Dạy Trẻ Mầm Non Kiểu Nhật Bản
Tìm hiểu phương pháp nuôi dạy trẻ mầm non khỏe mạnh, độc lập và
có tư duy sáng tạo kiểu Nhật với Hội thảo “Người Nhật nuôi dạy trẻ
Mầm non như thế nào?”.
Có những điều ở trường mầm non Nhật Bản khiến tôi sau khi đưa
con đến đây học choáng váng, và tôi xin chia sẻ với các bạn.
Trước khi đến Nhật Bản, bé Tiantian từng học một năm mầm non tại
Bắc Kinh, vì thế, tôi không quá xa lạ với cấp học này. Tuy nhiên, ở
Nhật Bản lại hoàn toàn khác.
1. Nhiều túi một cách kỳ lạ
Trong ngày đầu đến lớp, nhà trường giải thích cha mẹ cần chuẩn bị
cho các con một số lượng túi nhất định với các kích cỡ khác nhau:
một túi đựng sách vở, một túi đựng chăn, một túi đựng đồ ăn, một
hộp đựng đồ ăn, một túi quần áo, một túi đựng quần áo để thay, một
túi đựng các loại quần áo bẩn trẻ vừa thay ra, một túi đựng giày...
Một vài trường mầm non thậm chí còn yêu cầu các bà mẹ tự làm
những chiếc túi này.
Sau 2 năm, tôi đã quen với việc đó, và bọn trẻ rất thành thạo trong
việc đặt đồ vào đúng vị trí của nó. Tôi nghĩ rằng, lý do mà người dân
Kyoto không cảm thấy phiền lòng khi phân loại rác thải có thể bởi vì
họ đã được dạy những điều như thế này từ khi còn nhỏ.
2. Người lớn không mang túi hộ trẻ em
Một cảnh tượng khiến tôi rất sốc: Khi đưa bọn trẻ đến trường, những
người lớn Nhật Bản, dù là mẹ, là bố hay ông bà đều đi tay không,
trong khi lũ trẻ một mình xách những chiếc túi (ít nhất là 2 hoặc 3
cái) với nhiều kích thước khác nhau như tôi đã kể ở trên. Và đáng
nói hơn, bọn trẻ đi lại rất nhanh nhẹn.
Còn chúng ta thì sao? Có lẽ một phần vì thói quen, một phần vì văn
hóa, tôi xách tất cả các túi, còn Tiantian đi tay không. Một vài ngày
sau, giáo viên của bé đã gặp riêng tôi: “Mẹ Tiantian, Tiantian tự
mình làm mọi thứ ở trường...”. Người Nhật có thói quen chỉ nói vế
đầu của câu, vế sau để bạn tự ngẫm nghĩ. Tôi lập tức nhận ra cô giáo
muốn hỏi về tình hình của nhà Tiantian, và khi biết tôi vẫn còn đang
suy nghĩ, cô giáo nói tiếp: “Ví dụ, tự mang túi xách của mình”. Sau
sự nhắc nhở tế nhị này, tôi để Tiantian tự mang các túi của bé.
3. Liên tục thay trang phục
Trường mầm non của Tiantian có đồng phục riêng. Tiantian mặc nó
đến trường và thay quần áo chơi trong giờ ra chơi. Bé phải cởi giày
và đi đôi giày bệt như giày múa ba lê màu trắng vào. Đến giờ tập thể
dục, bé lại phải thay giày một lần nữa. Ngủ trưa dậy, bọn trẻ cũng
thay quần áo. Thực sự rất phức tạp.
Khi còn học lớp hoa cúc, Tiantian thay quần áo rất chậm và tôi buộc
phải giúp bé một tay. Nhưng tôi sớm nhận ra rằng, tất cả bà mẹ Nhật
chỉ đứng nhìn mà không làm gì cả. Tôi dần dần hiểu ra rằng, việc
thay quần áo cũng có thể giáo dục trẻ cách sống tự lập. Với những gì
được trải qua ở trường, như thay quần áo, gắn sao hàng ngày, treo
khăn tay lên dây, những đứa trẻ mới 2-3 tuổi đã bắt đầu học thói
quen giữ gìn mọi thứ ngăn nắp.
4. Mặc quần soóc trong mùa đông
Dù trời lạnh thế nào thì học sinh ở các trường học Nhật mặc quần
soóc trong mùa đông. Ông bà của Tiantian cảm thấy vô cùng lo lắng
về việc này và bảo tôi phải nói với giáo viên của bé về điều đó, bởi
vì trẻ em Trung Quốc không thể chịu nổi lạnh.
Ngày mới đi học, gần như ngày nào Tiantian cũng ốm. Nhưng khi
tôi nói với những phụ huynh Nhật Bản về điều đó, câu trả lời của họ
khiến tôi ngạc nhiên: “Đúng rồi, lý do chúng tôi đưa con đi học là để
các bé biết thế nào là ốm”.
