* Gạo là một nguồn cung cấp năng lượng cho cơ thể. Con người hấp thụ chất bột và một số
vitamin từ gạo. Có khoảng 2 tỉ người ở châu Á dùng gạo và các chế phẩm từ gạo để bổ
sung 60% tới 70% nguồn năng lượng hàng ngày cho cơ thể. Việt Nam là một trong những
nước hàng đầu thế giới (lớn thứ hai trên thế giới) về xuất khẩu gạo, với hai vựa lúa lớn
nhất nước là Đồng bằng sông Hồng và Đồng bằng sông Cửu Long.
* HỆ SỐ CO GIÃN GIÁ CỦA CẦU = phần trăm thay đổi của lượng cầu / phần trăm thay
đổi của giá
-Gạo là hàng thiết yếu => dường như cầu không thay đổi đối với giá cả
+người việt ăn cơm(gạo) trong các bữa cơm
-Mức độ sẵn có của các mặt hàng hoá thay thế thấp
+gạo là lương thực chính của người Việt Nam,sử dụng gạo trong các bữa ăn hằng ngày.
Khó có sản phẩm nào thay thế cho gạo
-Sản phẩm chiếm tỉ trọng ít trong chi tiêu
-Phạm vi thị trường gạo rộng->khó tìm hàng hoá thay thế
hệ số co giãn giá của gạo tương đối không thay đổi vì lượng cầu
không thay đổi khi giá thay đổi
hệ số co giãn giá của cầu nhỏ hơn 1
* HỆ SỐ CO GIÃN GIÁ CỦA CUNG = phần trăm thay đổi của lượng cung/ phần trăm
thay đổi của giá
-chu kì sản xuất gạo tương đối ngắn =>cung có thể co giãn,có thể thay đổi đáng kể khi có
sự thay đổi của giá
--------------------------------------------------------------------------------------------
GẠO NĂM 2008
*Bắt đầu từ khoảng cuối tháng 3 năm 2008, tình hình thiếu thốn gạo - trên toàn thế giới
diễn ra hết sức nhanh chóng. Theo dự đoán của bộ Nông nghiệp Mỹ, trong năm 2008 trữ
lượng gạo toàn cầu sẽ giảm xuống tới mức thấp nhất trong 25 năm qua, có thể gây ra “cơn
đói” mới. Giá gạo liên tục tăng gấp nhiều lần chỉ trong vài tháng, mặc dù theo thông báo
sản lượng gạo của các nước xuất khẩu gạo vẫn liên tục tăng
*Nguyên nhân khủng hoảng giá gạo:
Sự xao lãng vấn đề nông nghiệp của một số nước.
Vấn đề qui hoạch không hợp lý.
Sự khó khăn của các nhà cung cấp & chủ trương hạn chế xuất khẩu gạo của một số
nước XK gạo.
Sự tăng giá các mặt hàng thiết yếu trên phạm vi toàn cầu (dầu...) dẫn đến chi phí
sản xuất tăng.
Thiếu đất, thiếu nước, thiếu nguồn lao động nông nghiệp.
Thiếu những nguồn đầu tư cần thiết cho nông nghiệp.
Đầu cơ tích trữ => “sốt ảo”
*Phân tích:
- Giai đoạn đầu năm 2008: giá gạo tăng
Thứ nhất: nguyên nhân chính “đầu cơ tích trữ” => sự kiện làm dịch chyển đường cầu =>
đổ xô đi mua gạo nhiều
Thứ hai : Xác định hướng dịch chuyển của nó
Sự kiện trên làm dịch chuyển đường cầu. Do tình hình giá gạo thế giới biến động mạnh ;
nhân dân đầu cơ tích trữ , mua gạo dự trữ vì hay tin sắp thiếu gạo hay giá gạo tăng cao…
nên có sự dịch chuyển đường cầu sang bên phải , sự tăng về nhu cầu.
Thứ ba : sự thay đổi trong trạng thái cân bằng của thị trường
+cầu về gạo tăng,trong khi cung không đổi. sẽ đẩy giá lên cao
Giá gạo các loại tại TP HCM đồng loạt tăng rất cao từ chiều 26/4, đặc biệt một số
loại tăng hơn 200%. Mức tăng thấp nhất là 5.000 đồng một kg, có loại tăng rất cao như gạo
tám thơm Đài Loan, mấy ngày trước một kg có giá 12.000-13.000 đồng, hôm nay nhiều
cửa hàng ghi giá 24.000-25.000 đồng một kg.
