TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG
KHOA ĐÔNG PHƯƠNG
-----XW -----


BÁO CÁO
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC


ĐỀ TÀI:

TÌM HIỂU NGHỆ THUẬT TRONG CÁC TÁC
PHẨM CỦA YOSHIMOTO BANANA




吉本ばななの作品の中の芸術についての研究









NGUYỄN THỊ HƯỜNG

BIÊN HÒA, THÁNG 12/2009

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG
KHOA ĐÔNG PHƯƠNG
-----XW -----


BÁO CÁO
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC


ĐỀ TÀI:

TÌM HIỂU NGHỆ THUẬT TRONG CÁC TÁC
PHẨM CỦA YOSHIMOTO BANANA



吉本ばななの作品の中の芸術についての研究






GVHD: TS. LÊ TÂY

CN. ĐỒNG THỊ THU HÀ
SVTH: NGUYỄN THỊ HƯỜNG
MSSV: D05601050
NIÊN KHÓA: 2005-2010









BIÊN HÒA, THÁNG 12/2009

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành khóa luận tốt ngiệp này không chỉ là công sức của riêng bản
thân em, mà em còn được sự giúp đỡ rất nhiều từ gia đình, thầy cô, bạn bè.
Trước hết con xin cảm ơn cha mẹ đã nuôi con khôn lớn, dạy bảo con những
điều hay lẽ phải trong cuộc sống, cho con được học hành, được lớn lên trong
vòng tay ấm áp của mẹ cha. Mặc dù gia đình ở xa, nhưng những lúc khó khăn,
cha mẹ và các anh chị luôn là nhữ
ng người đầu tiên động viên, an ủi, giúp con
vững tin và vượt qua tất cả.
Em xin chân thành cảm ơn thầy, cô hướng dẫn luận văn – Tiến Sĩ Lê Tây,
cô Đồng Thị Thu Hà đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn, giúp đỡ em trong suốt quá
trình làm luận văn. Mặc dù bận rộn, song thầy cô vẫn dành những khoảng thời
gian quý báu chỉ cho em từng lỗi sai, sửa bài một cách nhiệt tình, truyền đạt cho
em những kinh nghiệm quý báu, giúp em h
ọc hỏi được rất nhiều điều từ khóa

luận này.
Em xin chân thành cảm ơn Thầy Hiệu trưởng, quý thầy cô khoa Đông
Phương trường Đại học Lạc Hồng đã tạo điều kiện cho em được học tập và rèn
luyện trong suốt bốn năm Đại học. Các thầy cô không những truyền đạt cho em
những tri thức, mà còn cung cấp cho em những hiểu biết về cuộc s
ống, giúp em
ngày càng hoàn thiện bản thân hơn.
Nhân đây em cũng muốn nói lời cảm ơn tới tất cả các bạn bè đã động viên,
giúp đỡ em trong những năm học Đại học và hoàn thành khóa luận này.
Một lần nữa cho em được nói lời cảm ơn tất cả mọi người. Những tình cảm
của cha mẹ, thầy cô, bạn bè, em nguyện sẽ ghi nhớ trong lòng và sẽ cố gắng tiếp
tụ
c học tốt trên con đường phía trước.
Biên Hòa, tháng 12 năm 2009
Sinh viên Nguyễn Thị Hường


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài...................................................................................................1
2. Lịch sử nghiên cứu đề tài.......................................................................................2
3. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài....................................................................................3
4. Đóng góp của luận văn...........................................................................................3
5. Những dự kiến nghiên cứu tiếp tục về đề tài. ........................................................4
6. Phương pháp và phạm vi nghiên cứu.....................................................................4
7. Kết cấu của đề tài ...................................................................................................4
CHƯƠNG I: CUỘC ĐỜ
I VÀ SỰ NGHIỆP SÁNG TÁC CỦA
YOSHIMOTO BANANA
1.1. Cuộc đời ..............................................................................................................6

1.2. Sự nghiệp sáng tác ..............................................................................................8
1.3. Các tác phẩm đã xuất bản..................................................................................13
CHƯƠNG II: NGHỆ THUẬT TRONG SÁNG TÁC CỦA YOSHIMOTO
BANANA
2.1. Các chủ đề.........................................................................................................19
2.1.1. Bi kịch - cái chết ............................................................................................19
2.1.2. Tình yêu .........................................................................................................28
2.2. Cách xây dựng nhân vật....................................................................................33
2.2.1. Nhân vật đời thường.......................................................................................33
2.2.2. Nhân vật tự sự ................................................................................................36
2.2.3. Nhân vật k
ỳ ảo ...............................................................................................39
2.3. Những đặc trưng nghệ thuật khác .....................................................................42
2.3.1. Không gian nghệ thuật ...................................................................................42

2.3.2. Thời gian nghệ thuật ......................................................................................46
2.3.3. Ngôn ngữ........................................................................................................47
2.3.4. Giọng điệu......................................................................................................52
CHƯƠNG III: MỘT VÀI NHẬN ĐỊNH VỀ CÁC TÁC PHẨM CỦA
YOSHIMOTO BANANA
3.1. Một vài nhận xét về tác phẩm của Yoshimoto Banana.....................................57
3.2. Ý nghĩa nhân văn ..............................................................................................58
3.3. Tác phẩm của Yoshimoto Banana mang tính huyền thọai ...............................63
3.4. Tính chất Manga trong các tác phẩm của Yoshimoto Banana..........................66
3.5. Chất truyền thống và hiện đại trong các tác phẩm củ
a Yoshimoto Banana .....68
3.6. So sánh Murakami Haruki và Yoshimoto Banana............................................72
KẾT LUẬN.............................................................................................................78
TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................................................81
PHỤ LỤC................................................................................................................85

