SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẢNG NINH
N

THIẾT KẾ VÀ
CÁCH TIẾN HÀNH
BÀI HỌC THEO
HƯỚNG TIẾP
CẬN CÁ NHÂN
TRONG GDHN
Báo cáo: Trần Thị Thanh Dung
Quảng Ninh, ngày 9 tháng 12 năm 2015
29/08/17

1


TÓM TẮT BÁO CÁO
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. ĐIỀU CHỈNH VÀ PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU CHỈNH
II. THỰC TRẠNG DẠY HỌC THEO HƯỚNG TIẾP CẬN CN
TRONG GD HÒA NHẬP
1. THUẬN LỢI
2. KHÓ KHĂN
3. QUY TRÌNH THIẾT KẾ BÀI HỌC THEO HƯỚNG TIẾP
CẬN CÁ NHÂN TRONG GDHN.

C. KẾT LUẬN
29/08/17

2

A . ĐẶT VẤN ĐỀ
Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến
những người thiệt thòi trong xã hội, nhất là trẻ
em khuyết tật. Trẻ KT phải được hưởng mọi
quyền lợi như những trẻ bình thường, được
học với môi trường bình thường, được hoà
nhập vui chơi như bao trẻ bình thường khác.
Đó là việc làm mang tính nhân đạo, thể
hiện quyền bình đẳng mà công ước Quốc tế ,
luật BVCS trẻ em thừa nhận. Chính vì thế, việc
GDHN trẻ KT trong nhà trường là việc làm cần
thiết và rất cần được quan tâm.

29/08/17

3


Mô hình được quan tâm gần đây
nhất là dạy giáo dục hòa nhập theo
hướng tiếp cận trẻ KT. Đây là hướng đi
rất mới và còn đầy thử thách. Tuy nhiên
trong những năm gần đây một số địa
phương triển khai chương trình hòa
nhập đã chứng minh rằng: Hướng đi và
cách làm mới này đầy sức thuyết phục
vì tính hiệu quả và khả thi của nó.


29/08/17

4


Tỉnh QN chúng ta là một trong những tỉnh
đã nhiều năm tham gia các dự án, chương trình
GD trẻ khuyết tật học hòa nhập. Đội ngũ giáo
viên trực tiếp đứng lớp cũng được tham gia các
lớp tập huấn do Sở, các PGD tổ chức thường
xuyên. Trong đó nội dung điều chỉnh dạy học và
cách thiết kế bài học theo hướng tiếp cận GDHN
đặc biệt được coi trọng. Hôm nay, tôi xin phép
báo cáo chuyên đề: “THIẾT KẾ VÀ CÁCH TIẾN
HÀNH BÀI HỌC THEO HƯỚNG TIẾP CẬN CÁ
NHÂN TRONG GDHN”

29/08/17

5


B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. ĐIỀU CHỈNH VÀ CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH BÀI
HỌC THEO HƯỚNG TIẾP CẬN CÁ NHÂN
1. Khái niệm về điều chỉnh: Điều chỉnh là sự thay đổi
trong mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện,
các hình thức tổ chức dạy học và đánh giá nhằm giúp
học sinh phát triển tốt nhất trên cơ sở các năng lực của
các em.

2. Các bước tiến hành bài học theo hướng tiếp cận cá
nhân:
Bước 1. Tìm hiểu học sinh: Là khâu đầu tiên trong quá
trình tổ chức dạy học. Tìm hiểu đúng các thông tin về
đặc điểm học sinh là cơ sở để GV đặt ra mục tiêu học
tập phù hợp với học sinh.
29/08/17

6


Bước 2. Xây dựng mục tiêu: Khi xây dựng mục tiêu
cho một bài học cụ thể cần xác định được mục tiêu
cho đa số học sinh trong lớp và mục tiêu cho học sinh
khuyết tật ở 3 lĩnh vực (Kiến thức, kỹ năng, thái độ)
Bước 3. Lập kế hoạch dạy học: Ở bước này Gv cần
xác định các HĐ dạy học; đồ dùng; phương pháp;
hình thức tổ chức dạy học.
Bước 4. Tổ chức dạy học: Tổ chức các hoạt động dạy
học với các đồ dùng và phương pháp dạy học đã xác
định.
Bước 5. Đánh giá: Đánh giá kết quả dạy học bao gồm
đánh giá sự tiến bộ của học sinh... Từ đó rút ra
những điều chỉnh cần thiết cho việc xây dựng và tổ
chức thực hiện các bài học tiếp theo.
29/08/17

