Em tập soạn thảo
Bài 1

NHữNG Gì EM Đã BIếT

Khởi động phần mềm soạn thảo
Câu hỏi

B1. Em hãy đánh dấu vào biểu tợng của phần mềm soạn thảo văn bản
Word trong các biểu tợng dới đây:

Hình

B2. Để khởi động Word em thực hiện thao tác nào?
Nháy chuột trên biểu tợng

.

Nháy đúp chuột trên biểu tợng

.

Nháy đúp chuột trên biểu tợng

.

B3. Em hãy đánh dấu hình dạng đúng của con trỏ soạn thảo:

Hình
Thực hành
T1. Khởi động phần mềm Word và quan sát màn hình để nhớ lại những

gì em đã học.

67


Soạn thảo
Câu hỏi

B4. Để gõ chữ hoa, em cần nhấn giữ phím nào dới đây khi gõ chữ?
Phím Shift .
Phím Enter .
Phím Ctrl .
Hình

B5. Hãy điền cụm từ thích hợp vào chỗ trống (...) trong các câu sau:
a) Nhấn phím Delete để xoá một chữ .................. con trỏ soạn
thảo.
b) Nhấn phím Backspace để xoá một chữ ................... con trỏ
soạn thảo.

Gõ chữ Việt
Câu hỏi

B6. Hãy điền các chữ cần gõ vào cột bên phải để có chữ tơng ứng ở cột
bên trái (chỉ điền theo một kiểu: Telex hoặc Vni).
Ví dụ, với kiểu Vni để có chữ ă, em gõ a8.

68



Để có chữ

Em gõ

ă
â
ê
ô
ơ
đ
B7. Hãy điền các chữ em cần gõ để có cụm từ tơng ứng (chỉ điền theo
một kiểu: Telex hay Vni).
Ví dụ, với kiểu Telex, để có chữ Thủ đô, em cần gõ Thur ddoo.

Hình . Làng quê
Làng quê ...............................................................................................
Em yêu hoà bình ...................................................................................
Trờng của chúng em .............................................................................
Nớc hồ trong xanh ................................................................................
Mây trắng bay trên đỉnh núi ..................................................................
Trăng rằm toả sáng ................................................................................
Lúa vàng trĩu hạt ...................................................................................
Sông Hồng ............................................................................................
69


70


Bài 2


CĂN lề
Dế mèn

Dế mèn



Bởi tôi ăn uống điều độ, làm việc có
chừng mực nên tôi chóng lớn lắm.
Chẳng bao lâu tôi đã trở thành một
chàng dế thanh niên cờng tráng. Đôi
càng tôi mẫm bóng.

a) Căn thẳng lề trái
Dế mèn

Bởi tôi ăn uống điều độ, làm việc có chừng
mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu
tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cờng tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng.

b) Căn thẳng lề phải


Dế mèn

Bởi tôi ăn uống điều độ, làm việc có
chừng mực nên tôi chóng lớn lắm.
Chẳng bao lâu tôi đã trở thành một
chàng dế thanh niên cờng tráng. Đôi

càng tôi mẫm bóng.

c) Căn giữa

Bởi tôi ăn uống điều độ, làm việc có chừng
mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu
tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cờng tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng.



d) Căn thẳng cả hai lề

Hình . Căn lề đoạn văn
Trớc khi căn lề, em cần chỉ ra đoạn văn nào sẽ đợc căn lề bằng cách
nháy chuột vào nó.
Các bớc căn lề




Nháy chuột vào đoạn văn bản cần căn lề.
Nháy chuột lên một trong bốn nút lệnh sau đây (H. 113).

Hình . Các nút lệnh để căn lề đoạn văn
Chú ý: Hãy quan sát cách căn lề của đoạn văn bản và nút lệnh tơng ứng.
71


Thực hành
T1. Gõ bài thơ sau rồi căn giữa:

Đờng lên đỉnh núi Sa Pa
Hoa chen thắm lá, mây là là bay.
Hơng đào thoang thoảng đâu đây
Nhà ai mận chín, trái cây trĩu cành.
Đờng vòng sờn núi quanh quanh
Bậc thang nơng rẫy, nhà tranh ven rừng.
(Theo Lê Nh Sâm)

Hình . Nhà trên núi
T2. Hãy trình bày lại bài thơ trong bài thực hành trên theo dạng
a) Căn thẳng lề trái.
b) Căn thẳng lề phải.

