Bạn không giải được một câu hỏi khó, bạn mất tự tin và không thể tập trung để làm
các câu còn lại. Làm thế nào để thoát khỏi tình trạng này?
Đừng bao giờ tự nhủ: “Không được mất tập trung. Không được mất tập trung...” Nó không
những không giúp bạn thoát khỏi trạng thái này, mà còn làm trầm trọng thêm tình trạng căng
thẳng tâm lý. Việc bạn cần làm là tạm nghỉ ít phút, suy nghĩ về một chuyện nào đó hoàn toàn
không liên quan đến việc học hành thi cử, sau đó tiếp tục làm bài thi. Hãy thử thực hiện gợi ý
trên và bạn sẽ ngạc nhiên về khả năng tái tập trung vào nhiệm vụ quan trọng trước mắt của
mình. Làm thế nào để “suy nghĩ về một chuyện hoàn toàn không liên quan đến việc học hành
thi cử”? Sau đây là cách tôi thường dùng: tôi tự hỏi mình: “Trưa nay mình ăn gì?”, “Sáng nay
mình đã gặp những người nào?”, “Tối qua mình xem chương trình truyền hình gì?”... Mục đích
của những câu hỏi trên là buộc bạn phải suy nghĩ về một chuyện khác ngoài việc làm bài thi,
nó giúp giải tỏa sức ép tâm lý nặng nề mà bạn đang gánh chịu. Sau khi đặt câu hỏi, suy nghĩ
và trả lời những câu tương tự như vậy, bạn sẽ sẵn sàng tiếp tục làm bài thi trong trạng thái
tâm lý tốt nhất.
Nghỉ ngơi, nghỉ ngơi, nghỉ ngơi
Bạn cần sắp xếp vài lần nghỉ giải lao ngắn trong buổi thi. Ví dụ: Nghỉ giải lao 2 lần mỗi lần 5
phút trong cuộc thi kéo dài 3 tiếng. Trong thời gian nghỉ này, hãy xin phép đi vào nhà vệ sinh,
đừng ngồi một chỗ trong suốt 3 giờ, hãy đi một vòng, thư giãn các cơ bắp, hít thở sâu, uống
một chút nước.

Một phương pháp thư giãn nhanh gọn và hiệu quả: bài tập thư giãn Jacobson
Phương pháp này dựa trên ý tưởng rằng sau khi các nhóm cơ bị căng cứng chúng sẽ thư
giãn tốt hơn. Trong phương pháp Jacobson, bạn tuần tự co và thư giãn các nhóm cơ. Thư
giãn về mặt thể chất sẽ dẫn đến thư giãn về mặt tinh thần.
A Ngồi thoải mái trên ghế
A Hít thở sâu và đều
A Nhau mày, co các cơ mặt
A Giữ ở trạng thái căng cứng này trong 2-3 giây
A Sau đó, thư giãn các cơ
A Tiếp đến co cơ bắp tay và cẳng tay ở tay phải
A Giữ nguyên ở trạng thái co trong 2-3 giây
A Sau đó thư giãn các cơ
A Nắm chặt bàn tay lại
A Giữ ở trạng thái co này trong 2-3 giây
A Sau đó duỗi hoàn toàn
A Thực hiện tương tự đối với tay trái, vai, ngực, bụng, lưng, hai chân
A Tập theo phương pháp này 1-2 lần mỗi ngày, mỗi lần 10-15 phút.
Cách thở hữu hiệu để giúp bạn thư giãn và tỉnh táo
A Ngồi thoải mái trên ghế.
A Tập trung vào hơi thở của bạn.
A Cảm nhận luồng khí lưu thông trong cơ thể.
A Tập trung chú ý vào lồng ngực và bụng.
A Hít sâu, cảm nhận lồng ngực và bụng căng phình ra.
A Sau khi hít vào, ngưng 2 hoặc 3 giây.
A Sau đó, thở ra chậm rãi, cảm nhận lồng ngực và bụng co lại.
Làm thế nào để nhớ các công thức phức tạp?
Thử làm như sau: đọc kỹ và ráng nhớ các công thức ấy ngay trước khi vào phòng thi. Ngay
sau khi vào phòng thi, ngay trước khi làm bài hãy viết chúng ra giấy nháp. Làm như vậy sẽ
giúp bạn tiết kiệm thời gian về sau trong buổi thi và giúp bạn tự tin hơn khi làm bài.
Nếu bạn không học gì cả trong suốt một học kỳ và bạn chỉ còn một hoặc hai đêm để

