TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

TỔNG QUAN VỀ LUẬT TƯ PHÁP QUỐC TẾ TẠI
NƯỚC CỘNG HÒA PHÁP (PHẦN 1)
MỤC LỤC:
I. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ TƯ PHÁP QUỐC TẾ ......................................................................... 2
1. Đặc điểm của tư pháp quốc tế tại Pháp ........................................................................................... 2
2. Mối quan hệ giữa tư pháp quốc tế và công pháp quốc tế tại Pháp .................................................. 3
3. Nguồn của luật tư pháp quốc tế tại Pháp......................................................................................... 4
3.1. Luật quốc gia (droit national)................................................................................................... 4
3.2. Luật quốc tế.............................................................................................................................. 5
3.2.1. Các Hiệp ước song phương ............................................................................................... 5
3.2.2. Các Hiệp ước đa phương................................................................................................... 6
3.3. Pháp luật của Liên minh châu Âu ........................................................................................... 6
II. CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN THẨM QUYỀN XÉT XỬ TRONG TƯ PHÁP QUỐC TẾ
TẠI PHÁP – THẨM QUYỀN QUỐC TẾ .......................................................................................... 8
1. Vấn đề thẩm quyền quốc tế được đặt ra trong trường hợp nào? ......................................................... 8
2. Vấn đề thẩm quyền xét xử và quyền xét xử .................................................................................... 8
3. Thẩm quyền trực tiếp và thẩm quyền gián tiếp ............................................................................... 9
4. Thẩm quyền chung và thẩm quyền đặc biệt .................................................................................. 10
5. Việc xác minh thẩm quyền bởi các thẩm phán ............................................................................. 10
III. CÁC QUY ĐỊNH CỤ THỂ VỀ VIỆC XÁC ĐỊNH THẨM QUYỀN QUỐC TẾ ................... 12
1. Các quy định trong nước (Pháp) ................................................................................................... 12
1.1. Tổng quan .............................................................................................................................. 12
1.2. Các quy định cụ thể................................................................................................................ 12
1.2.1. Xác định thẩm quyền dựa trên quốc tịch

(Pháp) ......................................................... 12

1.2.2. Việc xác định thẩm quyền trong các trường hợp khẩn cấp hay sự từ chối xét xử .......... 14
1.3. Việc chuyển đổi các quy định trong nước về thẩm quyền dựa trên lãnh thổ ......................... 14

2. Các quy định cơ bản về thẩm quyền quốc tế của Liên minh châu Âu .......................................... 17

NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 1


TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

I. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ TƯ PHÁP QUỐC TẾ
1. Đặc điểm của tư pháp quốc tế tại Pháp
Luật tư pháp quốc tế là tổng hợp các quy định đặc biệt nhằm điều chỉnh các
mối quan hệ giữa công dân và pháp nhân của các quốc gia trên thế giới. Sự ra đời của
các quy định này đóng vai trò rất quan trọng nhằm đảm bảo việc thực hiện quyền và
nghĩa vụ của các bên phát sinh trong đời sống quốc tế.
Là một quốc gia thành viên thuộc Liên minh châu Âu (l’Union Européenne), tư
pháp quốc tế luôn đóng vai trò quan trọng trong hệ thống pháp luật của nước Pháp khi
mà các quan hệ pháp lý trong nhiều lĩnh vực như thương mại, hôn nhân gia đình, v.v.
giữa các chủ thể mang quốc tịch Pháp và các chủ thể khác trên thế giới luôn xuất hiện
liên tục trong thời đại toàn cầu hóa ngày nay.
Trong tư pháp quốc tế, “yếu tố nước ngoài” là cơ sở nhận biết cơ bản. Khi xuất
hiện yếu tố nước ngoài, chúng ta cũng hiểu rằng việc giải quyết tình huống sẽ không
hoàn toàn phụ thuộc vào các quy định của pháp luật quốc gia. Một quan hệ pháp lý
mang yếu tố quốc tế giữa các chủ thể có quốc tịch khác nhau không thể được giải
quyết tương tự như một quan hệ pháp lý diễn ra trong nước. Việc giải quyết các
trường hợp này vì thế đòi hỏi cần phải có những quy định đặc biệt.
Bên cạnh đó, cần phải lưu ý rằng trong vấn đề xét xử của tòa án, mỗi quốc gia
là độc lập và có chủ quyền tối cao riêng biệt. Mỗi quốc gia đều có hệ thống quy phạm
pháp luật riêng và không thể có sự áp đặt quyền tài phán lên các quốc gia khác. Chính
vì vậy, hai vấn đề quan trọng hàng đầu khi giải quyết một mối quan hệ pháp lý mang

tính quốc tế đó là việc xác định đâu là tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ việc và
đâu là luật áp dụng để giải quyết tình huống đó.
Tại Pháp, liên quan đến một tình huống tư pháp quốc tế, có 5 câu hỏi quan
trọng cần được giải quyết:
Thứ nhất, tòa án Pháp có thẩm quyền xét xử một tranh chấp mà trong đó có
một (hoặc tất cả) chủ thể là người nước ngoài hay cư trú tại nước ngoài hay không?
Thứ hai, làm thế nào để chứng minh được thẩm quyền nêu trên?
NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 2


TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

Thứ ba, có phải tòa án Pháp sẽ luôn áp dụng các quy phạm pháp luật của nước
Pháp để giải quyết các tranh chấp trong tư pháp quốc tế hay không?
Thứ tư, nếu không phải như trên, làm thế nào để xác định được luật của quốc
gia nào sẽ được áp dụng để giải quyết tình huống?
Thứ năm, một bản án nước ngoài có thể được công nhận và thi hành trên lãnh
thổ của nước Pháp hay không?
Từ năm câu hỏi nêu trên, có thể thấy được 03 yếu tố cơ bản trong tư pháp quốc
tế tại Pháp, đó là:
 Thẩm quyền quốc tế trong xét xử của tòa án;
 Luật áp dụng khi xét xử;
 Hiệu lực của các bản án nước ngoài.
Ngoài ra, tại Pháp, để giải quyết chính xác một quan hệ pháp lý quốc tế, có 02
vấn đề khác cần hết sức quan tâm, đó là:
 Yếu tố quốc tịch;
 Các vấn đề pháp lý liên quan đến người nước ngoài.
2. Mối quan hệ giữa tư pháp quốc tế và công pháp quốc tế tại Pháp