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong những thập niên gần đây, nền kinh tế Nhật Bản phát triển nhanh
chóng, trở thành một cường quốc kinh tế đứng thứ hai sau Mỹ. Từ sự phát triển
kinh tế toàn cầu, nền văn hóa Nhật Bản đã lan truyền rộng khắp các nước. Nhắc
tới Nhật Bản là người ta nhắc tới khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp, đất nước của
xứ hoa anh đào, cũng như nh
ững lễ hội truyền thống đậm sắc dân tộc. Bên cạnh
đó còn phải kể đến văn học Nhật Bản. Văn học Nhật Bản đã góp phần làm phong
phú thêm cho văn học thế giới với những tài năng văn học nổi tiếng. Hai nhà văn
lớn Kawabata Yasunari và Oe Kenzaburo được giải thưởng Nobel văn học. Và
những tài năng lớn khác như Murasaki Shikibu, Akutagawa Ryunosuke,
Mishima Yukio. Trong những năm gần đ
ây, tiếp tục nổi lên các cây viết hiện đại
đã nhanh chóng gây được ấn tượng với các độc giả các nước. Trong đó nổi lên bộ
ba: Murakami Haruki, Murakami Ryu và Yoshimoto Banana. Gần đây cây bút nữ
duy nhất trong bộ ba – Yoshimoto Banana - đồng thời là hiện tượng nổi bật trên
văn đàn Nhật Bản trong vòng 20 năm trở lại đây, một cây bút nữ mà danh tiếng
và sức ảnh hưởng không những ở trong nước mà còn lan rộng tới các nướ
c trên
thế giới. Đã có những tác phẩm dịch ra tiếng Việt và được các bạn trẻ Việt Nam
yêu thích.
Yoshimoto Banana được coi là một nữ tác giả chuyên viết về thế giới nội
tâm, về những con người mà ta bắt gặp đâu đây ngay trong cuộc sống đời thường,
trong thế giới hiện đại. Với những cảm xúc vui, buồn, bi ai cùng với lối nói giản
dị, gần gũi trong cuộc s

ống hiện tại, Yoshimoto Banana đã góp phần làm nên sự
khởi sắc mới của văn học Nhật Bản hiện đại, đồng thời cũng góp phần làm thay
đổi bộ mặt văn học hiện đại Nhật Bản. Vậy thì những sáng tác của cô có sự khác
biệt gì với các nhà văn khác? Các tác phẩm của cô có gì đặc sắc? Đó cũng là lý
do khiến tôi chọn đề tài: “Tìm hiểu nghệ thuật trong các tác phẩ
m của Yoshimoto
Banana” làm khóa luận tốt nghiệp của mình.
Là một người vốn yêu thích văn học, trong đó có văn học Nhật Bản, tôi hy
vọng rằng luận văn của mình sẽ là một trong những công trình nghiên cứu
2

nghiêm túc về hiện tượng Banana ở Việt Nam. Người viết sẽ cố gắng góp phần
bé nhỏ của mình làm chiếc cầu nối phổ biến các tác phẩm của Yoshimoto Banana
với bạn đọc Việt Nam. Hy vọng công trình nghiên cứu này sẽ đến tay các bạn
đọc yêu thích Yoshimoto Banana và có thể trở thành tài liệu tham khảo cho sinh
viên ngành Nhật Bản học các khóa sau.
2. Lịch sử nghiên cứu đề tài
Nền văn học Nhật Bản là một nề
n văn học lớn, có nhiều đóng góp cho kho
tàng văn học nhân loại. Do vậy mà từ lâu, văn học Nhật Bản đã được nhiều nước
nghiên cứu và học tập. Tiêu biểu như một số tựa sách nổi tiếng như “Dawn to the
West: Japannese Literature in the Modern Era” của tác giả Donald Keen, công
trình (Henry Holt and com. New York, 1984, New York in Cotemporary
Japannese Culture – A reading của Murakami Haruki, Yoshimoto Banana,
Yoshimoto Takaaki and Karatani Kojin “of Murakami Fuminobu” (Routledge,
the USA and Canada, 2005)… Ở Việt Nam kể từ thập niên 1990 nhiều công trình
nghiên cứu, và những bài viết về văn h
ọc Nhật Bản lần lượt ra đời như “Văn học
Nhật Bản từ khởi thủy đến 1986”, “Nhật Bản trong chiếc gương soi”, “Thơ ca
Nhật Bản” của tác giả Nhật Chiêu, nhưng tiếc rằng trong các công trình của

Yoshimoto Banana không được đề cập đến.
Ngoài ra cũng có một lượng lớn các bài bình luận về tác giả - tác phẩm và
các lời tựa tác phẩm được
đăng tải trên các tạp chí văn học nước ngoài, văn học
nghệ thuật và các Website. Các tựa sách của Murakami Haruki và Yoshomoto
Banana trong những năm gần đây đã xuất hiện trên thị trường sách ở Việt Nam,
gây sự chú ý, quan tâm của nhiều độc giả. Và cái tên Yoshimoto Banana đã tạo
được những ấn tượng và danh tiếng nhất định. Tuy nhiên trên thực tế đây là một
cái tên khá mới mẻ với đa số độc giả Vi
ệt Nam. Những công trình nghiên cứu về
các tác phẩm của Yoshimoto Banana vẫn còn hết sức khiêm tốn. Có những lời
nhận xét, đánh giá về các tác phẩm của cô như: Tạp chí người đưa tin Unesco
12/1990, những lời bình của Hoàng Lan, Lương Việt Dzũng… Hiện nay cô đã có
tới 12 tiểu thuyết, 7 tập tiểu luận với 6 triệu bản in được dịch ra nhiều thứ tiếng
trên thế giới. Ở Việt Nam, nhờ vào các ho
ạt động chuyển nhượng bản quyền tích
3

cực của công ty văn hóa và truyền thông Nhã Nam, một số tác phẩm của cô được
dịch ra tiếng Việt, tiêu biểu như: “Kitchen”, “N.P”, “ Vĩnh biệt Tugumi”,
“ Amrita”. Ngoài ra cũng có khá nhiều bài nghiên cứu ngắn của các nhà nghiên
cứu người Việt cũng như những lời nhận xét, những bài dịch được đưa lên báo và
trên mạng Internet. Chỉ qua một vài tiểu thuyết, truyện ngắn tiêu biểu cũng đủ để
bạn đọc Việt Nam cảm thấy ấn tượng và bị thuyết phục bởi “ Bananamia” – hiện
tượng Banana của văn hóa và văn học hiện đại Nhật Bản. Hiện nay các tác phẩm
của Yoshimoto Banana dần thu hút sự quan tâm tìm hiểu, nghiên cứu của nhiều
người.
Chính vì vậy, tôi muốn nghiên cứu những nét độc đáo riêng biệt về nghệ
thuật trong các sáng tác của cô, với mong muốn hiểu rõ hơn về nữ
tác giả này,

