Phòng ngừa
nhiễm khuẩn bệnh viện
TS.BS.Trương Anh Thư
Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn - Bệnh viện Bạch Mai


Nội dung
•

Một số biện pháp phòng ngừa chung cho các loại
nhiễm khuẩn bệnh viện

•

Phòng ngừa một số loại nhiễm khuẩn bệnh viện
thường gặp: viêm phổi bệnh viện, nhiễm khuẩn tiết
niệu, nhiễm khuẩn huyết và nhiễm khuẩn vết mổ


Chiến lược quan trọng nhất làm
giảm NKBV – Vệ sinh tay


Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Bạch Mai.
Số 78 Giải Phóng, Đống Đa, HN. Tel/Fax: 0435764463. Email:

Chiến lược quan trọng nhất làm giảm
NKBV — Vệ sinh tay
Đảm bảo vệ sinh tay đúng thời điểm, đúng kỹ thuật—
 Trang bị bồn rửa, nước sạch, xà phòng tại các vị trí
thích hợp

 Tăng cường khử khuẩn tay bằng cồn khi không có đủ
phương tiện rửa tay (ưu tiên sử dụng các sản phẩm
trong nước đảm bảo hiệu quả diệt khuẩn, chi phí thấp)
 Giám sát tuân thủ VST
 Sử dụng găng khi cần thiết


Trang bị phương tiện


Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Bạch Mai.
Số 78 Giải Phóng, Đống Đa, HN. Tel/Fax: 0435764463. Email:

Phương tiện rửa tay
bằng xà phòng
- Bồn rửa tay, vòi nước, hệ
thống nước
- Giá để xà phòng rửa tay,
khăn lau tay dùng 1 lần
- Thùng đựng khăn đã sử
dụng


Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Bạch Mai.
Số 78 Giải Phóng, Đống Đa, HN. Tel/Fax: 0435764463. Email:

Số lượng khuẩn lạc trước và sau VST

Nguyễn Việt Hùng (2008), “Nghiên cứu mức độ ô nhiễm VK trên bàn tay NVYT và hiệu quả của
một số hóa chất khử khuẩn bàn tay, Tập chí YHLS – Bệnh viện Bạch Mai, Số đặc san



CÁC THỜI ĐIỂM VỆ SINH TAY


Các chiến lược làm giảm nguy cơ lây nhiễm:

Tại khu cách ly
•Trước khi mang găng và phương tiện PHCN, trước khi
vào buồng/khu vực cách ly.
•Trước và sau khi động chạm vào người bệnh.
•Trước khi thực hiện mỗi quy trình sạch/vô khuẩn trên một
người bệnh.
•Sau bất kỳ nguy cơ phơi nhiễm với máu/dịch cơ thể khác
của người bệnh.
•Sau khi động chạm bề mặt/vật dụng/thiết bị xung quanh
người bệnh.
•Sau khi loại bỏ phương tiện PHCN, khi rời khỏi khu vực
chăm sóc, điều trị người bệnh.


Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Bạch Mai.
Số 78 Giải Phóng, Đống Đa, HN. Tel/Fax: 0435764463. Email:

Giám sát tuân thủ VST
tại buồng bệnh

Nhắc nhở, hướng dẫn NVYT tuân thủ
sai


Thông báo kết quả tới
điều dưỡng trưởng đơn
vị vào cuối buổi giám sát

L/O/G/O


Phản hồi kết quả giám sát

Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Bạch Mai.
Số 78 Giải Phóng, Đống Đa, HN. Tel/Fax: 0435764463. Email:

Báo cáo
tuần

Báo cáo
ngày

Email

L/O/G/O
Website ksnk.vn


Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Bạch Mai.
Số 78 Giải Phóng, Đống Đa, HN. Tel/Fax: 0435764463. Email:

Phản hồi kết quả giám sát tới mỗi NVYT
NVYT tự đánh giá về thực KSNK tốt hơn
kết quả quan sát được trên thực tế.

Lý do: (1) NVYT thường cho rằng thực
hành của mình là phù hợp và không cần
cải thiện, (2) Nếu chỉ phản hồi KQ giám
sát chung của BV, Khoa/Phòng, NVYT
luôn cho rằng kết quả chung không thích
hợp với cá nhân họ và không cần thay đổi

Nhân viên y tế không tuân thủ VST
BS. N.V. Hòa - Khoa C1
Không VST trước nghe tim phổi
Ngày giám sát: 3-5-2013
Học viên. N.T.Lan – Khoa Hô Hấp
Không VST sau khi chạm vào GB
Ngày giám sát: 4-5-2013
BS. N.M. Tường - Khoa Ngoại
Không VST sau kiểm tra dẫn lưu
Ngày giám sát: 1-6-2013

Điều dưỡng Hoa – Khoa HHTM
Không VST trước khi tiêm truyền
Ngày giám sát: 3-6-2013

L/O/G/O

Ledere JWW et al. Jt Comm J Qual Patient 2004;35(4):180-185
Jenner EA et al J Hosp Infect 2006; 63(4):418-422


SỬ DỤNG GĂNG TAY
Chỉ định sử dụng găng vô khuẩn

- Thực hiện phẫu thuật.
- Khi thực hiện các thủ thuật vô khuẩn.
- Chăm sóc đặc biệt (trẻ non tháng, cấp cứu sơ sinh BN
SGMD)

Chỉ định sử dụng găng sạch
- Khi làm các công việc có nguy cơ tiếp xúc với máu/dịch cơ
thể của người bệnh, nm, da tổn thương.
- Khi tiếp xúc với đồ dùng, vật dụng ô nhiễm.
- Da tay NVYT không nguyên vẹn.
- Làm vệ sinh bề mặt
- Thu gom chất thải
- Thu gom đồ vải
- Xử lý dụng cụ, vật dụng chăm sóc, điều trị BN


SỬ DỤNG GĂNG TAY
Găng tay là hàng rào bảo vệ hiệu quả đối
với mọi VSV ?
Soi găng trên
kính hiển vi
điện tử phát
hiện được
những lỗ thủng

Găng tay

Kích thước <
30 -50 µm ⇒
Virus có thể

xâm nhập qua
găng

Tỷ lệ găng PT
bị thủng : 8%,
găng sạch
(latex, vinyl)
thủng: 0 - 52%.

