Mục đích của công tác chọn giống và nhân giống là cải tiến tiềm năng di truyền của cây trồng, vật nuôi...nhằm nâng cao năng suất, hiệu quả sản xuất nông nghiệp - Mục lục
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (208 KB, 10 trang )
i
Mục lục
Mở đầu 1
I. Một số khái niệm cơ bản 2
1. Chuyển gen 2
2. Ðộng vật (Thực vật) chuyển gen 3
3. Gen chuyển 4
II. Mục đích chuyển gen 4
III. Nguyên tắc cơ bản trong việc tạo động (thực vật)
chuyển gen
5
IV. Cơ chế hợp nhất của DNA ngoại lai vào genome 5
Chương 1: Vector sử dụng trong công nghệ chuyển
gen ở động vật và thực vật
10
I. Vector 10
II. Các đặc tính của vector
10
III. Các bước trong tạo dòng phân tử 11
IV. Các vector sử dụng để chuyển gen vào động vật
và thực vật
11
1. Các vector sử dụng để chuyển gen vào động vật 11
1.1. Vector sử dụng để thêm gen 11
1.2. Vector thay thế gen 35
1.3. Vector sắp xếp lại các gen đích 35
2. Các vector sử dụng để chuyển gen vào thực vật 39
2.1. Các vector biến nạp vào tế bào thực vật sử dụng
Agrobacterium
39
2.2. Cơ chế chuyển T-DNA 44
2.3. Plasmid Agrobacterium là vector biến nạp
45
2.4. Các thành phần cơ bản của vector Ti-plasmid 45
ii
không gây ung thư
2.5. Các vector biến nạp thực vật không gây ung thư
dựa trên Ti-plasmid
47
2.6. Vector biến nạp thực vật sử dụng A.rhizogenes 54
Chương 2: Các phương pháp chuyển gen 57
I. DEAE-dextran 57
II. Kỹ thuật calcium phosphat 58
III. Chuyển gen qua liposome 59
IV. Phương pháp vi tiêm 62
V. Phương pháp chuyển gen nhờ vector là virus 67
VI. Chuyển gen bằng cách sử dụng tế bào gốc phôi 69
VII. Chuyển gen trực tiếp vào protoplast 72
VIII. Chuyển gen bằng kỹ thuật xung điện 73
IX. Chuyển gen bằng súng bắn gen 80
X. Phương pháp chuyển gen gián tiếp nhờ
Agrobacterium
84
XI. Chuyển gen vào tinh trùng và các tiến thể của
tinh trùng
86
XII. Kỹ thuật viên gen 91
Chương 3: Các phương pháp xác định sự hiện diện
và biểu hiện của gen ngoại lai
94
I. Southern blot 94
II. Northern blot 95
III. Western blot 98
IV. ELISA (Enzymee-Linked Immunosorbent
Assay)
99
V. Phương pháp PCR 102
1. Các thành phần chủ yếu của phản ứng PCR 102
2.1. DNA mẫu (DNA template) 102
iii
2.2. Mồi (primer) 102
2.3. Enzyme polymerase chịu nhiệt 104
2.4. Các loại nucleotid 104
2.5. Nước 105
2.6. Dung dịch đệm 105
2.7. Ion Mg
2+
105
2. Ba giai đoạn trong một chu kỳ của phản ứng PCR 105
2.1. Giai đoạn biến tính (denaturation) 106
2.2. Giai đoạn lai (hybridization) 106
2.3. Giai đoạn kéo dài (elongation) 106
Chương 4: Công nghệ chuyển gen ở động vật 111
I. Khái niệm chung 111
1. Ðộng vật chuyển gen 111
2. Sự phát triển của khoa học chuyển gen vào động
vật
111
II. Công nghệ tạo động vật chuyển gen 112
1. Tách chiết, phân lập gen mong muốn và tạo tổ hợp
gen biểu hiện trong tế bào động vật
113
1.1. Tách chiết, phân lập gen mong muốn 113
1. 2. Tạo tổ hợp gen chuyển biểu hiện trong tế bào
động vật
114
2. Tạo cơ sở vật liệu biến nạp gen 116
3. Chuyển gen vào động vật 118
4. Nuôi cấy phôi trong ống nghiệm (đối với động vật
bậc cao)
118
5. Kiểm tra động vật được sinh ra từ phôi chuyển
gen
119
6. Tạo nguồn động vật chuyển gen một cách liên tục
119
III. Những hướng nghiên cứu và kết quả đạt đựơc 120
iv
trong lĩnh vực tạo động vật chuyển gen
1. Những hướng nghiên cứu tạo động vật chuyển gen 120
1 .1. Taọ ra những động vật có tốc độ lớn nhanh,
hiệu quả sử dụng thức ăn cao
120
1. 2. Tạo ra động vật chuyên sản xuất protein quý
dùng trong y dược
121
1. 3. Tạo ra động vật chống chịu được bệnh tật và sự
thay đổi của điều kiện môi trường
127
1. 4. Nâng cao năng suất, chất lượng động vật bằng
cách thay đổi các con đường chuyển hóa trong cơ thể
động vật
127
1. 5. Tạo ra vật nuôi chuyển gen cung cấp nội quan
cấy ghép cho người
130
1. 6. Tạo ra động vật chuyển gen làm mô hình
nghiên cứu bệnh ở người
132
1. 7. Tạo ra động vật chuyển gen làm mô hình
nghiên cứu trong chất độc học
135
2. Một số thành tựu trong lĩnh vực tạo động vật
chuyển gen
136
2. 1. Chuột chuyển gen 137
2. 2. Thỏ chuyển gen 139
2. 3. Lợn chuyển gen 141
2. 4. Cừu chuyển gen 142
2. 5. Dê chuyển gen 143
2. 6. Bò chuyển gen 143
2. 7. Gà chuyển gen 143
2. 8. Khỉ chuyển gen 150
2. 9. Muỗi chuyển gen 152
2.10. Cá chuyển gen 156
IV. Ứng dụng của động vật chuyển gen 168
v
1. Trong nghiên cứu cơ bản 168
2. Trong nông nghiệp và công nghiệp thực phẩm 169
3. Trong y học 169
4. Trong công nghiệp 170
V. Một vài vấn đề nhận thức xung quanh động vật
chuyển gen
170
Chương 5: Công nghệ chuyển gen ở thực vật 173
I. Khái niệm chung 173
1.
Khái niệm về thực vật chuyển gen 175
2. Tóm tắt lịch sử phát triển của công nghệ chuyển
gen thực vật
176
II. Một số nguyên tắc cơ bản của việc chuyển gen 178
1. Một số nguyên tắc sinh học 178
2. Phản ứng của tế bào với quá trình chuyển gen 179
3. Các bước cơ bản của chuyển gen 180
III.
Các hướng nghiên cứu và một số thành tựu trong
lĩnh vực tạo thực vật chuyển gen
182
1. Các hướng nghiên cứu 182
1.1. Cây trồng chuyển gen kháng các nấm gây bệnh 183
1.2. Cây trồng chuyển gen kháng các vi khuẩn gây
bệnh
183
1.3. Cây trồng chuyển gen kháng virus gây bệnh 184
1.4. Cây trồng chuyển gen kháng côn trùng phá hoại 184
1.5. Cây trồng chuyển gen cải tiến các protein hạt 184
1.6. Cây trồng chuyển gen sản xuất những loại
protein mới
185
1.7. Cây trồng chuyển gen mang tính bất dục đực 186
1.8. Thực vật biến đổi gen để sản xuất các acid béo
thiết yếu
186