7





II. THỰC TRẠNG DẠY HỌC THEO HƯỚNG
TIẾP CẬN CÁ NHÂN TRONG GDHN

1. Thuận lợi: Hiện nay, các cấp ngành, các bậc phụ

huynh và đông đảo cộng đồng ngày càng nhận
thức đúng và quan tâm đến công tác giáo dục
cho học sinh khuyết tật;
Phần lớn các gia đình HS có con em khuyết
tật tạo điều kiện cho các em đến trường học hoà
nhập; đến trường các em được đối xử công bằng
và nhà trường tạo mọi điều kiện cho các em học
tập, phục hồi chức năng và sớm hoà nhập với
bạn bè trong lớp, trong trường;
29/08/17

8




II. THỰC TRẠNG DẠY HỌC THEO HƯỚNG
TIẾP CẬN CÁ NHÂN TRONG GDHN
Đến trường các em được đối xử công bằng và nhà
trường tạo mọi điều kiện cho các em học tập, phục hồi
chức năng và sớm hoà nhập với bạn bè trong lớp, trong
trường.
Cán bộ quản lý, giáo viên, công nhân viên hết sức

quan tâm đến học sinh khuyết tật, do đó, các em xóa dần
những tự ti, mặc cảm về bản thân;
Đội ngũ giáo viên tham gia dạy các lớp có học sinh
hoà nhập có trình độ đào tạo chuẩn và trên chuẩn cao, có
ý thức học hỏi, trao đổi kinh nghiệm, học tập nâng cao
trình độ, bồi dưỡng chuyên môn trong công tác giáo dục
hoà nhập, chăm sóc tận tình đối với học sinh khuyết tật.

29/08/17

9


2. Khó khăn:
Việc tập huấn, bồi dưỡng về phương pháp giáo dục
khuyết tật do Trung ương, Sở, Phòng GD&ĐT tổ chức
cho đội ngũ giáo viên chưa nhiều;
Cơ sở vật chất của các cơ sở giáo dục chưa đáp
ứng nhu cầu cho việc giáo dục trẻ KT.
Điều kiện gia đình học sinh khuyết tật còn nhiều
khó khăn, phụ huynh chưa quan tâm đúng mức đến
công tác học tập của con em mình.
Một số phụ huynh vẫn mang nặng tư tưởng tự ti,
mặc cảm và đôi khi phủ nhận về tình trạng khuyết tật của
con em mình.
Học sinh KT ở nhiều dạng tật với các mức độ khác
nhau, nhất là những em KT trí tuệ, trình độ tiếp thu của
một số em quá chậm, kỹ năng đọc, viết, tính toán hạn
chế.
29/08/17


10


3. Quy trình thiết kế bài học theo hướng tiếp cận cá nhân
trong giáo dục hòa nhập:
Bước 1. Tìm hiểu học sinh:
Đây là bước quan trọng trong quá trình dạy học theo
hướng tiếp cận. Với mỗi giáo viên được phân công lớp chủ
nhiệm (trong đó có đối tượng HSKT), việc đầu tiên là GV
cần tìm hiểu và điều tra kỹ về đối tượng HSKT của lớp
mình:
+ Học sinh mắc dạng tật gì? Mức độ nặng/nhẹ như thế nào?
+ Kiểm tra hồ sơ của học sinh trong những năm học trước.
+ Kiểm tra quá trình tiến bộ và kết quả trẻ đạt được trong năm
học trước.
+ Kiểm tra khả năng nhận thức, khả năng hòa nhập của trẻ
thông qua giáo viên dạy những năm học trước, qua cha mẹ
HS và những người xung quanh.
+ Kiểm tra các biểu hiện của học sinh qua các hoạt động hàng
ngày như: giao tiếp với các bạn, học tập, vui chơi, (ăn ngủ
11
29/08/17
bán trú nếu có).


Sau khi nắm được tình hình cụ thể của trẻ, việc đầu tiên
giáo viên phải xác định được mục tiêu điều chỉnh giáo dục
hòa nhập theo đúng khả năng của mỗi trẻ; Tiếp theo giáo
viên xây dựng kế hoạch cho cả năm học, từng tháng và từng

tuần. Sau đó, lựa chọn chỗ ngồi hợp lý, phân công bạn kèm
cặp, giúp đỡ trong các hoạt động, đồng thời phối hợp các tổ
chức đoàn thể, các giáo viên trong nhà trường cùng hỗ trợ
trong công tác giáo dục trẻ hòa nhập.
Ví dụ:
- Khi giáo dục học sinh có
KT về nghe, nói: GV bố trí
chỗ ngồi ngay bàn đầu, đối
diện bàn giáo viên để HS
dễ quan sát và có thể nghe
GV giảng bài rõ hơn.
29/08/17