ôn thi.
Đừng bỏ cuộc. Bạn vẫn còn hi vọng. Nhưng bạn cần phải thực tế: bạn không thể có điểm
cao nếu bạn không học một chút gì trong suốt học kì. Nếu bạn chỉ còn một đêm để học cả
chương trình một học kỳ, dĩ nhiên bạn phải thức gần suốt đêm. Thức suốt đêm rồi đi thi ngay
vào sáng hôm sau không phải bao giờ cũng là điều xấu. Điều quan trọng là bạn phải biết mình
muốn gì khi học môn học này. Có bạn chỉ muốn thi đỗ và không quan tâm hay không cần đến
những kiến thức mà môn học này cung cấp, cho rằng thức suốt đêm học gạo đôi khi lại là một
ý hay. Chắc chắn rằng một số bạn sẽ không đồng ý với quan điểm này, nhưng đôi khi chúng ta
cần biết phân phối sức lực và tập trung vào những môn quan trọng, đối với những môn còn lại
chỉ cần đỗ là đủ. Tôi không cảm thấy nhu cầu phải học thật chăm chỉ một môn học khi tôi biết
chắc rằng sau khi cuộc thi kết thúc tôi sẽ không bao giờ cần đến những kiến thức của môn học
đó. Hãy học có chọn lọc. Nếu bạn chỉ còn một đêm để học, bạn cần phải chọn lọc những gì
bạn sẽ học. Tập trung vào những chủ đề quan trọng và thường xuất hiện trong các kỳ thi. Đối
với từng chủ đề, tập trung vào những ý quan trọng của chủ đề. Viết, viết, viết. Viết những ý
chính đó ra giấy 3 lần. Viết là một cách giúp bạn nhớ rất hiệu quả. Đôi khi tôi không chủ động
học thuộc mà chỉ viết những điều cần nhớ ra giấy vài lần, thế nhưng khi làm bài thi tôi lại có
thể nhớ khá rõ và trình bày đầy đủ những ý đó. Đối với những chủ đề không quan trọng, đừng
bỏ lơ hoàn toàn. Đọc lướt nhanh về các chủ đề ấy ở sách giáo khoa và tập ghi của bạn. Chú ý
đọc các tiêu đề, câu chủ đề của mỗi đoạn văn, đoạn văn khởi đầu và tóm tắt. Bạn không còn
thời gian để học thuộc. Việc cần làm là đọc lướt thật nhanh, đồng thời viết những từ khóa và ý
chính ra giấy nháp. Điều cuối cùng cần lưu ý: khi làm bài thi, dù gặp phải những câu hỏi bạn
không biết câu trả lời cũng không bao giờ bỏ giấy trắng. Viết, viết, viết. Viết như bạn chưa bao
giờ được viết. Viết tất cả những gì bạn biết. Đôi khi, quá trình viết kích thích bộ nhớ của bạn
và giúp bạn nhớ lại một phần những gì bạn đã đọc lướt qua. Hãy làm những điều trên và bạn
sẽ có cơ hội ghi đủ điểm để vượt qua kỳ thi.
Thời gian làm bài chỉ còn 2 phút và vẫn còn 1 câu hỏi lý thuyết. Làm thế nào đây?
Trước hết cần phải đề cập một ý quan trọng: không bao giờ ra về trước khi thời gian làm bài
kết thúc. Chắc hẳn bạn không muốn một giờ sau khi ra về lại chợt nhận ra bài làm có thiếu sót,
những thiếu sót mà bạn đã có thể sửa chữa nếu bạn chịu ngồi lại phòng thi kiểm tra bài làm
cẩn thận. Từ bỏ vĩnh viễn thói quen ra về sớm ngay sau khi bạn làm bài xong. Ngay cả khi mọi

thí sinh trong phòng thi đều ra về, bạn vẫn phải ở lại đến phút cuối cùng. Ở lại cho đến phút
chót, kiểm tra, bổ sung, điều chỉnh những câu trả lời.