72


Bài 3

Cỡ CHữ Và phông CHữ
Em có thể trình bày các chữ trong văn bản với cỡ chữ lớn để dễ đọc
hơn hoặc với phông chữ em yêu thích (H. 115).

Quê hơng
Quê hơng

Quê hơng

Quê hơng

Hình . Cỡ chữ và phông chữ


Chọn cỡ chữ
Các bớc thực hiện



Nháy chuột ở mũi tên
danh sách cỡ chữ hiện ra.



bên phải ô cỡ chữ (H. 116). Một

Nháy chuột lên cỡ chữ em muốn chọn.

Hình . Chọn cỡ chữ
Chú ý:

Có thể kéo thả ô vuông nhỏ

ở bên phải danh sách để

thấy hết danh sách.
73


Sau khi chọn cỡ chữ, các chữ đợc gõ từ vị trí con trỏ soạn thảo trở đi
sẽ có cỡ chữ đó.
Chú ý : Em có thể nhấn tổ hợp phím Ctrl + ] (nhấn giữ phím Ctrl
và nhấn phím

) hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + [ để tăng
hoặc giảm cỡ chữ.
- Quan sát số ở ô cỡ chữ trong khi nhấn tổ hợp phím.
Luyện tập
Gõ bài thơ dới đây với tên bài thơ có cỡ chữ lớn hơn và căn giữa:

Mèo con đi học
Hôm nay trời nắng chang chang
Mèo con đi học chẳng mang thứ gì.
Chỉ mang một ổ bánh mì
Và mang một mẩu bút chì con con.
(Theo Phan Thị Vàng Anh).

Hình
Hớng dẫn


Chọn cỡ chữ 18.



Gõ tên bài thơ Mèo con đi học và nhấn phím Enter
chuyển con trỏ soạn thảo xuống đầu dòng mới.
Chọn cỡ chữ 14.


74

để





Gõ nội dung bài thơ, cuối mỗi câu nhấn phím Enter .



Căn lề bài thơ.

Chọn phông chữ
Các bớc thực hiện



Nháy chuột ở mũi tên bên phải ô phông chữ (H. 118).
Một danh sách phông chữ hiện ra.



Nháy chuột để chọn một phông chữ trong danh sách.

Hình . Chọn phông chữ
Cũng giống nh cỡ chữ, sau khi chọn phông chữ, các chữ đợc gõ từ vị
trí con trỏ soạn thảo trở đi sẽ có kiểu của phông chữ mới.
Luyện tập
Gõ bài thơ dới đây với tên bài thơ có cỡ chữ lớn hơn và phông chữ
khác với phông chữ của các câu thơ.

Mẹ ốm
75



Mọi hôm mẹ thích vui chơi
Hôm nay mẹ chẳng nói cời đợc đâu
Lá trầu khô giữa cơi trầu
Truyện Kiều gấp lại trên đầu bấy nay.
(Theo Trần Đăng Khoa).

Hình
Hớng dẫn

76



Chọn cỡ chữ 18 và chọn phông chữ, ví dụ Arial.




Gõ tên bài thơ Mẹ ốm và nhấn phím Enter để chuyển con trỏ
soạn thảo xuống đầu dòng mới.
Chọn cỡ chữ 14 và chọn phông chữ, ví dụ Times New Roman.



Gõ nội dung bài thơ, cuối mỗi câu nhấn phím Enter .




Căn lề bài thơ.


Bài 4

thay đổi Cỡ CHữ Và phông CHữ
Giả sử em đã gõ câu Quê hơng em tơi đẹp nh ở hình 120a.
Quê hơng em tơi đẹp

Quê hơng em tơi đẹp

a)

b)

Hình
Em có thể thay đổi hai chữ Quê hơng để có kết quả giống nh hình
120b (có cỡ chữ to hơn và phông chữ khác). Đây chính là một u điểm của
soạn thảo văn bản bằng máy tính. Em có thể gõ nội dung trớc, thay đổi
kiểu trình bày sau.