Đầu tiên, có thể thấy rằng nếu như tư pháp quốc tế hướng đến việc điều chỉnh
các mối quan hệ mang tính chất dân sự thì công pháp quốc tế tập trung vào các mối
quan hệ mang yếu tố chính trị giữa các Nhà nước.
Ngày nay, chúng ta có thể dễ dàng xác định sự khác biệt giữa hai ngành học
này, tuy nhiên trong quá khứ, không có sự phân biệt giữa công pháp quốc tế và tư
pháp quốc tế mà chỉ có một khái niệm chung là “luật quốc tế”. Sự phân biệt chỉ được
bắt đầu diễn ra vào thế kỷ 18 khi luật quốc tế dần công nhận tầm quan trọng của việc
điều chỉnh riêng các quan hệ pháp lý mang tính chất dân sự trong thời đại mới.
Tuy nhiên, bên cạnh những khác biệt cơ bản về bản chất, giữa tư pháp quốc tế
và công pháp quốc tế vẫn có những sự liên kết nhất định trong mục tiêu cũng như

NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 3


TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

phương pháp áp dụng. Có thể lấy ví dụ như việc sử dụng phương thức lập luận
(méthode de raisonnement) trong cả tư pháp quốc tế và công pháp quốc tế.
3. Nguồn của luật tư pháp quốc tế tại Pháp
3.1. Luật quốc gia (droit national)
Luật quốc gia bao gồm không chỉ các văn bản quy phạm pháp luật ban hành
bởi Nghị viện Pháp (Parlement français) mà còn xuất phát từ các quyết định của tòa
án (án lệ - jurisprudence). Trong tư pháp quốc tế tại Pháp, luật quốc gia không đóng
vai trò quá quan trọng trong việc giải quyết các tranh chấp, xung đột.
Một đặc điểm khác đó chính là việc thiếu pháp điển hóa đối với ngành tư pháp
quốc tế tại Pháp, thể hiện qua việc không có một Bộ luật chuyên biệt về tư pháp quốc
tế tại Pháp (trên bình diện thế giới, chỉ một số ít các quốc gia có cho mình một Bộ luật
riêng về tư pháp quốc tế như Hà Lan, Bỉ, v.v.). Tuy nhiên, chính sự thiếu pháp điển

hóa này đã tạo nên tính linh hoạt, uyển chuyển cho ngành học này. Nhờ đó, các thẩm
phán có thể áp dụng linh hoạt các quy định khác nhau để giải quyết vấn đề.
Trong các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến tư pháp quốc tế tại Pháp
thì Bộ luật Dân sự (Code Civil) và Bộ luật Tố tụng dân sự (Code de Procédure civile)
đóng vai trò chủ đạo. Tại Bộ luật dân sự Pháp, khi đề cập đến các vấn đề liên quan
đến tư pháp quốc tế, không thể không nhắc đến 02 quy định đóng vai trò nền tảng bao
gồm Điều 141 (quy định thẩm quyền của tòa án Pháp khi nguyên đơn là người Pháp)
và Điều 152 (khi bị đơn là người Pháp). Ngoài ra, có thể kể đến Điều 10703 Bộ luật Tố

1

Article 14: “L'étranger, même non résidant en France, pourra être cité devant les tribunaux français, pour l'exécution
des obligations par lui contractées en France avec un Français ; il pourra être traduit devant les tribunaux de France,
pour les obligations par lui contractées en pays étranger envers des Français.”
2

Article 15: “Un Français pourra être traduit devant un tribunal de France, pour des obligations par lui
contractées en pays étranger, même avec un étranger.”
3
Article 1070: “Le juge aux affaires familiales territorialement compétent est :
- le juge du lieu où se trouve la résidence de la famille ;
- si les parents vivent séparément, le juge du lieu de résidence du parent avec lequel résident habituellement les
enfants mineurs en cas d'exercice en commun de l'autorité parentale, ou du lieu de résidence du parent qui
exerce seul cette autorité ;
- dans les autres cas, le juge du lieu où réside celui qui n'a pas pris l'initiative de la procédure.
En cas de demande conjointe, le juge compétent est, selon le choix des parties, celui du lieu où réside l'une ou
l'autre.
Toutefois, lorsque le litige porte seulement sur la pension alimentaire, la contribution à l'entretien et l'éducation
de l'enfant, la contribution aux charges du mariage ou la prestation compensatoire, le juge compétent peut être


NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 4


TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

tụng dân sự Pháp liên quan đến thẩm quyền của tòa án Pháp trong lĩnh vực ly hôn có
yếu tố nước ngoài.
Bên cạnh các văn bản quy phạm pháp luật thì các bản án (án lệ)4 đóng vai trò là
nguồn cơ bản và chủ yếu của luật quốc gia về tư pháp quốc tế.
Vd:
 Bản án ngày 05/12/1910, “American Trading”, theo đó trong lĩnh vực
hợp đồng, các bên có quyền tự do thỏa thuận chọn luật áp dụng.
 Bản án ngày 25/05/1948, “Lautour”5, theo đó bản án này đã thừa nhận
quy tắc “lex loci delicti” (luật nơi vi phạm pháp luật).
Ngày nay, các lĩnh vực mà án lệ bắt buộc phải can thiệp để khắc phục những
khiếm khuyết của luật viết là không nhiều. Án lệ cũng từ đó không còn nhiều vai trò
trong việc tạo nên các quy định mới như đã từng làm vào thời điểm cuối thế kỷ 19.
3.2. Luật quốc tế
3.2.1. Các Hiệp ước song phương
Hầu hết các hiệp ước song phương được ký kết bởi nước Pháp đều nằm trong
lĩnh vực dân sự và thương mại. Nước Pháp đã ký kết nhiều hiệp ước song phương về
tư pháp quốc tế với các nước thuộc địa cũ của mình như Maroc, Algérie, Tunisie,
Madagascar, v.v.
Vd: Công ước franco-marocaine năm 1981 giữa nước Pháp và Maroc liên quan
đến việc hợp tác trong lĩnh vực tư pháp đối với các vấn đề về kết hôn và ly hôn.
Cần lưu ý là ngày nay, nước Pháp cũng như các quốc gia thành viên khác thuộc
Liên minh châu Âu không còn thẩm quyền ký kết mới các Công ước quốc tế trong


celui du lieu où réside l'époux créancier ou le parent qui assume à titre principal la charge des enfants, même
majeurs.
La compétence territoriale est déterminée par la résidence au jour de la demande ou, en matière de divorce, au
jour où la requête initiale est présentée.
4