Về phía người mua: Sự kiện đã khiến người dân hoang mang, ùn ùn kéo đi mua
gạo về dự trữ, khiến mặt hàng này càng trở nên khan hiếm. Theo người mua : mặc dù nhà
còn gạo nhưng vẫn mua về chứa sẵn vì lo giá gạo tiếp tục tăng, có người còn năn nỉ bán
đắt hơn giá niêm ít để mua được nhiều gạo hơn. Không mua được gạo nhiều người lo lắng
gọi điện cho họ hàng ở các quận khác tìm cách chạy mua, khiến tình trạng tăng giá lan
rộng khắp các địa bàn trên thành phố. Người dân nhận thức được gạo sẽ khan hiếm nên
đổ xô đi mua gạo để tích trữ. Giá gạo vốn đã tăng nay lại càng tăng cao hơn và thay đổi
theo từng giờ.
Thêm vào đó, các quan chức Philippines sẵn sàng trả giá cao để mua gạo của
Vinafood (Việt Nam) với số lượng lớn. Giá gạo bị đẩy tăng lên hàng trăm USD/tấn.
Về phía người bán: Nhiều doanh nghiệp đang nắm lúa gạo bắt đầu ém hàng,
nằm im không ra hàng hoặc ra hàng nhỏ giọt, trong khi đó một số doanh nghiệp ở TP Hồ
Chí Minh cho xe xuống các tỉnh mua gạo với giá cao, làm cho thị trường gạo ĐBSCL thêm
tăng giá. Không loại trừ khả năng một số người mua gạo bán lậu ra thị trường các nước lân
cận bằng con đường biển vì thế giới đang thiếu gạo trầm trọng => doanh nghiệp dễ trở nên
trục lợi
Có các dấu hiệu cho thấy vụ tăng giá mới đây nhất do giới đầu cơ khởi xướng. Lợi
dụng tâm lý cho rằng việc hạn chế xuất khẩu gạo là biểu hiện VN sẽ thiếu lương thực, một
số người đã tích trữ và đẩy giá lên. Khi cầu lớn hơn cung gấp nhiều lần thì giá buộc phải
tăng lên để câ nba82ng cung-cầu
Để bình ổn thị thị trường, sáng nay, UBND các quận đã chỉ đạo phòng quản lý thị
trường các quận đã kết hợp với Phòng kinh tế và ban quản lý các chợ nhắc nhở các hộ kinh
doanh phải niêm yết giá công khai và không được tiếp tục tăng giá gạo.
Tin đồn đánh vào tâm lý sợ hết gạo ăn trong dịp lễ và ngại giá gạo tiếp tục tăng cao của
người dân. Hội chứng “tâm lý số đông”,tâm lý này thường có ở nhóm những người nghèo
và những con người đang ở trong sự bất ổn của cuộc sống. Một số người khá giả hơn cũng
có tâm lý như vậy, hễ thấy người ta xếp hàng mua đồ thì mình cũng tự nhảy vào hàng mặc
dầu chưa hẳn mình đang cần món đồ đó.
Tóm lại khối lượng gạo bị giảm ít trong khi nhu cầu tăng quá nhanh, kết hợp tình trạng
con buôn đầu cơ đã khiến cho giá các hạt lương thực tăng nhanh, đúng theo quy luật cung
cầu của nền kinh tế thị trường.
-Giai doạn sau cuối tháng 4 năm 2008 : giá gạo giảm xuống bình thường
Thứ nhất: sự nhu cầu giảm do trước đó đã tích trữ nhiều, không bán lại được
Thứ hai :đường cầu dịch chuyển sang trái,sự giảm nhu cầu
Thứ ba : sự thay đổi trong trạng thái cân bằng
+cầu về gạo trở lại bình thường,giá cũng giảm xuống về mức bình thường
Giá gạo các loại tại chợ trong ngày 30-4 và 1-5 đã đồng loạt giảm từ 4.000 - 8.000
đồng/kg so với những ngày trước đó. Giảm nhiều nhất là gạo si dẻo, giảm 8.000 đồng/kg,
từ 21.000 đồng/kg xuống còn 13.000 đồng/kg.
