PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO CỦA CEO
JACK MA VÀ CÔNG TY ALIBABA MỤC
LỤC

CHƯƠNG 1: LỜI MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Từ một giáo viên tiếng Anh không có một chút hiểu biết về công nghệ thông
tin, vậy mà sau 15 năm khởi nghiệp với công ty mua bán trực tuyến Alibaba, Jack Ma
- Mã Vân đã trở thành người giàu nhất Trung Quốc và nằm trong danh sách 100 tỷ
phú giàu nhất thế giới với khối tài sản khổng lồ lên tới 41 tỷ đô la Mỹ. Người ta biết
đến Alibaba như một tập đoàn thương mại điện tử hàng đầu tại Trung Quốc, một biểu
tượng mới của nền kinh tế thế giới. Thế nhưng, ít ai biết được đằng sau thành công
của Alibaba là cả một hành trình lập nghiệp gian lao với những ý tưởng táo bạo và
một tầm nhìn xa đi trước thời đại của Jack Ma.
Sự thành công mà Jack Ma có được ngày hôm nay chính là nhờ sự táo bạo và
thức thời. Ông đã nhìn thấy tương lai của ngành Internet ở Trung Quốc và đã can đảm
dấn thân khám phá. Trong suốt quá trình ấy, dù phải đối mặt với nhiều gian nan, thử
thách nhưng điều quan trọng nhất là ông không bao giờ bỏ cuộc. Chính những nỗ lực
của ông đã làm nên tên tuổi Tỷ phú Jack Ma ngày hôm nay. Vì vậy, nhóm em đã chọn
đề tài “Phong cách lãnh đạo của CEO Jack Ma và công ty Alibaba” với mong
muốn được tìm hiểu sâu hơn nghệ thuật lãnh đạo của ông.
2


1.2. Mục tiêu nghiên cứu
Phân tích và làm rõ phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại công ty Alibaba để rút
ra những đặc trưng trong phong cách lãnh đạo của Jack Ma, qua đó nhận thấy quá
trình đi đến thành công của ông. Từ những phân tích đó, chúng ta đưa ra những bài
học quý giá từ ông Jack Ma.
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.1.1. Đối tượng nghiên cứu
Phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại công ty Aibaba.
1.1.2. Phạm vi nghiên cứu

− Trình bày những lý luận cơ bản về phong cách lãnh đạo.

− Trên cơ sở những lý luận cơ bản kết hợp với hiểu biết thực tế về đối tượng nghiên cứu
nhằm chỉ ra những đặc trưng riêng; phân tích và làm rõ những thành công của đối
tượng nghiên cứu.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài kết hợp các phương pháp chủ yếu: phương pháp trừu tượng hóa khoa
học, phương pháp thu thập tài liệu; phân tích, so sánh và tổng hợp và phương pháp
logic trong quá trình thực hiện đề tài.
1.5. Kết cấu bài tiểu luận

 Chương 1: Lời mở đầu
 Chương 2: Cơ sở lí luận về phong cách lãnh đạo
 Chương 3: Phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại công ty ALIBABA
 Chương 4: Nhận xét - Đánh giá
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO
2.1. Khái niệm phong cách lãnh đạo
2.1.1. Khái niệm lãnh đạo
Lãnh đạo là một trong những khái niệm quan trọng nhất trong khoa học về tổ
chức và nhân sự. Đó là một quá trình ảnh hưởng mang tính xã hội trong đó lãnh đạo
tìm kiếm sự tham gia tự nguyện của cấp dưới nhằm đạt mục tiêu của tổ chức.
Lãnh đạo là quá trình gây ảnh hưởng và dẫn đắt hành vi của cá nhân hay nhóm
người nhằm hướng tới mục tiêu của tổ chức.
3



Lãnh đạo là "tổ chức một nhóm những người để đạt mục tiêu chung". Những
nhà nghiên cứu về lãnh đạo đã đưa ra những lí thuyết bao gồm những đặc điểm,
những sự tác động qua lại do các yếu tố bên ngoài, chức năng, ứng xử, tầm nhìn và giá
trị, uy tín, và trí thông minh, cùng với nhiều thứ khác. Người mà mọi người sẽ tuân
theo phải có khả năng hướng dẫn hoặc định hướng cho người khác.
Lãnh đạo là chỉ đường, vạch lối, nhìn xa trông rộng, hướng tới mục tiêu cuối
cùng.
Lãnh đạo là người đề ra chủ trương, đường lối, quan tâm đến vấn đề chiến
lược, mục tiêu lâu dài.
2.1.2. Khái niệm phong cách lãnh đạo
Phong cách lãnh đạo của một cá nhân là dạng hành vi người đó có thể thực
hiện các nỗ lực ảnh hưởng tới hoạt động của những người khác theo nhận thức của đối
tượng. Phong cách lãnh đạo là cách thức làm việc của nhà lãnh đạo gồm hệ thống các
dấu hiệu đặc trưng của hoạt động của nhà lãnh đạo, được quy định bởi các đặc điểm
nhân cách của họ. Phong cách lãnh đạo được coi như một nhân tố quan trọng trong
quản lý, nó không chỉ thể hiện tính khoa học và tổ chức mà còn thể hiện tài năng, chí
hướng và nghệ thuật chỉ huy của người lãnh đạo. Mỗi nhà quản trị đều có một phong
cách lãnh đạo riêng, không có phong cách lãnh đạo nào là tốt nhất cho mọi tình huống
quản trị, điều quan trọng là nhà quản trị biết cách vận dụng phong cách lãnh đạo tuỳ
thuộc vào mỗi tình huống cụ thể.
2.2. Các phong cách lãnh đạo cơ bản
2.2.1. Phong cách lãnh đạo chuyên quyền
Đây là phong cách lãnh đạo được đặc trưng bằng việc tập trung mọi quyền lực
vào một mình người lãnh đạo, họ quản lý bằng ý chí của mình, trấn áp ý chí và sáng
kiến của mọi thành viên trong tập thể. Lãnh đạo chuyên quyền là người thích ra lệnh,
quyết đoán, ít có lòng tin ở cấp dưới. Họ thúc đẩy nhân viên làm việc bằng đe doạ,
trừng phạt là chủ yếu. Ưu điểm của phong cách lãnh đạo này là người lãnh đạo giải
quyết công việc nhanh chóng, triệt để và thống nhất, nắm bắt được thời cơ, cơ hội
kinh doanh. Ngoài ra, phong cách lãnh đạo này đảm bảo quyền lực của nhà lãnh đạo.
Tuy nhiên, nhược điểm của phong cách này là không phát huy tính sáng tạo của nhân

viên cấp dưới, tạo ra sự căng thẳng, áp lực đối với nhân viên, có thể dẫn tới sự chống
đối của cấp dưới. Đồng thời, nhân viên ít thích lãnh đạo, hiệu quả làm việc thấp khi
không có mặt người lãnh đạo, không khí trong tổ chức ít thân thiện.
2.2.2. Phong cách lãnh đạo dân chủ:
Phong cách lãnh đạo dân chủ là phong cách được đặc trưng bằng việc người
lãnh đạo phân chia quyền lực quản lý của mình, tranh thủ ý kiến cấp dưới, đưa họ
tham gia vào việc khởi thảo các quyết định. Người lãnh đạo sử dụng phong cách này
4


còn tạo ra những điều kiện thuận lợi cho cấp dưới được phát huy sáng kiến, tham gia
vào việc lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch, đồng thời tạo ra bầu không khí tâm lý
tích cực trong quá trình quản lý. Theo phong cách lãnh đạo này, người lãnh đạo sẽ
không hành động khi không có sự đồng thuận của cấp dưới hoặc người lãnh đạo tự
quyết định hành động nhưng có tham khảo ý kiến của cấp dưới của mình. Ưu điểm
của phong cách lãnh đạo dân chủ đó là nhân viên thích lãnh đạo hơn, không khí trong
tổ chức thân thiện, định hướng nhóm, định hướng nhiệm vụ rõ ràng. Mỗi thành viên
trong tổ chức đều thấy cần phải gắn bó với nhau để cùng làm việc nhằm đem lại kết
quả chung, hiệu quả công việc cao, kể cả khi không có mặt của người lãnh đạo. Phong
cách lãnh đạo dân chủ giúp người lãnh đạo phát huy được năng lực tập và trí tuệ của
tập thể, phát huy được tính sáng tạo của cấp dưới, quyếtđịnh của người lãnh đạo được
cấp dưới tin tưởng và làm theo. Nhược điểm của phong cách này là người lãnh đạo có
thể tốn khá nhiều thời gian để ra được một quyết định, và đôi khi cũng khó đi đến
thống nhất ý kiến trong một số vấn đề cụ thể nếu không có người điều hành đủ chuyên
môn, hiểu biết và sự quyết đoán.
2.2.3. Phong cách lãnh đạo tự do
Phong cách lãnh đạo tự do là phong cách mà theo đó người lãnh đạo rất ít sử
dụng quyền lực để tác động đến người dưới quyền, thậm chí không cónhững tác động
đến họ. Phong cách lãnh đạo tự do có đặc điểm là nhà lãnh đạo cho phép các nhân
viên được quyền ra quyết định nhưng nhà lãnh đạo vẫn chịu trách nhiệm đối với