Nhìn thấy sức khỏe của Tiantian dần ổn định qua mỗi ngày, tôi nhận
ra rằng, chúng ta không nên bao bọc con quá kỹ, kẻo sẽ làm hỏng
con.
5. Trẻ em chưa đầy một tuổi đã tham gia thi đấu và biểu diễn
Những đứa trẻ chưa thôi nôi nhưng đã được đưa đến trường mầm
non, thậm chí còn tham gia tất cả hoạt động chính của trường như thi
đấu thể thao hay biểu diễn văn nghệ. Những em bé chưa đầy tuổi
vẫn vừa khóc vừa bò về phía trước.
6. Con gái cũng chơi bóng đá
Vào lớp mẫu giáo 4 tuổi, trẻ bắt đầu có những bài thể dục nhảy cao
nhảy xa, đến năm cuối bậc mầm non, các bé cũng tham gia thi đấu
bóng đá. Nếu bé không nhảy, bé sẽ chơi bóng. Đa số bé đều chơi
bóng, thậm chí tổ chức những cuộc thi đấu giữa các trường với nhau.
Tiantian từng bị bầm tím khi chơi bóng nhưng qua trò chơi này, bé
trở nên mạnh mẽ và dũng cảm hơn.
Khi mới đến Nhật Bản, khả năng vận động của Tiantian thật xấu hổ.
Lên 3-4 tuổi, trẻ em Nhật thường bắt đầu lớn vọt, trong khi lúc 1-2
tuổi, vẫn còn thấp bé hơn người Trung Quốc. Trong lớp học của
mình, Tiantian khá lớn, nhưng thực sự rất yếu. Trong một lần tham
quan leo núi, Tiantian chỉ dám đi xuống khi có hai bạn Nhật Bản hỗ
trợ bên cạnh. Tuy nhiên, bây giờ Tiantian đã khá hơn rất nhiều. Năm
ngoái, đi thăm Shangrila, trong một môi trường không khí ít oxy, bé
đã đi bộ suốt 4 giờ liền mà không gặp vấn đề gì.
7. Nền giáo dục hỗn hợp
Chúng ta vẫn quen với việc lớp nào học riêng trong phòng của lớp
đó, nhưng ở Nhật Bản thì khác. Trước 9h30 sáng và sau 15h30
chiều, học sinh của tất cả các lớp trong trường chơi cùng nhau. Trên
sân trường, trẻ lớp lớn dắt trẻ lớp bé, trẻ lớp bé đuổi theo trẻ lớp lớn,
tất cả chơi cùng nhau một cách vui vẻ và hòa đồng. Chúng được trải
qua cảm giác có anh chị em, và cảm thấy trưởng thành hơn.
Trong một buổi học chung như thế, một em bé lớp lớn đã nói những
câu khiến các bậc phụ huynh cũng phải bật khóc: “Chúng con rất
hạnh phúc trong buổi học hôm nay, bởi vì những em bé ở lớp dưới
đã thể hiện rất tốt. Đây là buổi học chung cuối cùng của chúng con,
và khi chúng con lên tiểu học, chắc chắn chúng con sẽ rất nhớ những
bạn bè và trường mầm non của mình."
8. Tất cả giáo dục là "mỉm cười" và "cảm ơn"
Ở bậc học mầm non, dường như người Nhật không chú trọng đến
việc phát triển tri thức cho trẻ. Họ không có sách giáo khoa, chỉ có
một cuốn sách ảnh mới mỗi tháng. Trong thời khóa biểu của trường,
không có bất kỳ môn học nào như toán, hội họa hay âm nhạc...
Tiếng Anh lại càng không. Các bé cũng không học bơi. Khi bạn hỏi,
người ta dạy gì trong trường, bạn sẽ không bao giờ đoán ra câu trả
lời: "Chúng tôi dạy trẻ mỉm cười".
Tại Nhật, dù bạn đang ở đâu hay đang nói chuyện với ai, mỉm cười
là điều rất quan trọng. Một cô gái biết mỉm cười là một cô gái xinh
đẹp nhất. Ngoài ra, họ còn dạy trẻ cái gì nữa? Dạy trẻ... cảm ơn. Tuy
nhiên, sau 3 năm, tôi thấy khả năng âm nhạc, hội họa và đọc của
Tiantian phát triển đáng kể, và sự tiến bộ này rõ ràng phải được bắt
nguồn từ một nền giáo dục toàn diện.
9. Số lượng lớn các hoạt động
Tôi không thể đếm được Tiantian đã có bao nhiêu lần đi leo núi, bao
nhiêu lần đi thăm hồ, đã gặp gỡ bao nhiêu động vật hay cây cối.
Ngoài ra, bé còn tham gia làm bánh, tham gia các hoạt động thể
thao, biểu diễn trong các sự kiện của cộng đồng, tổ chức lễ hội, đi
thăm các ngôi đền, tham dự triển lãm... Tôi chỉ có thể nói là rất rất
nhiều.
Nguồn: Vnexpress