1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
Giáo viên chủ nhiệm ở trường học nói chung, ở trường THPT nói riêng có một
vị trí vô cùng quan trọng trong việc hình thành ở học sinh sự phát triển đúng đắn và
lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng sống cơ bản để các em
bước vào đời. Ở đầu mỗi năm học, ở cùng một trường học, cùng một khối lớp, chất
lượng học tập của học sinh cũng tương đương nhau. Nhưng tại sao đến cuối năm,
chất lượng học tập và hạnh kiểm của học sinh lớp này lại vượt trội hẳn so với các
lớp khác. Những điểm khác biệt đó một phần do giáo viên chủ nhiệm lớp tạo ra.
Giáo viên chủ nhiệm nào có kinh nghiệm quản lí, có tinh thần trách nhiệm cao, tận
tâm với học sinh của mình thì chắc chắn sẽ tìm ra được các biện pháp để quản lí lớp
một cách tốt nhất.
Vì vậy, tôi khẳng định rằng công tác của giáo viên chủ nhiệm lớp ở THPT là
cực kì quan trọng, là nhân tố số một quyết định chất lượng giáo dục toàn diện cho
nhà trường. Để thành công trong công tác chủ nhiệm đòi hỏi ở người giáo viên
không chỉ có tấm lòng nhân ái, tâm huyết, tận tụy, yêu nghề mà còn phải có được
sự vững vàng về năng lực sư phạm, các kĩ năng giáo dục, nghệ thuật ứng xử sư
phạm; phải trăn trở, suy nghĩ, tìm tòi những giải pháp quản lí.
Ở lứa tuổi học sinh THPT, các em đang ở giai đoạn phát triển tâm lí phức tạp rất
cần thầy (cô) giáo uốn nắn và rèn luyện. Các em cần được sự quan tâm của xã hội,
nhà trường, gia đình để hoàn thiện nhân cách. Vai trò của người giáo viên rất quan
trọng trong việc giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh lớp mình chủ nhiệm. Qua
các năm làm công tác chủ nhiệm, tôi luôn trăn trở, nghiên cứu để tìm ra những giải
pháp tốt nhất để giáo dục tư tưởng đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh. Đó là lí do
tôi chọn để viết sáng kiến kinh nghiệm: “Nâng cao hiệu quả giáo dục kĩ năng
sống cho học sinh lớp chủ nhiệm tại trường THPT Thường Xuân 2”.
1.2. Mục đích nghiên cứu
- Hệ thống lại những giải pháp mình đã sử dụng trong công tác chủ nhiệm để
suy ngẫm, chọn lựa, đúc rút thành kinh nghiệm của bản thân.
- Đối với đồng nghiệp: Trên đây là những giải pháp có thể sử dụng trong công
tác chủ nhiệm nói chung. Qua đề tài, tôi muốn chia sẻ với đồng nghiệp những kinh
nghiệm mà mình đã tích lũy được trong công tác chủ nhiệm. Đồng thời qua sáng
kiến kinh nghiệm tôi cũng mong nhận được những lời góp ý chân thành từ đồng
nghiệp để làm phong phú hơn kinh nghiệm làm chủ nhiệm của mình.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục
kĩ năng sống cho học sinh lớp chủ nhiệm trong công tác chủ nhiệm ở trường Trung
học phổ thông Thường Xuân 2.
Đối tượng áp dụng: Học sinh lớp 12 A3 trường THPT Thường Xuân 2.
1.4.Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài này, tôi đã sử dụng những phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp miêu tả và phân tích: sử dụng phương pháp này để nhận diện đối
tượng nghiên cứu và sau đó phân tích đối tượng để hiểu đối tượng nghiên cứu một
cách cụ thể và chi tiết.
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lí thuyết: nghiên cứu về vai trò của
giáo viên chủ nhiệm, nghiên cứu về kĩ năng sống và phương pháp giáo dục kĩ năng
sống cho học sinh Trung học phổ thông.
- Phân tích thống kê số liệu thực nghiệm theo phương pháp đề xuất.
2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm
2.1.Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Lứa tuổi học sinh Trung học phổ thông là lứa tuổi mới lớn, có nhiều khát vọng,
ước mơ song cũng có diễn biến tâm lí phức tạp. Nếu được định hướng kịp thời,
đúng đắn, các em sẽ có điều kiện hoàn thiện nhân cách, tạo nền móng vững chắc
cho các em khi bước vào đời.
Đã nhiều năm làm giáo viên chủ nhiệm lớp, phần nào đã có chút ít kinh nghiệm
nhưng tôi vẫn thấy công việc của một giáo viên chủ nhiệm lớp là rất nặng nhọc, rất
phức tạp. Mỗi giáo viên muốn làm tốt công tác chủ nhiệm thì phải vừa là một giáo
viên giỏi về chuyên môn, vừa phải là một nhà tâm lí giỏi để hiểu học sinh, để xử lí
các tình huống rắc rối sao cho khéo léo, tế nhị và đạt hiệu quả giáo dục cao. Nếu
giáo viên không tâm huyết với nghề, không có tinh thần trách nhiệm cao thì khó mà
hoàn thành nhiệm vụ. Chính vì hiểu rõ điều đó nên trong những năm học qua, song
song với việc giảng dạy tốt môn học theo qui định, tôi luôn cố gắng phấn đấu làm
tốt vai trò, nhiệm vụ của một giáo viên chủ nhiệm lớp.
Trong thực tế, cũng có những giáo viên chỉ chú trọng đến chuyên môn mà coi
nhẹ công tác chủ nhiệm. Các thầy cô giáo ấy nghĩ rằng chủ nhiệm chỉ làm công tác
nhắc nhở học sinh thực hiện kế hoạch công tác nhà trường, thu tiền quỹ… Vì vậy,
khi làm công tác chủ nhiệm các thầy cô không quan tâm đến đời sống tâm tư, tình
cảm của học sinh, không chú ý đến giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Để có một
lớp học sinh ngoan ngoãn, có ý thức học tập, biết cư xử văn minh, lịch sự, biết sống
có lí tưởng, có khát vọng, ước mơ là mong muốn và cũng là yêu cầu đặt ra đối với
người giáo viên chủ nhiệm. Chính điều này đã thôi thúc tôi trăn trở, tìm hiểu những
giải pháp để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp mình chủ nhiệm nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục ở lớp chủ nhiệm nói riêng và chất lượng giáo dục của nhà
trường nói chung.
