Thực tập hóa học
*Cách nhận biết của cô Nguyệt:
B1. Nhận acid sunfanilic bằng pứ azo
B2. Nhận Glycin bằng pứ tạo khí với HNO2, sau đó nếu thấy khí thật thì ktra lại
bằng ninhidrin
B3. Dùng Fe3+ nhận ra màu:
- acid acetic (vàng nâu ngay từ giọt đầu tiên). Phải Ktra lại với Na2CO3 để xem có
tạo khí không để tránh nhầm với aceton (vì aceton cho vàng đục, dễ nhầm thành
vàng nâu). Nếu không có khí thì có thể đây chính là aceton, thử luôn với NaHSO3
- oxalic (vàng chanh khi cho từ từ vào). Ktra thêm với CaCL2, cho vẩn đục
- acid salixxylic và phenol (cho màu tím). Nhỏ ngay acid lactic vào dd tím đó, nếu
thấy chuyển màu vàng thì đó là phenol, còn lại là salixylic
B4. Dùng NaOH/CuSO4 để nhận Glucose và glixerin bằng cách nhìn thấy dd màu
xanh nước biển rất đặc trưng. Sau đó, đun nhẹ, nếu chuyển vàng nâu thì là
glucose (hoặc không cần đun cũng đc, vì điều kiện mùa hè trời cũng khá nóng)
-Nếu không có hiện tượng khi nhỏ dd cần xác định ấy vào Cu(OH)2 trong NaOH ,
tức là không hòa tan được Cu(OH)2, thì đun nhẹ, nếu dd chuyển màu thì nghĩ
ngay đến HCHO. Kiểm tra lại bằng pu tráng bạc (đun nhẹ nếu không NH3 bay hết)
B5. Dùng pu với NaHSO3 để nhận aceton. Thấy có những hạt li ti bám trên thành
ống nghiệm khi lắc. Nên dùng kèm nước đá
B6. Còn lại etanol và nước. Dùng K2Cr2O7/H2SO4, đun nhẹ thấy chuyển màu ngay
là etanol, còn lại là nước cất.
*Cách nhận biết của cô Hằng:
B1: Dùng FeCl3
-vàng chanh: H2C2O4
-Tím, nhỏ thêm acid lactic, chuyển màu là phenol
Ko chuyển là Salixilic
B2: Nhận biết sunfanilic bằng azo
B3: nhận glycin bằng Hno2, ktra lại với ninhidrin, thấy màu tím nhạt đậm dần
B4: Na2Co3 nhận CH3COOH vì lúc này chỉ còn mỗi CH3COOH là còn khả năng tạo
khí với Na2CO3. Các acid khác đều đã nhận ở trên.(thử lại bằng FeCl3 ra vàng đục)
B5: dùng CU(OH)2
-Xanh, đun nóng chuyển màu là glucose
-Xanh, ko có j khi đun là glixerin
-ko hòa tan được Cu(OH)2, nhưng đun có chuyển màu là HCHO
B6: Etanol nhận biết bằng K2Cr2O7 (chuyển mầu xanh khi đun nhẹ)
B7: NaHSO3 nhận aceton, có kết tinh li ti
B8: Còn lại là h2O
Cô lưu ý với các em rằng không nên nhận Glycin,acetic, aceton bằng FeCl3 vì
Glycin, acetic đều cho vàng nâu, còn aceton cho vàng đục, rất dễ nhầm với vàng
nâu.
Tổng kết:
A. Với bài nhận biết: được phát 2 ống số, cần định tính tên của 2 trong 12 chất
sau:
Glucose
HCHO
Glycin
Aceton
Acid sunfanilic
Acid acetic
Acid salixylic
Etanol
Acid oxalic
Phenol
Nước cất
Glyxerin
B1: Khi nhận được 2 ống số, phải viết ngay mã số vào bài thi
B2: Nhớ ghi lại ống nghiệm nào mình cần làm trước để tránh nhầm, nếu muốn
nhận đồng thời thì lúc chia nhỏ ống số vào các ống nghiệm, mang theo dấy gián
mã số lên các ống nghiệm thử cho tương ứng.
B3: Nhỏ từ từ FeCl3 vào ống nghiệm (chứa 1 ít chất cần định tính)
-nếu có màu tím: Nghĩ đến phenol và salixylic. Nhỏ ngay acid lactic vào dd tím đó,
nếu thấy chuyển màu vàng thì Kết luận là phenol. Nếu không chuyển màu, vẫn là
tím thì kết luận là salixylic
-nếu thấy có màu vàng chanh: Nghĩ đến acid oxalic. Lấy tiếp 1 ít ra ống nghiệm
khác rồi nhỏ CaCl2 vào, thấy vẩn đục thì chắc chắn luôn là oxalic. (nếu nghi ngờ
hơn nữa, có thể dùng NaOH/CuSO4 thì thấy có dd trắng xanh tạo thành)
-Còn lại, nếu thấy các màu khác (vàng…) thì không vội kết luận, chuyển ngay Thí
nghiệm khác
B4: Cho vào ống nghiệm khác 1 ít NaNO2 5mg/l và 1 ít chất cần định tính. Nhỏ từ
từ alpha-naphtol vào. Nếu có màu đỏ xuất hiện, để 1 thời gian chuyển màu đỏ
thẫm máu thì KL luôn là acid sunfanilic.
