Trang 2
PHÒNG GIÁO DỤC DALAT
TRƯỜNG THCS PHAN CHU TRINH
  
THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG
ĐỂ PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC
CỦA HỌC SINH
TRONG HỌC TẬP BỘ MÔN HÓA
HỌC
L
Trường THCS Phan Chu Trinh , Dalat 2007
GIẢI PHÁP HỮU ÍCH

TRƯỜNG THCS PHAN CHU TRINH
  
THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG
ĐỂ PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC
CỦA HỌC SINH
TRONG HỌC TẬP BỘ MÔN HÓA HỌC
Lê thò Ngọc Thủy
Dalat tháng 01/ 2007
Trang 3
GIẢI PHÁP HỮU ÍCH

Dàn ý
Phần I: Mở đầu
Phần II: Nội dung
I. Cơ sở thực tiễn và lý luận
2. Các giải pháp
3. Tiết minh họa

Phần III: Kết quả
Phần IV: Kết luận

Phần I: MỞ ĐẦU
Trang 4

ừ khi hình thành kiểu dạy học “thông báo” . Giáo viên quan tâm trước
hết đến việc hoàn thành trách nhiệm của mình là truyền đạt cho hết nội
dung qui đònh trong chương trình và sách giáo khoa, cố gắng làm cho
mọi học sinh trong lớp hiểu và nhớ những lời thầy giảng. Cũng từ đó hình
thành kiểu học thụ động, thiên về ghi nhớ, ít chòu suy nghó. Tình trạng này
ngày càng được phổ biến, đã hạn chế đến chất lượng, hiệu quả dạy học
không đáp ứng được yêu cầu của xã hội. Để khắc phục tình trạng đó, người
ta thấy cần phát huy tính cực chủ động học tập của học sinh thông qua qúa
trình dạy học dưới sự chỉ đạo của giáo viên, người học phải tích cực chủ động
chính mình không ai có thể làm thay cho mình được .
T
Tư tưởng nhấn mạnh vai trò tích cực chủ động của người học, xem
người học là chủ thể của quá trình học tập đã có từ lâu. Ở thế kỷ XVII,
A.Kômenski đã viết “giáo dục có mục đích đánh thức năng lực nhạy cảm,
phán đoán, phát triển nhân cách … hãy tìm ra phương pháp cho phép giáo
viên làm việc ít hơn , học sinh làm việc nhiều hơn ”.
Chương trình đổi mới giáo dục trên phạm vi toàn quốc từ 5 năm qua
vẫn đang là tâm điểm được xã hội quan tâm sâu sắc. Một trong những nhiệm
vụ cơ bản của đội ngũ nhà giáo không ngừng cải tiến phương pháp giảng
dạy nhằm giáo dục học sinh lónh hội kiến thức một cách chủ động và sáng
tạo. Việc học hiện nay không chỉ thu nhận kiến thức từ tiết học mà các em
cần học cách chiếm lónh tri thức để có thể đạt yêu cầu của thời đại. Chính vì
điều đó mà người giáo viên trực tiếp giảng dạy biết thiết kế các hoạt động
lên lớp một cách hợp lý, cụ thể phù hợp vơí từng đối tượng của học sinh

nhằm khơi dậy niềm say mê sáng tạo và khả năng khám phá thế giới xung
quanh .
Nhiệm vụ cơ bản của việc giảng dạy môn hóc học cũng như các môn
học khác trong nhà trường phổ thông là đảm bảo cho học sinh nắm vững kiến
thức được truyền thụ, làm cho học sinh hiểu đúng bản chất của kiến thức ấy,
gắn được chúng với những điều đã tiếp thu từ trước và vận dụng vào thực
tiễn.
Năm học 2002 – 2003 Bộ Giáo Dục – Đào tạo đã tiến hành thay sách
trong cả nước ở lớp 1 và lớp 6. Sự đổi mới chương trình sách giáo khoa bắt
buộc thay đổi cả phương pháp truyền thụ kiến thức của giáo viên lẫn phương
pháp học tập của học sinh. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và
phương pháp hiện đại vào quá trình dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian
tự học, tự nghiên cứu cho học sinh.
Trang 5