đặc biệt là những đặc trưng nghệ thuật nổi bật thông qua một số tác phẩm văn
học làm nên tên tuổi của cô.
3. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài
Văn học luôn mang tinh thần thời đại, do vậy tìm hiểu về văn học Nhật Bản
cũng như là tìm hiểu về con người và xã hội Nhật Bản. Văn học Nhật Bản hiện
đại th
ể hiện những con người trong đời sống đương đại. Và xã hội Nhật Bản hiện
đại cũng tác động rất nhiều đến các tác phẩm văn học hiện đại. Ở đó không chỉ
chứa đựng cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, mà còn chứa đựng đời sống tinh thần
của mỗi con người. Những sáng tác của Yoshimoto Banana đã nhận được những
giải thưởng lớn trong lĩnh v
ực văn học Nhật Bản, do vậy việc tìm hiểu nghệ thuật
thông qua những tác phẩm của nhà văn mang ý nghĩa khoa học rất lớn để hiểu
được văn học hiện đại Nhật Bản.
Hơn nữa mỗi sáng tác của Yoshomoto Banana mang lại cho người đọc nhận
thức đổi mới về những điều đã quá quen thuộc đó là gia đình, tình yêu, tình bạn,
tình cảm giữ
a con người với con người. Với luận văn này tôi hy vọng sẽ có một
cách tiếp cận mới về văn học hiện đại Nhật Bản.
4. Đóng góp của luận văn
4

Nghiên cứu về nghệ thuật trong các tác phẩm của Yoshimoto Banana,
nghiên cứu về những nét độc đáo, riêng biệt trong các sáng tác của cô, để có thể
hiểu được sự phản ánh tâm lý xã hội, phản ánh cuộc sống của những con người
trẻ tuổi trong cuộc sống hiện đại; đồng thời giới thiệu đến bạn đọc Việt Nam một
tác giả lớn, một cây bút trẻ tuổi, một tài năng v
ăn học đã góp phần làm đổi mới
cho nền văn học hiện đại Nhật Bản. Danh tiếng và sức ảnh hưởng của cô đã vượt
ra ngoài nước Nhật để vươn lên tầm thế giới, được phổ biến rộng rãi ở nhiều

nước Châu Á như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Việt Nam…
5. Những dự kiến nghiên cứu tiếp tục về đề tài
Từ việc nghiên c
ứu nghệ thuật qua những sáng tác của Yoshimoto Banana,
người viết nếu có điều kiện sẽ cố gắng tìm hiểu về các tác giả khác như Haruki
Murakami, Ryu Murakami, Yamada Amy… để có thể có được một cái nhìn khái
quát và chính xác hơn về diện mạo văn học hiện đại Nhật Bản.
6. Phương pháp và phạm vi nghiên cứu
Về phương pháp nghiên cứu, người viết sử dụng phương pháp phân tích,
tổng hợp, so sánh, quy nạp, diễn dị
ch để trình bày một cách có hệ thống các vấn
đề mà khóa luận đã đặt ra. Hai phương pháp được người viết chú ý là phương
pháp so sánh và phương pháp phân tích.
Người viết sẽ sử dụng nhiều nguồn tư liệu khác nhau. Đó là các nguồn tư
liệu từ sách báo, các tạp chí nghiên cứu khoa học, các tác phẩm của Yoshimoto
Banana, cũng như những tư liệu trên Internet để tiến hành việc nghiên cứu.
Phạm vi nghiên cứu là tìm hiểu nghệ thuậ
t được thể hiện qua các tác phẩm
của Yoshimoto Banana.
7. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm có 3 chương:
Chương 1: Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của Yoshimoto Banana.
Đây là chương giới thiệu về thân thế, sự nghiệp sáng tác, tóm tắt nội dung
một số tác phẩm của Yoshimoto Banana.
5

Chương 2: Nghệ thuật trong sáng tác của Yoshimoto Banana
Đây là chương tập trung làm nổi bật nghệ thuật trong các tác phẩm của
Yoshimoto Banana từ các khía cạnh như: chủ đề, cách xây dựng nhân vật, ngôn
ngữ, giọng điệu...

Chương 3: Một vài nhận định về các tác phẩm của Yoshimoto Banana
Đây là chương đưa ra những nhận xét của các nhà phê bình, tạp chí, độc giả
về các tác phẩm của Yoshimoto Bannana; so sánh Banana với tác giả Murakami
Haruki.











6

CHƯƠNG I
CUỘC ĐỜI VÀ SỰ NGHIỆP SÁNG TÁC CỦA
YOSHIMOTO BANANA.
1.1 Cuộc đời
Nữ tác giả Yoshimoto Banana (吉本ばなな) tên thật là Mahoko Yoshimoto
(
本名：吉本真秀子),
sinh ngày 24/07/1964 tại Tokyo trong một gia đình trí thức
danh tiếng có truyền thống văn nghệ. Cô sinh ra trong một gia đình theo phái tả,
gia đình cô là một gia đình tự do nên cô được hưởng cuộc sống “thoáng” hơn rất
nhiều thanh niên cùng lứa tuổi. Cha cô – Yoshimoto Takaai (
吉本隆明)
hay

Yoshimoto Ryumei, là thi sĩ, triết gia, nhà lí luận, phê bình văn học có thế lực,
nổi tiếng và có ảnh hưởng lớn tới xã hội Nhật Bản những năm sáu mươi. Chị gái
cô – Haruno Yoiko (
ハルノ宵子)
là họa sĩ vẽ tranh, họa sĩ phim hoạt hình nổi
tiếng cũng được rất nhiều người biết đến. Từ bé, Banana đã được tiếp xúc với
nhiều sách báo khác nhau bởi ảnh hưởng của bố mình. Có lẽ chính vì vậy mà cô
sớm được tiếp thu nền giáo dục vững chắc qua việc đọc sách, xác định được
những nhận thức độc lập. Gia đình chính là nguồn mạch đầu tiên kh
ơi dậy trong
cô nguồn cảm hứng sáng tác.
Khi còn nhỏ, về thị lực Banana bị yếu mắt trái, qua trị liệu cô phải nhìn chủ
yếu bằng mắt phải. Cũng có thời kỳ Banana bị rơi vào tình trạng mắt hầu như
không nhìn rõ. Những trải nghiệm trong thời gian này cũng ảnh hưởng đến tác
phẩm của cô sau này.
Ý hướng trở thành nhà văn đã đến với Yoshimoto Banana từ rất sớ
m, ngay
từ khi còn bé, khoảng 5 tuổi cô đã viết văn. Cũng có thời kỳ cô muốn trở thành
người vẽ tranh do chịu ảnh hưởng bởi người chị là nhà họa sĩ Haruno, thế nhưng
cô nghĩ rằng chắc là không thể thắng nổi chị mình - người vẽ tranh rất giỏi. Cô đã
tìm lĩnh vực riêng cho mình, và cô bắt đầu viết văn. Cô cảm thấy việc trở thành
nhà văn giống như
là định mệnh của mình, như là một đặc ân mà trời ban cho cô.
Banana tốt nghiệp ngành văn, khoa nghệ thuật tại trường Đại học Nihon
năm cô 22 tuổi, nhưng sự nghiệp văn chương của cô chỉ thực sự bắt đầu từ năm
7