những quyết định được đưa ra đó. Họ xem vai trò của họ chỉ là người giúp đỡ các hoạt
động của thuộc cấp bằng cách cung cấp thông tin và hành động như một đầu mối liên
hệ với môi trường bên ngoài. Người lãnh đạo phân tán quyền ra quyết định cho cấp
dưới và dành cho cấp dưới mức độ tự do cao. Ưu điểm của phong cách lãnh đạo tự do
là tạo ra môi trường làm việc “mở” trong nhóm, trong tổ chức. Mỗi thành viên đều có
khuynh hướng trở thành chủ thể cung cấp nhưngý tưởng, ý kiến để giải quyết những
vấn đề quan trọng do thực tiễn đặt ra. Nhược điểm của phong cách lãnh đạo này đó là
dễ tạo ra tâm lý buồn chán cho người lãnh đạo, dẫn tớitùy tiện, lơ là công việc. Ngoài
ra, trong phong cách này nhân viên ít tin phục lãnh đạo, người lãnh đạo có thể vắng
mặt thường xuyên.
Trên đây là 3 phong cách lãnh đạo cơ bản của nhà quản trị, qua đó thấy được
rằng không có một phong cách lãnh đạo nào là phongcách sử dụng tối ưu, việc sử
dụng phong cách nào đó phụ thuộc vào những điều kiện và hoàn cảnh cụ thể. Vì vậy,
các nhà quản trị cần kết hợp được cả 3 phong cách lãnh đạo nhằm phát huy được ưu
điểm và khắc phục được nhược điểm để thành một nhà quản trị giỏi.
Với các nhà lãnh đạo tài năng, họ xây dựng cho bản thân một phong cách chủ
đạo nhưng vẫn sử dụng các phong cách còn lại một cách linh hoạt. Ngược lại, các nhà
lãnh đạo yếu kém về năng lực luôn có xu hướng chỉ gắn bó với một phong cách duy
nhất và phong cách đó thường là lãnh đạo chuyên quyền.

5


2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn phong cách.
Từ việc nghiên cứu các dạng phong cách lãnh đạo ta thấy mỗi phong cách lãnh
đạo có những đặc trưng riêng, có những điểm mạnh và hạn chế riêng. Khó có thể tìm
thấy một phong cách lãnh đạo trong cùng một hoàn cảnh, ngay cả đối với phong cách
lãnh đạo dân chủ đã được rất nhiều nhà lãnh và nhân viên đánh giá cao. Điều này cho
thấy nhà quản trị cần biết lựa chọn đúng phong cách lãnh đạo đối với từng hoàn cảnh
hay tình huống cụ thể. Việc lựa chọn phong cách lãnh đạo còn phụ thuộc vào nhiều

yếu tố:
Đặc điểm của nhà lãnh đạo: trình độ, năng lực, sự hiểu biết và tính cách của
nhà lãnh đạo.

 Rủi ro của việc ra quyết định.
 Văn hóa doanh nghiệp.
 Nhu cầu- nhiệm vụ của doanh nghiệp.
 Thời gian là bao nhiêu?
 Ai là người nắm giữ thông tin- bạn, các nhân viên hay cả hai?
 Các nhân viên được huấn luyện ra sao và bạn hiểu rõ các nhiệm vụ như thế nào?
 Các mâu thuẩn nội bộ
Cần độc đoán với:
6


 Những người ưa chống đối.
 Không có tính tự chủ.
 Thiếu nghị lực.
 Không có hoặc kém tính sáng tạo.
 Sao nhãng công việc.
Cần tự do với:

 Những người không thích giao tiếp.
 Hay có đầu óc cá nhân chủ nghĩa.
 Khi mà người lãnh đạo nắm trong tay một phần thông tin, và phần còn lại thuộc về các
nhân viên của bạn.
Thực tiễn cho thấy người lãnh đạo giỏi là người biết kết hợp đúng đắn các dạng
phong cách lãnh đạo phù hợp với từng hoàn cảnh.
Bên cạnh đó còn có các yểu tố ảnh hưởng đến phong cách lãnh đạo:


 Thứ nhất, là tùy thuộc vào cá tính của mỗi vị lãnh đạo sẽ là nguyên nhân làm người
lãnh đạo định hướng riêng. Ví dụ như người tự tin, quyết đoán, dám nghĩ, dám làm,
dám chịu trách nhiệm với tập thể, họ sẽ chọn phong cách độc đoán, ra mệnh lệnh. Còn
người nào sẵn sang lắng nghe ý kiến của quần chúng, tôn trọng và muốn phát huy tính
sáng tạo của quần chúng thì họ sễ thiên về hướng dân chủ.
 Thứ hai, là phụ thuộc vào chính định hướng giá trị của mỗi các nhân. Sự lựa chọn
một phong cách lãnh đạo là phản ánh các các giá trị cá nhân, niềm tin, lý tưởng của cá
nhân mà người lãnh đạo gắn bó.
 Thứ ba, là phụ thuộc vào năng lực của mỗi cá nhân người lãnh đạo. Năng lực là
những phẩm chất tâm lý cá nhân giúp cho họ hoạt động đạt hiệu quả nhất định. Năng
lực ảnh hưởng đến việc đề ra chiến lược, vạch ra mục tiêu, phương pháp lãnh đạo và
ảnh hưởng đến phong cách và uy tín người lãnh đạo.
 Thứ tư, là môi trường hoạt động ảnh hưởng lớn đến phong cách của họ. Nếu môi
trường tốt họ sẽ phát huy sáng tạo khả năng vốn có của mình.
 Thứ năm, là về mối quan hệ, đối tượng của hoạt động quản lý, tình huống trong quá
trình hoạt động…là những yếu tố ảnh hưởng đến cách nhìn của người lãnh đạo và đi
theo một chiều hướng nhất định.

7


CHƯƠNG 3: PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO CỦA JACK MA TẠI CÔNG TY
ALIBABA
3.1. Sơ lược về tiểu sử của Jack Ma
Tỷ phú Jack Ma là một doanh nhân người Trung Quốc. Ông còn có tên Mã Vân
(tiếng Trung Quốc: 马马; sinh 10 tháng 9 năm 1964). Ông là người sáng lập và chủ tịch
điều hành của Tập đoàn Alibaba, một gia đình của các doanh nghiệp dựa trên Internet
rất thành công. Ông là doanh nhân Trung Quốc đại lục đầu tiên xuất hiện trên trang
bìa của tạp chí Forbes.
Tỷ phú Jack Ma sinh ra ở Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc. Ngay từ

lúc còn trẻ, Ma đã mong muốn học tiếng Anh nên mỗi buổi sáng ông đạp xe đạp trong
45 phút vào đến một khách sạn và đàm thoại tiếng Anh với người nước ngoài.
Tỷ phú Jack Ma thường làm hướng dẫn du lịch cho họ quanh thành phố miễn
phí để thực hành và hoàn thiện tiếng Anh của mình. Sau đó trong thời trẻ, mặc dù đã
hai lần thi trượt kỳ thi tuyển sinh, ông vẫn tiếp tục thi lần thứ ba mới đỗ vào Học viện
sư phạm Hàng Châu (sau này đổi tên thành Đại học sư phạm Hàng Châu). Sau khi tốt
nghiệp khoa tiếng Anh trường Hàng Châu năm 1988, ông dạy tiếng Anh nhiều năm ở
Viện Kỹ thuật điện tử Hàng Châu với thu nhập 12 USD/tháng.
Jack Ma lần đầu tiếp xúc Internet vào năm 1995 trong một chuyến đi ngắn tới
thành phố Seattle. Ông đã tìm từ “beer” (bia) trên Yahoo! và nhanh chóng bị ám ảnh
bởi mạng máy tính toàn cầu. Sau đó, ông thành lập công ty Internet đầu tiên của mình,
một danh bạ trực tuyến tên là China Pages, nhưng năm sau đã từ bỏ, sau khi chính
quyền ép thành lập liên doanh với một doanh nghiệp nhà nước.
Năm 1999, ông tập hợp 17 bạn bè tại nhà mình. Họ đã cùng thảo luận về công
ty mới, một website kết nối các hãng xuất khẩu với người mua ngoại quốc. Sau đó,
Alibaba ra đời. Công ty đã nhanh chóng phát triển, trở thành hãng thương mại điện tử
thống trị Trung Quốc ngày nay.
Hiện tại, Alibaba đã là một công ty toàn cầu với 22.000 nhân viên và 90 văn
phòng trên thế giới. Hai website phổ biến nhất của hãng – Taobao và Tmall đóng góp