Chọn văn bản
Trớc khi thay đổi cỡ chữ của hai chữ Quê hơng, em cần chỉ ra hai chữ
đó cho máy tính biết. Việc chỉ ra cho máy tính biết đợc gọi là chọn (hay
đánh dấu) các chữ đó.
Các bớc thực hiện





Đa con trỏ chuột ( ) đến trớc chữ Q.
Kéo thả chuột từ chữ Q đến hết chữ g (H. 121).

Hình . Chọn văn bản
Sau khi đợc chọn, hai chữ Quê hơng sẽ có nn đen. Vì thế ngời ta
còn gọi thao tác chọn phần văn bản là bôi đen.
77


Tơng tự, để chọn một phần văn bản, em kéo thả chuột từ
vị trí đầu đến vị trí cuối của phần văn bản đó.
Chú ý:

Em có thể chọn một phần văn bản bằng cách:




Nháy chuột để đa con trỏ soạn thảo đến vị trí đầu.
Nhấn giữ phím Shift và nháy chuột ở vị trí cuối.

Thay đổi cỡ chữ
Các bớc thực hiện




Chọn phần văn bản cần thay đổi cỡ chữ.

Nháy chuột ở mũi tên

bên phải ô cỡ chữ và nháy
chuột để chọn cỡ chữ em muốn (h. 122).

Hình . Thay đổi cỡ chữ

78


Luyện tập
Gõ đoạn văn dới đây. Sau khi gõ xong, hãy thay đổi cỡ chữ của tên
đoạn văn và của nội dung đoạn văn.

Chiều trên quê hơng
Đó là một buổi chiều mùa hạ có mây trắng lô xô đuổi nhau trên cao.
Nền trời xanh vời vợi. Con chim sơn ca cất lên tiếng hót tự do, tha thiết đến
nỗi ngời ta phải ao ớc giá mà mình có một đôi cánh.
(Theo Đỗ Chu)

Hình
Hớng dẫn






Gõ đoạn văn.
Chọn tên đoạn văn bằng cách kéo thả chuột từ chữ C đến hết
chữ g (Chiều trên quê hơng).
Chọn cỡ chữ 18.

Chọn nội dung đoạn văn bằng cách kéo thả chuột từ chữ Đ đến
hết đoạn văn.
Chọn cỡ chữ 14.

79


Thay đổi phông chữ
Các bớc thực hiện




Chọn phần văn bản cần thay đổi phông chữ.



Nháy chuột để chọn phông chữ em muốn.

Mở danh sách phông chữ bằng cách nháy chuột ở mũi
tên bên phải ô phông chữ (H. 124).

Hình . Thay đổi phông chữ
Luyện tập
Trình bày lại (thay đổi phông chữ, cỡ chữ) đoạn văn trong bài luyện
tập trên theo mẫu dới đây:

80



Chiều trên quê hơng
Đó là một buổi chiều mùa hạ có mây trắng lô xô đuổi nhau trên cao.
Nền trời xanh vời vợi. Con chim sơn ca cất lên tiếng hót tự do, tha thiết đến
nỗi ngời ta phải ao ớc giá mà mình có một đôi cánh.
Hớng dẫn


Đa con trỏ soạn thảo đến trớc chữ C của tên đoạn văn Chiều
trên quê hơng.



Nhấn giữ phím Shift và nháy chuột ở sau chữ g để chọn tên
đoạn văn.
Chọn phông chữ Arial.
Chọn nội dung đoạn văn.
Chọn phông Times New Roman.





Thực hành
T1. Gõ đoạn văn sau đây rồi trình bày đoạn văn theo phông chữ và cỡ
chữ tuỳ thích.

Con chuồn chuồn nớc
Rồi đột nhiên, chú chuồn chuồn nớc tung cánh bay vọt lên. Cái bóng
chú nhỏ xíu lớt nhanh trên mặt hồ. Mặt hồ trải rộng mênh mông và lặng
sóng. Chú bay lên cao hơn và xa hơn. Dới tầm cánh chú bây giờ là luỹ tre

xanh rì rào trong gió, là bờ ao với những khóm khoai nớc rung rinh.
(Theo Nguyễn Thế Hội).