2.2.Thực trạng của vấn đề
2.2.1. Thực trạng công tác chủ nhiệm ở trường THPT Thường Xuân 2.
Giáo viên giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm ở trường THPT Thường
Xuân 2 đa số còn trẻ, kinh nghiệm giảng dạy và chủ nhiệm còn ít. Khi mới vào
nghề, được phân công chủ nhiệm lớp, không ít giáo viên đã gặp nhiều khó khăn,
lúng túng trong hoạt động chủ nhiệm. Chính vì vậy, khi được giao nhiệm vụ chủ
2
nhiệm một lớp nào đó, mỗi giáo viên chủ nhiệm đều rất lo lắng, căng thẳng. Bên
cạnh đó, vẫn còn có một số giáo viên chưa coi công tác chủ nhiệm là việc làm quan
trọng, hàng đầu. Có một số giáo viên chủ nhiệm chưa thật sự sát sao với hoạt động
của lớp. Một số giáo viên chưa nắm vững tâm lý học sinh, thường có thiện cảm với
học sinh khá, giỏi và nặng nề ngôn ngữ với những học sinh yếu kém . Một số giáo
viên không có nhiều thời gian tiếp xúc, gần gũi nên chưa hiểu được hết tâm tư
nguyện vọng và hoàn cảnh của các em, chưa biết nghe và lắng nghe các em làm
cho học sinh yếu cảm thấy sợ sệt tự ti, mặc cảm, các em chưa dám thổ lộ, tâm tình
với giáo viên. Mặt khác, giáo viên chưa phát huy tốt tính tích cực của học sinh. Có
thể coi đây là những nguyên nhân dẫn đến việc giảng dạy và giáo dục học sinh nói
chung, công tác chủ nhiệm nói riêng đạt hiệu quả chưa cao.
Học sinh trường THPT Thường Xuân 2 đa số là người dân tộc thiểu số ở
vùng sâu vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn nên kĩ năng sống còn nhiều hạn chế. Các
em thiếu kĩ năng giao tiếp, kĩ năng từ chối, kĩ năng xác định các giá trị chưa tốt…
Từ đặc điểm học sinh như vậy, giáo viên chủ nhiệm khi làm công tác chủ nhiệm
cần chú trọng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Trong khi làm công tác chủ
nhiệm tại trường, nhiều giáo viên gặp phải hiện tượng học sinh chưa ngoan, chậm
tiến bộ, học sinh bỏ học. Ở các khối lớp, vẫn còn hiện tượng học sinh nghỉ học vô lí
do, vô lễ với thầy cô giáo, đánh nhau, vi phạm an toàn giao thông, gian lận trong thi
cử… Cuối kì, cuối năm trong trường vẫn có học sinh xếp loại hạnh kiểm trung
bình, yếu. Nhiều học sinh phải rèn luyện lại trong hè. Có nhiều học sinh có học lực
khá tốt nhưng không thi đại học.
2.2.2 Thực trạng công tác chủ nhiệm của bản thân
Năm học 2014 – 2015 tôi được giao nhiệm vụ làm giáo viên chủ nhiệm lớp
10 C3 và tiếp tục làm chủ nhiệm trong năm 2015- 2016, năm 2016 – 2017 (lớp 11
và 12). Trong quá trình làm công tác chủ nhiệm tôi nhận thấy đa số học sinh trong
lớp là người dân tộc thiểu số (32/40 học sinh). Các em sinh sống ở vùng có điều
kiện kinh tế đặc biệt khó khăn, địa hình trắc trở, giao thông khó khăn, chất lượng
cuộc sống, văn hóa còn thấp. Nhiều học sinh vừa đi học vừa phụ giúp gia đình để
kiếm sống. Những đặc điểm trên tạo ra cho học sinh những hạn chế về môi trường
giao tiếp, những rào cản về ngôn ngữ dẫn đến đa số học sinh thiếu tự tin, dễ bị ảnh
hưởng bởi các yếu tố tiêu cực. Hơn nữa, các em ít nhận được sự định hướng về
tương lai từ gia đình nên thiếu hứng thú học tập, ít có hoài bão, ước mơ.
Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong trường THPT đã được nói
nhiều ở các tài liệu, các công trình nghiên cứu của giáo viên, cán bộ quản lí. Song
vì học sinh mỗi nơi, mỗi lớp có đặc điểm riêng vì vậy người giáo viên chủ nhiệm
cần phải đưa ra những giải pháp sao cho sáng tạo, phù hợp. Từ việc hiểu được vai
trò, tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, xuất phát từ thực
trạng về công tác chủ nhiệm trong nhà trường, của bản thân tôi nhận thấy mình cần
phải xây dựng một hệ thống giải pháp đồng bộ trong giáo dục kĩ năng sống cho học
3
sinh lớp chủ nhiệm để nâng cao hiệu quả của công tác chủ nhiệm của mình. Từ
những suy nghĩ trăn trở, cùng với kinh nghiệm ít ỏi tích lũy được của bản thân, tôi
xin đề xuất một số giải pháp để nâng cao hiệu quả giáo dục kĩ năng sống cho học
sinh khi làm công tác chủ nhiệm tại trường THPT Thường Xuân 2.
2.3. Giải pháp được đề xuất để giải quyết vấn đề.
2.3.1 Xác định đúng những kĩ năng sống cần giáo dục cho học sinh lớp chủ
nhiệm
Có nhiều kĩ năng sống cần giáo dục cho học sinh. Căn cứ vào đặc điểm học
sinh lớp chủ nhiệm, trong quá trình làm chủ nhiệm tôi lựa chọn và tập trung giáo
dục học sinh một số kĩ năng sau:
a. Kĩ năng nhận thức, xác định giá trị:
Để đạt được mục tiêu giáo dục toàn diện thì việc định hướng giá trị cho học
sinh, thanh niên nói chung trong giai đoạn hiện nay là việc làm vô cùng quan trọng.
Hướng tới mục tiêu đó, tôi tập trung định hướng để hình thành ở học sinh một số
giá trị sống tích cực:
- Giáo dục tinh thần trách nhiệm
Trong khi làm công tác chủ nhiệm, tôi tập trung giáo dục học sinh tinh thần
trách nhiệm bởi tôi nghĩ một học sinh có tinh thần trách nhiệm sẽ là học sinh
ngoan. Thông qua các biện pháp khác nhau, tôi giáo dục học sinh: Sống có trách
nhiệm là làm tròn nghĩa vụ bổn phận với xã hội, trường lớp, gia đình và bản thân...
dám làm, dám chịu trách nhiệm về những hành động của bản thân. Cần cho học
sinh thấy được sống có trách nhiệm đôi khi được thể hiện qua những hành động rất
nhỏ nhặt trong đời sống, những thói quen hằng ngày. Giả sử như việc đúng giờ,
đúng hẹn cũng là sống có trách nhiệm. Người có tinh thần trách nhiệm được thể
hiện đôi khi ở những việc rất nhỏ.
- Giáo dục lòng tự trọng.
