Bài 6: Ứng dụng công nghệ
Bài 6: Ứng dụng công nghệ
nuôi cấy mô tế bào trong nhân giống
nuôi cấy mô tế bào trong nhân giống
cây trồng nông, lâm nghiệp
cây trồng nông, lâm nghiệp


CÔNG NGHỆ 10
Chương I: TRỒNG TRỌT – LÂM NGHIỆP ĐẠI CƯƠNG

NHỮNG NỘI DUNG CHÍNH
NHỮNG NỘI DUNG CHÍNH
I.
I.
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA NUÔI CẤY MÔ THỰC VẬT
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA NUÔI CẤY MÔ THỰC VẬT
II. C S KHOA H C CỦA PH NG PHÁP NUÔI CẤY MÔ THỰC Ơ Ở Ọ ƯƠ
II. C S KHOA H C CỦA PH NG PHÁP NUÔI CẤY MÔ THỰC Ơ Ở Ọ ƯƠ
VẬT
VẬT
III. QUI TRÌNH CÔNG NGHỆ NHÂN GIỐNG CÂY BẰNG NUÔI CẤY
III. QUI TRÌNH CÔNG NGHỆ NHÂN GIỐNG CÂY BẰNG NUÔI CẤY
MÔ TẾ BÀO THỰC VẬT
MÔ TẾ BÀO THỰC VẬT


IV. MỘT SỐ THỰC VẬT NUÔI CẤY MÔ ĐIỂN HÌNH
IV. MỘT SỐ THỰC VẬT NUÔI CẤY MÔ ĐIỂN HÌNH

LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA NI CẤY MƠ TẾ BÀO THỰC VẬT
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA NI CẤY MƠ TẾ BÀO THỰC VẬT


- Giai o n 1:đ ạ
- Giai o n 1:đ ạ
Năm 1838, hai nhà sinh vật học Đức là Schleiden & Schwann
Năm 1838, hai nhà sinh vật học Đức là Schleiden & Schwann
đã đề xướng thuyết tế bào và nêu rõ : Mọi cơ thể sinh vật phức tạp
đã đề xướng thuyết tế bào và nêu rõ : Mọi cơ thể sinh vật phức tạp
đều gồm nhiều đơn vò nhỏ, các tế bào hợp thành.
đều gồm nhiều đơn vò nhỏ, các tế bào hợp thành.
- Các tế bào đã phân hóa đều mang các thông tin di truyền
- Các tế bào đã phân hóa đều mang các thông tin di truyền


có trong tế bào đầu tiên ( trứng và tinh trùng), và là những đơn vò
có trong tế bào đầu tiên ( trứng và tinh trùng), và là những đơn vò
độc lập, từ đó có thể xây dựng lại toàn bộ cơ thể.
độc lập, từ đó có thể xây dựng lại toàn bộ cơ thể.

- Năm 1902, Harberlandt gặp thất bại trong nuôi cấy các tế bào đã
- Năm 1902, Harberlandt gặp thất bại trong nuôi cấy các tế bào đã
phân hóa tách từ lá một số cây 1 lá mầm.
phân hóa tách từ lá một số cây 1 lá mầm.
-
Giai o n 3: đ ạ
Giai o n 3: đ ạ

Năm 1954 – 1957, nghiên cứu thành công nh h ng của các chất ả ưở
Năm 1954 – 1957, nghiên cứu thành công nh h ng của các chất ả ưở
kích thích sinh trưởng như auxin, cytokinin …
kích thích sinh trưởng như auxin, cytokinin …




















- Giai o n 2: đ ạ
- Giai o n 2: đ ạ
Năm 1934, White, người Mỹ, nuôi cấy thành công trong thời gian
Năm 1934, White, người Mỹ, nuôi cấy thành công trong thời gian
dài đầu rễ cà chua với môi trường lỏng chứa muối khoáng,
dài đầu rễ cà chua với môi trường lỏng chứa muối khoáng,

glucose, và nước chiết nấm men. Từ đó việc nuôi cấy đầu rễ được
glucose, và nước chiết nấm men. Từ đó việc nuôi cấy đầu rễ được
tiến hành ở nhiều loại cây khác.
tiến hành ở nhiều loại cây khác.
- Năm 1954 – 1959, phát triển kỹ thuật tách và nuôi cấy tế bào đơn,
- Năm 1954 – 1959, phát triển kỹ thuật tách và nuôi cấy tế bào đơn,
các tế bào sống độc lập không dính với các tế bào khác – thu huyền
các tế bào sống độc lập không dính với các tế bào khác – thu huyền
phù tế bào đơn bằng cách đưa lắc trên máy lắc…
phù tế bào đơn bằng cách đưa lắc trên máy lắc…





















- Năm 1966 – 1967, tạo thành công cây đơn bội từ nuôi cấy túi phấn
- Năm 1966 – 1967, tạo thành công cây đơn bội từ nuôi cấy túi phấn
cây cà độc dược và cây thuốc lá.
cây cà độc dược và cây thuốc lá.
- N m 1960, Morel nhân giống thành công cây đòa lan từ tế bào ở đỉnh ă
- N m 1960, Morel nhân giống thành công cây đòa lan từ tế bào ở đỉnh ă
sinh trưởng.
sinh trưởng.