Tham khảo thêm “Les grands arrêts de la jurisprudence française de droit international privé”, Bertrand Lessel
et Yves Lequet.
5
Nội dung bản án liên quan đến lĩnh vực phạm tội, theo đó trong trường hợp này cần áp dụng luật tại tơi xảy ra
thiệt hại.

NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 5


TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

lĩnh vực tư pháp quốc tế khi mà vấn đề này liên quan đến việc hợp tác trong lĩnh vực
tư pháp với các quốc gia khác. Thẩm quyền này giờ đây thuộc về Liên minh châu Âu
(l’UE)6.
3.2.2. Các Hiệp ước đa phương
Trong lĩnh vực này, các Công ước của “Hội nghị La Haye7” về tư pháp quốc tế
đóng vai trò rất quan trọng. Ngày nay hội nghị bao gồm 80 thành viên + Liên minh
châu Âu cùng tham gia trong việc tìm kiếm các giải pháp chung nhằm giải quyết
những khó khăn liên quan đến tư pháp quốc tế.
Vd: Công ước La Haye ngày 25/10/1980 về các khía cạnh dân sự trong vấn đề
bắt cóc trẻ em mang yếu tố quốc tế;
Công ước La Haye ngày 14/03/1978 liên quan đến luật áp dụng trong lĩnh vực

hôn nhân gia đình.
v.v.
Bên cạnh đó, các án lệ cũng như tập quán quốc tế cũng có vai trò nhất định
trong tư pháp quốc tế. Liên quan đến vấn đề này, có thể kể đến vai trò của Tòa án
Công lý Quốc tế.
3.3. Pháp luật của Liên minh châu Âu
Pháp luật của Liên minh châu Âu đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong các
nguồn của tư pháp quốc tế tại Pháp. Theo đó hai văn bản đóng vai trò nền tảng bao
gồm:
 Liên quan đến việc xác định thẩm quyền xét xử của tòa án: Công ước
Bruxelles ngày 27/9/1968 về Thẩm quyền xét xử và Thi hành án trong lĩnh vực
dân sự và thương mại
 Liên quan đến việc xác định luật áp dụng: Công ước Rome 19/6/1980 về việc
xác định luật áp dụng đối với các nghĩa vụ hợp đồng.

6

Vd: Avis 1/03 CJCE 03/02/2006 liên quan đến việc xác lập thẩm quyền tối cao của Liên minh châu Âu trong
việc ký kết công ước Lugano
7
Một tổ chức quốc tế thành lập năm 1893 về tư pháp quốc tế

NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 6


TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

Ngày nay, liên quan đến việc xác định thẩm quyền xét xử của tòa án, Công

ước Bruxelles 1968 đã trở thành Quy chế Bruxelles số 44/2001 ngày 22/12/2000
(Bruxelles I), và đã được sửa đổi thành Quy chế Bruxelles số 1215/2012 ngày
12/12/2012 (Bruxelles I bis).
Tương tự, trong việc xác định luật áp dụng để giải quyết các tranh chấp,
Công ước Rome 1980 đã trở thành Quy chế số 593/2008 ngày 17/6/2008 (Rome I) về
việc xác định luật áp dụng đối với các nghĩa vụ hợp đồng. Bên cạnh đó là Quy chế số
864/2007 ngày 11/7/2007 (Rome II) về việc xác định luật áp dụng đối với các nghĩa
vụ ngoài hợp đồng và Quy chế số 1259/2010 ngày 20/12/2010 (Rome III) về tăng
cường hợp tác trong việc xác định luật áp dụng liên quan đến vấn đề ly hôn và ly thân.
Ngoài ra, án lệ cũng đóng vai trò rất quan trọng trong hệ thống pháp luật của
Liên minh châu Âu liên quan đến tư pháp quốc tế. Ở đây là vai trò của Tòa án Công lý
Liên minh châu Âu (CJUE).
Tóm lại, trong số các nguồn của tư pháp quốc tế tại Pháp thì hệ thống pháp luật
của Liên minh châu Âu đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong việc giải quyết các
xung đột, tranh chấp. Luật quốc gia vẫn có thể được áp dụng tuy nhiên chỉ được xem
là một nguồn bổ trợ, áp dụng chủ yếu trong các mối quan hệ nằm ngoài phạm vi lãnh
thổ của Liên minh châu Âu. Từ đó có thể thấy, liên quan đến lĩnh vực tư pháp quốc tế
tại Pháp, có sự phân biệt giữa các quy tắc tư pháp quốc tế áp dụng cho những mối
quan hệ pháp lý thuộc lãnh thổ của Liên minh châu Âu và các quy tắc tư pháp
quốc tế áp dụng cho những mối quan hệ pháp lý nằm ngoài liên minh châu Âu.

NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 7


TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

II. CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN THẨM QUYỀN XÉT XỬ TRONG TƯ
PHÁP QUỐC TẾ TẠI PHÁP – THẨM QUYỀN QUỐC TẾ

Có thể hình dung một tình huống như sau: một người tài xế lái xe tải đường dài
có quốc tịch Pháp được nhận vào làm việc tại một công ty có trụ sở tại Luxembourg.
Ông ta sống tại Pháp nhưng phải thực hiện công việc của mình qua nhiều quốc gia
khác nhau. Người đàn ông này thậm chí còn được bầu làm đại diện nhân viên trong
công ty của ông nhưng lại bị sa thải một vài tháng sau đó. Vì cho rằng công ty đã
không tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của mình, người lái xe quyết định khởi
kiện ra tòa án. Tại đây, câu hỏi đặt ra là Tòa án nào sẽ có thẩm quyền giải quyết vụ
việc? Tòa án Pháp nơi người lái xe đang sống? Tòa án Luxembourg nơi đặt trụ sở
công ty nơi ông làm việc? Hay một Tòa án khác tại các quốc gia nơi ông thực hiện
công việc của mình?
Qua tình huống trên có thể thấy, để giải quyết chính xác một xung đột, tranh
chấp trong lĩnh vực tư pháp quốc tế, thì việc đầu tiên cần làm đó là xác định chính xác
đâu là Tòa án có thẩm quyền giải quyết. Thẩm quyền quốc tế luôn là vấn đề quan
trọng hàng đầu và phải được giải quyết trước tiên trong một tình huống tư pháp quốc
tế.
1. Vấn đề thẩm quyền quốc tế được đặt ra trong trường hợp nào?
Trong một tình huống tư pháp quốc tế, vấn đề thẩm quyền xét xử sẽ được đặt ra
khi xuất hiện “yếu tố nước ngoài”. Thật vậy, yếu tố nước ngoài luôn là một cơ sở để
các thẩm phán đặt câu hỏi về thẩm quyền xét xử của mình. Lấy ví dụ như khi một
trong hai đương sự là người nước ngoài, hay khi đối tượng tranh chấp có yếu tố nước
ngoài (ví dụ như khi đối tượng tranh chấp là một bất động sản nằm ở nước ngoài).
Theo đó, với từng loại yếu tố nước ngoài, các thẩm phán sẽ có cách xác định khác
nhau về thẩm quyền xét xử.
2. Vấn đề thẩm quyền xét xử và quyền xét xử8

8

Compétence et pouvoir juridictionnel

NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017


Page 8


TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

Trên thực tế, thẩm quyền xét xử và quyền xét xử là hai khái niệm khác nhau và
cần được phân biệt một cách rõ ràng. Theo đó:
Quyền xét xử: Quyền được xét xử một chủ thể. Đây hoàn toàn là một khái
niệm về quyền lực liên quan đến chủ quyền của Nhà nước gắn với câu hỏi: “Liệu Tòa
án này có được trao quyền để tiến hành xét xử một chủ thể hay một tranh chấp nào đó
hay không?”. Nói cách khác, Nhà nước là chủ thể trao quyền hợp pháp cho Tòa án
thực hiện việc xét xử của mình.
Thẩm quyền xét xử: Ở đây, thẩm quyền được hiểu là tư cách, thẩm quyền của
Tòa án trong việc chấp nhận một yêu cầu xét xử cụ thể từ một chủ thể được xác định.
Thẩm quyền xét xử không gắn với chủ quyền của Nhà nước, trừ một số trường hợp
đặc biệt9.
Qua hai khái niệm trên có thể thấy, thẩm quyền xét xử là yếu tố xuất hiện sau
quyền xét xử. Nói cách khác, thẩm quyền xét xử của một tòa án chỉ có khi tòa án đó
đã được trao quyền xét xử một cách hợp pháp trước đó và như vậy bản án được tuyên
có giá trị pháp lý và phải được tôn trọng.
Ngoài ra, liên quan đến thẩm quyền xét xử, vấn đề đặt ra là giữa tất cả các tòa
án có quyền xét xử một cách hợp pháp, thì tòa án nào sẽ có thẩm quyền duy nhất để
chấp nhận yêu cầu xét xử của các bên?
Mặt khác, thẩm quyền xét xử cũng có thể bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố đặc
biệt, đó là trường hợp bác đơn yêu cầu xét xử và trường hợp miễn trừ xét xử của Nhà
nước trong một số tình huống nhất định10.
3. Thẩm quyền trực tiếp và thẩm quyền gián tiếp
Thẩm quyền trực tiếp: Xác định tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp
Thẩm quyền gián tiếp: Liên quan đến việc đánh giá một bản án đã được đưa ra

để xem liệu phán quyết đó có thể được thực hiện hay không. Trong tư pháp quốc tế,
9

Ví dụ: trong thẩm quyền quốc tế, khi Tòa án của một quốc gia chấp nhận một yêu cầu xét xử cụ thể (có yếu tố
nước ngoài), Tòa án đó cũng đã thiết lập một mối liên kết giữa quyền được xét xử với quốc gia nơi tòa án đó
được thành lập.
10
Trong trường hợp miễn trừ xét xử đặc biệt đối với Nhà nước, Tòa án khi đó sẽ bị tước quyền xét xử và sẽ
không còn thẩm quyền xét xử tranh chấp.

NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 9


TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

để nhận biết liệu một bản án nước ngoài có thể phát sinh hiệu lực tại Pháp hay không.
Một trong những khía cạnh quan trọng nhất là vấn đề thẩm quyền gián tiếp11.
4. Thẩm quyền chung và thẩm quyền đặc biệt
Thẩm quyền chung: Xác định xem liệu tòa án Pháp có thẩm quyền xét xử
tranh chấp hay không.
Thẩm quyền đặc biệt: Xác định xem tòa án nào tại Pháp có thẩm quyền xét xử
tranh chấp.
Vấn đề xác định thẩm quyền chung hay thẩm quyền đặc biệt chỉ được tiến hành
đối với một tình huống tư pháp quốc tế, khi tòa án tại nhiều quốc gia đều có khả năng
tiến hành xét xử. Đối với pháp luật trong nước, không có sự phân biệt giữa thẩm
quyền chung và thẩm quyền đặc biệt như trên12.
Liên quan đến việc xác định thẩm quyền chung trong tư pháp quốc tế tại Pháp,
cần xét thêm đến các quy định đặc biệt của Liên minh châu Âu, vd như Điều 6 Công