Học sinh có lòng tự trọng thì sẽ tự ý thức được điều hay, lẽ phải. Lòng tự
trọng sẽ giúp các em chống lại được những thói hư tật xấu đôi khi xuất phát từ bản
năng như: gian lận trong thi cử, nói dối, tham lam, ích kỉ... Có lòng tự trọng, con
người sẽ không tham lam (đồng nghĩa với không tham nhũng, không trộm cắp, lừa
đảo, không thèm muốn của cải của người khác); không dựa dẫm, ỷ lại mà tự lực tự
cường, chăm chỉ; không đố kỵ, đua đòi, sẽ trân trọng hơn những gì mình có; không
chấp nhận dốt nát mà phải luôn trau dồi và tăng cường sáng tạo; không mưu mô
hãm hại người hơn mình; không đổ lỗi khi mắc lỗi mà biết tự kiểm điểm bản thân;
không đặt cái tôi lên trên cộng đồng. Có lòng tự trọng, học sinh sẽ tự giác, có ý
thức kỷ luật.
Để giáo dục lòng tự trọng thì phải biết dạy học sinh biết tự hào về bản thân.
Cần cho học sinh biết rằng ước mơ quan trọng hơn tất cả, dạy học sinh vượt qua
chính mình bằng cách đặt ra mục tiêu vào đầu năm học và cố gắng nỗ lực để đạt
mục tiêu đó. Cần cho các em biết rằng bản thân ai cũng muốn được tôn trọng.
4
Muốn người khác tôn trọng mình thì mình phải tôn trọng người khác và quan trọng
hơn, người có lòng tự trọng thì mới được tôn trọng.
- Định hướng hình thành lí tưởng, hoài bão, ước mơ...
Đây là một trong những nội dung quan trọng nhất có ý nghĩa trong việc định
hướng các giá trị, đóng vai trò như những giá trị chủ đạo, điều khiển hoạt động,
hành vi hàng ngày của mỗi học sinh và là một trong những yếu tố cơ bản để hoàn
thiện nhân cách. Một học sinh định hướng được lí tưởng, hoài bão cho mình thì sẽ
sống có trách nhiệm với bản thân, từ đó có trách nhiệm với tập thể. Học sinh cũng
sẽ cố gắng học tập, tu dưỡng để đạt được hoài bão của mình. Khi các em đã xác
định được mục tiêu đúng đắn cho đời mình thì các em sẽ có thái độ học tập và rèn
luyện nghiêm túc. Đó cũng là cái đích quan trọng mà người giáo viên chủ nhiệm
hướng tới khi giáo dục kĩ năng sống cho học sinh.
b. Kĩ năng tự bảo vệ bản thân
Có một thực tế xảy ra mà khi làm công tác chủ nhiệm trước đây tôi từng gặp
phải đó là học sinh lớp mình đánh nhau, bỏ bê học hành để đi chơi, đi đánh điện tử,
bị bạn bè xấu lôi kéo vào những tệ nạn xã hội... Làm cách nào để đưa các em vào
nề nếp, tránh xa thói hư tật xấu để học tập, rèn luyện có lẽ là vấn đề làm tôi đau đầu
nhất. Để làm được điều này cần sự phối hợp đồng bộ giữa các lực lượng giáo dục.
Về phía giáo viên chủ nhiệm, tôi nghĩ điều mình có thể làm là giáo dục các em kĩ
năng tự bảo vệ bản thân. Kĩ năng này cần giáo dục càng sớm càng tốt và duy trì
trong suốt cả quá trình giáo dục. Có nhiều kĩ năng tự bảo vệ bản thân cần trang bị
cho các em. Xét về đặc điểm của học sinh trong lớp, tôi đã lựa chọn một số kĩ năng
tự bảo vệ bản thân để trang bị cho học sinh, đó là:
- Kĩ năng tham gia giao thông an toàn
Trường Trung học phổ thông Thường Xuân 2 nằm dọc theo Đường Hồ Chí
Minh. Bên cạnh đó, học sinh đa số nhà xa trường, phải đi bằng xe đạp một quãng
đường dài đến trường nên vấn đề tham gia giao thông cũng có nhiều điểm phức tạp.
Để tránh những hậu quả đáng tiếc cho học sinh, nhà trường đã nỗ lực làm công tác
tuyên truyền nhằm thay đổi ý thức, hành vi của học sinh khi tham gia giao thông
trong đó sự nỗ lực của giáo viên chủ nhiệm là đáng kể. Khi làm công tác chủ
nhiệm, tôi thường xuyên tuyên truyền học sinh phải nghiêm chỉnh chấp hành luật
giao thông, xem đó là hành vi của con người có văn hóa để bảo vệ bản thân mình
và người khác. Một số nội dung tuyên truyền cho học sinh cụ thể như: đi đúng phần
đường, không dàn hàng ngang, không điều khiển xe máy, đội mũ bảo hiểm khi điều
khiển hoặc ngồi trên xe đạp điện, đội mũ bảo hiểm khi ngồi sau xe máy, không cầm
ô khi điều khiển phương tiện giao thông. Trong nội quy lớp học đề ra, tôi có điểm
nhấn mạnh đến việc xử lí những học sinh vi phạm về an toàn giao thông. Nếu phát
hiện có học sinh vi phạm tôi sẽ xử kí triệt để.
- Kĩ năng nói không khi bị rủ rê, lôi kéo
5
Lứa tuổi học sinh THPT có diễn biến tâm lí phức tạp. Các em dễ bị chi phối
bởi các yếu tố bên ngoài. Nhiều học sinh vốn là học sinh ngoan nhưng khi bị bạn rủ
rê, lôi kéo vào những trò chơi vô bổ thì trở nên lêu lổng, bỏ bê học hành. Để ngăn
chặn tình trạng này, tôi chú trọng đến việc giáo dục cho các em “kĩ năng nói
không”. Có thể hình thành kĩ năng này cho học sinh bằng cách kể chuyện cho học
sinh nghe, tổ chức thành diễn đàn, xây dựng một buổi phỏng vấn...
- Kĩ năng kìm chế cảm xúc để chống bạo lực học đường.
Bạo lực học đường đang được xem là vấn nạn trong xã hội hiện nay và cũng
là vấn đề làm đau đầu bao bậc phụ huynh và các thầy cô giáo. Nhiều vụ bạo lực xảy
ra trong trường thường xuất phát từ những lí do rất nhỏ, đôi khi là vì một câu nói
đùa, có khi là do bị bạn trêu trọc... Để học sinh lớp mình chủ nhiệm không có hành
vi bạo lực, tôi lưu ý đến việc giáo dục học sinh kĩ năng kìm chế cảm xúc.