8


tới 80% doanh thu ngành bán lẻ trực tuyến tại Trung Quốc. Mỗi ngày, hai website này
có hơn 100 triệu lượt truy cập.
Alibaba còn điều hành một dịch vụ thanh toán điện tử, quỹ đầu tư, kinh doanh
điện toán đám mây và một số dịch vụ cho điện thoại di động. Alibaba còn mua lại các
công ty trong lĩnh vực giải trí, thể thao, truyền thông và cả một đội bóng đá.
Jack Ma từ chức CEO năm 2013 để làm Chủ tịch và tập trung cho công tác từ
thiện. Tuy nhiên, ông vẫn là chiến lược gia trưởng tại Alibaba và là bộ mặt của công ty

trước công chúng.
Tính đến thời điểm ngày 15 tháng 6 năm 2015, ông đã sở hữu khối tài sản 24,8
tỷ USD. Đây là con số được Forbes đánh giá.
3.2. Phong cách lãnh đạo của Jack Ma
3.2.1. Bốn nguyên tắc quản trị của Jack Ma
Không có gì đáng ngạc nhiên ở đất nước rộng lớn- Trung Quốc, khi Aliababa
thương hiệu được nhận diện rộng rãi nhất ở quốc gia này.
Alibaba bắt đầu là một doanh nghiệp nội địa của Trung Quốc mang giấc mơ
vươn ra toàn cầu. Và Alibaba trở thành câu chuyện thành công đáng chú ý khi trở
thành doanh nghiệp có giá trị phát hành lần đầu ra công chúng lớn nhất trong lịch sử.
Doanh nghiệp này được dẫn dắt bởi Jack Ma, người đàn ông đầy tham vọng
luôn muốn đạt được những thành quả vượt ngoài khả năng hiện tại của bản thân.
Tham vọng đó chính là cơ sở để Alibaba cách mạng hóa ngành thương mại điện tử,
ngân hàng, và bảo hiểm – không chỉ ở phạm vi Trung Quốc mà còn ở phạm vi toàn
thế giới. Jack Ma không kinh doanh để kiếm tiền, ông có tham vọng thay đổi cách
thức kinh doanh truyền thống ở Trung Quốc, mang lại linh hồn cho quốc gia này và
thống lĩnh thế giới thương mại điện tử.
Bất kì một doanh nghiệp hay một công ty… cũng có lúc thăng, thúc trầm, lúc
đỉnh cao nhưng cũng có lúc phong ba. Đối với Alibaba, doanh nghiệp này đã từng
khởi đầu rất khó khăn (thiếu vốn, công nghệ, và kế hoạch hoạt động). Jack Ma từng
thừa nhận rằng ngay từ lúc đầu ông không hề được chuẩn bị để điều hành một công ty
toàn cầu.

9


Nhận ra sai lầm và sửa chữa, đưa tầm nhìn để biến ước mơ thành hiện thực,
“đánh bại eBay, thâu tóm Yahoo và cản bước tiến của Google”.
Sự thành công của Jack Ma để lại cho lớp trẻ tầm ảnh hưởng vô cùng to lớn.
Đặc biệt là phong cách lãnh đạo của ông với 4 nguyên tắc quản trị:


 Hãy là một lãnh đạo thực thụ
 Nhìn từ góc nhìn của khách hàng
 Theo đuổi một sứ mệnh
 Tuyển dụng những người nhiệt huyết
3.2.1.1 Hãy là một lãnh đạo thực thụ
Jack Ma nhận thấy một lãnh đạo giỏi chưa chắc đã là cốt cán công nghệ hoặc
tinh thông nghiệp vụ, ông nói: “Người thông minh cần một lãnh đạo ngốc. Khi đội
ngũ toàn là những nhà khoa học thì để nông dân làm lãnh đạo là phù hợp nhất, vì
phương hướng tư duy không giống nhau, cách nhìn nhận vấn đề từ những góc độ khác
nhau sẽ đem lại thành công”.
Jack Ma dẫn dắt đội ngũ của mình tạo nên kỳ tích, bởi vì theo quan điểm của
ông: “Xây dựng một đội ngũ tài hoa quan trọng hơn việc có một nhà lãnh đạo tài
hoa”.
Trên phương diện lãnh đạo, Jack Ma có bí quyết của riêng mình, đó là đội ngũ
nhân viên mang tên “thầy trò Đường Tăng” của ông.
Theo Jack Ma thì một nhà lãnh đạo như Đường Tăng sẽ luôn kiên trì với mục
tiêu của mình. Tôn Ngộ Không tuy tự phụ nhưng lại rất cần cù, năng lực tốt; Trư Bát
Giới tuy hơi lười nhưng lại có tinh thần tích cực, lạc quan; Sa Tăng chưa bao giờ nhắc
tới lý tưởng, chỉ tập trung làm việc chuyên cần.
Nhận thấy những đặc điểm đó của từng người, Đường Tăng đóng vai trò là
người lãnh đạo đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình. Ngài biết Tôn Ngộ Không
phải quản chặt, vì vậy sẽ niệm vòng kim cô; Trư Bát Giới nhiều tật xấu, nhưng không
bao giờ phạm sai lầm lớn, nên thi thoảng phê bình là được; Riêng Sa Tăng thi thoảng
cần động viên, khích lệ. Và chỉ bằng như vậy, “dream team” đã được hình thành.
Có lẽ chính nhờ áp dụng phương pháp này mà Jack Ma đã cùng đội ngũ của mình
đạt được thành công như ngày hôm nay. Xét cho cùng, dù "gà mờ" về IT nhưng Jack
Ma lại có trong tay những nhân tài xuất chúng, biết điểm mạnh, điểm yếu của từng
người, giao việc phù hợp từ đó cùng nhau đạt được những thành tựu to lớn.
Một nhà lãnh đạo thực thụ là một lãnh đạo thấu hiểu, đáng tin cậy và sở hữu một ý

thức mạnh mẽ về vai trò bản thân, hoan nghênh mọi ý kiến thẳng thắn từ nhân viên,
thúc đẩy lòng trung thành và xây dựng một nền tảng vững chắc làm cơ sở cho sự phát
10


triển của công ty. Bạn không cần phải trở nên quá nghiêm túc vì đã nắm vai trò lãnh
đạo.
Khi đối mặt với thị trường cạnh tranh có quá nhiều nét tương đồng, nếu như thay
đổi góc độ suy nghĩ, đứng ở một vị trí khác để lên kế hoạch thì sẽ xuất hiện rất nhiều
kết quả bất ngờ. Cuộc sống không chỉ có một đường ray, đôi khi chỉ cần thay đổi góc
nhìn khi trông thấy một ngõ nhỏ, bạn sẽ phát hiện một lối đi dẫn đến đại lộ!
Đặc biệt, một nhà lãnh đạo biết thay đổi góc độ suy nghĩ và giúp nhân viên hiểu
rằng cần thay đổi góc nhìn đối với các vấn đề, nhìn nhận vấn đề bằng một con mắt
khác, điều này giúp cho họ rèn luyện tư duy đổi mới.(Jack Ma khuyến khích nhân
viên trồng chuối trong văn phòng).

3.2.1.1. Nhìn từ góc nhìn của khách hàng
Jack Ma điều hành một kinh doanh thương mại điện tử nhưng ông không nhìn
sản phẩm từ cái nhìn của người làm công nghệ. Ông nhìn sản phẩm và thị trường dưới
góc nhìn của một người tiêu dùng. Nhờ vào đó mà Alibaba luôn cho ra đời những sản
phẩm thực tiễn, hữu dụng, gắn liền với nhu cầu thực tế.
Khi đã cho ra đời một ý tưởng, hãy suy nghĩ về cách tối ưu nhất để thực hiện ý
tưởng đó. Nếu chỉ muốn mở một công ty nhỏ, điều gì khiến bạn trở nên khác biệt?
Bạn sẽ tạo ra sự kết nối với khách hàng như thế nào? Jack Ma ví việc tìm được một
khách hàng xem trọng sản phẩm của mình giống như tìm được một người bạn tâm
giao.
“Kinh doanh không chỉ đơn thuần là hoạt động mua và bán, nó là việc tạo ra và
mang đến một tập hợp những giá trị cho khách hàng. Tìm được một người tiêu dùng
yêu thích sản phẩm của mình chẳng khác nào tìm được một tri kỷ trong đời”.
3.2.1.2. Theo đuổi một sứ mệnh