kế đó. Tại nơi đây cô đã lấy bút danh là “Banana” (nghĩa gốc trong tiếng Anh là
chuối), một cái tên mà theo cô là rất “chúa” và “lưỡng tính”. Với cái tên đầy hấp
dẫn và thú vị này, đã bước đầu tạo được ấn tượng tốt đối với độc giả. Đồng thời

qua đó cũng hé mở cho chúng ta thấy một con người khá táo bạo và đầy cá tính.
Cũng có lúc cô giải thích việc cô lấy bút danh ấy đơn giản là vì cô thích hoa
chuối. Đối với người nước ngoài họ cũng thích cái bút danh này của cô, vì cái tên
ấy gợi cho họ cảm giác gần gũi và thân mật.
Sau khi tốt nghiệp Đại học, Yoshimoto Banana đã làm bồi bàn tại một nhà
hàng trong câu lạc bộ đánh golf, kiếm được khoảng 480 đô la một tháng. Cô chỉ
có thể lén lút viết tiểu thuyết của mình trong thời gian làm việc trên những chiếc
bàn trong quán cà phê. Trong những ngày tháng uể oải và nhàm chán ấy (theo lời
kể củ
a Banana) cô đã hoàn thành tác phẩm đầu tay “Kitchen” (Nhà bếp) –1987
và ngay lập tức trở nên nổi tiếng.
Bắt đầu sự nghiệp văn chương ở tuổi 23, Yoshimoto Banana đã tự nói lên
tiếng nói của chính thế hệ mình chứ không phải hồi tưởng, hoài niệm về thời
thanh xuân. Cái nhìn có thể có mặt hạn chế, chưa sâu nhưng lại mang vẻ tự nhiên,
vô tư, dễ gần gũi, thiết thực và nhận đượ
c sự đồng cảm nơi độc giả trẻ tuổi. Cho
nên tác phẩm của cô nhanh chóng được độc giả các nước đón nhận.
Ngoài việc gắn liền với văn chương, Yoshimoto Banana cũng có sở thích
khác là phim và âm nhạc. Khi nói tới nhà văn thường thì người ta nghĩ đến một
khung cảnh đầy ấn tượng đó là sự im lặng trong một biệt thự yên tĩnh, nơi không
gian dành riêng cho việc sáng tác, thế nhưng Yoshimoto Banana lạ
i khác, cô có
sự quan tâm, say mê âm nhạc đến mức vừa nghe nhạc, vừa viết tiểu thuyết. Điều
đó càng chứng tỏ cá tính độc đáo của cô.
Mặc dù đã nổi tiếng như thế, cô vẫn tỏ ra là một con người có tính chất bí
ẩn vượt ra ngoài tự nhiên. Một người phụ nữ trầm tĩnh, kín đáo, ăn mặc giản dị, ít
trang điểm, luôn lúng túng khi nói về mình, ít ai ngờ rằng cô lạ
i là cây viết nổi
tiếng trong số các nhà văn đương đại Nhật Bản đáng chú ý nhất. Một cây bút nữ
tinh tế, táo bạo luôn mơ ước đoạt giải Nobel văn học. Yoshimoto Banana thậm

8

chí còn được so sánh ngầm với Kawabata Yasunari, bậc tiền bối đã từng đoạt giải
Nobel văn học.
Khác với sự nghiệp văn chương thành công rực rỡ của mình, hiện tại
Yoshimoto Banana đang sống một cuộc sống khá bình dị ở Tokyo với chồng và
một con trai nhỏ (sinh năm 2003). Cô rấi ít tiết lộ về đời sống riêng tư của mình,
thường khi xuất hiện trước công chúng, cô hay tậ
p trung nói về “những đứa con
tinh thần” của mình.
Là một nhà văn trẻ, khá năng động và linh hoạt, Banana đã chủ trì một
Website riêng của mình để thường xuyên trao đổi thông tin về tác phẩm, cũng
như trả lời các câu hỏi của độc giả. Đồng thời cô còn chủ trì một tờ báo điện tử
on - line cho độc giả nói tiếng Anh. Cô còn chấp nhận cho đăng tải các tác phẩm
của mình trên cả các t
ạp chí thời trang và làm đẹp nhằm phổ biến rộng rãi tác
phẩm đến với bạn đọc. Do vậy mà độc giả có thể truy cập vào các trang Web để
đọc và tìm kiếm các thông tin về tác phẩm của cô. Như thế không chỉ độc giả
trong nước mà các độc giả nước ngoài cũng có thể thường xuyên truy cập. Cũng
có những nhận định cho rằng cô muốn đại chúng hóa tác phẩm như nhạc Pop,
truyện tranh, thời trang. Cô viế
t mỗi ngày ít nhất khoảng một tiếng rưỡi trên máy
vi tính. Như vậy sáng tác văn chương nghệ thuật chính là mạch sống, là công
việc chính của cô.
Ngày nay danh tiếng của cô càng được lan rộng, được độc giả trẻ tuổi say
mê, ngợi ca và sách của cô cũng được bán chạy trên khắp các thị trường sách thế
giới.
1.2. Sự nghiệp sáng tác
Yoshimoto Banana viết nhiều tác phẩm, nổi tiếng với các thể loại tiểu
thuy

ết, truyện ngắn, truyện vừa. Cô viết văn từ rất sớm, từ lúc 5 tuổi, nhưng sự
nghiệp văn chương của cô chỉ thực sự bắt đầu với tác phẩm đầu tay mang tên
“Kitchen” (tựa tiếng Việt là “Nhà bếp”) ra đời vào năm 1987. Tác phẩm đã làm
nên tên tuổi của cô trong giới văn học hiện đại Nhật Bản. “Kitchen”– một câu
chuyện về
tình cảm của con người xoay quanh việc tìm kiếm sự yên bình, tình
yêu, tình bạn và một gia đình của một cô gái trẻ, với vẻ đẹp riêng hiếm có, vừa
9

quẩn quanh lại vừa mênh mang, đã mang tên tuổi Yoshimoto Banana đến khắp
thế giới. “Kitchen” là câu chuyện xúc động về tình cảm gia đình, về tình bạn lớn
dần thành tình yêu, và điều quan trọng hơn nữa đó là cảm giác được nương tựa,
che chở và sưởi ấm giữa những con người cô độc khi lâm vào cảnh bi kịch trước
cái chết của người thân. Chuyện kể về một cô gái yêu bếp hơn h
ết thảy mọi thứ.
Đang chìm đắm trong sự lẻ loi, tuyệt vọng sau cái chết của bà, Sakurai Mikage
được một chàng trai không quen biết là Yuichi Tanabe mời về sống cùng hai mẹ
con cậu trong ngôi nhà ấm cúng tràn đầy hạnh phúc mà người mẹ lại chính là
người cha cải giới thành. Căn bếp xinh xắn gọn ghẽ, thái độ thân thiện, cởi mở
của người mẹ và sự trầm tĩnh dịu dàng của người con trai đã giúp Mikage cảm
thấy vui lên, bóng tối của sự cô đơn dần xua tan. Thế nhưng, cuộc sống bình yên
kéo dài không lâu, tai nạn bất ngờ đã cướp đi người mẹ của Yuichi. Một lần nữa,
hai con người trẻ tuổi lại lâm vào cảnh cô đơn. Trong nỗi đau mất mát, Sakurai
và Yuichi nhận ra rằng họ cần có nhau để đi tiếp con đường đời quá cô độc và
nhiều bất trắc. Nhưng liệu rằng tình yêu của h
ọ sẽ ra sao, đó là một cái kết mở để
người đọc phỏng đoán và suy tưởng. Một câu chuyện đơn giản nhưng đầy hấp
dẫn thú vị làm lôi kéo bao người đọc. Cũng nằm trong “Kitchen” – truyện ngắn
“Bóng trăng” là một câu chuyện xúc động kể về Satsuki hoàn toàn suy sụp sau
cái chết của người bạn trai tên Hitoshi và chỉ biết tìm cách quên đi nỗi buồn trong

việc chạy bộ. Trong m
ột buổi sáng tại chiếc cầu kỷ niệm, cô bất ngờ gặp cô gái
kỳ lạ tên Urara. Urara nói với cô một điều hết sức đặc biệt mà cô sẽ nhìn thấy. Và
rồi điều đặc biệt ấy đã đến với cô, giúp cô trở nên vững vàng và can đảm đối mặt
với đường đời. Bên cạnh sự đau buồn của Satsuki còn là sự đau buồn của Hiiragi,
em trai Hitoshi khi cậ
u ta mất đi cùng lúc cả anh trai và cô bạn gái trong một tai
nạn thảm khốc. Khác với Satsuki tìm sự thanh thản qua việc chạy bộ, Hiiragi lại
tìm thấy sự thanh thản khi mặc đồng phục của cô bạn gái. Hai con người đau khổ
cùng nhau vượt qua những ngày tháng trước mắt.
Có thể nói sự “hóa thân” của Yoshimoto Banana đã bắt đầu từ “Kitchen”.
Ngay sau khi “Kitchen” ra đời, tác phẩm đã trở thành một hiện tượng lớn vớ
i hơn
2,5 triệu bản sách được tiêu thụ, và đã tái bản trên sáu mươi lần tại Nhật Bản.
Báo chí gọi hiện tượng này là “Bananamia” (Hội chứng Banana). Đây không đơn
10

giản là danh xưng dành cho loại văn chương thành công mang tính chất thương
mại mà còn mang một chiều sâu ý tưởng đầy ý nghĩa. Điều gì đã giúp cô thành
công và chinh phục được nhiều độc giả đến vậy? Trước hết là ở bút danh hết sức
độc đáo và mới lạ - “Banana”. Trên thị trường sách nước ngoài thì đó quả là một
cái tên đặc biệt và dễ nhớ. Hơn nữa tác phẩm ra đời trong thời đại công nghệ

thông tin, cho nên các phương tiện phục vụ cho việc xuất bản, dịch thuật cũng
thuận tiện hơn. Các ấn bản bằng tiếng Anh, tiếng Ý… ra đời đem đến cho độc giả
Phương Tây một cách tiếp cận mới về nữ văn sĩ Nhật Bản. Banana không chỉ là
gương mặt nổi bật của Nhật Bản mà còn là đại diện cho cả Châu Á. Cũng chính
nhờ vậ
y mà sáng tác của Yoshimoto đã mở ra cánh cửa tâm hồn Nhật Bản đến
với thế giới bên ngoài qua một lăng kính mới. “Kitchen” đã giúp Yoshimoto

Banana đạt các giải thưởng văn học lớn như giải Kaien lần thứ VI cho các tác giả
trẻ trong lĩnh vực tiểu thuyết, giải Umitsubame năm 1987 cho tác phẩm đầu tay,
giải Izumi Kyoka lần thứ 16 vào năm 1988, giải thưởng tôn vinh nghệ sĩ mới
xuất sắc lầ
n thứ 39 do Bộ giáo dục Nhật trao tặng. Tại giải thưởng Kaien lần thứ
VI, dưới góc nhìn của giám khảo Tomioka Taeko thì đây thực sự là một tác
phẩm đã bất chấp sự giáo dưỡng của văn học truyền thống, miêu tả một cách
phóng khoáng những cảm giác và tư tưởng cá nhân con người. Dưới góc độ của
quan niệm văn chương từ trước đến nay thì độc giả có thể cảm nh
ận được đó là
một thứ văn chương mới mẻ không nằm trong khuôn khổ của văn học cũ.
Ngoài việc in ấn, tác phẩm còn được chuyển thể thành phim truyền hình lần
đầu tiên ở Nhật Bản, và lần thứ hai tại Hongkong do đạo diễn Hongkong Yimho
thực hiện. Năm 1993, tại hội nghị thượng đỉnh G7, Bộ Ngoại giao Nhật Bản đã
tặng các bản sách Kitchen cho các đoàn đạ
i biểu người nước ngoài. Năm 1991
“Kitchen” được xuất bản tại Ý, sau đó còn được xuất bản trên 20 quốc gia khác.
Như vậy với tác phẩm đầu tay, vị trí và tên tuổi của Yoshimoto Banana đã được
khẳng định.
Không chỉ dừng lại ở đó, Yoshimoto Banana vẫn tiếp tục khẳng định tên
tuổi của mình qua một loạt các tác phẩm khác như: N.P, Thằn lằn, Vĩnh biệt
Tugumi, Amrita…
11