Ngay từ khi nhận lớp, khi phổ biến nội quy học sinh tôi đã nhấn mạnh vấn đề
này và yêu cầu học sinh không vi phạm. Tuy vậy, như thế vẫn chưa đủ. Để học sinh
thấm nhuần, tôi thường xuyên, khéo léo nhắc nhở các em. Nếu cần, tôi đưa ra tình
huống giả định và hướng dẫn học sinh cách giải quyết. Tôi thường khuyên học sinh
lớp mình bình tĩnh khi xảy ra xung đột, xích mích. Lấy bạo lực chống lại bạo lực là
điều dại dột. Khi gặp phải tình huống như vậy, hãy bình tĩnh, xử trí theo nguyên tắc
“Cái đầu con vịt”. Hãy xem những lời nói xấu, trêu trọc của người khác giống như
nước đổ đầu vịt. Kĩ năng này sẽ giúp đỡ các em rất nhiều trong cuộc sống hiện tại
và tương lai.
c. Kĩ năng giao tiếp
Từ những ngày đầu nhận lớp chủ nhiệm, tôi nhận thấy học sinh lớp tôi phần
đông rất nhút nhát. Các em có thái độ bị động, chủ yếu là thực hiện theo yêu cầu,
mệnh lệnh của thầy cô, ít thấy các em có ý kiến phản hồi. Nhiều em học sinh không
dám bày tỏ quan điểm của mình. Một số em bị thầy cô giáo nhận xét là vô lễ vì
không biết cách nói lịch sự. Giữa các học sinh với nhau cũng xảy ra xích mích vì
không biết dùng lời lẽ để giải quyết hiểu nhầm nên đôi khi chuyện bé lại xé ra to.
Từ thực trạng đó, tôi đã chú trọng đến việc giáo dục kĩ năng giao tiếp cho
học sinh lớp mình chủ nhiệm. Mặc dù đã là học sinh THPT nhưng tôi vẫn phải chỉ
dạy cho các em những kĩ năng giao tiếp đơn giản như cách chào hỏi, cách nói lời
cảm ơn, xin lỗi; không nói trống không với người trên.
Bên cạnh đó, nhiều học sinh trong lớp ở trọ ở khu bán trú, ở nhà dân gần
trường. Việc dạy các em cách duy trì mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè cùng phòng,
cùng khu trọ; cách giữ gìn vệ sinh chung cũng có ý nghĩa rất quan trọng.
Có rất nhiều những kĩ năng sống cần giáo dục cho học sinh. Trên đây là
những kĩ năng sống tôi quan tâm, lưu ý đưa nhiều vào kế hoạch giáo dục kĩ năng
sống cho các em.
6
2.3.2. Phân loại học sinh trong lớp thành các nhóm để xây dựng kế
hoạch phù hợp cho từng nhóm đối tượng.
Có một thực tế là có học sinh tốt ở kĩ năng này nhưng lại chưa tốt ở kĩ năng
khác. Vì vậy việc giáo dục kĩ năng sống cũng không thể tiến hành chung chung,
đồng loạt như nhau ở tất cả các học sinh mà cần có sự phân loại học sinh. Căn cứ
để phân loại là sự quan sát của bản thân, lấy thông tin qua học sinh khác, qua giáo
viên bộ môn. Qua một thời gian theo dõi quá trình học tập và rèn luyện của các em
tôi phân học sinh thành hai loại nhóm: Nhóm cố định và nhóm tạm thời.
- Nhóm cố định là tập hợp những học sinh có điểm tương đồng về nhận thức,
sự phát triển thể chất và tâm lí, vốn kĩ năng sống. Chẳng hạn, nhóm là tập hợp
những học sinh nhút nhát, giao tiếp kém.... Với nhóm cố định cần theo dõi thường
xuyên để có điều chỉnh kế hoạch phù hợp.
- Nhóm tạm thời là nhóm tùy vào hoạt động cụ thể mà hình thành. Nhóm này
có thể tập hợp những học sinh có nhận thức, tư tưởng, kĩ năng khác nhau. Vì thế
các em có thể tương trợ lẫn nhau.
2.3.3. Lựa chọn hình thức giáo dục kĩ năng sống phù hợp
Cái khó của giáo dục kĩ năng sống cho học sinh không chỉ ở lựa chọn nội
dung, cách thức giáo dục mà còn ở nghệ thuật giáo dục, nhằm tạo ra ở học sinh
những hứng thú và cảm xúc thẩm mĩ. Có nghĩa là nội dung giáo dục kĩ năng sống
phải tác động sâu xa đến nhận thức của học sinh. Để làm được điều này, yêu cầu
giáo viên chủ nhiệm phải có vốn sống phong phú, khéo léo, linh hoạt trong tổ chức.
Để làm “vốn” cho bản thân, tôi thường xuyên tìm hiểu những câu chuyện bổ ích, có
khả năng giáo dục; các tấm gương sống động về người thật việc thật; các tác phẩm
nghệ thuật. Chẳng hạn như những câu chuyện trong “Hạt giống tâm hồn”, “Cửa sổ
tâm hồn” “Quà tặng cuộc sống”, “Đời thay đổi khi chúng ta thay đổi”, “Kể chuyện
về Bác Hồ”, những câu nói, mẫu chuyện về nhân vật nổi tiếng.... sẽ là bài học sống
động với học sinh. Tôi xin đưa ra một số câu chuyện có thể dùng để giáo dục kĩ
năng sống cho học sinh làm ví dụ minh họa:
Nội dung giáo dục
Bài học rút ra
Giáo dục kĩ năng
sống
Bức thư của tổng thống Mĩ A. Học sinh phải có thái độ, - Kĩ năng nhận
Linconl (“Xin thầy hãy dạy cho con động cơ học tập, rèn thức, xác định
tôi”) gửi thầy Hiệu Trưởng của con luyện đúng đắn...
các giá trị
trai nhân ngày khai giảng.
- Kĩ năng tự bảo
vệ bản thân.
Lá thư “Yêu thương không bao giờ Giáo dục truyền thống Kĩ năng nhận
muộn”
tôn sư trọng đạo, lòng thức, xác định
biết ơn
các giá trị
Câu chuyện về Bác Hồ
Giá dục tính trung thực, Kĩ năng nhận
tự trọng, kỉ luật, tiết thức, xác định
7
kiệm, giản dị...
“Cái đầu con vịt”: Khi bị bạn bè
trọc tức, nói xấu, hãy làm cái đầu
con vịt (mọi bực tức hãy để nó trôi
đi như nước đổ đầu vịt)
Các mẫu chuyện trong “Quà tặng
cuộc sống”, “Hạt giống tâm hồn”
...
các giá trị
- Phải biết kìm chế bản Kĩ năng tự bảo
thân trước những tác vệ bản thân
động của bên ngoài.
- Rút ra nhiều bài học bổ Tất cả các kĩ
ích, lí thú về cuộc sống, năng được giáo
về học tập, rèn luyện
dục tùy theo
từng câu chuyện
...
...