12


Ví dụ:
- Khi giáo dục học
sinh tự kỷ: Giao
cho bạn ngồi cùng
bàn để kèm cặp
giúp đỡ hàng ngày
trong các tiết học.
Giao cho HS đi trả
bài cho 1 số bạn
cùng tổ, lau bảng
giúp giáo viên ...
29/08/17

13



Bước 2. Xây dựng mục tiêu:

Mục tiêu bài học thông thường có 3 yếu tố sau:
Mục tiêu kiến thức (liên quan chủ yếu đến lĩnh vực
nhận thức); mục tiêu kỹ năng (liên quan chủ yếu
đến lĩnh vực tâm vận động); mục tiêu thái độ/
hành vi (liên quan chủ yếu đến lĩnh vực tình cảm xã hội, hành vi ứng xử của mỗi cá nhân).
Xây dựng các mục tiêu cụ thể và nội dung thực
hiện mục tiêu đối với trẻ khuyết tật trí tuệ, việc xây
dựng mục tiêu cần thực hiện theo kiểu xây dựng
mục tiêu hành vi và cần đảm bảo các yếu tố:

29/08/17

14


+ Xác định đối tượng trẻ.
+ Xác định hành vi và điều kiện thể hiện hành vi
của trẻ.
+ Xác định tiêu chí đánh giá hành vi của trẻ.
-> Xây dựng mục tiêu hành vi có ý nghĩa quan
trọng trong dạy học trẻ khuyết tật trí tuệ, giúp giáo
viên hình dung được tất cả mục tiêu, cách thức tiến
hành, kết quả mong muốn và tiêu chí đánh giá kết
quả bài học cho một khuyết tật trí tuệ cụ thể.
Việc xây dựng mục tiêu cũng giúp giáo viên biết
cách áp dụng một cách thiết thực và sáng tạo

hướng dẫn giảng dạy chung vào điều kiện cụ thể
của lớp mình.
29/08/17

15


Cụ thể trong tiết tập đọc: Thầy thuốc như mẹ hiền
Ví dụ: Với HS KT trí tuệ
- HSKT có thể đọc được
một từ qua phần luyện đọc
từ, câu khó; đọc được đoạn
1 là một câu;
- HSKT nhắc lại được tên
bài tập đọc, nhắc lại được
câu trả lời của bạn.
- Có khả năng tham gia
theo nhóm cặp đôi khi bạn
hướng dẫn.

29/08/17

Ví dụ: Đối với HS KT
nghe nói
- HSKT có khả năng tham
gia cùng bạn trong nhóm,
cùng theo dõi việc làm của
bạn mà không tách độc lập
một mình.
- HSKT hiểu được người

thầy thuốc đi chữa bệnh cho
người khác giàu lòng nhân ái,
giúp đỡ người khác rất tận
tình được ví như người mẹ
hiền.
- HS có khả năng viết lại
đoạn 1 vào vở.
16


Bước 3. Lập kế hoạch dạy học
a.Mở bài: Ở bước này, giáo viên sử dụng thiết bị, đồ
dùng trực quan; tạo động cơ học tập cho học sinh; sử dụng
các hình thức giao tiếp bằng hành động, cử chỉ tạo bầu
không khí học tập để trẻ KT vào bài một cách nhẹ nhàng
nhất.
- Ví dụ về nội dung điều chỉnh tiết dạy:
+ Với HS KT nghe
+ HSKT trí tuệ:
nói:
-Cùng các bạn quan sát
-Quan sát tranh, biết
tranh, qua nghe bạn trả lời và
và nêu được tranh vẽ gì?
nhận xét của giáo viên.
-HS nêu được tên của bài
-Nhận biết được tên
tập đọc.
bài tập đọc qua kênh
chữ.

29/08/17

17


b. Phát triển nội dung bài học: Trong quá trình dạy
học, giáo viên sử dụng các phương pháp dạy học khác
nhau, chú trọng phương pháp hợp tác nhóm; hỗ trợ cá
biệt đối với trẻ khuyết tật trí tuệ; trình bày trực quan, hữu
hình, âm thanh; chú trọng thực hành và phản hồi;... Đặc
biệt giáo viên cần lưu ý:
+ Thu hút sự chú ý của học sinh bằng cách đề nghị,
đặt câu hỏi...
+ Dùng lời rõ ràng, phù hợp và có trình tự gây hứng
thú cho HS.
+ Sử dụng đồ dùng DH hỗ trợ lời giải thích.
+ Kết hợp lời nói, chữ viết, đồ dùng.
+ Kiểm tra hiểu biết của HS khi thực hành.
+ Làm mẫu kết hợp giải thích.
+ Đề nghị học sinh tham gia.
+ Sử dụng hỗ trợ kịp thời, dùng vòng tay bè bạn...
29/08/17