Caứ
Caứ
ủoọc
ủoọc
dửụùc
dửụùc

Caây
Caây
thuoác
thuoác
laù
laù

Caây
Caây
thuoác
thuoác
laù
laù


-
Giai o n 4:đ ạ
Giai o n 4:đ ạ
-


T 1980 – 1992, hàng loạt công trình chuyển gen ngoại lai vào thực ừ
T 1980 – 1992, hàng loạt công trình chuyển gen ngoại lai vào thực ừ
vật được thực hiện.
vật được thực hiện.
-
Kó thuật chuyển gen thông qua vi khuẩn, sử dụng điện, vi tiêm, sử
Kó thuật chuyển gen thông qua vi khuẩn, sử dụng điện, vi tiêm, sử
dụng súng bắn gen phát triển mạnh và đạt nhiều kết quả.
dụng súng bắn gen phát triển mạnh và đạt nhiều kết quả.
-


Hiện nay, nuôi cấy mô thực vật được ứng dụng mạnh mẽ vào thực
Hiện nay, nuôi cấy mô thực vật được ứng dụng mạnh mẽ vào thực
tiễn chọn giống, nhân giống vào việc sản xuất các chất mang hoạt
tiễn chọn giống, nhân giống vào việc sản xuất các chất mang hoạt
tính sinh học và vào nghiên cứu lí luận di truyền học.
tính sinh học và vào nghiên cứu lí luận di truyền học.
-


Nuôi cấy mô thực vật ở Việt Nam đã thoát khỏi giai đoạn phôi thai,
Nuôi cấy mô thực vật ở Việt Nam đã thoát khỏi giai đoạn phôi thai,
và đang có những đóng góp tích cực vào lí luận sinh học cây trồng và

và đang có những đóng góp tích cực vào lí luận sinh học cây trồng và
vào thực tiễn nông nghiệp.
vào thực tiễn nông nghiệp.



C S KHOA H C CỦA PH NG PHÁP NUÔI CẤY MÔ THỰC VẬT Ơ Ở Ọ ƯƠ
C S KHOA H C CỦA PH NG PHÁP NUÔI CẤY MÔ THỰC VẬT Ơ Ở Ọ ƯƠ
-


Tính toàn năng của tế bào.
Tính toàn năng của tế bào.
Tế bào thực vật
Tế bào thực vật


Cây hoàn chỉnh
Cây hoàn chỉnh

Ch n v t li u nuôi c yọ ậ ệ ấ
Ch n v t li u nuôi c yọ ậ ệ ấ
Trồng cây trong vườn ươm
Trồng cây trong vườn ươm
Tạo chồi
Tạo chồi
Khử Trùng
Khử Trùng
Tạo rễ
Tạo rễ

QUI TRÌNH CÔNG NGHỆ NHÂN GIỐNG CÂY BẰNG NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO THỰC VẬT
QUI TRÌNH CÔNG NGHỆ NHÂN GIỐNG CÂY BẰNG NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO THỰC VẬT


Cấy cây vào môi trường thích hợp
Cấy cây vào môi trường thích hợp


Ch n v t li u nuôi c yọ ậ ệ ấ
Ch n v t li u nuôi c yọ ậ ệ ấ
Các mô đang phát triển mạnh như:
Các mô đang phát triển mạnh như:
Mô phân sinh ngọn
Mô phân sinh ngọn
Chồi bên
Chồi bên
Thượng tầng
Thượng tầng
Đầu rễ.
Đầu rễ.
Thòt quả non
Thòt quả non
Lá non
Lá non
Cuống hoa
Cuống hoa
Đế hoa
Đế hoa
Mô phân sinh đốt
Mô phân sinh đốt

…
…
NON
NON

Khử trùng – Vô Trùng
Khử trùng – Vô Trùng
Phòng nuôi cấy mô
Phòng nuôi cấy mô
Dụng cụ nuôi cấy
Dụng cụ nuôi cấy
Vật liệu nuôi cấy
Vật liệu nuôi cấy
Thao tác nuôi cấy
Thao tác nuôi cấy

Ba nhân tố đảm bảo thành công trong cấy mô thực vật là:
Ba nhân tố đảm bảo thành công trong cấy mô thực vật là:
Bảo đảm điều kiện vô trùng.
Bảo đảm điều kiện vô trùng.
Chọn đúng môi trường và chu n bò môi trường ẩ
Chọn đúng môi trường và chu n bò môi trường ẩ
đúng cách
đúng cách
Chọn mô cấy thích hợp, xử lý mô cấy thích hợp
Chọn mô cấy thích hợp, xử lý mô cấy thích hợp
trước và sau khi cấy
trước và sau khi cấy

Dung dch m Húa cht Nng (g/l) S ml/1 lớt mt

A EDTA
Fe
2
(SO
4
)
3
0.80
0.38
28
B NH
4
NO
3
KNO
3
82.50
95
20
C H
3
PO
4

KH
2
PO
4
KI
Na

2
MoO
4
.2H
2
O
CoCl
2
.6H
2
O
1.25
34
0.166
0.050
0.005
5
D MgSO
4
.7H
2
O
MnSO
4
.4H
2
O
ZnSO
4
.7H

2
O
CuSO
4
.5H
2
O
74
4.46
1.72
0.005
5
E CaCl
2
.2H
2
O 88 5
F Thiamin HCl
Acid Nicotinic
Pyridoxin HCl
Glycin
0.02
0.1
0.1
0.4
5
G NAA 0.1 1
H Kinetin 0.4 0.5
Moõi
Moõi

trửụứng
trửụứng
MS
MS


Giaứu
Giaứu
Dinh
Dinh
dửụừng
dửụừng