Jack Ma có một sứ mệnh lớn. Ông muốn khởi dậy tinh thần dân tộc và nền văn hóa
của Trung Hoa, cái mà ông cho rằng đã bị bào mòn và mất đi dưới thời Mao Trạch
Đông. Dựa trên sứ mệnh đó, phương thức quản trị nhân sự của Jack Ma luôn là đấu
tranh chống lại tham nhũng và tưởng thưởng cho các nhân viên một chia phần cổ phần
để những người này được hưởng lợi trực tiếp từ thành quả chung của Alibaba.
Hôm nay làm việc ngày mai thành công liền, chắc chắn không tới lượt chúng ta,
năm nay làm việc năm sau kiếm ra tiền, chắc chắn cũng không tới lượt chúng ta,
chúng ta chỉ có thể làm việc năm nay mà 10 năm sau thành công, đồng thời còn phải
kiếm người cùng chung chí hướng với mình mà làm, sức một người không thể thành
công được.”
11


3.2.1.3. Tuyển dụng những người nhiệt huyết
Jack Ma thích tuyển dụng những doanh nhân đầy nhiệt huyết chứ không phải là
những người nhân viên dày dặn kinh nghiệm. Lý do là vì ông tin vào sự cống hiến và
cách tân hơn những thành tích trên giấy tờ. Đây là những người mà tất cả doanh
nghiệp đều mong muốn – những nhà lãnh đạo tự nhiên, có khả năng thích ứng, và
cống hiến cho một mục tiêu chung.
Trong vai trò nhà lãnh đạo và quản trị nhân sự, mục tiêu không cần phải quá
sáng bóng nhưng nó phải nuôi dưỡng một tầm nhìn, một tầm nhìn cải thiện cuộc sống
cho những nhân viên và những người xung quanh. Doanh nghiệp nên tích hợp sứ
mệnh đó vào văn hóa và thực hiện nó ở tất cả các cấp độ để thúc đẩy một thế giới tốt
đẹp hơn.
Giai đoạn của các nhà lãnh đạo tư duy kiểu cũ một mình chiếm trọn sân chơi đã
qua rồi. Những năm gần đây, tư duy lãnh đạo của Jack Ma đang là kim chỉ nam cho
rất nhiều doanh nghiệp.
Đó là tư duy, tập trung vào những nhân tài hàng đầu, biết tôn trọng và đối xử với
họ nhiệt thành và trung thực nhất có thể, những người có ước mơ, coi công việc là thứ
cần đào sâu học hỏi. Và những chủ doanh nghiệp thời đại mới sẽ có được một đội ngũ

trong mơ, sẵn sàng chung tay đưa doanh nghiệp và cuộc chơi lớn hơn.
3.2.2. Quan điểm của Jack Ma và văn hóa doanh nghiệp Alibaba
Phong cách quản lý của người Trung Quốc vốn rất khác so với phương Tây.
Tuy nhiên, điểm thành công của Jack Ma là đã biết pha trộn hoàn hảo giữa 2 nền văn
hóa này để mang lại thành công cho Alibaba.
6 điểm đặc biệt trong phong cách quản lý và văn hóa đã tạo nên thành công cho
Alibaba:
3.2.2.1. Mục đích của Alibaba là gì? Nhân viên của Alibaba tập trung vào điều gì?

 Mục đích của Alibaba
Mục đích của chúng tôi (Alibaba) là xây dựng một nền tảng cho các doanh nhân.
Đơn giản chúng tôi muốn tạo ra việc làm cho các doanh nhân. Đối với Alibaba mà
nói, khách hàng thậm chí quan trọng hơn cả lợi nhuận.

 Nhân viên của Alibaba tập trung vào điều gì?
Alibaba tạo ra dịch vụ C2C TaoBao tại Trung Quốc: KPI chính của đội quản lý
là tạo ra một khối lượng công việc cho người dùng TaoBao. Trong những ngày đầu,
Jack Ma nói với nhân viên rằng họ cần tạo ra “X triệu việc làm” trong năm nay. “Nếu
mang về doanh thu vượt qua mục tiêu hiện tại, tôi sẽ phạt. Bởi điều đó có nghĩa là các
anh đang cố gắng kiếm được nhiều tiền hơn từ trên website”.
12


Chúng tôi luôn cố gắng để đạt được mục tiêu của công ty chứ không phải làm vui
lòng Jack Ma”.
Các nhân viên “Làm sai, không sao cả. Nhưng nếu không làm gì, anh sẽ bị thay
thế"
3.2.2.2. Chính sự kiên nhẫn đã giúp ALIBABA đánh bại EBAY
Taobao.com được Alibaba – một công ty thương mại điện tử Trung Quốc –
thành lập vào năm 2003. Đây được xem là động thái phòng thủ trước Ebay – công ty

đối thủ đến từ Mỹ vừa hiện diện tại thị trường Trung Quốc vào năm trước đó.
Khi Ebay thâm nhập thị trường Trung Quốc, công ty này đã có doanh thu toàn
cầu hơn 2 tỷ USD.
Là một công ty nội địa mới thành lập, Taobao đã phải đương đầu với một công
ty đối thủ khổng lồ, trong khi đó cũng phải chống đỡ trước các đối thủ cạnh tranh là
các công ty nhỏ có hoạt động tương tự trong lĩnh vực thương mại điện tử, một ngành
có rào cản gia nhập thị trường rất thấp.
Mặc dù kém lợi thế trước đối thủ nhưng Alibaba đã kiên trì đánh trúng vào
điểm yếu của đối thủ Ebay khi biết rằng các nhà đầu tư của eBay không có tính kiên
nhẫn - điểm mấu chốt nếu muốn dành chiến thắng tại thị trường Trung Quốc. Vì vậy,
họ thực hiện rất nhiều kế hoạch để thu hút khách hàng, gây áp lực lên eBay khiến các
nhà đầu tư tại phố Wall dần rút lui.
Phản ứng chiến lược: Taobao nhận thấy Ebay tại Trung Quốc tính phí người
dùng để được đăng tải sản phẩm dịch vụ, và cạnh tranh bằng cách áp dụng chính sách
miễn phí cho người dùng trên Taobao.com để thu hút cộng đồng người mua và
bán.Nhờ vậy số lượng người dùng lớn sau đó sẽ thúc đẩy các hoạt động tạo ra doanh
thu, chẳng hạn như quảng cáo trực tuyến. Ngoài ra, nắm bắt được việc giao hàng miễn
phí không phải chỉ là nhu cầu duy nhất của khách hàng khi họ giao dịch trên mạng.
Alibaba tập trung vào định hướng dịch vụ nhằm giữ khách hàng vào các trang mạng
mua sắm trực tuyến bằng cách phát triển thẻ khách hàng thân thiết với các ưu đãi.
Hoạt động cho đến cuối năm 2006, Taobao đã phát triển thành một cổng
thương mại điện tử đa dạng, là nơi để các doanh nghiệp bán rất nhiều loại hàng hóa
cho các chủ sạp (cửa hàng) trực tuyến, và sau đó các chủ sạp này bán lại cho người
tiêu dùng. Còn Ebay cũng vào cùng thời điểm đó do thất thu nên công ty phải đóng
cửa trang web ở Trung Quốc và thành lập một liên doanh với Tom Online, một công
ty có trụ sở chính ở Hong Kong trong khi Taobao tiếp tục xây dựng một mạng lưới các
công ty xoay quanh hoạt động cốt lõi của mình.
Nhờ vào việc sáng suốt và chủ động trong các chính sách hoạt động cũng như mở
rộng quy mô kinh doanh mà tính đến năm 2010 Taobao đã phục vụ hơn 80% thị
13



trường thương mại điện tử của Trung Quốc, với 170 triệu thành viên đăng ký, và
doanh thu từ các hoạt động quảng cáo trực tuyến, dịch vụ có thu phí như thiết kế gian
hàng, đào tạo bán hàng đạt hơn 20 tỷ Nhân dân tệ (RMB).Với thành tích ấy ,Taobao
của Alibaba đã chính thức đánh bại Ebay và trở thành công ty Thương Mại điện tử
thống trị ở Trung Quốc.
3.2.2.3. Sức mạnh đồng đội
Jack Ma vốn là một giáo viên và điều này đã ảnh hưởng không nhỏ tới phong
cách quản lý của ông. Ông ấy “rất cởi mở nhưng những lúc cần lại cũng rất nghiêm
khắc”. Jack Ma được đánh giá là nhà lãnh đạo hoàn hảo cho đội ngũ nhân viên chưa
có kinh nghiệm, mục tiêu của ông là giúp họ trở thành những nhà quản lý tuyệt vời
Nếu nhìn vào Alibaba có thể thấy rõ phong cách quản lý định hướng theo nhóm
nhiều hơn so với phương Tây. Ví dụ điển hình là các công ty phương Tây thường có 2
nhà sáng lập còn Alibaba có tới 18 nhà sáng lập. Jack Ma cho rằng người Trung Quốc
có lối sống dân chủ và tập thể nên các công ty Trung Quốc có thể hoạt động hiệu quả
nhất khi xây dựng mô hình quản lý theo nhóm lãnh đạo, điều này khác hẳn so với
người phương Tây – nơi có xu hướng theo chủ nghĩa cá nhân nhiều hơn.
3.2.2.4. Nhân viên mắc lỗi và cách xử lý của Jack Ma
Jack Ma quan niệm những người làm việc ở Alibaba phải là những người có
ước mơ, coi công việc là thứ cần đào sâu học hỏi. Sau khi vào Alibaba, bắt buộc bạn
phải hòa nhập vào văn hóa cũng như chấp nhận lý tưởng của công ty. Nếu nhân viên
không thể hòa nhập, bên trong doanh nghiệp sẽ hình thành mâu thuẫn không thể hòa
giải. Tuy mỗi người có ưu thế của riêng mình, nhưng nếu không cùng chí hướng sẽ
làm yếu đi sức mạnh của doanh nghiệp
Khi nhân viên mắc lỗi Jack Ma sẽ không khiển trách hay trừng phạt mà ông
còn thông cảm và khuyến khích họ nếu họ biết lỗi và sửa sai, ngược lại nếu người
nhân viên nào gây ra lỗi nhưng không có động thái gì để khắc phục sai lầm của mình
thì Jack Ma sẵn sàng mạnh tay thay thế người nhân viên đó.
3.2.2.5. Cách chọn nhân viên

Khi lập nghiệp quan điểm của Jack ma là không nên tìm những người quá xuất
sắc làm cùng nhau, nhất là ở độ tuổi 35-40 vì họ đã có tiền và thành công. Những
người từng thành công lập nghiệp cùng nhau rất khó. Thời kỳ đầu lập nghiệp nên tìm
một nhóm những người chưa thành công, khao khát thành công và có tinh thần đoàn
kết. Đợi khi đã có một sự nghiệp nhất định, lúc đó hãy mời một số nhân tài. Lập
nghiệp phải tìm người thích hợp nhất, không nhất thiết phải tìm người thành công
nhất.
Jack Ma thích tuyển dụng những doanh nhân đầy nhiệt huyết chứ không phải là
những người nhân viên dày dặn kinh nghiệm. Lý do là vì ông tin vào sự cống hiến và
14


cách tân hơn những thành tích trên giấy tờ. Đây là những người mà tất cả doanh
nghiệp đều mong muốn – những nhà lãnh đạo tự nhiên, có khả năng thích ứng, và
cống hiến cho một mục tiêu chung. Bên cạnh đó Jack Ma cũng cho rằng khi tuyển
nhân viên cần tuyển những người có kỹ năng chuyên môn vượt trội hơn so với nhà
lãnh đạo,tập trung vào kỹ năng của nhân viên và thuê người biết cách làm tốt công
việc ở vị trí họ đảm nhận để thực hiện tầm nhìn của nhà lãnh đạo là điều trụ cột rất
quan trọng với bất kì công ty nào.
Hằng năm công ty của Jack luôn kiểm tra, sát hạch để sàng lọc những người
nhân viên làm việc tại công ty. Nội dụng sát hạch thường ngày của Alibaba đối với
những nhân viên kinh doanh như sau: thành tích trong công việc tốt, doanh thu bán
hàng mỗi năm rất cao nhưng giá trị quan kém, về cơ bản không coi trọng tinh thần tập
thể và dịch vụ chất lượng, những người như vậy công ty sẵn sàng đào thải. Còn những
người có giá trị quan tốt, luôn nhiệt tình, lương thiện và hữu hảo, nhưng thành tích
trong công việc lại quá kém thì công ty cũng sẽ không giữ lại. Alibaba luôn luôn cầu
toàn, cần những nhân viên có thành tích tốt trong công việc lẫn giá trị cao, vì thế tất cả
mọi người nhân viên trong công ty muốn trụ vững cần thay đổi bản thân để hướng đến
tiêu chuẩn đó.
Ngoài ra nửa năm một lần, công ty của Jack ma tiến hành bình chọn nhân viên.

Nếu kết quả bình chọn cho thấy ai ở vị trí cuối cùng, dù họ rất cố gắng và cũng rất
xuất sắc trong công việc, người ấy vẫn phải ra đi =>Với hoạt động này,Alibaba thể
hiện rõ nguyên tắc sử dụng nhân viên: “xuất sắc giữ lại, kém bị đào thảo” nhằm khơi
dậy tính tích cực của họ một cách hiệu quả, làm cho doanh nghiệp luôn ở trạng thái
tích cực cầu tiến, khắc phục vấn nạn người nhiều việc ít, từ đó nâng cao hiệu suất
công việc và hiệu quả các bộ phận.
3.2.2.6. Không để mất nhân tài chỉ vì đặt họ vào sai vị trí.
Khi Porter làm việc tại Alibaba, chức vụ của anh ấy đã thay đổi 8 lần trong 8
năm. Sau mỗi năm, hệ thống quản lý sẽ được thay đổi phụ thuộc vào nhu cầu của cả
nhóm. Giống như đội bóng sử dụng quyền thay người dựa trên trạng thái tấn công của
đội bạn.
Một nét văn hóa rất hay của Alibaba đó là: Nếu làm việc trong công ty nhưng
cảm thấy đó chưa phải là vị trí phù hợp nhất, Jack Ma sẽ vui vẻ cho phép bạn chuyển
sang một vị trí khác. Dù có thể đóng vai trò ít quan trọng hơn nhưng bạn vẫn ở lại
công ty”.
Ví dụ: Khi một đồng sáng lập được giao phụ trách mảng bán hàng tại Thượng
Hải, tôi nghĩ anh ấy có lẽ là người bán hàng tồi nhất trong văn phòng, đây có thể là
dấu chấm hết cho sự nghệp của người đó. Nhưng Jack Ma lại tìm ra được lĩnh vực mà

15


anh này làm tốt và chuyển sang phụ trách website tiếng Trung của công ty. Và anh ấy
nhanh chóng tham gia vào hàng ngũ lãnh đạo và đạt danh hiệu “nhân viên của năm”.
Rất khó khi bạn cứ mãi đi trên một con đường mà không thể thành công. Trong
trường hợp như vậy, hầu hết các công ty sẽ sa thải nhân viên. Nhưng thật đáng tiếc khi
để mất một nhân viên tài năng chỉ vì bố trí sai vị trí công việc.
Chính vì vậy, một trong những giá trị cốt lõi của Alibaba mà bất kỳ ai cũng
luôn tâm niệm đó là “cởi mở với thay đổi”
3.2.3. Điều gì làm nên một nhà lãnh đạo thực thụ?

Nhà lãnh đạo phải là một người nhìn xa trông rộng, và anh ta phải có cái nhìn
sâu sắc hơn một người nhân viên.
Nhà lãnh đạo nên có sự bền bĩ, ngoan cường, và anh ta có thể chịu đựng áp lực
mà một nhân viên không thể chịu được.
Nhà lãnh đạo nên có một sự nhẫn nại kiên định và khả năng đương đầu và đối
diện thất bại. Do đó, những phẩm chất của một nhà lãnh đạo kiệt xuất là tầm nhìn, sự
nhẫn nại, và năng lực
3.2.4. Jack Ma đánh giá cao thái độ.
Khi nói về lỗi lầm lớn nhất của
mình, Jack Ma kể về khi ông thành lập
Alibaba và nói với mọi người trong đội
rằng vị trí cao nhất mà họ có thể đạt
được nên là cấp quản lý, còn những
người điều hành thì nên thuê từ bên
ngoài. Ông đã tự rút ra cho mình bài
học và giờ đây, nhấn mạnh tầm quan
trọng của thái độ và đam mê hơn là
những kĩ năng trên lý thuyết.
3.2.5. Jack Ma rất ngoan cố.

16


Bên cạnh tầm nhìn xa trông rộng,
Jack Ma cho rằng người lãnh đạo cần
phải ngoan cường và có tầm nhìn rõ
ràng. Biết mình muốn gì và có động
lực theo đuổi tới cùng không chỉ đưa
bạn bước chân vào con đường thành
công mà còn khơi nguồn cảm hứng

