Thäng Tin V Âiãưu ÂäüTrong Hãû Thäúng Âiãûn
Khoa Âiãûn - Trỉåìng Âải hc K thût - Âải hc  Nàơng 31

Chỉång 4
GIÅÏI THIÃÛU HÃÛ THÄÚNG THÄNG TIN VI BA

4.1. Giåïi thiãûu chung:
Tên hiãûu vi ba l nhỉỵng tên hiãûu cọ táưn säú tỉì 1 GHz tråí lãn v
thỉåìng âỉåüc coi nhỉ nàòm trong di táưn säú tỉì 1-30 GHz, âäi khi cng cọ
thãø xem nhỉ thüc vng táưn säú tỉì 1-300 GHz våïi bỉåïc sọng
λ
=1-30 cm.
Hiãûn nay di táưn säú tỉì 0-300 MHz â hon ton âỉåüc sỉí dủng hãút
båíi cạc âi phạt sọng vä tuún khạc nhau. Vç váûy ngỉåìi ta cäú gàõng khai
thạc di táưn säú vi ba cọ phäø ráút räüng. ỈÏng våïi thäng tin vi ba, bàng
thäng thỉåìng räüng hån khi truưn tin. Bàng thäng räüng cng cho phẹp
dng cạc k thût ghẹp kãnh khạc nhau âãø truưn âỉåüc nhiãưu thäng tin
hån. Di táưn säú vi ba cng ráút thêch håüp cho cạc hãû thäúng thäng tin säú
truưn tên hiãûu nhë phán.
Mäüt kãút näúi vi ba (microware link) (cn gi l vä tuún chuøn
tiãúp) l mäüt hãû thäúng thäng tin giỉỵa 2 âiãøm cäú âënh, bàòng sọng vä tuún
cọ hỉåïng tênh ráút cao nhåì cạc anten âënh hỉåïng.
Kãút näúi vi ba cọ thãø truưn ti :
-Cạc cüc âm thoải song song, ghẹp kãnh theo táưn säú hồûc thåìi
gian.
-Cạc chỉång trçnh truưn hçnh.
-Dỉỵ liãûu...
Ty theo dảng tin tỉïc tỉång tỉû hồûc säú, cạc phỉång phạp âiãưu chãú
khạc nhau âỉåüc sỉí dủng âãø tảo ghẹp kãnh v chuøn phäø táưn lãn vng
táưn säú thêch ỉïng.
Âäúi våïi sọng vi ba tỉång tỉû: thỉûc hiãûn ghẹp kãnh theo táưn säú cạc

kãnh tỉång tỉû, sau âọ chuøn lãn phäø táưn säú cao nhåì âiãưu táưn FM.
Âäúi våïi sọng vi ba säú: thỉûc hiãûn ghẹp kãnh theo thåìi gian (TDM)
cạc kãnh â âỉåüc säú họa båíi âiãưu chãú PCM, sau âọ chuøn lãn phäø táưn
Thọng tin vaỡ ióửu õọỹ trong Hóỷ Thọỳng ióỷn
32 Khoa ióỷn - Trổồỡng aỷi hoỹc Kyợ thuỏỷt - aỷi hoỹc aỡ Nụng
cao nhồỡ caùc õióửu chóỳ tổồng tổỷ vồùi soùng mang hỗnh sin. Hióỷn nay vi ba sọỳ
ngaỡy caỡng chióỳm ổu thóỳ.
Trong kóỳt nọỳi viba hai chióửu truyóửn tin ồớ hai tỏửn sọỳ khaùc nhau. Caùc
anten õổồỹc duỡng chung cho caớ hai chióửu phaùt vaỡ thu.
Thọng thổồỡng, nóỳu õổồỡng truyóửn xa gỷp chổồùng ngaỷi vỏỷt, phaới chia
thaỡnh nhióửu traỷm chuyóứn tióỳp coù nhióỷm vuỷ thu nhỏỷn tờn hióỷu sióu cao
tỏửn, khuóỳch õaỷi vaỡ taùi phaùt õi, vồùi tỏửn sọỳ soùng mang khaùc. Ngoaỡi ra, coỡn
coù loaỷi traỷm chuyóứn tióỳp thuỷ õọỹng, chố coù taùc duỷng õọứi hổồùng soùng, vổồỹt
qua chổồùng ngaỷi naỡo õoù.