Vấn đề còn lại là truyền tải những nội dung đó đến học sinh. Để việc giáo
dục không gò bó, dập khuôn, mang tính giáo huấn, tôi đã khéo léo cung cấp những
bài học đến học sinh bằng nhiều hình thức khác nhau: kể chuyện, tổ chức trò chơi,
cho học sinh xem phim, tổ chức cuộc thi... Đặc biệt, khi truyền tải những bài học
đạo đức, tôi luôn gắn liền nó với tình hình học sinh tại thời điểm hiện tại để đạt kết
quả giáo dục cao nhất. Chẳng hạn, khi trong lớp xuất hiện hiện tượng học sinh
không trung thực, giáo viên có thể nhắc nhở học sinh đó và các bạn trong lớp bằng
câu chuyện về đức tính trung thực như “hạt thóc giống”, tấm gương về tính trung
thực có thật trên các phương tiện thông tin đại chúng...
Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp chủ nhiệm được tôi tiến hành qua
những hoạt động sau:
a. Giáo dục kĩ năng sống qua tiết sinh hoạt cuối tuần.
Đây là khoảng thời gian dành riêng cho giáo viên chủ nhiệm để đánh giá tình
hình học tập, rèn luyện của học sinh; phổ biến kế hoạch nhà trường. Tuy nhiên, tôi
không chỉ chú trọng nhiều đến tính hành chính sự vụ mà còn chú ý tập trung giáo
dục kĩ năng sống cho học sinh. Để làm được điều này, tôi xin đưa ra một số kinh
nghiệm tổ chức tiết sinh hoạt:
- Xây dựng các tiết sinh hoạt với nội dung đa dạng, phong phú. Vào một số
tiết sinh hoạt trong các tháng có ngày lễ lớn, tôi thường tổ chức dưới hình thức một
cuộc thi, trò chơi, hay tọa đàm.... Chẳng hạn:
+Tiết sinh hoạt tuần Chủ đề: Kỉ niệm ngày Quốc tế phụ nữ
Nội dung tiết sinh hoạt:
1. Phần chúc mừng của cô và học sinh
2. Kể chuyện về tấm gương Phụ nữ Việt Nam qua các thời kì lịch sử: Mỗi tổ
chuẩn bị một câu chuyện
3. Thi hát: Mỗi tổ hát 1 bài nói về người phụ nữ Việt Nam.
Nội dung cụ thể, cách tiến hành trình bày ở phần phụ lục 1.
+ Tiết sinh hoạt tuần Chủ đề: Hưởng ứng ngày thế giới phòng chống AIDS
8
Nội dung tiết sinh hoạt: Tổ chức dưới hình thức một cuộc thi
Cách tiến hành: Chia lớp thành 4 đội thi (mỗi tổ 1 đội), tham gia cuộc thi gồm
các nội dung:
1. Tìm hiểu kiến thức liên quan đến đại dịch HIV/ AIDS: Các đội thi trả lời câu
hỏi.
2. Xé dán tranh về chủ đề HIV/AIDS
3. Sáng tác một câu khẩu hiệu dưới mỗi bức tranh.
Nội dung cụ thể, cách tiến hành trình bày ở phần phụ lục 1.
- Cách tiến hành một tiết sinh hoạt:
+ Đặt chủ đề cho từng tiết sinh hoạt cuối tuần
Theo sự chỉ đạo của nhà trường hoặc theo tình hình của lớp, tôi đặt chủ đề
cho tiết sinh hoạt nhằm định hướng về mặt tâm lí, kích thích tính tích cực, chủ động
của học sinh ngay từ đầu.
+ Xác định yêu cầu giáo dục cần đạt được của tiết sinh hoạt.
+ Phân công chuẩn bị cho tiết sinh hoạt.
Để có một tiết sinh hoạt phong phú về nội dung, đạt hiệu quả giáo dục cao
thì phải có sự chuẩn bị kĩ càng của cả cô và trò: Chuẩn bị đánh giá, sơ kết tuần,
chuẩn bị sưu tầm tư liệu...
+ Tổ chức một tiết sinh hoạt hiệu quả.
(Tiến trình một tiết sinh hoạt cuối tuần tại lớp 12 A3 tôi đã tiến hành để
minh họa cho giải pháp nêu trên được trình bày ở phụ lục 2)
b. Giáo dục kĩ năng sống qua hướng dẫn tổ chức các phong trào thi đua,
hoạt động tập thể, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động tập thể, hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp, tôi đã tận dụng được nội dung phong phú của các hình thức này
để lồng ghép giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Thông qua việc hướng dẫn học
sinh tham gia các hoạt động tập thể, hoạt động phong trào, tôi có thể giáo dục cho
học sinh tinh thần đoàn kết, kĩ năng làm việc nhóm, giáo dục ý thức trách nhiệm,
thái độ tự tin... Mặt khác, bản thân nội dung của những hoạt động trên là bài học
giáo dục bổ ích cho tất cả các em. Sau mỗi hoạt động tập thể, mỗi hội thi tôi đều có
nhận xét, giúp các em rút ra bài học cho bản thân. Tôi thiết nghĩ những hoạt động
tập thể, hoạt động phong trào chính là môi trường tốt để học sinh trải nghiệm vốn
sống, hiểu biết, kĩ năng sống nên giáo viên chủ nhiệm cần tận dụng tối ưu hiệu quả
của hình thức giáo dục này. Các bước tiến hành:
+ Xác định mục đích của việc tổ chức các phong trào thi đua, hoạt động tập
thể, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
+ Xác định cách thức tiến hành
Tiến hành theo kế hoạch của nhà trường, đoàn thanh niên
Xây dựng một phong trào riêng cho tập thể lớp để tập hợp được tất cả các
học sinh trong lớp tham gia .
9
- Giáo dục kĩ năng sống qua việc tổ chức cho học sinh tham gia các câu lạc
bộ văn nghệ, thể dục thể thao. Hoạt động này vừa giúp các em rèn luyện thể lực
vừa tăng cường kĩ năng giao tiếp, hợp tác.
- Giáo dục kĩ năng sống qua bộ môn mình giảng dạy.
Giáo viên chủ nhiệm đồng thời cũng là giáo viên giảng dạy một bộ môn của
lớp. Với đặc thù môn dạy (môn Ngữ Văn), tôi đã tận dụng được lợi thế của môn
dạy trong việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh.
2.3.4. Xây dựng một số nguyên tắc và tuân thủ nguyên tắc trong quá trình
giáo dục kĩ năng sống
a. Nguyên tắc đánh giá
- Khi đánh giá học sinh tôi luôn tuân thủ nguyên tắc công bằng, khách quan,
chính xác, trung thực. Tôi căn cứ vào năng lực, điều kiện cụ thể của từng học sinh
để đánh giá, không định kiến, khắt khe, quan liêu.
- Đánh giá phải có tính hệ thống và toàn diện.
- Sau khi đánh giá cần vạch ra phương hướng, yêu cầu đối với học sinh với
thái độ nghiêm túc, tôn trọng các em, yêu thương các em thật sự để giúp các em cố
gắng vươn lên.
- Nội dung đánh giá
+ Đánh giá về tinh thần trách nhiệm, ý thức tổ chức kỉ luật trong các hoạt
động.
