TRANH CHẤP
THÖÔNG MAÏ I


TRANH CHẤP THƯƠNG MẠI
TRONG WTO LÀ GÌ?
Một chính phủ thành viên tin rằng một chính phủ
thành viên khác đã vi phạm một hiệp đònh hay
cam kết đã đưa ra trong WTO
 Đánh thuế chống phá giá “không công bằng”
 Các rào cản phi thuế
 Các thủ tục hành chính

Lưu ý: việc xác đònh bán phá giá ban đầu hoàn toàn do các
quốc gia tự quyết đònh

Ari Kokko


TẠI SAO WTO CẦN PHẢI CÓ HỆ
THỐNG GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP?
Giúp cho hệ thống thương mại dựa vào quy
đònh hoạt động có hiệu qủa

 Những quy đònh có tính thực thi cao
 Hạn chế những vi phạm trong các hiệp đònh thương
mại
 Hệ thống thương mại an toàn có tính tiên liệu cao
 Bảo vệ lợi ích của những nước thành viên

Tránh chiến tranh thương mại có thể xảy ra

Ari Kokko


QUAN ĐIỂM GIẢI QUYẾT
TRANH CHẤP CỦA WTO
Duy trì cân bằng giữa quyền và nghóa vụ của
các nước thành viên

 Không được làm tăng thêm quyền hay nghóa vụ của
các nước thành viên

Giải pháp được chấp nhận giữa các bên hửu
quan và phù hợp với các hiệp đònh của WTO
Bỏ tất cả những chính sách thương mại không
phù hợp so với các hiệp đònh
Ari Kokko


CƠ CHẾ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP
Các cam kết thông qua thể chế: Nguyên tắc và
các hiệp đònh thương mại
Vấn đề giám sát thực thi các hiệp đònh
Phát hiện vi phạm và khiếu kiện
Giải quyết tranh chấp
 Bằng luật pháp  luật và toà án
 Thương lượng lại
 Phía thứ ba
 Trả đũa


Ari Kokko


TÍNH PHÁP LÝ TRONG HỆ THỐNG GIẢI
QUYẾT TRANH CHẤ P CỦ A WTO
Cơ chế giải quyết tranh chấp WTO dựa vào quyền lực
chính trò hay luật pháp?

 Quyền khiếu kiện
 Thoả thuận về giải quyết tranh chấp (DSU) và nguyên tắc đồng
thuận trong giải quyết tranh chấp trong GATT/WTO
 Quyết đònh của Ban hội Thẩm và Cơ quan Phúc thẩm có hiệu lực
 Quyền kháng cáo
 Biện pháp chế tài với bên vi phạm

Có tính pháp lý , cưỡng chế, tự động hơn so với GATT

Ari Kokko


QUÁ TRÌNH GIẢI QUYẾT
TRANH CHẤP CỦA WTO
Mục tiêu của hệ thống giải quyết tranh chấp

 Coi trọng quá trình tham vấn và tự nguyện giải quyết
tranh chấp

Lòch trình chi tiết của quá trình giải quyết tranh
chấp chính thức
 Khiếu kiện lên Cớ quan Giải quyết tranh chấp (DSB)

 Thành lập Ban Hội Thẩm
 Báo cáo và đề xuất giải pháp
 Quá trình phúc thẩm

Ari Kokko


QUÁ TRÌNH XÉT XỬ TẠI HỘI
ĐỒNG CHUYÊN GIA
Khiếu kiện và tham vấn

 60 ngày cho thảo luận song phương

Thành lập hội đồng chuyên gia
 Phải thực hiện trong vòng 45 ngày

Báo cáo cuối cùng của hội đồng chuyên gia cho các bên

 Tối đa là 6 tháng kể từ khi hội đồng chuyên gia được thành lập, bao
gồm kết luận và khuyến nghò.

Báo cáo cuối cùng của hội đồng chuyên gia cho tất cả các
thành viên của DSB
 3 tuần sau khi các bên tham gia vụ kiện nhận được

Báo cáo được tự động thông qua sau 60 ngày nếu không có
sự “nhất trí phản đối”.