4.2.Vi ba sọỳ
Vi ba sọỳ õổồỹc chia thaỡnh ba loaỷi :
Maỷng vi ba sọỳ dung lổồỹng nhoớ coù sọỳ kónh tổỡ 24 õóỳn 60 kónh, maỷng
naỡy thổồỡng duỡng cho caùc tuyóỳn thọng tin lión laỷc nhaùnh (tuyóỳn cỏỳp
huyóỷn).
Maỷng vi ba sọỳ dung lổồỹng trung bỗnh tổỡ 120 kónh õóỳn 960 kónh.
Maỷng naỡy duỡng cho caùc tuyóỳn lión tốnh, coù thóứ sổớ duỷng õóứ truyóửn thanh
vaỡ truyóửn sọỳ lióỷu.
Maỷng vi ba sọỳ coù dung lổồỹng lồùn coù sọỳ kónh trón 960 kónh. Hóỷ
thọỳng naỡy thổồỡng duỡng laỡm tuyóỳn thọng tin truỷc quọỳc gia vaỡ quọỳc tóỳ.
Trón hóỷ thọỳng naỡy thổồỡng coù thóứ õaùp ổùng õổồỹc nhióửu dởch vuỷ khaùc nhau
nhổ truyóửn hỗnh, truyóửn thanh, õióỷn thoaỷi, fax, telex, truyóửn sọỳ lióỷu...vaỡ
nhióửu dởch vuỷ khaùc.
Hóỷỷ thọỳng vi ba sọỳ õaớm nhỏỷn rỏỳt nhióửu chổùc nng: maợ hoùa tờn hióỷu,
giaới maợ tờn hióỷu, gheùp kónh theo thồỡi gian, phaùt soùng sióu cao... Hóỷỷ

thọỳng vi ba sọỳ õổồỹc bióứu dióựn dổồùi daỷng sồ õọử khọỳi:




Hỗnh 4.1. Sồ õọử khọỳi vi ba sọỳ

A/D
D/A

PCM




T
X
R
X

Anten
vi ba
Thọng Tin Vaỡ ióửu ọỹTrong Hóỷ Thọỳng ióỷn
Khoa ióỷn - Trổồỡng aỷi hoỹc Kyợ thuỏỷt - aỷi hoỹc aỡ Nụng 33

Trong sồ õọử gọửm coù caùc khọỳi sau:
Khọỳi A/D - D/A laỡm nhióỷm vuỷ chuyóứn õọứi tờn hióỷu tổỡ tổồng tổỷ
thaỡnh tờn hióỷu sọỳ ồớ phỏửn phaùt vaỡ ngổồỹc laỷi tổỡ sọỳ ra tổồng tổỷ ồớ phỏửỡn thu.
Khọỳi PCM laỡm nhióỷỷm vuỷ õióửu chóỳ tờn hióỷỷu vaỡ gheùp tờn hióỷu, gheùp
kónh, phỏn kónh theo thồỡi gian.