cho những người xung quanh bạn làm
việc chăm chỉ cho mục tiêu chung. Tự
hào về công việc mình làm và không
bao giờ nói không là chìa khóa cho triết lý kinh doanh của Jack Ma.
Jack Ma cho biết các nhà lãnh đạo cần phải là người kiên trì, bền bỉ và có một tầm
nhìn rõ ràng. Hiểu biết những gì bạn muốn đạt được và có niềm thôi thúc để đuổi theo
nó sẽ không chỉ dẫn bạn vào con đường dẫn đến thành công, nó còn sẽ truyền cảm
hứng cho những người xung quanh bạn làm việc chăm chỉ cho mục tiêu chung. Nắm
lấy niềm hãnh diện trong công việc của bạn và nói “không” trước bất kỳ thử thách,
nghi ngại là những chìa khóa then chốt trong triết lý kinh doanh của Jack Ma.
3.2.6. Không xem đối thủ là kẻ thù.
Một trong những khía cạnh độc đáo
nhất của triết lý kinh doanh của Jack Ma là
ý tưởng cạnh tranh thân thiện. Ma không
xem đối thủ cạnh tranh của mình như là kẻ
thù, mà họ là những người bạn Jack Ma có
thể học hỏi được và là những người thách
thức ông khám phá, đạt được những tiềm
năng của mình.
3.3. Tại sao Jack Ma lại thành công, tại sao ông giàu?
3.3.1. Tư duy, suy nghĩ vượt trội, khác thường.
3.3.1.1. Niềm đam mê
Jack Ma còn cho hay, ông ít khi đọc sách kinh doanh nhưng lại luôn có sở thích
đặc biệt với các loại tiểu thuyết võ thuật. Ông cũng khuyến khích các bạn trẻ đọc
những loại sách mình thích thay vì chạy theo tìm hiểu những loại sách người khác
đang đọc.
Thích hát hò trong các sự kiện của công ty. Jack Ma cho biết, từ những ngày đầu
mới thành lập, ông luôn muốn mang lại một bầu không khí làm việc thoải mái nhưng
hiệu quả tại công ty của mình. Công ty của Jack Ma thường tổ chức các chương trình
17



tìm kiếm tài năng và ông luôn tỏ ra mình là một “nghệ sĩ đa-zi-năng”. Trong một sự
kiện kỉ niệm của công ty, Ma thậm chí còn hóa trang, ăn mặc như một ca sĩ hát rock
“chính hiệu” và biểu diễn hết mình trước 20.000 nhân viên.
Nguyên là một giáo viên tiếng Anh, Jack Ma thành lập Alibaba vào năm 1999. Tỷ
phú Jack Ma, người sáng lập kiêm Chủ tịch của Alibaba Group, không hứng thú với
công nghệ mà lại ham Thái cực quyền. Ông đã hợp tác với minh tinh màn bạc Lý Liên
Kiệt để tuyên truyền về bộ môn Thái cực quyền và ông cũng gắn bó với bộ môn này
đến nỗi thường xuyên đưa huấn luyện viên cá nhân đi cùng.
Có thể nói, Jack Ma là một “fan cuồng” võ thuật. Ngay từ khi còn trẻ, ông đã vô
cùng yêu thích các tiểu thuyết võ hiệp, đặc biệt là các tác phẩm của nhà văn Kim
Dung. Ông thậm chí còn đặt tên cho giá trị cốt lõi của Alibaba là “Lục mạch thần
kiếm”, trong đó bao gồm sáu tiêu chí: luôn coi khách hàng là số một, đề cao tinh thần
đoàn kết, không ngại đổi mới bản thân, trung thực, nhiệt huyết và yêu nghề.
Jack Ma còn nói: “Mỗi doanh nghiệp Trung Quốc đều phải trải qua quá trình từ
một tiểu hòa thượng Thiếu Lâm trờ thành một thái cực tôn sư (ý chỉ “cao thủ thái cực
quyền”). Tiểu hòa thượng thì chỉ biết đánh vài chiêu đơn giản còn thái cực tôn sư ra
quyền có bài bản, chiêu thức có âm, có dương. Một doanh nghiệp muốn thành công
thì ngay từ đầu phải xác định tư tưởng như người luyện thái cực quyền vậy”.
3.3.1.2. Đánh giá đúng cơ hội và hành động biến cơ hội thành kết quả

 Triết lý về CƠ HỘI
“Nếu một phương án được 90% số người đánh giá là “tốt”, chắc chắn tôi sẽ quẳng
nó vào sọt rác. Vì phương án được đánh giá cao như vậy, tất nhiên cũng có nhiều
người đang thực hiện, cơ hội nhất định sẽ không dành cho chúng ta” – Mã Vân.
Năm 2003, Mã Vân quyết định đầu tư 100 triệu nhân dân tệ thành lập Taobao.
Thông tin này như một quả bom gây chấn động giới internet, khiến ai nấy đều kinh
ngạc. Nhưng đó là quyết định mà Mã Vân có được sau nhiều năm tìm hiểu về thị
trường giao dịch cá nhân trên internet. Mục đích thành lập của Taobao là nhằm tạo ra

một diễn đàn lành mạnh, nơi ai cũng có thể thực hiện ước mơ kinh doanh của mình.
Có một điểm chung trong những hành động của Mã Vân là rất bất ngờ và quyết
liệt. Và nếu có một cơ hội nào đó đang tồn tại lơ lửng, mờ ảo ngoài kia, nó sẽ lọt vào
mắt của Mã Vân.
Ngày 11 tháng 8 năm 2005, Alibaba mua lại toàn bộ tài sản của Yahoo Trung
Quốc, đánh dấu lần sáp nhập lịch sử trong thị trường internet của Trung Quốc.

18


Jack Ma có triết lý: “Cơ hội chưa rõ rõ ràng mới là cơ hội thật sự”, bởi đơn giản
khi đã rõ ràng tức là nhiều người nhìn thấy, nhiều người làm, tính cạnh tranh sẽ cao,
cơ hội thành công sẽ thấp.
Chính vì vậy mọi ý tưởng của Jack Ma thường bị mọi người cho là khoác lác, viển
vông. Jack Ma đã từng thắng cược 10.000 NDT với 2 lãnh đạo Alibaba vì họ đã cho là
kế hoạch năm của Jack Ma là viển vông (cuối năm Alibaba đã đạt kế hoạch).

 Triết lý về tận dụng cơ hội
Jack Ma cho rằng năng lực hành động, tính kiên trì, bền bỉ thực hiện đến cùng quan
trọng hơn ý tưởng. Nhiều người đêm nằm nghĩ ta rất nhiều ý tưởng, nhưng sáng ra họ
vẫn làm việc như cũ, nhiều người có ý tưởng tất hay, nhưng lại không đủ kiên trì thực
hiện đến cùng.
3.3.1.3. Tư duy tích cực

 Hành động nhanh chóng quyết liệt
Hầu hết mọi người đều bỏ lỡ cơ hội trước mắt mà không thực hiện. Hành động với
một cơ hội nào đó có nghĩa là bạn đã vực dậy từ những thất bại trước đó. “Hãy chấp
nhận thất bại để lấy được thành công”, ông cho biết.

 Có cái nhìn lạc quan

Dù hoàn cảnh hiện tại của bạn ra sao, bạn sinh ra ở đâu và lớn lên như thế nào, bạn
có đi học hay không, thì bạn vẫn có thể thành công, thành công bằng mọi nỗ lực của
bạn. Đó là tinh thần, lòng dũng cảm, và sức chịu đựng của bạn.

 Hãy theo đuổi khát vọng của bạn
Đó là một nhiệm vụ mang tầm chiến lược để bạn trở nên thành công. Hãy tập trung
vào mục tiêu của bạn và luôn hướng tới nó. Đừng bao giờ từ bỏ!

 Jack Ma định nghĩa Thất bại nghĩa là Từ bỏ
Jack Ma từng nói: "Tôi không biết định nghĩa thành công là gì, nhưng tôi biết thế
nào là thất bại. Với tôi, từ bỏ chính là thất bại lớn nhất". Nếu bạn bước chân ra ngoài,
cố gắng hết sức mình và không thể đạt được mục đích nhưng vẫn nhìn tới cuối, bạn đã
thành công. Như nhiều lãnh đạo vĩ đại khác, Jack Ma tin rằng con người có khả năng
học hỏi được nhiều nhất từ những trở ngại và khó khăn. Chìa khóa thành công là phải
bền gan và học hỏi từ những sai lầm của mình.

 Hãy can đảm và không bao giờ từ bỏ
Khi Jack Ma dám đứng lên thành lập Tập đoàn Alibaba, Tập đoàn thương mại điện
tử thành công nhất thế giới, ông luôn dũng cảm đối mặt với mọi khó khăn, rào cản của

19


dư luận, đặc biệt là quan điểm khi chấp nhận từ những khách hàng tiềm năng. Đó
chính là sự táo bạo và là thời gian để bạn theo đuổi niềm đam mê mà bạn đã chọn.

 Kiên trì, bền bỉ
Kiên trì và bền bì là yếu tố thiết yếu, đóng vai trò quan trọng để tạo nên một nhà
lãnh đạo thành công. Một nhà lãnh đạo phải có một tầm nhìn, có khả năng tìm thấy cơ
hội mà người khác không tìm thấy. Thêm vào đó, họ cũng phải lường trước mọi khó

khăn, thách thức và coi nó là điều tất yếu sẽ xảy ra.