18


- Nội dung điều chỉnh tiết dạy cụ thể:
Với học sinh cả lớp
- Ở phần tìm hiểu bài:
Câu hỏi gợi ý trước khi đến

câu hỏi 3
+ HSBT: Hải Thượng Lãn
Ông là người như thế nào?
(HS trả lời: Hải Thượng
Lãn Ông là người không
màng danh lợi)
- Phần cuối củng cố bài
+ HSBT: Nêu nội dung
chính của bài
29/08/17

Với HS KT trí tuệ
- Ở lần luyện đọc thứ
nhất của lớp: HSKT nhắc lại
được từ danh lợi
- Ở phần luyện đọc đoạn:
HSKT đọc lại được đoạn 1
của bài (đây là đoạn ngắn
nhất chỉ gồm 01 câu).
+ HSKT: nhắc lại câu trả
lời của bạn
+ HSKT: Nêu lại tên bài
học hôm nay
19


Ví dụ: Đối với HSKT nghe nói
- HS đọc theo cặp, bạn đọc còn HSKT này chỉ tay được
theo các tiếng bạn đã đọc ở đoạn 1.
- GV đến gần nói và sử dụng một vài kí hiệu để giúp

HSKT hiểu được: người thầy thuốc đi chữa bệnh cho người
khác giàu lòng nhân ái, giúp đỡ người khác rất tận tình
được ví như người mẹ hiền.
- HS chép lại đoạn 1 vào vở ô li khi cả lớp luyện đọc
theo cặp cả bài theo nhóm (lý do với HS KT nghe nói ở
mức độ nặng HS không nghe được, không nói được).

29/08/17

20


* Về phương pháp:
- GV tổ chức các hoạt
động nhóm để HSKT được
tham gia đọc diễn cảm cùng
bạn trong nhóm, được bạn
sửa phát âm. Tạo cho trẻ KT
được hoà nhập cùng bạn,
không cảm thấy đơn độc và
lẻ loi trong tiết học.
-Sự quan tâm của
giáo viên ánh mắt, cử chỉ,
hành động ân cần của giáo
viên.

29/08/17

21



c. Kết thúc bài học:
Giáo viên tự tóm tắt bài học; câu hỏi tóm tắt bài
học cho cả lớp trả lời; câu hỏi tóm tắt bài học cho
cả nhóm trả lời; giao nhiệm vụ học tập về nhà
theo nội dung bài học; liên kết với nhiệm vụ học
tập tiếp theo...
- Nội dung điều chỉnh tiết dạy:
- HSKT trả lời được câu hỏi: Bài tập đọc nói
về ai?

29/08/17

22


C.KẾT LUẬN
Dạy học chủ đề theo hướng tiếp cận cá nhân
là một định hướng góp phần thực hiện chương
trình giáo dục phổ thông, không chỉ được thực
hiện ở nước ta mà còn ở nhiều nước trên thế
giới" - PGS.TS Nguyễn Xuân Hải

29/08/17

23


Chúng ta vẫn nhận thức sâu sắc rằng, công tác
giáo dục hòa nhập học sinh khuyết tật là một việc

làm hết sức khó khăn, vất vả, ngoài việc điều
chỉnh, lựa chọn những kiến thức, phương pháp,
hình thức dạy học, đánh giá phù hợp với từng loại
đối tượng trẻ khuyết tật, đầu tư cơ sở vật chất,
thiết bị phù hợp từng loại tật, còn cần có một tấm
lòng yêu thương, một sự kiên trì nhẫn nại, chăm
chút từng ngày, từng giờ, trân trọng từng sự tiến
bộ, dù nhỏ, của các em. Nghĩa là, đòi hỏi cần có
một tấm lòng, cái tâm ở mỗi một cán bộ quản lý,
giáo viên.
29/08/17

24


Trên đây là những phương pháp và các
vấn đề cần điều chỉnh khi dạy tiếp cận cho
HSHN, tuy nhiên trong dạy học thực tế còn
nhiều khó khăn mà GV sẽ gặp. Vì vậy GV
cần linh hoạt thay đổi sao cho đáp ứng được
nhu cầu và khả năng của TKT. Đó là điều mà
chúng tôi mong mỏi nhất khi thực hiện
chuyên đề này.
Rất mong nhận được sự quan tâm chỉ
đạo của lãnh đạo SGD, ý kiến đóng góp của
Hội nghị. Xin trân trọng cảm ơn.
29/08/17

25