Khọỳi

laỡm nhióỷm vuỷ tọứng hồỹp caùc luọửng tờn hióỷu vaỡ taùch caùc luọửng
tờn hióỷu
Khọỳi T
X
, R
X
: Laỡm nhióỷỷm vuỷ phaùt vaỡ thu tờn hióỷu cao tỏửn.
Caùc tờn hióỷu vi ba cuợng tổồng tổỷ nhổ soùng aùnh saùng truyóửn õi theo
õổồỡng thúng. Vỗ vỏỷy caùc khoaớng caùch truyóửn tin thổồỡng bở giồùi haỷn theo
tỏửm nhỗn thúng (khaùc vồùi soùng vọ tuyóỳn radio laỡ soùng coù thóứ bở uọỳn cong
ồớ tỏửng iọn hoùa trong khờ quyóứn).
Vi ba sọỳ sổớ duỷng soùng truyóửn thúng tổỡ anten phaùt õóỳn anten thu
nghộa laỡ caùc traỷm vi ba sọỳ phaới nũm trong tỏửm nhỗn thúng. Vỗ vỏỷy yóu
cỏửu cồ baớn nhỏỳt khi thióỳt kóỳ õổồỡng tuyóỳn vi ba sọỳ laỡ trong vuỡng soùng
truyóửn thúng khọng coù vỏỷt che chừn, duỡ rỏỳt nhoớ nhổ cỏy cọỳi, nhaỡ cổớa,
thaùp cao...
Trong hóỷ thọỳng thọng tin vi ba thổồỡng duỡng caùc anten gổồng
parabol phaớn xaỷ. Bóử mỷt anten laỡ 1 daỷng paraboloid, coù tióu õióứm chờnh
laỡ vở trờ cuớa nguọửn phaùt soùng. Tổỡ tióu õióứm cuớa mọỹt gổồng parabol caùc
tia soùng sau khi phaớn xaỷ tổỡ mỷt parabol seợ trồớ thaỡnh chuỡm tia soùng song
song (hỗnh 4.2).
Thọng tin vi ba laỡ loaỷi thọng tin õióứm nọỳi õióứm, phổồng thổùc truyóửn
lan bũng soùng khọng gian. Hai anten thu vaỡ phaùt õổồỹc õỷt ồớ 1 õọỹ cao
nhỏỳt õởnh (thổồỡng phaới lồùn hồn haỡng chuỷc lỏửn bổồùc soùng) vaỡ hổồùng vaỡo
nhau, khọng bở che khuỏỳt tỏửm nhỗn thúng õóứ coù thóứ truyóửn tin õi xa.
Tuyóỳn thọng tin naỡy bở aớnh hổồớng nhióửu cuớa õởa hỗnh tổỡ nồi phaùt tồùi nồi
thu vaỡ õióửu kióỷn khờ hỏỷu trón tuyóỳn.


Thäng tin v Âiãưu âäü trong Hãû Thäúng Âiãûn
34 Khoa Âiãûn - Trỉåìng Âải hc K thût - Âải hc  Nàơng
Hçnh 4.2. Hoảt âäüng ca anten vi ba.

Thäng thỉåìng trong mäüt trảm thu phạt, anten âàût cạch xa mạy phạt
v mạy thu, âàûc biãût l trong cạc trảm vi ba anten phi âàût cao so våïi
màût âáút cọ khi tåïi hng tràm mẹt. Âãø âỉa nàng lỉåüng cao táưn tỉì âáưu ra
mạy phạt hay âáưu vo mạy thu âãún anten ta phi sỉí dủng cạc thiãút bë
truưn dáùn nàng lỉåüng cao táưn. Thäng thỉåìng, trong thäng tin vä tuún
ngỉåìi ta sỉí dủng 3 loải thiãút bë âãø truưn dáùn âọ l: cạp song hnh âäúi
xỉïng (twin wire), cạp âäưng trủc (coaxial cable) v äúng dáùn sọng (wave
guide). ÅÍ di sọng cỉûc ngàõn, âàûc biãût l di sọng decimet va centimet
ngỉåìi ta thỉåìng sỉí dủng cạp âäưng trủc v äúng dáùn sọng.
a) Cạp song hnh âäúi xỉïng
Cạp song hnh âäúi xỉïng l hãû 2 dáy dáùn giäúng hãût nhau, cọ cng cạc
âàûc tênh âiãûn so våïi âiãøm âáút.
Cạc dáy ny âỉåüc bọ lải thnh cạp, bao gäưm cạc dáy âỉåüc bc v cạch
âiãûn v xồõn lải våïi nhau âãø lm gim âiãûn cm ghẹp giỉỵa cạc càûp dáy våïi
nhau. C bọ dáy cn âỉåüc bc mäüt v chäúng nhiãùu bãn ngoi.
-Låïp cạch âiãûn: thỉåìng dng nháút l váût liãûu giáúy âàûc biãût (thưn tụy
cellulose). Váût liãûu giáúy våïi âàûc tênh hụt áøm cao cọ thãø chäúng áøm täút cho
cạc dáy dáùn, nhỉng lải lm tàng âäü máút mạt âiãûn mäi.
ÂÁƯU PHẠT & THU
ÄÚNG DN SỌNG
(CẠP ÂÄƯNG TRỦC)
ÂIÃƯU CHÃÚ PCM (GHẸP KÃNH)
Thäng Tin V Âiãưu ÂäüTrong Hãû Thäúng Âiãûn
Khoa Âiãûn - Trỉåìng Âải hc K thût - Âải hc  Nàơng 35

