Website: Email : Tel : 0918.775.368
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
KHOA CÔNG NGHỆ MÔI TRƯỜNG
---------------
BẢN BÁO CÁO KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG
Đề tài
TAI BIẾN MÔI TRƯỜNG
Giáo viên hướng dẫn : Nguyễn Phương Loan
Sinh viên : Nguyễn Thị Trang
Lê Thị Phương
Lớp : K51-CNMT
Hà Nội -2007
Nội dung chính
I. Khái niệm chung
1. Giai đoạn nguy cơ
2. Giai đoạn phát triển
3. Giai đoạn sự cố
4. Nguyên nhân
II. Phân loại tai biến môi trường.
1. Tai biến môi trường
2. Thiên tai
3. Tham hoạ môi trường
4. Tai biến sinh thái
5. Tai biến khi hậu thuỷ văn
6. Tai biến địa động lực
III. Ứng xử tai biến môi trường
1. Dự báo
2. Ứng xử tai biến môi trường
2
I. KHÁI NIỆM CHUNG.
Ta biết rằng môi trường bao gồm tất cả các yếu tố tự nhiên và
yếu tố vật chất nhân tạo có quan hệ mật thiết với nhau bao quanh con
người, có ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của
con người và thiên nhiên.
Tai biến môi trường là các sự cố hoặc rủi ro trong quá trình vận
hành của bộ máy môi trường có thể do hoạt động của con người hoặc
biến đổi bất thường của tự nhiên. Nó cũng là quá trình phản ánh tính
nhiễu loạn, tính bất ổn định của hệ thống và thường gồm 3 giai đoạn:
1. Giai đoạn nguy cơ: (hay giai đoạn hiểm hoạ).
Tồn tại các yếu tố hiểm hoạ nhưng chưa gây mất ổn định cho
hệ thống.
2. Giai đoạn phát triển:
Tập trung và gia tăng các yếu tố tai biến, xuất hiện trạng thái
mất ổn định nhưng chưa vượt qua ngưỡng an toàn của hệ thống môi
trường.
3. Giai đoạn sự cố:
Trạng thái mất ổn định đã vượt qua ngưỡng an toàn của hệ
thống gây ra các thiệt hại không mong đợi cho con người (như về yếu
tố sức khoẻ, tính mạng, sản nghiệp).
Ví dụ: Chất thải từ công ty Supe Phốt phát và hoá chất Lâm
Thao (Phú Thọ) đã ra ngoài và hoà tan trong nước ngầm, lâu nay
3
được tích tụ trong đất đá, khó tẩy rửa do công ty xây đập ngắn xỉ tràn
nhưng không hiệu quả.
+ Ở giai đoạn nguy cơ: Các chất độc được thải ra và bắt đầu
ngấm vào đất, đá, nước ngầm nhưng nồng độ thấp, chưa biểu hiện rõ
rệt ra môi trường.
+ Giai đoạn phát triển: do quá trình tích tụ lâu ngày nồng độ
hoá chất gia tăng, ngấm sâu trong mạch nước ngầm, và có ảnh hưởng
rõ rệt đến sức khoẻ người dân quanh vùng.
+ Giai đoạn sự cố: nồng độ chất độc vượt qua giới hạn cho
phép thể hiện những người dân ở vùng Thạch Sơn - sử dụng nguồn
nước nhiễm độc đã bị ung thư như ung thư tóc, ung thư móng tay,
ung thư máu…
*Tai biến môi trường : có thể là thiên tai hoặc là sự cố:
-Là thiên tai nếu nó được gây ra do quá trình tự nhiên.
-Là sự cố nếu nó được gây ra do quá trình nhân tạo.
Tuy nhiên trên thực tế các tai biến đều xảy ra do cả quá trình tự
nhiên và nhân tạo.
Ví dụ: Một trận bão lớn đi qua gây vỡ đê, vỡ tàu thuyền thiệt
hại về người,…
+ Về nguyên nhân tự nhiên do bão lớn là một hiện tượng tự
nhiên.
+ Về nguyên nhân nhân tạo do các công trình xây dựng chất
lượng kém, do tư tưởng chủ quan của con người không có biện pháp
phòng chống kịp thời.
4
4. Nguyên nhân :
Tai biến môi trường có thể được gây ra do 3 nguyên nhân:
Quá trình tự nhiên như: hạn hán, lũ lụt, động đất.
Do hoạt động của con người như: khai thác rừng bữa bãi; thải nhiều
chất độc ra môi trường, tiêu diệt nhiều loài động vật quý hiếm.
Do cả quá trình tự nhiên và hoạt động nhân sinh.
II. PHÂN LOẠI TAI BIẾN MÔI TRƯỜNG.
1. Theo cách thức xuất hiện:
-Thường gồm có hai loại: cấp diễn và trường diễn.
+ Loại cấp diễn: Là loại tai biến xảy ra nhanh, mạnh đột ngột
như: động đất, cháy rừng, lũ lụt, bão. Loại cấp diễn thường gây
những thiệt hại lớn và gọi là thảm hoạ.
+ Tai biến trường diễn: diễn ra một cách từ từ, trong một thời
gian dài nên ở giai đoạn đầu nó không có biểu hiện gì.
Ví dụ: Hạn hán, sa mạc hoá.
Loại tai biến này thường người ta ít chú ý đến mà chỉ đến khi
nó xảy ra người ta mới nhận thấy sự khốc liệt.
Hệ quả của các loại tai biến này thường là rất lớn nhưng hiện
nay chưa thể xử lý được mà chỉ có thể phòng tránh. Tuy nhiên để
phòng tránh được phải hiểu rõ qui luật hoạt động của nó, theo dõi và
dự báo.
5