Hình

81


Bài 5

SAO CHéP VĂN BảN
Em hãy đọc và quan sát kĩ hai khổ thơ sau:

Trăng ơi... từ đâu đến?
Trăng ơi... từ đâu đến?
Hay từ cánh rừng xa
Trăng hồng nh quả chín
Lửng lơ lên trớc nhà.
Trăng ơi... từ đâu đến?
Hay biển xanh diệu kì
Trăng tròn nh mắt cá
Chẳng bao giờ chớp mi.
(Theo TRầN ĐĂNG KHOA)

Hình
Em sẽ thấy có từ Trăng và câu Trăng ơi... từ đâu đến? đợc lặp lại
nhiều lần.
Khi soạn thảo bằng máy tính, em có thể chỉ gõ phần giống nhau một
lần rồi sao chép mà không cần gõ lại.
82



Sao chép những phần giống nhau giúp em soạn thảo nhanh hơn.

Sao chép
Các bớc thực hiện




Chọn phần văn bản cần sao chép.




Đặt con trỏ soạn thảo tại nơi cần sao chép.

Nháy chuột ở nút Sao
nhớ.
Nháy chuột ở nút Dán
nhớ vào.
Chú ý:

(H. 127) để đa nội dung vào bộ

(H. 127) để dán nội dung từ bộ

Xem lại cách chọn văn bản ở bài 4.

Hình . Sao chép văn bản

Chú ý:

- Có thể dán nhiều lần nội dung đã đa vào bộ nhớ .
- Em có thể nhấn tổ hợp phím Ctrl + C thay cho việc nháy
và tổ hợp phím Ctrl + V thay cho việc nháy

nút Sao
nút Dán

.

Luyện tập
Gõ hai khổ thơ trên của Trần Đăng Khoa có sử dụng thao tác sao
chép để tiết kiệm thời gian gõ.
83


Hớng dẫn


Gõ tên bài thơ Trăng ơi... từ đâu đến?. Nhấn phím Enter để
xuống dòng mới.



Chọn cả dòng vừa gõ và nháy nút



Nháy chuột ở đầu dòng thứ hai và nháy nút




Nhấn phím Enter và nháy nút
từ đâu đến?.



Đặt con trỏ soạn thảo ở cuối dòng thứ hai và nhấn phím Enter
.
Gõ các câu từ Hay từ đến trớc nhà của khổ thứ nhất.
Đặt con trỏ soạn thảo ở cuối dòng cuối cùng và nhấn phím
Enter .





.
.

. Em đợc ba dòng Trăng ơi...

Gõ nốt ba câu cuối của khổ thứ hai.

Thực hành
T1. Gõ thêm hai khổ thơ sau đây của bài thơ trên có sử dụng sao chép
để tiết kiệm thời gian gõ. Sau đó, sắp xếp lại các khổ thơ cho đúng.
Trăng ơi... từ đâu đến?
Hay từ lời mẹ ru

Thơng Cuội không đợc học
Hú gọi trâu đến giờ!
Trăng ơi... từ đâu đến?
Hay từ một sân chơi
Trăng bay nh quả bóng
Bạn nào đá lên trời.

Lu văn bản
Sau khi soạn xong một văn bản, em có thể muốn lu lại. Mỗi văn bản
đợc lu sẽ là một tệp văn bản trong máy tính.

84


Sau khi lu, em có thể mở lại để đọc, chỉnh sửa, thêm nội dung hay in
ra. Đây cũng là một u điểm của soạn thảo văn bản trên máy tính.
Các bớc thực hiện





Nháy chuột ở nút Lu

(H. 128). Một hộp thoại đợc mở ra.

Gõ tên văn bản (tên tệp) trong ô File name (H. 128).
Nháy nút

trên hộp thoại để lu (H. 128).


Thư mục chứa
tệp

Tên tệp

Hình . Lu văn bản
Chú ý:

- Máy tính dùng tên tệp để phân biệt các tệp nên tên tệp
không đợc trùng nhau. Tên tệp nên là không dấu.
- Tên tệp văn bản tự động có đuôi là .doc (em không
cần gõ).

Thực hành
T2. Lu văn bản ở bài thực hành 1 với tên Trang oi.

85


Bài 6

TRìNH BàY Chữ ĐậM, CHữ NGHIÊNG
Em hãy quan sát sự khác nhau của các dòng dới đây:
Bác Hồ của chúng em
Bác Hồ của chúng em
Bác Hồ của chúng em
Dòng thứ nhất là chữ thờng, dòng thứ hai là chữ đậm, còn dòng cuối
là chữ chữ nghiêng.