Ari Kokko



KHIẾU KIỆN VÀ THAM VẤN
Các bên hửu quan sẽ tự giải quyết tranh chấp
của họ mà không thông qua thủ tục giải quyết
tranh chấp chính thức
Quá trình tham vấn diễn ra giữa các bên hửu
quan
Tham vấn giúp cho các bên hiểu rõ hơn về sự
vụ xảy ra và những cơ sở pháp lý của mỗi bên
đưa ra
Hầu hết các vụ tranh chấp đều dừng lại ở giai
đoạn này
Ari Kokko


THÀNH LẬP BAN HỘI THẨM
Cơ cấu Ban Hội Thẩm
 3 thành viên được đề nghò bởi Tổ Thư Ký
 Các thành viên phải độc lập và không thiên vò

Nhiệm vụ Ban Hội Thẩm
 Đánh giá khách quan về các sự vụ tranh chấp và áp dụng các hiệp đònh
 Giúp cho Uỷ ban Giải Quyết Tranh Chấp đưa ra những kiến ghò và những phán quyết

Ari Kokko


THÀNH LẬP BAN HỘI THẨM
Công việc của Ban Hội Thẩm
 Gặp gở các bên hửu quan 2 lần để thảo luận những vấn đề quan trọng trong vụ kiện

 Uỷ ban Giải Quyết tranh chấp cho phép thàùnh viên trong WTO can thiệp như phía thứ
ba
 Ban Hội Thẩm có quyền thu thập thông tin và tư vấn kỷ thuật
 Ban Hội Thẩm chuyển cho các nước hửu quan phần trình bày về tình hình tranh chấp
 Ban Hội Thẩm gởi báo cáo cuối cùng lên Ủy Ban Giải quyết Tranh chấp

Ari Kokko


PHÚC THẨM
Mỗi bên tham gia đều có thể kháng cáo đối với phán quyết của Ban
Hội Thẩm
Đơn kháng cáo được xem xét bởi một hội đồng 3 người trong Cơ quan
phúc thẩm gồm 7 thành viên thường trực
 Cơ quan phúc thẩm ra báo cáo trong vòng 60-90 ngày

Báo cáo mới được DSB thông qua hoặc bác bỏ trong vòng 30 ngày
 Nếu muốn bác bỏ phải có sự đồng thuận

Ari Kokko


SAU KHI THÔNG QUA BÁO
CÁO CỦA BAN HỘI THẨM
Nước vi phạm phải sửa đổi chính sách của mình
theo đúng các khuyến nghò
 Tuyên bố ý đònh trong 30 ngày
 Phải tuân thủ trong thời hạn “hợp lý”

Một phương án khác là đàm phán một khoản bồi

thường mà các bên cùng chấp nhận
 20 ngày để đàm phán

DSB có thể cho phép trừng phạt thương mại nếu
không thỏa thuận được khoản bồi thường.
Ari Kokko


TRỪNG PHẠT
Hành động trả đũa-hoãn các nhượng
bộ và nghóa vụ –phải được thực hiện
chủ yếu trong cùng một lónh vực
Có khả năng trả đũa trong các lónh vực
khác của các hiệp đònh WTO

Mức độ trả đũa phải tương đương với
mức độ thiệt hại
Trọng tài từ Ban Hội Thẩm phân xử

Ari Kokko


VỤ KIỆN VỀ CHUỐI
Việc thành lập Thò trường chung năm 1992 đòi hỏi
phải áp dụng một chính sách thống nhất đối với
nhập khẩu chuối
 Chính sách của các quốc gia rất khác biệt

Có các nhóm lợi ích rõ rệt


 Bảo vệ các nhà sản xuất của EU
 Hỗ trợ các nước thuộc đòa cũ
 Hỗ trợ các nhà phân phối của EU
 Quyền lợi của người tiêu dùng được mua chuối giá rẻ

Vận động hành lang mạnh mẽ đối với các nhà lập
chính sách của EU
 Liên minh hiệu quả ủng hộ cho việc bảo hộ

Ari Kokko


CHÍNH SÁCH NHẬP KHẨU
CHUỐI CỦA EU NĂM 1993
Hạn ngạch nhập khẩu chuối không phải chòu
thuế từ các nước ACP (Châu Phi, Caribê và
Thái Bình Dương)
 Dựa trên năm nhập khẩu nhiều nhất trước 1991