Hóa học đóng vai trò rất quan trọng trong giáo dục cũng như trong sản
xuất. Xuất phát từ mục tiêu đào tạo của nhà trường và phát triển con người
toàn diện theo yêu cầu của xã hội. Trong những năm gần đây, giáo dục được
coi là ngành then chốt trong chiến lược đào tạo thế hệ trẻ góp phần làm cho
dân giàu, nước mạnh dân chủ và văn minh. Ta có thể khẳng đònh rằng môn
hóa học ở trường phổ thông nói chung và phương pháp hình thành kỹ năng
thiết kế một bài dạy hóa học vừa chú ý rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo hóa học
và phát huy được tính tích cực học tập của học sinh… Trong phương pháp dạy
học Hóa học ở trường THCS ở mọi lónh vực để thực hiện đúng kỷ năng tự
chiếm lónh tri thức. Học sinh phải trau dồi kiến thức và phải nắm vững
phương pháp, thuật ngữ Hóa học .
Do sự phát triển như vũ bão của khoa học kỹ thuật, đặc biệt là công
nghệ thông tin trên toàn thế giới chúng ta cần nhìn thẳng vào những vấn đề
tồn tại của ngành giáo dục làm thế nào đưa ngành giáo dục nước nhà tiến
nhanh và đuổi kòp với các nước trên thế giới.

Để dạy tốt bộ môn hóa học nhằm góp phần nâng cao chất lượng giảng
dạy trong nhà trường, theo tôi ngoài việc chú tâm xây dựng đầu tư chuyên
sâu vào nội dung kiến thức cần truyền tải đến học sinh thì việc đầu tư cho
một tiết dạy trên lớp đạt hiệu quả cao không phải là một sớm một chiêù,
nhất là đối với các em học sinh ở trường THCS Phan Chu Trinh, khả năng
tiếp thu kiến thức còn chậm, kỹ năng làm bài tập còn yếu đối với những học
sinh yếu kém.
Xuất phát từ những vấn đề trên trong giảng dạy nói chung và giảng
dạy hóa học nói riêng tôi đã tìm tòi phương pháp giúp học sinh học tập tốt.
Một trong các phương pháp đó là “thiết kế các hoạt động để phát huy tính tích
cực của học sinh trong học tập bộ môn hóa học ”
Phần II: NỘI DUNG
Trang 6

I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN :
Việc đổi mới phương pháp dạy học theo chương trình thay sách giáo khoa
hiện nay là:
• Đổi mới phương phápgiảng dạy .
• Đổi mới trong từng bài giảng .
• Thay đổi cách đánh giá .
Khi viết mục tiêu bài học, giáo viên phải hình dung rõ là sau khi học
xong bài đó, học sinh của mình có được kiến thức, kỹ năng, trình độ gì ? mức
độ như thế nào? thay đổi thói quen suy nghó tập trung vào những điều giáo
viên phải đạt được sau khi học xong bài đó.
Theo hướng phát huy vai trò chủ thể tích cực chủ động của người học
thì mục tiêu đề ra là cho học sinh, do học sinh thực hiện, chính học sinh thông
qua các hoạt động học tập tích cực phải đạt những mục tiêu ấy. Giáo viên là
người chỉ đạo, tổ chức, hướng dẫn, trợ giúp học sinh nắm được kiến của bài
học .
Việc giảng dạy hóa học trong nhà trường phổ thông không nhằm trang

bò cho học sinh những kiến thức mà còn phát huy ở các em tư duy sáng tạo,
hình thành ở học sinh kỹ năng, kỹ xảo: quan sát, nghiên cứu, chứng minh các
thí nghiệm hóa học, tự làm các thí nghiệm hóa học, tập dượt, làm quen
phương pháp nghiên cứu để có hiểu biết thực tế về đời sống con người, gần
gũi nhất là hiểu biết về chính bản thân mình .
Việc phát triển năng lực trí tuệ và khả năng tự học của học sinh trong
giờ học, học sinh không chỉ được trang bò kiến thức trong sách giáo khoa mà
còn hình thành phẩm chất của người lao động mới trong thời đại phát triển
của khoa học công nghệ .
1) Đối với giáo viên :
 Thiết kế giáo án bao gồm các hoạt động của giáo viên và học sinh
theo những mục tiêu cụ thể của mỗi bài học hóa học mà học sinh cần
đạt được . Thiết kế hệ thống câu hỏi và bài tập để đònh hướng cho học
sinh hoạt động .
 Tổ chức các hoạt động trên lớp để học sinh hoạt động cá nhân hoặc
theo nhóm như : nêu vấn đề cần tìm hiểu, tổ chức các hoạt động tìm
tòi, phát hiện tri thức và hình thành kỹ năng ...
Trang 7