Tại các cửa hàng bán lẻ và các chợ đã giảm mạnh so với những ngày trước. Nếu hai ngày
trước, giá gạo nếp hương là 20.000 đồng/kg, gạo si dẻo 18.000 đồng/kg, tám thơm 21.000
đồng/kg, khang dân 19.000 đồng/kg, tạp giao 20.000 đồng/kg… thì hiện nay, giá gạo nếp
hương là 16.000 đồng/kg, gạo si dẻo 14.000 đồng/kg, tám thơm 17.000 đồng/kg, khang
dân 15.000 đồng/kg, tạp giao 16.000 đồng/kg…
Đã khẩn trương nhóm họp với các sở, ngành liên quan tăng cường kiểm tra, kiểm
soát, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm những đối tượng tung tin đồn và đầu cơ tích trữ
gạo nhằm lũng đoạn thị trường. Bên cạnh đó, các số tỉnh, thành phố đã cho xuất hàng chục,
hàng trăm tấn gạo để bình ổn thị trường gạo, vì thế giá gạo đều giảm xuống.
Hiện giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đang rất tốt, nên giá lúa trong vụ đông xuân
sẽ không giảm. Trường hợp giá lúa trên thị trường giảm hoàn toàn do cánh hàng xáo tự
giảm giá mua lúa của nông dân. Nguyên nhân là do có thể thời điểm này nông dân đang
thu hoạch rộ lúa đông xuân, lượng lúa hàng hoá trên thị trường quá nhiều, mà nông dân lại
cần bán, nên bị hàng xáo ép giá.
Giá gạo hiện nay đang trong xu thế giảm. So với những ngày thị trường lên cơn sốt gạo
vừa qua, giá gạo giảm không nhiều. Giá gạo giảm hay tăng ở các chợ này chủ yếu phụ
thuộc vào giá gốc họ nhập được rẻ hay đắt, chứ không hẳn vì những tin đồn "sốt" gạo
trong mấy ngày qua.
NHẬN XÉT GIẢI QUYẾT
Theo dự báo của Ban Nghiên cứu Kinh tế, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, dự báo trong giai
đoạn 2007-2017, các nước sản xuất gạo ở Châu Á sẽ tiếp tục là nguồn cung cấp gạo xuất
khẩu chính của thế giới: bao gồm Thái Lan, Việt Nam, Ấn Độ. Riêng xuất khẩu gạo của
hai nước Thái Lan và Việt Nam sẽ chiếm khoảng nửa tổng lượng gạo xuất khẩu của thế
giới. Việt Nam xuất khẩu gạo hạt dài là chủ yếu. Thái Lan xuất khẩu gạo thơm, gạo hạt dài
đặc biệt và gao dính. Có thể thấy rằng nguồn cung xuất khẩu gạo của các Việt Nam và Thái
Lan dự báo tăng do mấy nguyên nhân: (i) sản lượng gạo tăng do năng suất lúa được cải
thiện, (i) tiêu dùng gạo bình quân đầu người trong nước có xu hướng giảm.
*Nông dân không được gì từ vụ sốt gạo:
-Trong vài tháng qua, giá gạo tăng lên gấp đôi, nhưng nông dân hưởng lợi rất ít.
Đúng là tiền bán lúa có nhiều hơn, nhưng chi phí đầu vào, nhất là phân bón vốn liên quan
nhiều đến giá nhiên liệu, cũng tăng. Xăng dầu để bơm nước, vận chuyển tăng. Giá thuê
mướn nhân công cũng lên vì cớ lạm phát.
-Lợi nhuận không vào tay nông dân. Lớp trung gian và giới đầu cơ đang tích trữ gạo chờ
bán giá cao đã hưởng hết lợi
*Dùng biện pháp mạnh chặn cơn sốt ảo giá gạo:
Việc “khủng hoảng lương thực giả tạo” này là cơ hội để giới đầu cơ gạo hốt bạc, còn người
ăn gạo chợ thì đang "héo ruột".
-đoàn kiểm tra bao gồm công an kinh tế, thuế vụ và quản lý thị trường đi nắm tình hình.
-Lực lượng này sẽ nắm các doanh nghiệp kinh doanh lương thực, lúa gạo, nắm về lượng
lúa gạo hiện có của doanh nghiệp, giá đầu vào, giá bán ra, có thể truy thu số tiền các doanh
nghiệp nâng giá thu lợi bất chính trong thời gian diễn ra sốt ảo lúa gạo.
có biện pháp mạnh và đồng bộ, giá gạo và kinh doanh gạo sẽ nhanh chóng trở lại bình
thường.