Trình bày chữ đậm, chữ nghiêng
Các bớc thực hiện




Chọn phần văn bản muốn trình bày lại.

Nháy nút
để tạo chữ đậm hoặc nháy nút
nghiêng (H. 129).

để tạo chữ

Hình
Chú ý:

- Nếu không chọn văn bản mà nháy nút

(hoặc

) thì văn

bản đợc gõ vào từ vị trí con trỏ soạn thảo sẽ là chữ đậm
(hoặc nghiêng).

86


- Chọn chữ đậm (hoặc nghiêng) và nháy nút

sẽ trở thành chữ thờng.

(hoặc

) thì

Luyện tập
T1. Gõ bài thơ sau. Trình bày tên bài thơ là chữ đậm, các câu thơ là
chữ nghiêng.
Bác Hồ ở chiến khu
Một nhà sàn đơn sơ vách nứa,
Bốn bên suối chảy cá bơi vui
Đêm đêm cháy hồng bên bếp lửa,
ánh đèn khuya còn sáng trên đồi.
(Theo Nguyễn Đình Thi).

Hình
Hớng dẫn


Nháy nút
Enter .



Gõ các câu thơ còn lại. Chú ý rằng các câu thơ đợc trình bày
dạng chữ đậm.
Chọn nội dung bài thơ (trừ tên bài thơ).
Nháy nút để chuyển về chữ thờng.
Nháy nút để tạo chữ nghiêng.






rồi gõ tên bài thơ Bác Hồ ở chiến khu. Nhấn phím

87


Chú ý:

Em có thể nhấn tổ hợp phím Ctrl + B để tạo chữ đậm hoặc
tổ hợp phím Ctrl + I để tạo chữ nghiêng.

T2. Lu văn bản với tên BacHo.
Hớng dẫn


Nháy nút



Gõ BacHo trong ô File name và nháy nút

.
để lu.

Thực hành
T3. Gõ và trình bày bài thơ theo mẫu dới đây. Lu văn bản với tên Nang

Ba Dinh.

Nắng Ba Đình
Nắng Ba Đình mùa thu
Thắm vàng trên lăng Bác
Hình

Vẫn trong vắt bầu trời
Ngày Tuyên ngôn độc lập.
Ta đi trên quảng trờng
Bâng khuâng nh vẫn thấy
Nắng reo trên lễ đài
Có bàn tay Bác vẫy.
ấm lòng ta biết mấy
ánh mắt Bác nheo cời
Lồng lộng một vòm trời
Sau mái đầu của Bác.
(Theo Nguyễn Phan Hách).

88


Bài 7

THựC HàNH TổNG HợP
Thực hành
T1. Gõ và trình bày bài thơ theo mẫu sau đây. Lu văn bản với tên Dong
song mac ao.doc.

Dòng sông mặc áo

Dòng sông mới điệu làm sao
Nắng lên mặc áo lụa đào thớt tha
Tra về trời rộng bao la
áo xanh sông mặc nh là mới may
Chiều thu thơ thẩn áng mây
Cài lên màu áo hây hây ráng vàng
Rèm thêu trớc ngực vầng trăng
Trên nền nhung tím trăm ngàn sao lên
Khuya rồi sông mặc áo đen
Nép trong rừng bởi lặng yên đôi bờ...
(Theo Nguyễn Trọng Tạo).

Hình
T2. Chọn một số từ có sẵn. Nháy các nút
lời các câu hỏi sau:

và

vài lần. Quan sát và trả

89


a) Làm thế nào để chuyển chữ đậm thành chữ thờng?
b) Làm thế nào để chuyển chữ thờng thành chữ nghiêng?
c) Có thể trình bày chữ vừa đậm vừa nghiêng đợc không?
T3. Trên thanh công cụ còn có nút lệnh . Hãy chọn một số từ có sẵn.
Nháy các nút , ,
vài lần. Quan sát và trả lời các câu hỏi sau:
a) Làm thế nào để chuyển chữ thờng thành chữ gạch chân?

b) Làm thế nào để chuyển chữ gạch chân thành chữ thờng?
c) Có tạo đợc chữ vừa đậm vừa nghiêng vừa gạch chân đợc không?

90