ước châu Âu về Nhân quyền liên quan đến vấn vấn đề công bằng trong xét xử, hay
Điều 47 Hiến chương Liên minh châu Âu về những quyền cơ bản. Bên cạnh đó, trong
việc xác định thẩm quyền đặc biệt, việc nghiên cứu các tình tiết tương tự giữa các vụ
việc cũng đóng vai trò quan trọng.
5. Việc xác minh thẩm quyền bởi các thẩm phán
Trong tư pháp quốc tế tại Pháp, các thẩm phán có nghĩa vụ xác minh xem mình
có thẩm quyền giải quyết vụ việc tranh chấp hay không. Ở đây cần có sự lưu ý về sự
khác nhau trong cách thức tiến hành giữa một tình huống tư pháp quốc tế thuộc Liên
minh châu Âu và một tình huống tư pháp quốc tế nằm ngoài Liên minh châu Âu.
Với một tình huống tư pháp quốc tế nằm ngoài Liên minh châu Âu, luật quốc
gia sẽ được áp dụng để giải quyết. Theo đó, Điều 9213 Bộ luật Tố tụng dân sự Pháp đã
11

Tham khảo thêm bản án “Smitch” 1985
Tham khảo Điều 42 Bộ luật Tố tụng dân sự Pháp liên quan đến thẩm quyền xét xử của tòa án.
13
Article 92 Code de Procédure civile: “L'incompétence peut être prononcée d'office en cas de violation d'une
règle de compétence d'attribution lorsque cette règle est d'ordre public ou lorsque le défendeur ne comparaît pas.
Elle ne peut l'être qu'en ces cas.
12

NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 10


TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

quy định về việc tuyên bố không đủ thẩm quyền của Tòa án trong một số trường hợp
đặc biệt. Tuy nhiên liên quan đến vấn đề này, câu hỏi đặt ra là liệu thẩm phán có bắt

buộc phải mặc nhiên tuyên bố về việc không đủ thẩm quyền hay không?
Có nhiều học thuyết đã được thực hiện xung quanh vấn đề này nhưng giải pháp
chưa thực sự rõ ràng. Đầu tiên, chúng ta cho rằng đối với một tranh chấp mang tính
quốc tế, khi các bên nộp đơn yêu cầu tòa án thụ lý giải quyết, họ xem như đã mặc
nhiên thừa nhận thẩm quyền và chấp nhận việc xét xử của tòa án đó. Ở đây có thể hiểu
là sự “ngầm hiểu” về thẩm quyền của tòa án. Khi đó tòa án không buộc phải mặc
nhiên tuyên bố thiếu thẩm quyền trong trường hợp này.
Tuy nhiên, khi thẩm phán nhận thấy rằng đây là một tranh chấp mà các bên có
khả năng phải chịu ảnh hưởng đến quyền lợi của mình. Trong trường hợp này thẩm
phán phải mặc nhiên tuyên bố việc thiếu thẩm quyền giải quyết của mình.Tuy nhiên vì
đây là một trường hợp không bắt buộc nên trên thực tế các thẩm phán luôn có sự ngập
ngừng trong việc đưa ra tuyên bố này.
Với một tình huống tư pháp quốc tế thuộc Liên minh châu Âu, việc áp dụng
các quy định của Pháp luật EU là bắt buộc. Khi đó thẩm phán bắt buộc phải đảm bảo
chắc chắn rằng mình hoàn toàn có đủ thẩm quyền để giải quyết vụ việc trước khi tiến
hành dựa trên các quy định hiện hành của Liên minh châu Âu. Cũng cần lưu ý là pháp
luật của Liên minh châu Âu cũng có quy định rõ là trong trường hợp đặc biệt mà các
văn bản pháp luật của Liên minh châu Âu không được áp dụng, các thẩm phán sẽ căn
cứ vào pháp luật quốc gia để xác minh thẩm quyền xét xử của mình.
* Trường hợp đặc biệt khi việc tuyên bố thiếu thẩm quyền giải quyết được thực
hiện bởi bị đơn. Đây là một trường hợp ngoại lệ mà việc áp dụng căn cứ theo luật
quốc gia. Theo đó đoạn thứ nhất Điều 7414 Bộ luật Tố tụng dân sự Pháp đã quy định
rõ, trong trường hợp có căn cứ cho rằng tòa án không có thẩm quyền giải quyết vụ

Devant la cour d'appel et devant la Cour de cassation, cette incompétence ne peut être relevée d'office que si
l'affaire relève de la compétence d'une juridiction répressive ou administrative ou échappe à la connaissance de
la juridiction française.”
14
Article 74 alinéa 1 Code de Procédure civile: “Les exceptions doivent, à peine d'irrecevabilité, être soulevées
simultanément et avant toute défense au fond ou fin de non-recevoir. Il en est ainsi alors même que les règles

invoquées au soutien de l'exception seraient d'ordre public.”

NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 11


TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

việc, bị đơn cần phải tuyên bố ngay lập tức trước khi thực hiện việc bảo vệ quyền lợi
cho mình.

III. CÁC QUY ĐỊNH CỤ THỂ VỀ VIỆC XÁC ĐỊNH THẨM QUYỀN QUỐC
TẾ
1. Các quy định trong nước (Pháp)
1.1. Tổng quan
Liên quan đến việc xác định thẩm quyền xét xử quốc tế tại Pháp, luôn có một
yêu cầu nhằm đảm bảo rằng các tòa án Pháp luôn có thể có thẩm quyền xét xử, kể cả
trong trường hợp các bên đương sự đều là người nước ngoài.
Ngày nay, các quy định trong nước thường ít khi được vận dụng trong việc xác
định thẩm quyền quốc tế. Các quy định này chủ yếu được sử dụng với vai trò bổ trợ
trong trường hợp không thể tìm thấy các quy định khác trong pháp luật của Liên minh
châu Âu có thể được áp dụng. Vấn đề này đã được Hiến pháp hóa thông qua các quy
định tại Điều 55 và 88 Hiến pháp nước Cộng hòa Pháp 1958 (Phiên bản hợp nhất năm
2017). Theo đó các Hiệp ước quốc tế và Pháp luật của Liên minh châu Âu được ưu
tiên áp dụng. Vì vậy, trong các trường hợp nếu pháp luật của Liên minh châu Âu có
quy định về việc xác định thẩm quyền quốc tế, các quy định này phải được ưu tiên áp
dụng. Luật quốc gia Pháp chỉ được áp dụng trong trường hợp thiếu các quy định quốc
tế của Liên minh châu Âu mà thôi.
1.2. Các quy định cụ thể