 Đònh hướng điều chỉnh các hoạt động của học sinh: chính xác hóa các
khái niệm hóa học, các kết luận về các hiện tượng, bản chất hóa học
mà học sinh tự tìm tòi được
 Thiết kế và việc thực hiện việc sử dụng các phương tiện trực quan,
hiện tượng thực tế, thí nghiệm… là nguồn để học sinh khai thác, tìm
kiếm, phát hiện những kiến thức, kỹ năng về hóa học .
 Tạo điều kiện để học sinh được vận dụng nhiều hơn những tri thức của
mình để giải quyết một số vấn đề có liên quan tới hóa học trong đời
sống, sản xuất.
2) Đối với học sinh :
 Tự phát hiện vấn đề hoặc nắm bắt vấn đề do giáo viên nêu ra

 Hoạt động cá nhân hoặc hợp tác theo nhóm nhỏ để tìm tòi, giải quyết
các vấn đề đặt ra. Các hoạt động có thể là :
+ Dự đoán: tính chất của chất, hiện tượng thí nghiệm, phản ứng có xảy
ra hay không ?
+ Làm thí nghiệm, quan sát, mô tả hiện tượng, giải thích và rút ra kết
luận …
+ Phán đoán , suy luận
+ Đề ra giả thuyết .
+ Trả lời câu hỏi .
+ Giải bài toán hóa học .
+ Quan sát sơ đồ, hình ảnh, tranh vẽ… rút ra nhận xét .
+ Tham gia thảo luận theo nhóm: Trình bày quan điểm của mình, lắng
nghe, nhận xét ý kiến của người khác …
+ Báo cáo kết quả hoạt động của cá nhân hoặc nhóm .
+ Rút ra kết luận
+ Lắng nghe, quan sát, nhận xét kết qủa của học sinh khác và bổ sung
ý kiến …
 Vận dụng kiến thức kỹ năng đã biết để giải thích một số hiện tượng
hóa học xảy ra trong đời sống sản xuất .
 Tự học, tự đánh gía và đánh gía việc nắm bắt kiến thức kỹ năng của
bản thân và nhóm .
Trong tình hình cụ thể hiện nay, việc đổi mới phương pháp dạy học hóa
học phải làm cho học sinh:
 Phát huy tính tích cực tự giác sáng tạo của người học
 Chuyển trọng tâm từ hoạt động của thầy sang hoạt động của trò .
 Hứơng tới hoạt động chủ động, chống thói quen học tập thụ động,
học sinh tích cực chiếm lónh kiến thức và kỹ năng thu thập, xử lý,trình bày
Trang 8

trao đổi thông tin thông qua các hoạt động học tập do giáo viên tổ chức

hướng dẫn .
 Tăng cường hoạt động theo nhóm và học tập cá nhân .
 Giảm trình bày lý thuyết, tăng thực hành vận dụng.
II. CÁC GIẢI PHÁP:
Với những thực trạng nêu trên tôi đã đưa ra những giải pháp cụ thể
trong việc thiết kế nội dung hoạt động học tập cho bộ môn hóa học nhằm
phát huy trí lực học sinh gồm các yêu cầu cụ thể sau :
- Lựa chọn phương pháp khi thảo luận .
- Sử dụng đồ dùng dạy học, mô hình, hình vẽ, sơ đồ, tin học ứng dụng
hiện đại .
- Dùng phiếu học tập, bài tập thảo luận .
- Cung cấp thông tin
- Chọn cách ghi bảng .
1) Lựa chọn phương pháp khi thảo luận :
* Phương pháp hoạt động nhóm :
Học tập hợp tác theo phương pháp này trong dạy học hóa học được
thực hiện khi :
+ Thỏa thuận để tìm ra lời giải, một nhận xét , một kết luận nào đó .
+ Cùng thực hiện một việc giáo viên giao cho
Để phát huy tính tích cưcï hợp tác theo nhóm, cần đảm bảo một số yêu cầu
sau đây :
 Phân nhóm nhóm trưởng và thư ký: Nhóm trưởng có nhiệm vụ phân
công trách nhiệm và yêu cầu mỗi thành viên thực hiện đúng trách
nhiệm của mình. Thư ký có trách nhiệm ghi kết quả thảo luận, cử
đại diện thành viên của nhóm báo cáo kết quả của mình
 Những bài học có kiến thức khó đòi hỏi khả năng tư duy cao và tập
trung, giáo viên nên cho thảo luận nhóm lớn (2 bàn ghép lại)
 Nội dung kiến thức vừa phải không cần tập trung nhiều học sinh để
tư duy thì có thể cho thảo luận nhóm nhỏ (2 học sinh)
Chú ý: Khi thảo luận nhóm quy đònh về thời gian và đánh gía thảo luận

theo parem điểm của giáo viên đưa ra .
Ví dụ : Tiết 33 :Bài 22 : Tính theo phương trình hóa học .
Phần I . Tính thể tích khí tham gia và tạo thành :
Trang 9