 Jack Ma rất yêu cuộc sống
"Tôi luôn tự nói với mình rằng chúng ta sinh ra không phải để làm việc mà để tận
hưởng cuộc sống. Chúng ta có mặt ở đây để tạo ra cuộc sống tốt đẹp hơn cho nhau
chứ không phải để làm việc. Nếu bạn dành toàn bộ cuộc đời mình chỉ để làm việc thì
chắc chắn bạn sẽ thấy hối tiếc". Câu nói đầy cảm tính này chính là cốt lõi trong triết
lý sống của Jack Ma. Sống là trải nghiệm thế giới và giúp đỡ người khác. Nếu mục
tiêu của bạn là tiền bạc thì hãy thay đổi suy nghĩ của mình.
3.3.1.4. Đánh giá và sử dụng về tài năng khác biệt
Jack Ma thuê những người có kĩ năng vượt trội.
Khi được hỏi rằng điều gì làm nên sự khác biệt giữa người lãnh đạo và nhân
viên, Jack Ma từng nói rằng: Nhân viên nên là người có kĩ năng chuyên môn giỏi hơn
bạn. Nếu không, điều đó có nghĩa là bạn đã thuê nhầm người". Tập trung vào kĩ năng
của nhân viên và thuê người biết cách làm việc tốt để thực hiện tầm nhìn của bạn là
điều trụ cột rất quan trọng với bất kì công ty nào.
Jack Ma đã phân tích rằng việc bỏ số tiền lớn thuê những chuyên gia hàng đầu
về lãnh đạo công ty không phải là ý kiến tốt. Nó giống như việc lắp một động cơ
Boeing vào một chiếc máy kéo nhỏ, động cơ sẽ không làm cái máy biết bay mà chỉ
làm hỏng nó thôi. Thay vào đó, cần tìm những người thực sự phù hợp với yêu cầu
công việc. Đây là cách làm đúng đắn mà Jack Ma đã áp dụng vào công ty của ông.
Ngoài ra, ông cũng chia sẻ thêm một số quan điểm:

1.
2.
3.
4.

Quá trình khởi nghiệp sẽ khó khăn và khiến người ta mắc nhiều sai lầm. Nhưng
sẽ thu được kinh nghiệm và đây là tài sản quý giá nhất khi khởi nghiệp.

Những người đàm phán giỏi luôn là người biết lắng nghe.
Cạnh tranh là một phần tất yếu trong quá trình kinh doanh, phải tìm mọi cách
đương đầu với đối thủ.
Người lãnh đạo phải thể hiện sự tin tưởng vào nhân viên và phải theo sát họ
trong quá trình làm việc.

20


Thuê những ai giỏi kỹ thuật hơn bạn. Nếu ông chủ giỏi kỹ thuật hơn nhân viên, thì
ông chủ đó đã tuyển sai người. Nhân viên đó phải thuộc hàng chuyên gia về kỹ thuật.
Thuê họ, giao trách nhiệm cho họ và để tự họ làm. Họ sẽ giỏi hơn bạn nghĩ.
3.3.1.5. Tư duy vượt trội, khác thường về tiền bạc
Jack Ma được nhiều người biết đến với vai trò người sáng lập và phát triển Alibaba
thành một trong những tập đoàn thương mại điện tử hàng đầu thế giới. Ông cũng nổi
tiếng với rất nhiều phát ngôn 'gây sốc'. Dưới đây là quan điểm 'khác người' của vị tỷ
phú này:

 "35 tuổi mà còn nghèo thì đấy là tại bạn"
Nhà sáng lập Alibaba cho rằng "Trên đời này chỉ có những việc không dám nghĩ,
không dám làm chứ không có việc gì là không thể làm được." Thực tế, trước khi trở
nên thành công và giàu có, Jack Ma đã phải trải qua nhiều thời điểm rất khó khăn.
Ông từng thi trượt đại học 2 lần, bị rất nhiều công ty trong đó có KFC từ chối khi xin
việc.

 "Khi bạn là người giàu nhất thế giới, đó sẽ là một nỗi đau lớn vì mọi người sẽ
vây quanh bạn chỉ vì tiền"
Giàu có là niềm mơ ước của rất nhiều người trên thế giới nhưng Jack Ma lại không
thấy hạnh phúc về điều đó. Khi trở thành người giàu nhất Trung Quốc, Ma cho biết
ông không thấy thoải mái mỗi lần xuất hiện trên phố vì dường như mọi người đều

nhìn vào ông. Ma cho rằng mọi người bắt đầu để ý và ở xung quanh ông vì sự giàu có
chứ không phải bởi con người thật của ông.

 Tiền bạc và quyền lực chính trị không thể tồn tại cùng nhau
Tiền bạc và quyền lực chính trị luôn loại trừ lẫn nhau. Khi cả hai cùng xảy ra, thì ở
đó sẽ có một cuộc nội chiến. Nếu bạn hứng thú với cả hai, hãy theo đuổi từng cái một,
không nên theo đuổi cả hai cùng một lúc.
3.3.1.6. Biến những điều phức tạp trở thành vô cùng đơn giản
“Hãy làm cho việc kinh doanh trên toàn cầu trở nên dễ dàng hơn”
Đây là phương châm chỉ đạo cốt lõi của tập đoàn Alibaba. Để làm rõ hơn về
phương châm này, Jack Ma từng chia sẻ: “Tôi muốn các nhân viên của mình đừng chỉ
chăm chăm nhìn vào 5 nhân dân tệ (NDT) trong túi khách hàng. Nhiệm vụ của doanh
nhân là giúp khách hàng biến 5 NDT ban đầu thành 50 NDT, sau đó mới lấy đi 5 NDT
kia… Nếu khách hàng chỉ có 5 NDT mà bạn cũng lấy nốt thì họ sẽ không còn tiền
nữa, bạn sẽ phải đi tìm khách hàng mới. Cứ thế, cứ thế, đến khi tất cả khách hàng đều
hết tiền thì công ty cũng coi như xong”.

21


Phương châm độc đáo và thú vị này đã khiến Jack Ma được rất nhiều bạn bè
quốc tế coi trọng, đồng thời càng khẳng định tên tuổi của ông trong giới kinh doanh
toàn cầu.
3.3.2. Do sinh ra và lớn lên ở Trung Quốc
Trong lĩnh vực IT, chỉ có 2 quốc gia là Mỹ và Trung Quốc là có thể sản sinh ra
các tỷ phú, thành công một cách nhanh chóng và vượt trội. Lý do là Mỹ và Trung
Quốc là 2 quốc gia có qui mô dân số và kinh tế lớn gấp nhiều lần các quốc gia còn lại,
nên các sản phẩm/giải pháp IT sẽ có giá trị rất lớn khi được sử dụng rộng rãi.
Alibaba & Jack Ma, KỲ TÍCH 16 năm,
Chỉ ra đời có 16 năm ở một đất nước kinh tế đang phát triển, Jack Ma và

Alibaba đã lập nên kỳ tích.
Nguyên nhân quan trọng nhất tạo lên kỳ tích là Jack Ma và Alibaba đã kinh
doanh dựa trên những giá trị sống cao đẹp, vượt lên trên các giá trị sống thông
thường:
Jack Ma đặt mục tiêu “Xây dựng Alibaba thành công ty hạnh phúc nhất”, làm sao cho
mỗi nhân viên cảm thấy hạnh phúc khi làm việc ở Alibaba.
“Alibaba không chỉ là một nơi làm việc, Alibaba còn là một giấc mơ, một nơi khởi
đầu cho những thành công mới”.
Đây là giá trị cao đẹp nhất, vượt trội lên tất cả các công ty khác trên toàn cầu.
Trong khi đa số đặt mục tiêu doanh số, lợi nhuận, tăng trưởng, một số ít thì đặt thêm
văn hoá, team work, đồng đội… thì Jack Ma đặt “hạnh phúc”, một giá trị đỉnh cao
nhất của loài người.
Chính vì vậy mà khi khó khăn nhất, không lãnh đạo nào của Alibaba rời bỏ Jack Ma,
họ đã trở thành chỗ dựa vững chắc nhất cho Jack Ma trong suốt quá trình lập nghiệp.
Hiếm có công ty nào mà đến thời điểm IPO cả 18 thành viên sáng lập vẫn còn ở công
ty như Alibaba.
Mục tiêu của Jack Ma khi lập Alibaba không phải để kiếm tiền mà để giúp các
doanh nghiệp vừa và nhỏ bán được hàng; Sau này Jack Ma còn đặt mục tiêu giúp hàng
triệu nông dân TQ trở thành triệu phú nhờ lập công ty vận chuyển hàng hoá cho vùng
nông thôn, miền núi.
Jack Ma coi khách hàng là số 1, nhân viên là số 2, sau đó mới đến lợi nhuận
của Alibaba. Ông luôn nhắc mọi người phải làm sao cho khách hàng của mình có lợi,
kiếm được tiền từ Alibaba. Jack Ma tin tưởng sâu sắc rằng chỉ khi các khách hàng
kiếm được tiền thì Alibaba mới có lợi nhuận.
22


Jack Ma và Alibaba luôn tuân thủ nguyên tắc “Không làm điều gì tổn hại đến đất
nước và khách hàng“. Jack Ma không chủ trương đầu tư vào Game Online vì ông cho
rằng Game Online không có lợi cho xã hội, dù lĩnh vực này có lợi nhuận.