+ Đánh giá về lòng nhân ái, vị tha, tinh thần đoàn kết, nhân ái; ý thức bảo vệ
tài sản chung, bảo vệ môi trường.
+ Đánh giá thái độ chủ động, tích cực, bạo dạn, tự tin....
- Phương pháp đánh giá:
- Đánh giá bằng ngôn ngữ nói thông qua lời nhận xét, khen chê, ngăn cấm,
khích lệ...
- Đánh giá cá biệt một học sinh hoặc đánh giá học sinh trước tập thể.
- Đánh giá thường xuyên, đánh giá định kì:
+ Đánh giá thường xuyên: Đánh giá sau mỗi hoạt động.
+ Đánh giá định kì: đánh giá từng tháng, từng kì, cả năm.
b. Nguyên tắc nêu gương
- Trong phần lớn nội dung hoạt động, tôi phân công, yêu cầu học sinh hợp
tác thực hiện. Để học sinh thực hiện theo yêu cầu của mình, bản thân tôi luôn ý
thức mẫu mực trước học sinh: mẫu mực trong lời nói, cư xử, trang phục, sinh hoạt
hàng ngày... Không vì bất cứ lí do gì mà tôi cho phép mình cẩu thả hoặc xuề xòa,
qua loa trước mặt học sinh. Khi làm công tác chủ nhiệm, tôi cũng đặt ra cho mình
một số nguyên tắc và cũng yêu cầu học sinh tuân thủ những nguyên tắc đó: Nói
luôn đi đôi với làm, đã nói là phải làm được, phải “nghiêm” trước học sinh. Khi
yêu cầu học sinh làm gì thì phải làm đúng, nếu chưa đúng thì phải làm lại cho bằng
10
đúng. Tôi giữ cho mình nguyên tắc là khi học sinh phạm lỗi, dù là nghiêm trọng
cũng phải kiềm chế cảm xúc, không xúc phạm, la mắng học sinh. Nếu vi phạm
nguyên tắc này, giáo dục sẽ phản tác dụng.
c. Nguyên tắc dân chủ
- Cần xây dựng bầu không khí yêu thương, thân tình giữa thầy và trò. Khi
học sinh nhận thức được rằng giáo viên chỉ muốn tốt cho mình thì những lời nói
của thầy (cô), kể cả lời phê bình, trách phạt học sinh đều nghe theo. Khi học sinh
mắc sai lầm, tôi dùng phương pháp nhẹ nhàng mà hiệu quả để giải quyết. Phê bình
cũng phải nghệ thuật. Việc nắm bắt được tâm lí của học sinh có thể biến khuyết
điểm thành ưu điểm. Tôi cho rằng tiếng trách mắng của thầy cô giáo càng nhỏ nhẹ
thì học sinh càng lắng nghe. Phê bình không phải là nổi cáu vô cớ, quát tháo ầm ĩ
mà là nhỏ nhẹ chuyện trò, trao đổi để khám phá tâm lí của học sinh. Phạm lỗi gì nói
chuyện đó, không nhắc lại lỗi cũ, không bé xé ra to. Dù học sinh phạm khuyết điểm
thì tôi vẫn tôn trọng học sinh. Cần chăm chú lắng nghe, cho học sinh cơ hội thanh
minh, nêu lên chính kiến của mình. Từ đó, tôi sẽ tìm những biểu hiện đúng để đồng
tình với học sinh. Nhưng sau đó, tôi cũng chỉ ra cho học sinh thấy lỗi sai và cách để
không vi phạm nữa. Với những hành động nực cười, ngây ngô của học sinh không
nên mỉa mai, chê bai mà nhắc nhở bằng những câu nói đùa dí dỏm. Tôi nhận thấy
rằng, chê bai học sinh thường xuyên sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Học sinh bị
chê bai sẽ trở nên xấu hổ, tự ti, mặc cảm, có phản ứng chống đối, mất niềm tin vào
giáo viên. Và như vậy, mục tiêu chung trong giáo dục của chúng ta sẽ thất bại.
- Dù là thưởng hay phạt đều phải theo tinh thần dân chủ. Cần có nghệ thuật
khen, chê vì khen chê là thưởng phạt tinh thần. Cần tìm ra những việc tốt của học
sinh để khen. Khen đúng cách, đúng việc sẽ khích lệ tinh thần của các em rất nhiều.
Cũng cần đề ra những hình phạt dành cho học sinh vi phạm nội quy, nề nếp. Tôi chỉ
phạt những lỗi học sinh thường xuyên vi phạm. Những lỗi lâu lâu mới gặp mà
không nghiêm trọng thì bỏ qua hoặc nhắc nhở nhẹ nhàng. Hình phạt phải đảm bảo:
không đau, không khiến cho học sinh sợ hãi, không làm học sinh xấu hổ. Hình phạt
chỉ có mục đích là giúp học sinh nhận ra lỗi của mình, giúp học sinh hiểu được quy
luật nhân – quả mà thôi. Một số hình phạt tôi thường dùng để phạt học sinh mắc
khuyết điểm, chậm tiến bộ: Chăm sóc vườn hoa nhà trường, làm vệ sinh lớp học.
chép lại nội quy của lớp...
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
Sau gần ba năm vận dụng linh hoạt các giải pháp trên, tôi nhận thấy học sinh
lớp tôi chủ nhiệm có nhiều tiến bộ, công tác chủ nhiệm của bản thân cũng dễ dàng
hơn. Đa số học sinh trong lớp ngoan ngoãn, có ý thức phấn đấu tu dưỡng, học tập.
Các em bắt đầu biết sống có hoài bão ước mơ: nhiều em mong muốn thi đậu vào
các trường đại học, một số em muốn sau khi tốt nghiệp thì học nghề để làm giàu tại
quê hương mình. Các em biết kính trọng thầy cô giáo, biết đoàn kết, yêu thương
giúp đỡ lẫn nhau. Trong lớp không có học sinh vi phạm nội quy ở mức độ nghiêm
11
trọng như đánh nhau, vô lễ với thầy cô giáo, vi phạm an toàn giao thông. Chất
lượng giáo dục của học sinh trong lớp ngày càng tăng... Kết quả đó thể hiện ở số
liệu thống kê sau:
Lớp 10 (năm học 2014- 2015)
* Kết quả 2 mặt chất lượng:
- Học lực: + Giỏi: 1 học sinh (chiếm 2,8 % )
+ Khá: 15 học sinh (chiếm 42,8 % )
+ Trung bình: 19 học sinh (chiếm 54,4 % )
+ Yếu, kém: 0
+ Số học sinh giỏi cấp trường: 20 học sinh (bao gồm 1 giải nhất, 2 giải nhì, 8
giải ba, 9 giải khuyến khích...)