-Dáy dáùn: dáy âäưng tiãûn dủng vç âàûc tênh dáùn âiãûn täút v dãù gia cäng,

hn näúi. Dáy nhäm nhẻ r tiãưn hån, nhỉng ráút khọ hn näúi.
-Låïp v: dng âãø chäúng cạc nh hỉåíng cå khê, họa hc v c âiãûn
(nhiãùu) tỉì bãn ngoi. V chç ráút tiãûn dủng d trng lỉåüng nàûng v chäúng
nhiãùu khäng täút. V nhäm nhẻ hån nhỉng khọ chãú tảo v dãù bë bazå àn
mn. Trong trỉåìng håüp cáưn thiãút cọ thãø dng thãm mäüt låïp v phủ bàòng
nhäm hay âäưng.
b/ Cạp âäưng trủc:
Cạp âäưng trủc âỉåüc cáúu tảo tỉì 2 dáy dáùn âäưng trủc, låïp ngoi näúi âáút,
låïp trong giỉỵa tám, åí giỉỵa l váût liãûu cạch âiãûn cao táưn. Låïp dáy dáùn trong
thỉåìng l mäüt dáy âäưng, nhäm hồûc kim loải do, cọ thãø l dáy âäưng âàûc
hay äúng räùng, låïp ngoi tảo båíi cạc di âäưng v nhäm xồõn theo chiãưu di.
Cạc såüi âäưng trủc cn cọ thãø âỉåüc nhọm thnh mäüt cạp låïn âỉåüc bo vãû båíi
låïp v bc v chäúng nhiãùu.





Hçnh 4.3. Cạp âäưng trủc.


Khi ta âỉa nàng lỉåüng cao táưn vo cạp âäưng trủc, giỉỵa hai dáy dáùn
trong v dáy dáùn ngoi s phạt sinh mäüt sọng âiãûn tỉì chảy dc theo dáy.
Cạp âäưng trủc cọ thãø sỉí dủng cho di sọng cỉûc di âãún di sọng cm.
Tuy nhiãn, khi lm viãûc åí táưn säú cao tỉì 2 GHz tråí lãn thç täøn hao trong
cháút âiãûn mäi tàng lãn. Hån nỉỵa, våïi nhỉỵng mạy phạt cäng sút låïn
hng tràm W âãún KW åí táưn säú siãu cao, cạp âäưng trủc cọ thãø s khäng
chëu âỉûng âỉåüc. Trong trỉåìng håüp ny, ngỉåìi ta dng äúng dáùn sọng.
c/ ÄÚng dáùn sọng:
Cạc äúng dáùn sọng (hçnh 4.4) âỉåüc dng âãø truưn dáùn nàng lỉåüng

ca tên hiãûu vi ba tỉì mäüt nåi ny âãún mäüt nåi khạc giỉỵa cạc pháưn khạc
nhau ca mäüt thiãút bë vi ba hồûc tỉì thiãút bë lãn anten phạt, hay tỉì anten
d
2

d
1