1.2.1. Xác định thẩm quyền dựa trên quốc tịch (Pháp)
Hai quy định cụ thể nhất có liên quan trong trường hợp này là Điều 14, 15 Bộ
luật Dân sự Pháp15. Theo đó:

15

Đã nêu ở phần trên

NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 12


TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

Điều 14 nhắm vào các bị đơn là người nước ngoài và nguyên đơn là người
Pháp. Theo đó một người nước ngoài dù không thường trú tại Pháp vẫn có khả năng
phải trình diện trước tòa án Pháp và ngược lại ở Điều 15 khi nguyên đơn là người
nước ngoài và bị đơn là người Pháp.
Có thể thấy các quy định tại Điều 14, 15 Bộ luật Dân sự Pháp đặt ra nhằm đảm
bảo công nhận thẩm quyền cho một tòa án Pháp khi xét xử các tranh chấp, xung đột
mà một trong các bên liên quan là người Pháp. Nhìn rộng ra, có thể hiểu các quy định
này như một đặc quyền dành cho người Pháp khi họ luôn có thể yêu cầu một tòa án
Pháp bảo vệ quyền lợi cho mình chống lại một người nước ngoài. Ngày nay, quy định
này thường được sử dụng trong các vụ việc liên quan đến hôn nhân gia đình, đặc biệt
là trong vấn đề ly hôn.
Một ví dụ liên quan đến việc áp dụng Điều 14 tại Pháp qua bản án dân sự số1415.180 ngày 10/6/2015. Theo đó một người lao động đã về hưu mang quốc tịch Pháp
tiến hành khởi kiện công ty cũ mà ông đã phục vụ nhiều năm tại Monaco và đã nộp
đơn yêu cầu tòa án Pháp bảo vệ quyền lợi cho mình. Công ty tại Monaco tuyên bố tòa
án Pháp không có thẩm quyền xét xử vụ việc này. Tòa án Pháp bác tuyên bố của bị

đơn và khẳng định thẩm quyền của mình trong việc đưa ra phán quyết. Công ty tại
Monaco quyết định chống án nhưng tòa Phúc thẩm vẫn giữ nguyên quyết định. Lý do
ở đây là không có bất kỳ công ước quốc tế hay pháp luật nào của Liên minh châu Âu
có thể áp dụng tại Monaco, khi đó suy ra tòa án Pháp sẽ căn cứ theo luật quốc gia
Pháp để xác minh thẩm quyền của mình. Khi đó thì Điều 14 Bộ luật Dân sự Pháp sẽ
phát huy tác dụng khi mà nguyên đơn là một người mang quốc tịch Pháp.
Có nhiều ý kiến cho rằng các quy định trên là một sự ưu tiên quá mức dành cho
các chủ thể có quốc tịch Pháp. Nhưng trên thực tế các quy định này bị giới hạn áp
dụng bởi các quy định từ các công ước quốc tế hay pháp luật của Liên minh châu
Âu16. Tuy nhiên có một điểm khá đặc biệt đó là nhằm tránh việc phân biệt đối xử liên
quan đến vấn đề quốc tịch, Quy chế Bruxelles I bis đã cho phép việc ưu tiên về thẩm
quyền tòa án dựa trên yếu tố quốc tịch cho tất cả mọi chủ thể đang thường trú hợp
16

Điều 5 §2 Quy chế Bruxelles I bis quy định rằng các quy tắc về thẩm quyền được xác định là quá mức sẽ
không được áp dụng để chống lại một người thường trú trú trên lãnh thổ của một quốc gia thành viên thuộc Liên
minh châu Âu.

NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 13


TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

pháp trên lãnh thổ thuộc Liên minh châu Âu, bất kể họ mang quốc tịch gì. Điều này
đồng nghĩa với việc một người Italia đang thường trú tại Pháp vẫn có khả năng vận
dụng Điều 14 Bộ luật Dân sự Pháp để chống lại một người Mexico chẳng hạn.
Tuy nhiên cũng cần lưu ý rằng các quy định tại Điều 14, 15 vẫn có thể bị giới
hạn áp dụng, lấy ví dụ như trong trường hợp mà đối tượng tranh chấp là một bất động

sản nằm tại nước ngoài và trên hết, các quy định trên chỉ áp dụng với vai trò phụ, bổ
trợ.
1.2.2. Việc xác định thẩm quyền trong các trường hợp khẩn cấp hay sự từ chối xét
xử
Trong trường hợp này, một tòa án Pháp có thể có thẩm quyền giải quyết liên
quan đến một vụ việc tranh chấp quốc tế khi xuất hiện một tình huống khẩn cấp cần
được can thiệp kịp thời. Lấy ví dụ như trong một vụ việc mà cần phải thực hiện ngay
các biện pháp khẩn cấp nhằm bảo vệ, trợ giúp cho trẻ vị thành niên nước ngoài, v.v.
Bên cạnh trường hợp khẩn cấp, thì việc xác định thẩm quyền (cho tòa án Pháp)
còn được thực hiện như là một biện pháp phòng ngừa trong trường hợp mà các bên có
nguy cơ phải đối mặt với vấn đề từ chối xét xử trong một tình huống tư pháp quốc tế.
Trên thực tế, trường hợp này thường xuất hiện trong các tình huống trọng tài quốc tế
và cũng đã được quy định cụ thể tại Điều 1505 Khoản 4 Bộ luật Tố tụng dân sự
Pháp17. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý là để một tòa án Pháp được xác định là có thẩm
quyền giải quyết trong tình huống này, vụ việc cần thể hiện một mối liên kết nhất định
với lãnh thổ của nước Pháp.
1.3. Việc chuyển đổi các quy định trong nước về thẩm quyền dựa trên lãnh thổ
Thông thường các vấn đề liên quan đến việc xác định thẩm quyền dựa trên yếu
tố lãnh thổ luôn tồn tại nhiều điểm khác biệt trong tư pháp quốc tế chủ yếu đến từ sự
khác biệt giữa các quy định trong nước và các quy định quốc tế. Chính vì vậy, các nhà
lập pháp luôn cố gắng tìm kiếm các giải pháp nhằm chuyển đổi các quy định trong
nước liên quan đến việc xác định thẩm quyền của tòa án nhằm áp dụng trong một số
17