Găng làm giảm 50-60% nguy cơ ô nhiễm
máu, dịch cơ thể, không ngăn ngừa
được hoàn toàn các tác nhân gây ô
nhiễm.


SỬ DỤNG GĂNG TAY
Sử dụng một đôi găng cho nhiều lần thăm
khám?
Nghiên cứu của Doebbling
- Rửa găng không có tác dụng khử nhiễm.
- 5 - 50% rửa găng trước khi tháo găng gây ô
nhiễm bàn tay sau khi găng bị loại bỏ.
- Rửa găng làm tăng nguy cơ gây thủng găng .

Không sử dụng một đôi găng để thực hiện các thao tác
chăm sóc, điều trị trên nhiều bệnh nhân khác nhau


SỬ DỤNG GĂNG TAY
Găng tay là phương tiện lây

truyền gián tiếp
Một số thực hành không được
sử dụng găng
• Khám bệnh, lấy mạch, nhiệt độ, HA
• Tiêm bắp, tiêm dưới da, trong da
• Cho ăn, thay đồ vải cho BN (Trừ đồ vải dính
máu, dịch cơ thể và chất thải)
• Tim bắp, tiêm trong da, dưới da
• Viết bệnh án, viết và cầm giấy XN, đánh máy
tính, nghe điện thoại, vận chuyển BN
• Di chuyển giữa các buồng bệnh


SỬ DỤNG GĂNG TAY
Các chú ý khi sử dụng găng tay
2

3

Không rửa/chà xát
găng bằng cồn

VST trước khi đi
găng và sau khi
tháo găng

1

4


Không sử dụng 1
đôi găng để thực
hiện các thao tác
trên nhiều BN

Thay găng sau khi
tiếp xúc với dịch CT,
chất thải chứa nồng
độ VK cao (phân,
dịch dẫn lưu)


SỬ DỤNG KHẨU TRANG
Khi nào sử dụng khẩu trang?

Khi làm việc trong khu vực đòi hỏi VK tuyệt đối
Khi làm thủ thuật có nguy cơ văng bắn máu dịch
Khi chăm sóc người bệnh lây truyền qua giọt nhỏ,
không khí


Đảm bảo chất lượng VSMT

B¹n muèn lµm viÖc ë BV nµy kh«ng?


Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Bạch Mai.
Số 78 Giải Phóng, Đống Đa, HN. Tel/Fax: 0435764463. Email:

Làm sạch, khử khuẩn, tiệt khuẩn các dụng

cụ thiết bị y tế
 Xây dựng quy trình KK/TK trên điều kiện thực tế của BV
 Mọi đồ dùng, vật dụng phải được làm sạch kỹ càng trước
KK/TK
 Ưu tiên xử lý dụng cụ bằng phương pháp TK bằng hơi nước
khi điều kiện cho phép
 Kiểm soát chất lượng quy trình KK/TK
 Giám sát và ghi nhận lại các chỉ số TK (thời gian, nhiệt độ, áp lực)
 Sử dụng chỉ thị sinh học để đảm bảo chất lượng TK
 Chỉ thị hóa học cần thiết cho TK bằng hóa chất

 Lưu giữ dụng cụ đã TK tại nơi sạch, kín


CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
Khử nhiễm

Làm sạch

• Giảm số lượng VSV trên DC
• Đảm bảo an toàn cho người vận chuyển và xử lý DC

• Loại bỏ các chất hữu cơ trên DC và một phần VSV
• Là một bước bắt buộc cho mọi quá trình KK-TK
• Là hình thức KK với một số DC thông thường

Khử khuẩn

Diệt một phần hoặc hầu hết VSV trên DC. Có 3 mức
độ KK (cao, TB, thấp)


Tiệt khuẩn

Diệt tất cả các dạng sống của VSV kể cả nha bào


CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
Khử
khuẩn

Mức độ cao
• Diệt

toàn bộ VSV

• Một

số nha bào trong điều kiện
nhiệt độ, áp xuất, thời gian nhất
định

Mức độ TB
• Diệt

TK lao, VK sinh dưỡng, virus và nấm

• Không

diệt được nha bào


Mức độ thấp
• Diệt

các VK thông thường, một số virus và nấm

• Không

diệt VK có sức đề kháng cao (lao), nha bào


PHÂN LOẠI/LỰA CHỌN
MỨC ĐỘ KK-TK
DC cần TK:
Sử dụng trong các thủ
thuật xâm nhập vào tổ
chức vô khuẩn

DC cần KK thông
thường:
Tiếp xúc với vùng da
nguyên vẹn hoặc không
tiếp xúc trực tiếp với BN

DC cần KKMĐC:
Tiếp xúc bề mặt niêm
mạc, vùng da tổn
thương

Khử
nhiễmLàm

sạchTK
Khử nhiễm
Làm sạch
KKMĐC

Khử nhiễm
 Làm sạch

An toàn BN: Dựa vào
nguy cơ lây nhiễm từ DC


Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Bạch Mai.
Số 78 Giải Phóng, Đống Đa, HN. Tel/Fax: 0435764463. Email:


Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Bạch Mai.
Số 78 Giải Phóng, Đống Đa, HN. Tel/Fax: 0435764463. Email: