TỔ TỰ NHIÊN
Năm học 2014- 2015

GIÁO ÁN CHUYÊN ĐỀ DẠY HỌC THEO PHƯƠNG
PHÁP BÀN TAY NẶN BỘT

TiÕt 30 . SỰ BAY HƠI
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức :
- Mô tả được quá trình chuyển thể trong sự bay hơi của chất lỏng.
- Nêu được phương pháp tìm hiểu sự phụ thuộc của một hiện tượng đồng thời vào nhiều
yếu tố, chẳng hạn qua việc tìm hiểu tốc độ bay hơi.
2. Kỹ năng :
- Nêu được dự đoán về các yếu tố ảnh hưởng đến sự bay hơi và xây dựng được phương
án thí nghiệm đơn giản để kiểm chứng tác dụng của từng yếu tố.
- Vận dụng được kiến thức về bay hơi để giải thích được một số hiện tượng bay hơi
trong thực tế.
3. Thái độ: Tích cực học tập.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
Mỗi nhóm :
+ Một số đĩa sứ, nhựa và inox, có 2 cái đĩa inox nhỏ giống nhau, 1 đĩa to ;
+ 2 lượng chất lỏng bằng nhau ;
+ 1 cốc nước nóng ;
+ Quạt giấy ;
+ Máy sấy tóc ;
+ Ca đong.
III. PHƯƠNG PHÁP
Bàn tay nặn bột.
IV. TỔ CHỨC GIỜ HỌC
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ

HĐGV
HĐHS
Pha 1 : Tình huống xuất phát và câu hỏi nêu vấn đề
- GV vẽ 1 bông hoa lên bảng bằng - HS quan sát hiện tượng.
giẻ lau bảng, đi xuống lớp để cho HS
thấy bông hoa sẽ dần biến mất.
- Hỏi : Bông hoa cô vẽ bằng nước đã
dần biến mất, bằng kiến thức đã học - HS: Nước bay hơi.
ở lớp 4, các em hãy cho biết tại sao
lại có hiện tượng này?
- Yêu cầu HS tìm và ghi vở thực
hành 1 ví dụ về sự bay hơi của chất - Xăng, dầu,...
lỏng không phải là nước.
- Gọi 1 vài HS đọc VD.
- HS đọc.


- Bông hoa cô vừa vẽ hay các vật ướt
như quần áo, bát đĩa ... sau một
khoảng thời gian nào đó sẽ khô. Tùy
từng điều kiện cụ thể mà các vật bị
ướt có thể khô nhanh hay chậm.
Vậy, cần phải làm thế nào để một
vật bị ướt khô nhanh hơn ?

- HS liên hệ với những hoạt động
diễn ra trong cuộc sống hàng ngày
như phơi quần áo, bát đĩa, thóc
lúa ... từ đó ý thức được vấn đề GV
đưa ra là vật trở nên khô khi nước từ

các vật bị ướt bay hơi đi. Muốn khô
nhanh thì phải làm cho nước bay hơi
nhanh.
Pha 2 : Hình thành câu hỏi cho HS
- Yêu cầu HS hoạt động cá nhân ghi - HS hoạt động cá nhân 2’.
ra vở thực hành cách làm cho một
vật ướt khô nhanh hơn trong 2’.
- Yêu cầu HS hoạt động nhóm (9 - HS hoạt động nhóm 3’.
nhóm) thảo luận và ghi vào bảng ( - Phải phơi nắng ;
nhóm cách làm cho một vật ướt khô - Dùng quạt ;
nhanh hơn trong 3’.
- Căng rộng khi phơi ;
- Yêu cầu HS treo kết quả 1 nhóm - Phơi chỗ thoáng ;
lên bảng, đại diện 1 nhóm lên báo - Trải mỏng vật ;
cáo và chia sẻ.
- Xếp đất ruộng lên thành luống
cao ;
- Xếp gạch cao, thoáng ;
- Dùng bàn là ;
- Dùng máy sấy tóc ;
- Hơ nóng trên bếp ;
... ).
- GV nhận xét kết quả của các nhóm,
chốt những cách làm đúng và đánh
số thứ tự.
- Với kết quả ở trên, hãy sắp xếp các - HS hoạt động nhóm 2’.
cách theo từng nhóm có tính chất Đại diện 1 nhóm báo cáo, chia sẻ.
giống nhau (hoạt động nhóm 2’), chỉ
cần ghi số thứ tự. GV mời đại diện 1
nhóm lên báo cáo rồi chia sẻ trước

lớp.
- Các em đã chia ra được 3 nhóm
tính chất khác nhau, em hãy giúp cô
điều khiển lớp thảo luận chỉ ra từng - Nhờ vào các nhóm có tính chất
nhóm đặc trưng cho yếu tố nào ?
khác nhau này, theo các bạn tốc độ
bay hơi phụ thuộc vào những yếu tố
nào? Chúng ta cùng thảo luận nội
dung từng nhóm tính chất.
+ Nhóm tính chất 1 : Có phải khi
nhiệt độ cao thì nước bay hơi nhanh
hơn không ?


+ Nhóm tính chất 2 : Có phải khi
mặt thoáng càng rộng thì nước bay
- GV chốt : các em đã tìm ra được 3 hơi càng nhanh ?
sự phụ thuộc bằng vốn hiểu biết thực + Nhóm tính chất 3 : Có phải khi có
tế : là nhiệt độ, gió, diện tích mặt gió thì nước sẽ bay hơi nhanh hơn ?
thoáng.
Pha 3: Xây dựng giả thuyết và thiết kế phương án thí nghiệm
- Vậy có phải tốc độ bay hơi của - HS đề xuất các phương án thí
chất lỏng phụ thuộc vào nhiệt độ, nghiệm hoạt động nhóm 5’.
gió và diện tích mặt thoáng hay
không, để khẳng định một cách chắc
chắn, các em hãy đề xuất phương án
thí nghiệm có thể làm ngay tại lớp
nhằm trả lời câu hỏi nêu trên.
- Cho HS hoạt động nhóm 5’.
HS hoạt động nhóm 5’ ghi kết quả ra

Đề xuất phương án thí nghiệm trả lời bảng nhóm :
câu hỏi 1.
THÍ NGHIỆM 1
* Mục đích : ...............
* Dụng cụ : ......................
* Các bước tiến hành :
Bước 1 :
- Yêu cầu 3 nhóm treo kết quả trên Bước 2 :
bảng, đại diện 3 nhóm lần lượt báo Bước 3 :
cáo và chia sẻ, phản biện.
......................
HS cần bổ sung thêm Điều kiện thí * Kết luận 1 : ....................
nghiệm vào từng bảng nhóm.
- Như vậy xét một cách tổng quát,
muốn kiểm tra tốc độ bay hơi của
chất lỏng phụ thuộc vào 1 yếu tố ta
phải làm gì ?
(giữ nguyên các yếu tố còn lại, làm
thay đổi yếu tố cần kiểm tra).
- GV tuyên dương nhóm làm tốt, do
thời gian tiết học có hạn, chúng ta
không thể làm cả 3 thí nghiệm, với
những dụng cụ cô đã chuẩn bị, cô
quyết định cho các em làm thí
nghiệm để trả lời câu hỏi 1.
Pha 4: Tiến hành thí nghiệm tìm tòi – nghiên cứu
- Lưu ý TN : Cô đã chuẩn bị hai lượng chất lỏng - HS lắng nghe.
như nhau, cốc nước nóng cô sẽ rót cho từng
nhóm để đảm bảo an toàn, khi cho chất lỏng ra
hai đĩa, các em nhớ dàn đều lượng chất lỏng trên



toàn bộ diện tích đĩa, tắt quạt, đóng cửa... Lưu ý
HS trong khi làm thí nghiệm HS tự ghi kết quả
thí nghiệm vào vở thực hành.
- Yêu cầu các đại diện nhóm nhận dụng cụ, các - Đại diện nhóm nhận
nhóm làm TN trong 3’.
dụng cụ, các nhóm làm
GV giúp đỡ nhóm yếu (nếu cần), quan sát vở
TN trong 3’.
thực hành của HS để nắm bắt các kết quả thí
nghiệm. Gợi ý, hướng dẫn cần thiết để các nhóm
đi đúng hướng, không làm giúp HS.
- YC HS thu dọn khay TN rồi ghi kết quả vào
bảng nhóm.
Pha 5 : Kết luận, hợp thức hóa kiến thức
- GV yêu cầu các nhóm HS báo cáo - Đại diện nhóm báo cáo kết quả thí
kết quả thí nghiệm và chia sẻ.
nghiệm và chia sẻ trước lớp.
- Qua TN các em đã thấy tốc độ bay
hơi phụ thuộc nhiệt độ và đã kết luận
tốc độ bay hơi của chất lỏng phụ
thuộc vào gió, diện tích mặt thoáng.
Hai yếu tố còn lại về nhà các em làm
TN giờ sau báo cáo kết quả.
- GV đưa nội dung tích hợp lên màn chiếu.
- YC HS lấy 1 ví dụ ứng dụng về sự bay hơi trong thực tế.
- Gọi vài HS báo cáo.
- GV chiếu 1 vài hình ảnh ứng dụng về sự bay hơi : làm muối, nền nhà bị
ướt...

- GV đưa ra câu chuyện « Giọt nước tí xíu ».
PHIẾU TỔNG KẾT KIẾN THỨC
1. Sự bay hơi
- Sự bay hơi là hiện tượng chất lỏng hóa thành hơi.
- Mọi chất lỏng đều có thể bay hơi.
2. Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ bay hơi
- Nhiệt độ
- Gió
Dự đoán
- Diện tích mặt thoáng.
3. Bài tập:
Bài 1: Xây dựng phương án và làm thí nghiệm kiểm tra tốc độ bay hơi của chất lỏng phụ
thuộc vào gió, diện tích mặt thoáng.
Bài 2: Tại sao khi bị sét đánh cây cối lại tách dọc thành nhiều phần?
Bài 3: Tìm hiểu lại vòng tuần hoàn của nước đã học ở lớp 4.