Jack Ma quan niệm: Chúng ta sinh ra để sống chứ không phải để làm việc, vì vậy
trước hết phải làm người, phải học đối nhân xử thế, yêu nghiệp, kính nghề.
Nhờ quan niệm đúng đắn về TIỀN BẠC. Quan niệm đúng đắn về tiền bạc là
một trong những nguyên lý thành công trong cuộc sống.
Các nhà thành công học cho rằng muốn thành công thì phải hiểu đúng giá trị
của đồng tiền. Hiểu đúng tức là không tuyệt đối hoá đồng tiền, coi tiền là tất cả, là vạn
năng, nhưng cũng không nên coi nhẹ đồng tiền, nếu ai nói “tôi khinh đồng tiền, tiền
bạc lắm” thì chắc chắn người ấy nghèo khó suốt đời.
Tiền là thước đo giá trị lao động của mỗi người, có tiền chúng ta có điều kiện
để tổ chức cuộc sống của chúng ta tốt hơn, chăm sóc sức khoẻ, báo hiếu các bậc sinh
thành, chăm sóc con cái, giải trí tốt hơn.
Khi lập nghiệp, hầu hết các bạn trẻ muốn làm giầu, muốn kiếm được nhiều
tiền, nhưng cũng có một số ít theo đuổi niềm đam mê. Một nghiên cứu ở Mỹ trong 20
năm với 1.500 sinh viên ngành kinh tế đã cho kết quả là tỷ lệ trở thành triệu phú của
nhóm “theo đuổi niềm đam mê trước” cao hơn 850 lần nhóm “kiếm tiền trước”.
Jack Ma là người luôn theo đuổi niềm đam mê, ông khuyên các bạn trẻ “lập công ty
không phải để kiếm tiền, mà vì bạn yêu thích công việc này, thích làm việc này, nhờ
đó bạn hăng hái nhất, có động lực nhất, hạnh phúc nhất”.
Trong kinh doanh, Jack Ma cũng coi “công ty hạnh phúc là số 1, doanh số, lợi
nhuận, tăng trưởng là số 2” hay “khách hàng là số 1, nhân viên là số 2, lợi nhuận của
công ty là số 3”. Thực tế cuộc sống đã đúc kết rằng: “người càng nhăm nhăm kiếm
tiền thì tiền càng không đến, người theo đuổi niềm đam mê thì tiền tự đến”.
Khi kiếm được nhiều tiền, thái độ và quan niệm về tiền của mỗi người rất khác
nhau. Tôi vô cùng kính phục và ngưỡng mộ những tỷ phú Warren Buffett, Bill Gates,
John Rockefeller, Andrew Carnegie vì tấm lòng nhân ái, họ đã bỏ ra 90%, 95%, thậm
chí toàn bộ tài sản kiếm được trong cả cuộc đời để làm từ thiện.
Nhưng với Jack Ma, tôi thật sự ngỡ ngàng và khâm phục bởi Jack Ma đã nâng
tầm quan niệm về tiền bạc lên một đẳng cấp mới cao hơn, mang tính trách nhiệm hơn.
Warren Buffett, Bill Gates, John Rockefeller, Andrew Carnegie vẫn coi tiền là của
mình, mình đi làm từ thiện, còn Jack Ma không coi tiền là của mình nữa mà là tiền

của xã hội.
Hãy đọc kỹ và suy ngẫm: “Khi có 1 hoặc 2 triệu, đó là tiền của bạn và bạn rất
hạnh phúc, nhưng khi bạn có vài trăm triệu hay 1 tỷ, phải tuyệt đối nhớ rằng đó
không phải là tiền của bạn, mà xã hội ủy thác cho bạn số tiền đó để đầu tư. Họ tin
tưởng vào bạn và đó là trách nhiệm bạn phải gánh vác, bạn phải đầu tư, sinh lời, tạo
công ăn việc làm cho nhiều người khác”.
23


Jack Ma đánh giá rất cao những người làm ra 1000 đồng, mang 10 đồng đi làm
từ thiện, nhưng với những người giầu, Jack Ma cho rằng với một đất nước đang phát
triển, dùng tiền để đầu tư tốt hơn là làm từ thiện, trên phương diện nó tạo ra nhiều việc
làm và của cải hơn cho xã hội.
Jack Ma quan niệm đúng đắn về tiền bạc, nên bên cạnh Jack Ma cũng là những
người quan niệm đúng đắn về tiền bạc, rất nhiều lần các công ty khác (kể cả Yahoo)
trả lương cao hơn gấp 4 lần, họ vẫn không động lòng, 18 người lập nghiệp từ buổi đầu
đến nay vẫn không thiếu một ai. 18 người đó đã và đang là những lãnh đạo kiệt xuất
làm nên thành công của Alibaba.

CHƯƠNG 4: NHẬN XÉT- ĐÁNH GIÁ
4.1. Ưu điểm phong cách lãnh đạo của Jack Ma
4.1.1. Văn hóa pha trộn Đông Tây
Jack Ma vốn là một giáo viên và điều này đã ảnh hưởng không nhỏ tới phong
cách quản lý của ông. Ông ấy “rất cởi mở nhưng những lúc cần lại cũng rất nghiêm
khắc”. Jack Ma được đánh giá là nhà lãnh đạo hoàn hảo cho đội ngũ nhân viên chưa
có kinh nghiệm – mục tiêu của ông là giúp họ trở thành những nhà quản lý tuyệt vời”.
Nếu nhìn vào Alibaba có thể thấy rõ phong cách quản lý định hướng theo nhóm
nhiều hơn so với phương Tây. Ví dụ điển hình là các công ty phương Tây thường có 2
nhà sáng lập còn Alibaba có tới 18 nhà sáng lập. “Các công ty Trung Quốc có thể quản
lý nhóm lãnh đạo tốt hơn phương Tây – nơi có xu hướng theo chủ nghĩa cá nhân nhiều

hơn”.
4.1.2. Không cần tuyển dụng đội ngũ toàn ngôi sao
Vấn đề quan trọng là tìm ra một đội ngũ nhân viên có khả năng làm việc tốt
cùng nhau thay vì tuyển dụng một đội ngũ tập hợp toàn ngôi sao với CV đẹp.
“Alibaba đã thử nghiệm một đội ngũ nhân viên có bằng MBA và CV đẹp. Tuy nhiên
kết quả họ không làm việc tốt cùng nhau”.
24


4.2. Nhược điểm phong cách lãnh đạo của Jack Ma
4.2.1. Đánh giá nhân viên theo tiêu chuẩn riêng của mình
Mỗi người đều có quan điểm, tiêu chuẩn riêng của mình, điều mình cho là đúng
chưa chắc đã là đúng với người khác, chỉ cần bản thân sự việc không có gì sai sót hay
không quá to tát thì cũng nên bỏ qua.
Thế nhưng, không ít lãnh đạo lại luôn coi ý kiến của mình là trên hết, đánh giá
của mình là luôn đúng. Những vị lãnh đạo này không biết rằng, đánh giá không chính
xác của họ sẽ khiến nhân viên mất tự tin.
Sai lầm lớn nhất của người lãnh đạo khi dùng tiêu chuẩn của mình để đánh giá
nhân viên là tùy tiện khen chê, bình phẩm sai đúng, kiểu như: “Anh A quá lỗ mãng,
ông B quá luộm thuộm, anh C là nhân viên gương mẫu”… mà căn cứ của lời bình đó
chỉ được ông quan sát qua 1, 2 lần ngẫu nhiên.
Chỉ một câu cũng có thể làm người ta có nhiều cảm giác khác nhau. Do đó, nhà
lãnh đạo nên hiểu tính quan trọng của ngôn ngữ, không nên tùy tiện bình phẩm khiến
nhân viên không còn cảm thấy tự tin vào việc mình làm nữa.
4.2.2. Đả kích tinh thần sáng tạo của nhân viên trẻ
Nhân viên trẻ tuổi thường rất khó dùng, nhưng khi đã dùng được họ thì họ sẽ
có những đóng góp lớn cho công ty. Vì vậy, không thể coi thường việc dùng những
người trẻ tuổi. Nhân viên trẻ thường có những linh cảm và sáng tạo táo bạo. Chính bởi
họ chưa có đủ kinh nghiệm thực tế và lý lẽ nên những linh cảm hoặc sáng tạo này là
khó tránh.

Lãnh đạo không nên vì thế mà coi thường, áp chế hay phỉ báng, đả kích nhân
viên trẻ. Nếu vậy sẽ dễ làm tổn thương lòng tự trọng của họ, từ sau, họ sẽ không có tư
tưởng sáng tạo cái mới, công ty sẽ chìm đắm trong bầu không khí bảo thủ, cũ kĩ,
không có phát minh, sáng tạo và không có sức sống.

25