Tháng 3 năm 1989, “Vĩnh biệt Tugumi” nhận được giải thưởng văn học
Yamamoto Shogoro lần thứ 2, sau đó cũng được dựng thành phim năm 1990.
Câu chuyện trong phim giống như nguyên tác, nhưng thêm chi tiết là nhân vật
Tugumi còn gắn thêm râu giả và đi bộ trên phố, làm cho tính cách táo bạo của
nhân vật đầy hài hước và mạnh mẽ. “Vĩnh biệt Tugumi” là một câu chuyện nhẹ
nhàng, đầy suy tư, là những hồi ức của Shirakawa Maria về

mùa hè cuối cùng tại
vùng quê ven biển, nơi cô đã gắn bó và trải qua thời thơ ấu với những người thân,
bạn bè, trong đó có Tugumi – cô em họ táo bạo và ngỗ ngược. Thế nhưng cũng
chính Tugumi giúp Maria cảm nhận được vẻ đẹp diệu kỳ của tình yêu và sự sống.
Tugumi là một cô gái khá đặc biệt, ngay từ khi sinh ra đã có vẻ yếu ớt và có nguy
cơ đoản mệnh. Vì thế cô sống trong tâm trạng thấ
p thỏm, lo sợ về cái chết kề bên.
Mặc dù được sự nâng niu của cả gia đình, song cô vẫn tỏ ra là một cô bé ngang
ngược, tính tình thất thường. Tugumi thường có ý nghĩ kỳ lạ, luôn hành động
theo ý mình một cách bất ngờ, tinh quái. Ẩn sâu bên trong con người Tugumi lại
là một khát vọng sống mãnh liệt vượt lên trên cả bệnh tật. Cuối cùng Maria trở
lại Tokyo, Tugumi thoát khỏi cơn bệnh nguy kịch. Câu chuyện khép lại khi các
nhân vật bước sang ng
ưỡng cửa khác của cuộc đời, nhưng ấn tượng về một
Tugumi vẫn còn đọng lại. Với lời văn tươi mới, câu chuyện đã lôi cuốn người
đọc vào thế giới của tuổi hoa niên về một mùa hè đầy ấn tượng và đẹp đẽ.
Tiếp đó năm 1993, Yoshimoto Banana nhận giải Scanno về văn học tại Ý
cho tác phẩm “N.P”. “N.P” là tên một bản nhạc x
ưa, rồi thành tên tập truyện của
cố nhà văn Takase Sarao - tập truyện đã kết nối các nhân vật chính trong những
mối liên hệ kỳ lạ. Họ là ba chị em cùng cha khác mẹ nhà Takase: Saki, Otohiko,
Sui và Kazami - bạn gái của Shoji, một dịch giả đã tự tử khi đang dịch tập truyện
của Takase Sarao. Từ câu chuyện số 98, từ những cuộc gặp gỡ vô tình, những
giấc mơ và cả linh cảm, Kazami trở thành b
ạn thân của chị em nhà Takase và dần
phát hiện ra bí mật về Sui, cô em út cùng cha khác mẹ của Saki và Otohiko, đồng
thời là người tình của cha mình - nhà văn Takase, rồi sau đó là người tình của
anh mình - Otohiko. Từ đó các nhân vật trong “N.P” luôn sống trong nỗi ám ảnh
của sự giằng xé, ân hận. Nhưng nhờ Kazami lời nguyền của câu chuyện 98 được
hóa giải, ánh sáng của sự sống được mở ra. Kết thúc chuyện mở ra con đường

12

khác cho các nhân vật: Sui không tìm đến cái chết mà có một tình yêu mới,
Otohiko cũng tìm được tình yêu đích thực. Tác phẩm nói đến tình yêu cùng huyết
thống, nhưng không gây cảm giác ghê sợ mà chứa đựng niềm cảm thông sâu sắc.
Năm1994 cuốn tiểu thuyết dài đầu tiên của cô “Nước thánh” – (Amrita) đạt
giải thưởng Murasaki – Shikibu lần thứ V, giải thưởng này được đặt theo tên tác
giả của “Câu chuyện sự thật” – “Story of Genji”. “Amrita” là cuốn tiể
u thuyết dài
nhất của Banana, cho dù nó không được chia thành chương hồi, nhưng đây có lẽ
là chủ ý của cô. Toàn bộ cuốn sách miêu tả chi tiết hành trình của Sakumi và
những người giúp đỡ cô trong suốt khoảng thời gian đó. Bản thân Sakumi bị ngã
chấn thương sọ não, phải phẫu thuật và rối loạn trí nhớ, em trai cô có khả năng
đặc biệt đoán trước những chuyện sẽ xảy ra, người mẹ trải qua hai đờ
i chồng và
đang có người tình mới. Sakumi xuất hiện trong một trạng thái uể oải ngay từ
trang sách đầu tiên. Công việc của cô hết sức bình thường: nhân viên phục vụ
trong quán ăn, nhân viên của hiệu sách. Câu chuyện được tiếp tục với một người
mẹ sẵn sàng bỏ bẵng con cái để đi theo tiếng gọi của tình yêu, đứa em trai thì
đang quay cuồng trong đầu với những dự báo chẳng lành, một chàng nhà vă
n trẻ
cứ vùi đầu trên những chuyến đi vô định, một người phụ nữ hát ru cho những
linh hồn trên biển… Mỗi nhân vật hiện diện đều mang một cảm xúc riêng, có
một vẻ khác biệt giúp người ta dễ nhớ. Cuốn tiểu thuyết dài đầu tiên của Banana
ngập tràn những dòng ý thức đi qua nỗi đau, qua bóng tối, qua giấc mơ dẫn đến
một cái đích sáng ngời của cuộ
c sống.
Tháng 10 năm 2000, “Furin to Nanbei” được giải văn học Bunkamura Duet
Magot lần thứ 10. Nữ tác giả này còn phát biểu rằng tham vọng lớn nhất của
mình là đoạt giải Nobel văn học.

Các tác phẩm của Yoshimoto Banana thường là bi kịch về sự đổ vỡ, trắc trở
và cái chết, nhưng ẩn chứa trong đó vẫn là niềm lạc quan, hy vọng về tình bạn,
ước mơ, tình anh em, gia đình. Các độc giả
trẻ tuổi say mê và hết lời ca ngợi
những tác phẩm của cô. Họ tìm thấy ở đó những khung cảnh quen thuộc và
những nỗi ưu tư, trăn trở của chính mình qua từng số phận, mảnh đời của nhân
vật. Nhân vật trong tác phẩm của Banana phần lớn là các nhân vật nữ, họ đều
13

phải gánh chịu “những vết thương tinh thần” không thể nguôi ngoai. Song ẩn
chứa trong mỗi số phận của nhân vật là tiếng nói đồng cảm mà Banana dành cho
nhân vật của mình. Mô típ thường gặp trong truyện của Banana đó là nhân vật
nào đó phải sống trong bóng tối của sự cô độc thì sau đó sẽ có người khác xuất
hiện giúp họ vượt qua bóng tối ấy, hoặc chính bản thân nhân vật tự mình vươn
lên bằ
ng nghị lực của bản thân để bước ra ngoài ánh sáng. Cuối các câu chuyện
các nhân vật đều được chữa lành bằng “liều thuốc tinh thần”. Banana còn thừa
nhận mình ngưỡng mộ và thường tìm cảm hứng từ các tác phẩm không thuộc thể
loại kinh dị của nhà văn Mỹ Stephen King. Yoshimoto Banana ngưỡng mộ sự
nhất quán gìn giữ nhân tính trong các tác phẩm của Stephen King. Trên những tờ
báo lớn và các mục điểm sách của các nhà xuấ
t bản Mỹ, Châu Âu… cũng có
những lời khen ngợi dành cho Yoshimoto Banana. Các tác phẩm của Banana
không những được độc giả trong nước mến mộ mà còn được sự công nhận, đánh
giá cao từ phía độc giả nước ngoài. Có thể nói tên tuổi nữ văn sĩ xứ sở hoa anh
đào này đã được hâm mộ ở mức độ toàn cầu.
Hiện nay, cô có tới 12 tiểu thuyết, 7 tập tiểu luận với 6 triệu bản in
được
dịch ra hơn 20 tiếng, xuất bản ở Anh, Pháp, Mỹ, Hà Lan, Tây Ban Nha, Đan
Mạch, Ý, Hy Lạp, Nga, Brazil, Trung Quốc, Đài Loan, Hongkong, Việt Nam…

Đặc biệt là ở Ý, 15 đầu sách của Banana đã được phát hành, trung bình mỗi năm
một cuốn, mỗi cuốn tiêu thụ khoảng 300000 - 4000000 bản. Với số lượng sách
lớn được xuất bản tại Ý, cô đã đạt giải thưởng văn học Italy, gồm cả giải
Fendissime danh tiếng. Trong danh sách “
Những người Nhật bản đương đại”
được sắp xếp theo mức độ nổi tiếng và phổ biến ở Ý, Yoshimoto Banana xếp thứ
hai, ngay sau cầu thủ Nakata Hidetoshi.
1.3. Các tác phẩm đã xuất bản

14


STT TIẾNG NHẬT TIẾNG ANH TIẾNG VIỆT
1
Muunraito Shadou (
ムー
ンライト・シャド
),
Nxb.Asahi tái bản (朝日出
版社
),
2003


Moonlight
Shadow
Bóng trăng
2
Kitchin (
キッチン

),
Nxb.

Fukutake Shoten
(
福
武書店
),
1988
Kitchen, Megan
Backus, First US
edition, Grove
Press, New York,
1993
Kitchen, Lương
Việt Dzũng dịch,
Nxb.Hội Nhà Văn -
Cty Nhã Nam, Hà
Nội, 2006
3
Utakata/Sankuchuari (
うた
かた サンクチュアリ
)
Nxb.Fukutakeshote
(
福武
書店
),
1989


Sanctuary
Phù du/nơi tôn
nghiêm
4
Kanashii yokan (
哀しい予
感
), Nxb.Kadokawa
Shoten (角川書店
),
1988

Dự cảm
buồn
5
Tugumi (
つぐみ
),
Nxb.Chuo kouronsha ( 中
央公論社
),
1989
Goodbuy
Tsugumi, Michael
Emmerich, Grove
Press, 2002
Vĩnh biệt Tugumi,
Vũ Hoa dịch,
Nxb.Đà Nẵng - Cty

Nhã Nam, Hà Nội,
2007
15

6
Shirakawa yofune (
白河夜
船
) Nxb.Fukutake Shoten
(福武書店
),
1989


Asleep, Michael
Emmerich, First
US edition,
Grove Press
Ngủ mơ
7 N.P, Nxb.Kadokawa
Shoten
(
角川書店
),
1990
N.P, Ann Sherif,
First US edition,
Grove Press,
New York, 1994
N.P, Lương Việt

Dzũng dịch,
Nxb.Đà Nẵng - Cty
Nhã Nam, Hà Nội,
2006
8
Tokage (
とかげ
),
Nxb.Shinchosha (新潮社
),
1993
Lizard, Megan
Backus, First US
edition, Grove
Press, New York,
1995
Thằn lằn, Nguyễn
Phương Chi,
Nxb.Văn học - Cty
Nhã Nam, Hà Nội,
2008
9
Amurita (
アムリタ
)
Nxb.Fukutake Shoten ( 福
武書店
),
1994
Amrita, Russell

F. Wasden,
Grove Press,
1997
Amrita, Trần Quang
Huy, Nxb.Hội Nhà
Văn-Cty Nhã Nam,
Hà Nội, 2008
10 Marika no nagai yoru/ bari
mu nikki (
マリカの永い
夜 バリ夢日記
)
Nxb.Gentosha ( 幻冬舎
),
1994

Giấc mộng dài của
Maria/Nhật kí Bali
11
SLY

世界の
旅 2,
Nxb.Gentosha ( 幻冬舎
),
1996

Chuyến đi khắp thế
giới
16


12
Hachikou no saigo no
koibito (
ハチ公の最後の
恋人
), Nxb.chuokoronsha

(央公論社
),
1994


Hachiko of last
lover
Người yêu cuối của
Hachiko
13
Hanemuun (
ハネムーン
),
Nxb.choukoronsha(中央公
論社
),
1997
Honeymoon Tuần trăng mật
14 Haadoboirudo/
Haadorakku (
ハードボイ
ルド ハードラック

),
Nxb.Rockin’ on (ロッキン
グ・オン
),
1999



Hardboiled &
Hard Luck,
Michael
Emmerich, Grove
Press, 2005
Cứng rắn
15
Fuhen to nanbei (
不倫と南
米
), Nxb.Gentosha ( 幻冬
舎
),
2000
Adultery and
South America
Loạn luân và Nam
Mỹ
16 Karada ha zenbu shitteiru
(
体は全部知っている
),

Nxb.Bungeishunjuu
(
文藝
春秋
),
2000



Mọi điều về cơ thể
17
Hinagiku no jinsei (
ひな菊
の人生
), Nxb.Rockin’ on

(
ロッキング・オン
),
2000
Chrysanthemum
of human life
Cuộc đời người là
cánh cúc vàng
17

18
Niji (
虹
), Nxb.Gentosha

(幻冬舎
),
2002

Rainbow Cầu vồng
19 Ookoku sono 1
andoromeda haitsu (
王国
その
1
アンドロメダ・ハ
イツ
),
Nxb.Shinchosha

(
新潮社
),
2002
Andromeda
Height
Vương quốc của
Andromeda (truyện
Hy Lạp – phần 1)
20 Aruzenchin babaa

(
アルゼンチンババア
),
Nxb.Rockin’ on (ロッキン

グ・オン), 2002

Argentine Bà lão Achentina
21
Deddoindo no omoide
(
デ
ッドエンドの思い出
),
Nxb.Bungeishunjuu
(
文藝
春秋
),
2003
Dead end of
memories
Những ký ức về ngõ
cụt
22 Ookoku sono 2 itami,
ushinawaretamonokage,
soshitemahou (
王国

その
2
痛み、失われたものの
影、そして魔法
),
Nxb.shinchosha

(
新潮社
),
2004
Kingdom of sore,
Shadow and
magic
Nỗi đau buồn của
Vương quốc; Hình
bóng của những cái
đã bị đánh mất và
ma thuật
23
Umi no futa(
海のふ
Sea of lid Nắp biển
18

た
)
Nxb.Rockin’ on
(
ロッ
キング・オン
),
2004

24
High and dry
(

はつ恋
),
Nxb. Bungeishunjuu
(
文藝
春秋
),
2004


High and dry Mối tình đầu
25
Nankurunai (
なんくるな
い
),
Nxb.shinchosha
(
新
潮社
),
2004


26 Ookoku sono 3
himitsunohanazono
(
王国

その

3
ひみつの花園
),
Nxb.shinchosha
(
新潮社
),

2005

Kingdom flower
garden
Bí mật của Vương
quốc (phần 3)
27

Mizuumi (
みずうみ
),
Nxb.Foil
(
フォイル
),
2005


Lake Hồ
28
Iruka
(

イルカ
),
Nxb.
Bungeishunjuu
(
文藝春
秋
),
2006


Dolphin Cá heo
[24] + [42]

CHƯƠNG II
19

NGHỆ THUẬT TRONG SÁNG TÁC CỦA
YOSHIMOTO BANANA
Có nhiều loại hình nghệ thuật như nghệ thuật điêu khắc, hội họa… trong đó
văn học cũng là một loại hình nghệ thuật. Các loại hình nghệ thuật đều xây dựng
lên những hình tượng đặc trưng cho từng loại. Đối với văn học thì đó là hình
tượng văn học, được xây dựng bằng ngôn ngữ. Một tác phẩm văn học bao giờ
cũng có m
ặt hình thức và nội dung. Hình thức bao gồm nhiều yếu tố như: ngôn
từ, kết cấu, nhân vật, các phương tiện miêu tả… Nội dung và hình thức nghệ
thuật gắn bó chặt chẽ với nhau, hình thức chính là chất liệu góp phần xây dựng
nội dung tác phẩm. Nét độc đáo về mặt nghệ thuật trong tác phẩm thể hiện ở hình
thức và nội dung thông qua việc lựa chọn một phong cách riêng của nhà vă
n với

các tuyến nhân vật, ngôn ngữ, kết cấu, tư tưởng, chủ đề. Mỗi nhà văn thể hiện ý
tưởng của mình bằng lối miêu tả, chất giọng riêng. Có những nhà văn sử dụng
nhiều thủ pháp nghệ thuật để miêu tả thế giới truyện, cũng có nhà văn dùng lối
viết ngắn gọn, giản dị nhưng vẫn có sức hấp dẫn lớn. Yoshimoto Banana là
trường hợp như vậy, nữ tác giả chuyên viết về thế giới nội tâm, về những tâm tư,
tình cảm của con người rất đơn giản song lại có những đổi mới nhất định về mặt
nghệ thuật, làm cho nền văn học Nhật Bản có những yếu tố hấp dẫn. Banana có
những quan niệm mới mẻ về cá nhân con người, về thế giớ
i cuộc sống, những
điều đó được thể hiện ở cách miêu tả của nhà văn trong thế giới truyện của mình.
2.1. Các chủ đề
2.1.1. Bi kịch – cái chết
Hầu như trong các tác phẩm văn học Nhật, ngay cả trong Manga, loại
truyện tranh giải trí phổ biến ở Nhật, cũng luôn có cái chết ám ảnh. Phải chăng
do ảnh hưởng từ tinh thần “chết vinh hơn sống nhụ
c” từ các võ sĩ Samurai thời
xưa mà cái chết đối với người Nhật mang những giá trị nhất định. Đối với họ, nói
đến cái chết không phải nói đến sự sợ hãi mà là nói đến một thách thức mỹ lệ.
Chạm đến cái chết là chạm đến cái tận cùng, cái không ai vượt qua được. Người
xưa quan niệm, tạo hóa sinh ra con người và đưa con người vào vòng tròn của vũ
trụ “sinh - lão - bệnh - tử”.
20

Con người thấu hiểu sinh - tử là lẽ thường của mọi sự sống, là quy luật của
sự phát triển. Con người trong văn học cũng vậy, cũng phải gánh chịu cái chết,
sự mất mát và cách thức để vượt qua. Độc giả dễ nhận ra rằng các truyện của các
nhà văn Nhật Bản có quá nhiều sự tự sát. Trong nền tảng cuộc sống thường ngày,
người Nhật luôn ý th
ức rõ cái chết. Lý tưởng cái chết của Nhật Bản rất rõ ràng và
đơn giản. Làm giàu cho nghệ thuật Nhật Bản không phải là cái chết nghiệt ngã và

man rợ, mà ẩn chứa đằng sau những cái chết ấy là một mạch nguồn tinh khiết
đem lại những ý nghĩa nhất định. Trong các tác phẩm của Yoshimoto Banana
“cái chết” cũng luôn bao vây, gây ra cho con người nỗi đau và những vết thương
lòng mạnh mẽ. “Tình yêu”, “cái chết
”, “sự sống”, “huyền hoặc” – bốn từ khóa đó
thường thấy trong các sáng tác của Yoshimoto Banana, trong đó “cái chết” được
tác giả quan tâm nhất. Yoshimoto Banana đã từng thú nhận rằng:“
よしもとば
ななは、自分がほとんど病的に親しい人やペットの死を恐れているとこ
ろがあると告白したことがある
。”
1
[
44
].
(Cần lưu ý là ngay từ nhỏ Banana đã
nuôi nhiều động vật cưng trong nhà, nên cô rất yêu động vật). Nếu như quãng
thời gian phải chứng kiến cái chết đó tới, thì chắc chắn bản thân Banana cũng sẽ
thấy đau buồn. Mặc dù biết là sẽ đem lại


1

Tạm dịch: Ngay cả bản thân cũng sợ cái chết của người thân vì bệnh tật hay một lý do
nào đó, thậm chí sợ cả các con vật mà mình yêu quý nhất chết đi.