Nếu không thấy đỏ thì chuyển sang thí nghiệm khác
B5: Dùng NaNO2 10% và 1 ít CH3COOH đặc, rồi cho chất cần định tính vào. Nếu
thấy xuất hiện bọt khí rõ thì nghĩ đến Glycin, nhưng chưa vội kết luận là Glycin mà
cần phải thử bằng ninhidrin. Đợi khoảng 5 phút xem dd có chuyển dần sang tím
nhạt ko. Nếu chuyển thì kết luận luôn là Glycin, nếu không thấy thì chuyển sang
thí nghiệm tiếp theo.
Trong lúc chờ ninhidrin, ta cũng chuyển sang làm thí nghiệm sau cho đỡ mất thời
gian.
B6: Nếu xong các thí nghiệm thử ở trên mà vẫn chưa đi đến kết luận thì rõ ràng,
ống số không chứa acid sunfanilic, Glycin, oxalic, phenol hay salixylic, loại chúng
ra khỏi danh sách. Ta lấy Na2CO3, cho ống nghiệm chứa ít chất cần định tính vào,
nếu thấy có bọt khí thì nghĩ tới acetic (vì chỉ còn mỗi chất này có khả năng tạo khí
thôi). Kiểm tra luôn bằng FeCl3 xem nó có bị vàng đục (vàng nghiêng về phía nâu)
không để kết luận là acetic. Nhớ rằng FeCl3 ở đây, chỉ mang tính kiểm tra mà thôi
Nếu không có bọt khí với Na2CO3 thì chuyển sang thí nghiệm tiếp theo
B7: Sau khi tạo ra được Cu(OH)2 bằng pứ giữa naOH và CuSO4, ta nhỏ từ từ chất
cần định tính vào.
-Nếu thấy dd chuyển màu xanh nước biển đậm hơn (màu phức đặc trưng) thì
nghĩ ngay đến Glucose và glixerin. Đun nhẹ, hoặc áp tay nóng vào ống nghiệm,
nếu thấy chuyển màu dd sang vàng xanh thì chứng tỏ luôn là Glucose, còn nếu
không có sự chuyển màu thì kết luận là glixerin
-nếu thấy không hòa tan được Cu(OH)2 nhưng khi đun thấy chuyển màu thì nghĩ
đến HCHO. Kiểm tra lại bằng pứ tráng bạc, đun nhẹ xem có Ag bám vào ko. Nếu
có kết luận ngay là HCHO, nếu không có j thì chuyển sang thí nghiệm thử tiếp theo
B8: Dùng K2Cr2O7/H2SO4 cung với chất cần định tính, đun nhẹ , kỹ, nếu thấy
chuyển màu xanh thì kết luận là etanol. Không thấy j thì chuyển sang thí nghiệm
tiếp theo
B9: Dùng NaHSO3 cùng chất định tính, kèm theo nước đá bên ngoài nếu có, nếu
thấy có những hạt li ti kết tinh bên thành ống nghiệm khi ta lắc nhẹ thì nghĩ tới
aceton. Thử nhỏ FeCl3 vào chất này xem có màu vàng hơi đục không để thêm
phần chắc chắn.
Nếu không thấy xuất hiện hạt li ti thì kết luận chất định tính là nước cất
B. Với bài tập định tính: ta sẽ định tính 3 ống số, tương ứng với 3 bài chuẩn độ đã
học
1. Chuẩn độ trung hòa:
Ta cần chuẩn độ dd H2SO4 bằng NaOH. NaoH ở trên buret,5ml H2SO4 ở bình nón,
có thêm 2 giọt phenolphtalein. Nhỏ từ từ bằng khóa buret NaOH xuống đến khi
xuất hiện màu hồng bền khoảng 20 giây thì dừng
2. Chuẩn độ complexon:
Ta cần chuẩn độ MnSO4 bằng Com III. Com III ở trên buret, còn 5ml MnSO4, 2 ml
đệm và 1 ít chị thị ETOO (chú ý là chỉ lấy vài hạt ETOO thôi, nếu ko màu hồng tím
sẽ đậm quá, sau khó quan sát màu xanh biển hình thành) ở bình nón. Chuẩn độ
đến khi thấy xuất hiện màu xanh biển hoàn toàn thì dừng. Lưu ý rằng với chuẩn
độ này thì khi cho tiếp Com III xuống thì màu xanh biển vẫn như thế nên cần rất
cẩn trọng và làm từ từ. Lần đầu định tính có thể cho thật dư COM III (miễn là màu
hồng ban đầu phải đạt tiêu chuẩn) để xuất hiện màu xanh biển chuẩn, rồi sau đó
dùng nó làm ống so màu chuẩn cho việc định tính lại ơ các lần sau
3. Chuẩn độ oxi hóa khử:
Ta cần chuẩn độ dd FeSO4 bằng KmnO4. KmnO4 trên buret, còn 5 ml FeSO4 và 2
ml H2SO4 ở bình nón. Chuẩn độ cho đến khi bình nón xuất hiện màu hồng, lắc
mãi không hết thì dừng
C. Với các câu hỏi lý thuyết: Có 12 phút để làm 20 câu trắc nghiệm nhanh về các
hiện tượng quan sát, cũng như lý thuyết của các bài đã học.
Lưu ý là cần nhớ bảng đổi màu của chất chỉ thị:
Hóa chất
3 ml H2O
3ml H2O + 1
giọt HCl
3 ml H2O + 1
giọt KOH
Metyl cam
vàng
đỏ dâu
vàng
Chỉ thị (1 giọt)
Metyl đỏ
Phenolphtalein
vàng chanh
không màu
đỏ son
không màu
Vạn năng
xanh biển
đỏ cam
vàng chanh
xanh tím
hồng