- Hạnh kiểm:
+ Tốt: 22 học sinh (chiểm 62,8 % )
+ Khá: 12 học sinh (chiếm 34,2 %)
+ Trung bình: 1 học sinh (chiếm 3 % )
* Kết quả thực hiện các phong trào thi đua:
- Giải nhất trong hội thi “Học sinh thanh lịch”
- Giải nhì trong hội thi Văn nghệ chào mừng ngày 20/ 11
- Giải nhất hội thi “An toàn giao thông cho nụ cười ngày mai”
* Thứ tự xếp loại nề nếp (theo kết quả theo dõi của ban nề nếp) : Đứng thứ 2
toàn trường (Xếp loại tốt).
* Danh hiệu thi đua:
- Tập thể Tiên tiến, được Hiệu trưởng tặng giấy khen.
Lớp 11 ( năm học 2015 - 2016)
* Kết quả 2 mặt chất lượng:
- Học lực: + Giỏi: 1 học sinh (chiếm 2,94 % )
+ Khá: 25 học sinh (chiếm 73,53 % )
+ Trung bình: 9 học sinh (chiếm 23,53 % )
+ Yếu, kém: 0
- Hạnh kiểm:
+ Tốt: 29 học sinh (chiếm 82,8 %)
+ Khá: 6 học sinh (chiếm 18,2 % )
+ Trung bình: 0 học sinh (chiếm )
* Kết quả thực hiện các phong trào thi đua:
- Giải nhì trong hội thi Văn nghệ chào mừng ngày 20/ 11
- Giải nhất trong hội thi “Ngày hội Quốc phòng toàn dân”.
- Giải nhất hội thi “Hát ca khúc cách mạng”, giải nhì thi hát quốc ca
- Giải ba hội thi “Xé dán tranh tuyên truyền về HIV/ AIDS”
12
* Thứ tự xếp loại nề nếp (theo kết quả theo dõi của ban nề nếp) : Đứng thứ 1
(nhất) toàn trường (Xếp loại tốt).
* Danh hiệu thi đua:
- Tập thể Xuất sắc, được Hiệu trưởng tặng giấy khen.
Lớp 12 ( năm học 2016- 2017)
* Kết quả 2 mặt chất lượng:
- Học lực: + Giỏi: 4 học sinh (chiếm 2,94 % )
+ Khá: 28 học sinh (chiếm 73,53 % )
+ Trung bình: 3 học sinh (chiếm 23,53 % )
+ Yếu, kém: 0
- Hạnh kiểm:
+ Tốt: 32 học sinh (chiếm 82,8 %)
+ Khá: 3 học sinh (chiếm 18,2 % )
+ Trung bình: 0 học sinh (chiếm )
* Kết quả thực hiện các phong trào thi đua:
- Giải nhì trong hội thi Văn nghệ chào mừng ngày 20/ 11
* Thứ tự xếp loại nề nếp (theo kết quả theo dõi của ban nề nếp) : Đứng thứ 1
(nhất) toàn trường (Xếp loại tốt).
* Danh hiệu thi đua:
- Tập thể Xuất sắc, được Hiệu trưởng tặng giấy khen.
3. Kết luận, kiến nghị.
3.1 Kết luận
Trường THPT Thường Xuân 2 rất chú trọng giáo dục Kĩ năng sống cho học
sinh, coi đây là nội dung quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Giáo
dục kĩ năng sống cho học sinh là một việc làm thường xuyên và cần thiết trong nhà
trường. Nó giúp các em biết xác định các giá trị và có hành vi phù hợp để có khả
năng ứng phó với các tình huống của cuộc sống, tạo cơ hội cho các em phát triển
hài hoà cả về thể chất lẫn trí tuệ. Một trong những nhân tố góp phần hoàn thành
mục tiêu này là giáo viên chủ nhiệm lớp. Giáo viên chủ nhiệm được ví như cây cầu
kết nối giữa gia đình, nhà trường, xã hội. Giáo viên chủ nhiệm là người gần gũi,
tiếp xúc thường xuyên với học sinh, nắm bắt được tâm tư, tình cảm của các em,
truyền đạt nguyện vọng của học sinh đến giáo viên bộ môn và ban giám hiệu nhà
trường. Giáo viên chủ nhiệm có vai trò chính trong việc giáo dục kĩ năng sống cho
học sinh.
Lao động của một giáo viên chủ nhiệm lớp là lao động sáng tạo không
ngừng, sự sáng tạo đó đòi hỏi phải toàn diện: sáng tạo trong soạn giảng, trong tổ
chức các hoạt động học tập, vui chơi, trong sinh hoạt tập thể và đặc biệt là trong
các biện pháp giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Vì vậy chỉ
có những giáo viên thực sự tâm huyết với nghề, thực sự thương yêu học sinh của
mình thì mới có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ. Theo tôi, muốn thành công trong việc
13
giáo dục kĩ năng sống cho học sinh khi làm công tác chủ nhiệm, mỗi người giáo
viên chủ nhiệm cần phải:
- Tìm hiểu để biết được một cách toàn diện, sâu sắc về từng học sinh. Hiểu rõ
hoàn cảnh gia đình, đặc điểm tâm lí, tính cách, sở thích, thói quen,...của từng học
sinh để có biện pháp giáo dục phù hợp.
- Chú trọng đến việc giáo dục kĩ năng sống, rèn luyện đạo đức cho các em
thông qua các hoạt động giáo dục đa dạng.
- Đảm bảo tinh thần dân chủ trong giáo dục. Luôn giữ được sự bình tĩnh
trước lỗi lầm của học sinh, tìm hiểu cặn kẽ thấu đáo nguyên nhân của mỗi tình
huống xảy ra để có cách xử lí đúng đắn, hợp tình, hợp lí; tránh trách nhầm, trách
oan học sinh làm các em hoang mang, thiếu niềm tin vào người thầy. Luôn biết
khích lệ biểu dương các em kịp thời. Hãy khen ngợi những ưu điểm sở trường của
các em để các em thấy giá trị của mình được nâng cao, có niềm tin và hứng thú học
tập hơn.
- Luôn cho học sinh thấy tình cảm yêu thương chân thành của một người
thầy đối với học sinh. Hãy nhớ rằng lòng nhân ái, bao dung, đức vị tha của người
thầy luôn có một sức mạnh to lớn để giáo dục và cảm hóa học sinh.
3.2. Kiến nghị
- Trên đây là một số kinh nghiệm bản thân tích lũy được trong quá trình làm
công tác chủ nhiệm. Những việc tôi làm đều xuất phát từ tinh thần trách nhiệm của
một người giáo viên, từ tình yêu với nghề, với học trò. Những thành công bước đầu
tôi đạt được là nhờ sự nỗ lực của bản thân, sự giúp đỡ tận tình của đồng nghiệp, sự
quan tâm, chỉ đạo sát sao của ban giám hiệu nhà trường. Tuy nhiên, những giải
pháp tôi nêu ra chỉ là những kinh nghiệm cá nhân, dù tôi đã cố gắng rất nhiều cũng
không tránh khỏi thiếu sót. Rất mong nhận được sự góp ý chân tình từ bạn bè đồng
nghiệp để đề tài hoàn thiện hơn.
- Một số kiến nghị:
+ Ban giám hiệu nhà trường, các tổ chức đoàn thể trong trường tổ chức có
hiệu quả các phong trào thi đua, hoạt động tập thể để tạo sân chơi bổ ích cho học
sinh, giúp học sinh có điều kiện hình thành những kĩ năng sống.
+ Sở Giáo dục và đào tạo, nhà trường cần mở các đợt tập huấn, hội thảo về
công tác chủ nhiệm để giáo viên học hỏi kinh nghiệm.
+ Ban giám hiệu nhà trường cần có hình thức khen thưởng giáo viên chủ
nhiệm làm tốt công tác chủ nhiệm để động viên, khuyến khích họ.
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG
Thanh Hóa ngày 20 tháng 4 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh
nghiệm của mình viết, không sao chép
nội dung của người khác.
14
PHỤ LỤC
Phụ lục 1
MỘT SỐ TIẾT SINH HOẠT THEO CHỦ ĐỀ GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG
CHO HỌC SINH
Tiết sinh hoạt tuần 15, Chủ đề: Hưởng ứng ngày thế giới phòng chống
AIDS
Nội dung tiết sinh hoạt: Tổ chức dưới hình thức một cuộc thi.
1. Công tác chuẩn bị:
- Giáo viên chia lớp thành các đội thi, giao học sinh chuẩn bị:
+ Tìm hiểu kiến thức liên quan đến đại dịch HIV/ AIDS.
+ Chuẩn bị giấy A0, giấy màu, keo gián, bút dạ.
+ Bảng học sinh (cầm tay)
- Giáo viên chủ nhiệm cùng lớp trưởng, bí thư chuẩn bị câu hỏi
- Phân công giám khảo: GVCN, lớp trưởng, bí thư.
2. Cách tiến hành: Chia lớp thành 3 đội thi, tham gia cuộc thi gồm các nội dung:
- Phần 1: Tìm hiểu kiến thức liên quan đến đại dịch HIV/ AIDS: Các đội thi trả
lời câu hỏi (dùng máy chiếu)
- Phần 2: Xé dán tranh về chủ đề HIV/AIDS
- Phần 3: Sáng tác một câu khẩu hiệu dưới mỗi bức tranh.
3. Tổng kết, trao giải:
- Cán sự lớp trao giải
- GVCN nhận xét, cung cấp bài học giáo dục kĩ năng sống
+ Giới thiệu tổng quan về đại dịch HIV/ AIDS trên thế giới, ở Việt Nam
+ Liên hệ đến vai trò, trách nhiệm của học sinh trong công cuộc phòng chống
HIV/ AIDS: Nâng cao ý thức bảo vệ bản thân, không kì thị với người nhiễm AIDS;
tuyên truyền cộng đồng cùng chung tay phòng chống HIV/ AIDS.
Tiết sinh hoạt tuần28, Chủ đề: Kỉ niệm ngày Quốc tế phụ nữ 8/3
1. Công tác chuẩn bị:
Gv giao học sinh chuẩn bị trước ở nhà các câu chuyện, những bài hát về
những tấm gương phụ nữ Việt Nam
2. Nội dung tiết sinh hoạt:
- Phần chúc mừng của cô và học sinh
- Kể chuyện về tấm gương Phụ nữ Việt Nam qua các thời kì lịch sử: Mỗi tổ
chuẩn bị một câu chuyện
- Thi hát: Mỗi tổ hát 1 bài nói về người phụ nữ Việt Nam.
3. Tổng kết, trao giải:
- Cán sự lớp trao giải
- GVCN nhận xét, cung cấp bài học giáo dục kĩ năng sống.
15
Phụ lục 2:
MÔ HÌNH MẪU MỘT TIẾT SINH HOẠT LỒNG GHÉP GIÁO DỤC KĨ
NĂNG SỐNG.
NỘI DUNG SINH HOẠT TUẦN 34 (Ngày 16/ 4/ 2017)
1.Chủ đề: Hưởng ứng ngày sách VN.
2. Yêu cầu giáo dục cần đạt:
- Về nhận thức: + Hs nắm được tình hình học tập, rèn luyện của bản thân và
của lớp trong tuần 34, kế hoạch của trường, lớp trong tuần 35.
+ Vai trò của sách
- Về thái độ, tình cảm: + Giáo dục học sinh nề nếp, tác phong.
+ Yêu mến sách và có ý thức giữ gìn văn hóa đọc.
- Về kĩ năng: Rèn luyện cho học sinh kĩ năng giao tiếp, Kĩ năng nhận thức,
Kĩ năng xác định giá trị.
3. Công tác chuẩn bị:
- Về phía giáo viên: Nắm tình hình lớp, chuẩn bị các câu nhận định về vai trò của
sách, các câu chuyện giáo dục.
- Về phía học sinh:
+ Cán sự lớp chuẩn bị nội dung sơ kết tuần, phổ biến kế hoạch tuần tới
+ Chuẩn bị các tiết mục văn nghệ, trang trí lớp.
+ Giới thiệu về cuốn sách mà em yêu thích: Mỗi tổ chuẩn bị một bài thuyết trình.
+ Chuẩn bị quà tặng để trao giải.
- Thành lập Ban giám khảo: GVCN, Lớp trưởng, Bí thư
4. Tiến trình tiết sinh hoạt:
Hoạt động 1: Đánh giá việc thực hiện kế hoạch tuần 34, sơ kết thi đua tuần
34; Phổ biến kế hoạch tuần 35 (15 phút).
* Đánh giá việc thực hiện kế hoạch tuần 34, sơ kết thi đua tuần 34
- Tổ trưởng xếp loại các thành viên trong tớp, Lớp trưởng nhận xét
- Giáo viên chủ nhiệm nhận xét.
* Phổ biến kế hoạch tuần 35:
Hoạt động 2: Giáo dục kĩ năng sống (30 phút)
* Văn nghệ: Cả lớp hát tập thể ca khúc vừa tập trong các buổi sinh hoạt 15
phút trong tuần.
* Tổ chức cuộc thi về chủ đề “Hưởng ứng ngày sách VN”:
- Đóng một tiểu phẩm được dựng từ một tác phẩm (đoạn trích) được học
trong chương trình.
- Tìm những câu nói hay nói về vai trò của sách (3 phút)
Các tổ trình bày trên bảng (chia bảng thành 4 phần)
- Trao giải cho các tổ:
- GVCN tổng kết cuộc thi, cung cấp bài học giáo dục.
16
Phụ lục 3: Hình ảnh, kết quả của một số hoạt động.
17
18
19
20