Tham khảo thêm bản án “NIOC” ngày 04/02/2005

NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 14



TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

trường hợp nhất định trong tư pháp quốc tế. Các quy định này ngày nay có thể tìm
thấy trong Bộ luật Tố tụng dân sự Pháp, bao gồm:
Điều 4218 (actor sequitur forum rei): đây là một quy định đã được chuyển đổi
thành công và được công nhận áp dụng trong các văn bản pháp luật của Liên minh
châu Âu. Theo đó khi một bị đơn thường trú tại Pháp, chủ thể này có thể bị khởi kiện
tại Pháp.
Ở đây, cần lưu ý đến vấn đề “thường trú” vì thuật ngữ này dễ gây nhầm lẫn.
Vấn đề thường trú đã được quy định tại Điều 4319 như là nơi mà bị đơn có nơi ở cố
định. Và như vậy nếu bị đơn không có nơi ở cố định, khi đó được xem là tạm trú (đối
với cá nhân). Ngoài ra, Điều 10220 Bộ luật Dân sự Pháp còn có quy định mang tính
khách quan hơn về vấn đề cư trú của các cá nhân. Qua đó có thể hiểu một cá nhân có
thể có nhiều nơi tạm trú, nhưng chỉ có duy nhất một nơi thường trú. Theo đó nơi
thường trú của bị đơn sẽ là yếu tố đầu tiên được xét đến, sau đó mới xét đến nơi tạm
trú.
Bên cạnh đó, Điều 43 cũng quy định cụ thể đối với nơi thường trú của pháp
nhân và được xác định là nơi mà pháp nhân được thành lập.
* Một số quy định khác:

18

Điều 42: “La juridiction territorialement compétente est, sauf disposition contraire, celle du lieu où demeure le
défendeur.
S'il y a plusieurs défendeurs, le demandeur saisit, à son choix, la juridiction du lieu où demeure l'un d'eux.
Si le défendeur n'a ni domicile ni résidence connus, le demandeur peut saisir la juridiction du lieu où il demeure
ou celle de son choix s'il demeure à l'étranger.
19
Điều 43: “Le lieu où demeure le défendeur s'entend :

- s'il s'agit d'une personne physique, du lieu où celle-ci a son domicile ou, à défaut, sa résidence ;
- s'il s'agit d'une personne morale, du lieu où celle-ci est établie.
20
Điều 102: “Le domicile de tout Français, quant à l'exercice de ses droits civils, est au lieu où il a son principal
établissement.
Le lieu d'exercice des droits civils d'une personne sans domicile stable est celui où elle a fait élection de
domicile dans les conditions prévues à l'article L. 264-1 du code de l'action sociale et des familles.
Les bateliers et autres personnes vivant à bord d'un bateau de navigation intérieure immatriculé en
France, qui n'ont pas le domicile prévu à l'alinéa précédent ou un domicile légal, sont tenus de choisir un
domicile dans l'une des communes dont le nom figure sur une liste établie par arrêté du garde des sceaux,
ministre de la justice, du ministre de l'intérieur et du ministre des travaux publics, des transports et du tourisme.
Toutefois, les bateliers salariés et les personnes vivant à bord avec eux peuvent se domicilier dans une autre
commune à condition que l'entreprise qui exploite le bateau y ait son siège ou un établissement ; dans ce cas, le
domicile est fixé dans les bureaux de cette entreprise ; à défaut de choix par eux exercé, ces bateliers et
personnes ont leur domicile au siège de l'entreprise qui exploite le bateau et, si ce siège est à l'étranger, au
bureau d'affrètement de Paris.”

NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 15


TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

Điều 4621 Bộ luật Tố tụng dân sự Pháp là một quy định nhằm vào nguyên đơn
của vụ việc. Quy định này cho phép nguyên đơn được lựa chọn khởi kiện tại các tòa
án khác nhau (các tòa án khác ngoài tòa án nơi bị đơn thường trú) tương ứng với nhiều
lĩnh vực khác nhau như hợp đồng, vi phạm pháp luật, hôn nhân gia đình hay tòa án
nơi có bất động sản.
Điều 4822 Bộ luật Tố tụng dân sự Pháp là một quy định đặc biệt cho phép các

bên có quyền thỏa thuận lựa chọn trước tòa án sẽ giải quyết việc tranh trấp sau này
của họ nếu có. Điều 48 được giới hạn áp dụng trong lĩnh vực thương mại và bên cạnh
đó để được áp dụng, các bên cũng cần tuân thủ các điều kiện có liên quan như hình
thức, nội dung của thỏa thuận.
Trong lĩnh vực thừa kế, Điều 15 Bộ luật Tố tụng dân sự Pháp cũng có quy định
về việc xác định thẩm quyền giải quyết cho tòa án nơi mở thừa kế đối với hầu hết các
trường hợp, và theo nguyên tắc pháp luật, nơi mở thừa kế được xác định là nơi thường
trú cuối cùng của bị đơn. Nói rằng Điều 48 được áp dụng trong hầu hết các trường hợp
mà không phải là tất cả vì Điều 48 vẫn có trường hợp ngoại lệ khi tài sản thừa kế liên
quan đến bất động sản nằm ở nước ngoài, khi đó tòa án Pháp sẽ không có thẩm quyền
giải quyết23 trừ khi Luật tại nơi có bất động sản đó dẫn chiếu ngược trở lại luật của
nước Pháp, khi đó tòa án Pháp sẽ có thẩm quyền giải quyết.
Bên cạnh các quy định trên, Bộ luật Tố tụng dân sự Pháp còn quy định cụ thể
liên quan đến việc xác định thẩm quyền trong trường hợp có nhiều bị đơn, theo đó
Điều 42 Bộ luật Tố tụng dân sự Pháp ở đoạn thứ hai có quy định rằng trong một tình
huống có nhiều bị đơn, nguyên đơn có quyền lựa chọn quyền xét xử của tòa án nơi
thường trú của một trong các bị đơn. Điều này trên thực tế gặp phải một số khó khăn
21