Hạn ngạch thuế suất hạn chế hơn đối với chuối
từ các nước dùng đồng đô-la
Hệ thống cấp hạn ngạch cho “chuối đô-la” có
dành phần cho các nhà nhập khẩu chuối từ
ACP.
Ari Kokko


GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP
CỦA WTO
Ecuador, Guatemala, Honduras, Mexico, và Panama nộp đơn kiện lên

WTO năm 1996
 Mỹ cùng tham gia để bảo vệ quyền lợi của các công ty chuối của Mỹ

Ban Hội Thẩm và Cơ Quan Phúc Thẩm của WTO ủng hộ đơn kiện
 Nhưng EU không muốn sửa đổi cho đến khi biện pháp trừng phạt được áp dụng.

Ari Kokko


THỰC PHẨM BIẾN ĐỔI GIEN:
VỤ KIỆN LỚN KẾ TIẾP?
Thực phẩm biến đổi gien (GM)
EU không muốn cho nhập khẩu thực phẩm GM
 Lý do sức khỏe/an toàn: GM có thể tác động đến các gien của con người
 Thảo luận về việc dán nhãn và theo dõi GM
Mỹ mạnh mẽ chống lại các hạn chế nhập khẩu

Không muốn đưa vụ này lên WTO
 Mỹ có thể thắng kiện, nhưng sẽ thua trong cuộc chiến dư luận
 Vò thế của WTO có thể sẽ yếu đi nếu họ đưa ra các quyết đònh không được
nhiều người ủng hộ.

Người dòch: Hoàng Nhò, 3/2003
Ari Kokko


HIỆU QUẢ TRONG GIẢI QUYẾT
TRANH CHẤP CỦA WTO
Bải bỏ quyền phủ quyết trong quy trình giải quyết tranh chấp


Hệ thống có quy trình tự động và ràng buộc về mặt thời gian đã
tạo ra sưcù ép chấp hành các phán quyết
Mức độ nhượng bộ của bên bò khiếu kiện lớn hơn

Ari Kokko


SỰ NHƯNG BỘ CỦA CÁC
NƯỚC BỊ KHIẾU KIỆN
Không nhượng bộ
 GATT (44%) và WTO (27%)

Nhượng bộ một phần
 GATT (19%) và WTO (23%)

Nhượng bộ toàn phần
 GATT (36%) và WTO (50%)

Ari Kokko


NHỮNG VẤN ĐỀ ĐỐI VỚI NHỮNG
NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN
Vấn đề tiếp cận với hệ thống giải quyết tranh chấp
 Thiếu chuyên gia về luật của WTO, ít hiểu biết về chính sách thương mại và thủ tục
hành chính
 Thiếu nguồn lực tài chính cho việc giám sát, điều tra, đàm phán, thuê mướn luật sư

Ari Kokko



NHỮNG VẤN ĐỀ ĐỐI VỚI
NHỮNG NƯỚC ĐANG PHÁT
TRIỂN
Vấn đề thiên lệch trong hệ thống giải quyết tranh chấp
 Giải quyết tranh chấp dựa vào thương lượng hoặc trãû đủa thay vì bồi thường thiệt
hại
 Lo ngại về áp lực kinh tế và chính trò của Mỹ và EC
 Thời gian giải quyết kéo dài tạo bất lợi cho những nước nghèo (hơn 2 năm)

Ari Kokko


GIẢI PHÁP CHO CÁC NƯỚC
ĐANG PHÁT TRIỂN
Bồi thường thiệt hại thay vì trả đũa

Trả đũa tập thể
Trả đủa chéo thông qua TRIPS

Ari Kokko


BAÙ N PHAÙ GIAÙ


MÔI TRƯỜNG CHUNG
Những nhà sản xuất Mỹ ngày nay thường sử dụng thuế chống bán
phá giá như công cụ để hạn chế sự cạnh tranh từ bên ngoài
Việt nam được xem là một nền kinh tế phi thò trường nên sẽ bất lợi

khi tính thuế chống bán phá giá

Ari Kokko