Điều 46: “Le demandeur peut saisir à son choix, outre la juridiction du lieu où demeure le défendeur :
- en matière contractuelle, la juridiction du lieu de la livraison effective de la chose ou du lieu de l'exécution de
la prestation de service ;
- en matière délictuelle, la juridiction du lieu du fait dommageable ou celle dans le ressort de laquelle le
dommage a été subi ;
- en matière mixte, la juridiction du lieu où est situé l'immeuble ;
- en matière d'aliments ou de contribution aux charges du mariage, la juridiction du lieu où demeure le créancier.
22
Điều 48: “Toute clause qui, directement ou indirectement, déroge aux règles de compétence territoriale est
réputée non écrite à moins qu'elle n'ait été convenue entre des personnes ayant toutes contracté en qualité de
commerçant et qu'elle n'ait été spécifiée de façon très apparente dans l'engagement de la partie à qui elle est

opposée.”
23
Điều 44 Bộ luật Tố tụng dân sự Pháp quy định trong lĩnh vực bất động sản, tòa án nơi có bất động sản sẽ có
thẩm quyền giải quyết.

NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 16


TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

khi thực hiện đối với một vụ việc tranh chấp quốc tế khi các bị đơn thường trú tại
nhiều quốc gia khác nhau.
2. Các quy định cơ bản về thẩm quyền quốc tế của Liên minh châu Âu
Như đã trình bày, pháp luật của Liên minh châu Âu luôn đóng vai trò quan
trọng hàng đầu trong việc giải quyết các tình huống tư pháp quốc tế tại Pháp, trong
việc xác định thẩm quyền của tòa án, pháp luật của Liên minh châu Âu có một số đặc
điểm cơ bản sau:
Vấn đề phân chia thẩm quyền: Trên thực tế, các quốc gia trên nguyên tắc đều
quy định thẩm quyền xét xử các tranh chấp, xung đột thuộc về thẩm quyền xét xử của
tòa án thuộc quốc gia mình. Lấy ví dụ như pháp luật Thụy sĩ có quy định rằng trong
một vụ việc ly hôn, thẩm quyền giải quyết sẽ thuộc về các tòa án Thụy sĩ khi cả hai vợ
chồng đều thường trú trên lãnh thổ Thụy sĩ. Ta gọi đây là những quy định mang tính
đơn phương của một quốc gia. Tương tự như vậy, pháp luật tại Pháp sẽ chỉ quy định
về thẩm quyền xét xử cho các tòa án thuộc nước Pháp.
Với pháp luật của Liên minh châu Âu, vấn đề xác định thẩm quyền có sự khác
biệt rõ ràng, thể hiện qua việc tồn tại khái niệm về tòa án của các quốc gia thành viên.
Đây không còn là các quy định mang tính đơn phương mà trở thành các quy định
nhằm phân chia một cách hợp lý thẩm quyền xét xử trên lãnh thổ của toàn Liên minh

châu Âu. Khi đó, với các quy định cụ thể, pháp luật của Liên minh châu Âu có thể chỉ
định chính xác trong tình huống nhất định, thẩm quyền xét xử sẽ thuộc về một tòa án
Pháp hay một tòa án Italia hay một tòa án thuộc các quốc gia thành viên khác.
Các quy định mang tính bảo vệ: Sự xuất hiện của pháp luật của Liên minh
châu Âu liên quan đến việc xác định thẩm quyền xét xử và sau đó là liên quan đến
việc xác định luật áp dụng khi giải quyết các xung đột, tranh chấp ngoài mục đích
thống nhất các quy tắc xét xử của các quốc gia thành viên còn nhằm mục đích tăng
cường sự bảo vệ cho các công dân cũng như các tòa án thuộc các quốc gia thành viên
của Liên minh châu Âu khi tham gia vào một tình huống tư pháp mang tính quốc tế
với các quốc gia khác.
Các quy định mang tính ưu tiên: Như đã trình bày, pháp luật của Liên minh
châu Âu luôn được ưu tiên áp dụng đối với các vấn đề về tư pháp quốc tế so với luật
NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 17


TÀI LIỆU THAM KHẢO PHÁP LUẬT TẠI PHÁP - 2017

trong nước. Sự ưu tiên áp dụng ở đây không chỉ giới hạn so với luật của các quốc gia
mà còn thể hiện trong mối quan hệ với các thỏa thuận quốc tế. Cụ thể trong trường
hợp nếu cả hai bên trong những thỏa thuận này đều là các quốc gia thành viên thuộc
Liên minh châu Âu, thì pháp luật của Liên minh châu Âu vẫn phải được ưu tiên áp
dụng.
Các quy định mang tính mệnh lệnh: trong pháp luật của Liên minh châu Âu,
các thẩm phán không có quyền từ chối thẩm quyền xét xử của mình một khi các quy
định đã chỉ rõ rằng họ có thẩm quyền giải quyết trong trường hợp đó24. Ở đây, cần
nhắc đến vai trò của Tòa án công lý Liên minh châu Âu trong việc đảm bảo thực thi
các quy định của pháp luật của Liên minh châu Âu.
HẾT PHẦN 1

(PHẦN 2: CÁC QUY ĐỊNH CỤ THỂ CỦA PHÁP LUẬT EU VỀ VIỆC XÁC
ĐỊNH THẨM QUYỀN XÉT XỬ QUA VIỆC VẬN DỤNG QUY CHẾ
BRUXELLES I BIS)

24

Tham khảo thêm bản án “Owusu/Jackson” năm 2005

NDAT88 – THÁNG 7 NĂM 2017

Page 18