BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăT TPăHăCHệăMINH
NGÔăLÊăBOăPHNG
NỂNGăCAOăNNGăLCăCNHăTRANHă
CAăNGỂNăHÀNGăTHNGăMIă
CăPHNăSÀIăGọN SAUăHPăNHT
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
TP.ăHăCHệăMINH,ă2013
BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăT THÀNH PH HăCHệăMINH
NGÔăLÊăBOăPHNG
NỂNGăCAOăNNGăLCăCNHăTRANHă
CAăNGỂNăHÀNGăTHNGăMIă
CăPHNăSÀIăGọNăSAUăHPăNHT
Chuyên ngành: TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG
Mƣăs:ă60340201
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGIăHNGăDNăKHOAăHC:ăPGS.TS.ăBỐIăKIMăYN
TP.ăHăCHệăMINH,ă2013
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các s liu, kt qu nêu
trong lun vn là trung thc.
Tác gi lun vn
NgôăLêăBoăPhng
MCăLC
TRANGăPHăBỊA
LIăCAMăOAN
MCăLC
DANHăMCăCÁCăTHUTăNGăVÀăCÁCăTăVITăTT
DANHăMCăHỊNH
DANHăMCăBNGăBIU
DANHăMCăBIUă
LIăMăU 1
CHNGăI:ăCăSăLụăLUNăVăNNGăLCăCNHăTRANHăCAăNGỂNă
HÀNGăTHNGăMI 3
1.1 Khái nim nng lc cnh tranh ca NHTM: 3
1.1.1 Khái nim cnh tranh và nng lc cnh tranh: 3
1.1.2 Khái nim và đc đim ca nng lc cnh tranh ca NHTM: 4
1.2 Nhng tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh ca NHTM: 5
1.2.1 Nhóm tiêu chí trc tip: 5
1.2.2 Nhóm tiêu chí b tr: 8
1.3 Các nhân t nh hng đn nng lc cnh tranh ca NHTM: 11
1.3.1 Tác đng ca các yu t thuc môi trng vi mô: 11
1.3.2 Tác đng ca các yu t thuc môi trng v mô: 12
1.4 S cn thit phi nâng cao nng lc cnh tranh ti NHTM: 13
1.5 Kinh nghim v nâng cao nng lc cnh tranh ti các NHTM trên th gii và bài
hc cho SCB: 14
1.5.1 Kinh nghim v nâng cao nng lc cnh tranh ti mt s NHTM trên th
gii: 14
1.5.2 Bài hc kinh nghim cho SCB: 16
1.6 Các mô hình lỦ thuyt phân tích nng lc cnh tranh và tng cng nng lc
cnh tranh ca doanh nghip: 17
1.6.1 Ma trn SWOT: 17
1.6.2 Mô hình 5 áp lc: 18
1.6.3 Mô hình Kim cng: 20
KtălunăChngă1 22
CHNGă2:ăPHỂNă TệCHăTHCăTRNGăNNGăLCăCNHăTRANHăCAă
NGỂNăHÀNGăTHNGăMIăCăPHNăSÀIăGọNăSAUăHPăNHT. 23
2.1 Tng quan v NHTMCP Sài Gòn sau hp nht: 23
2.2 Thc trng nng lc cnh tranh ca SCB trc khi hp nht: 24
2.2.1 Nhóm tiêu chí trc tip: 24
2.2.2 Nhóm tiêu chí b tr: 25
2.3 Thc trng nng lc cnh tranh ca NHTMCP Sài Gòn sau hp nht: 30
2.3.1 Phân tích các tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh ca SCB sau hp nht: 30
2.3.1.1 Nhóm tiêu chí trc tip: 30
2.3.1.2 Nhóm tiêu chí b tr: 40
2.3.2 Phân tích các nhân t nh hng đn nng lc cnh tranh ca SCB sau hp
nht: 58
2.3.2.1 Tác đng ca các yu t thuc môi trng vi mô: 58
2.3.2.2 Tác đng ca các yu t thuc môi trng v mô 62
2.3.3 Phân tích SWOT đi vi ngân hàng TMCP Sài Gòn sau hp nht : 65
2.3.4 Ma trn hình nh cnh tranh: 67
2.4 ánh giá thc trng nng lc cnh tranh ca SCB sau hp nht. Nhng vn đ
còn tn ti và nguyên nhân ca nó. 69
KtălunăChngă2 71
CHNGă3:ăMTăSăGIIăPHÁPăNỂNGăCAOăNNGăLCăCNHăTRANHă
CAăNGỂNăHÀNGăTHNGăMIăCăPHNăSÀIăGọNăSAUăHPăNHT 73
3.1 Mc tiêu, tm nhìn và quan đim nâng cao nng lc cnh tranh ca SCB: 73
3.1.1 Mc tiêu, tm nhìn ca SCB: 73
3.1.2 Quan đim nâng cao nng lc cnh tranh ca SCB: 73
3.2 Mt s gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ti NHTMCP Sài Gòn sau hp
nht: 73
3.2.1 Gii pháp đi vi mng sn phm; dch v: 74
3.2.1.1 Phát trin, đa dng hóa sn phm mi: 74
3.2.1.2 Nâng cao uy tín, cht lng cung cp dch v: 75
3.2.2 Gii pháp m rng kênh phân phi: 76
3.2.2.1 Gii pháp m rng kênh phân phi t đng: 76
3.2.2.2 Gii pháp m rng kênh phân phi truyn thng: 77
3.2.3 Gii pháp nâng cao nng lc qun tr ri ro: 77
3.2.3.1 C cu li mô hình t chc: 78
3.2.3.2 Nâng cao cht lng tài sn Có: 78
3.2.3.3 Nâng cao kh nng thanh khon: 79
Ktălunăchngă3 80
KTăLUN 81
DANHăMCăTÀIăLIUăTHAMăKHO
PHăLCă1
PHăLCă2
DANHăMCăCÁCăTHUTăNGăVÀăCÁCăTăVITăTT
ACB : Ngân hàng thng mi c phn Á Châu.
AFTA : Khu vc mu dch t do ASEAN.
ASEAN : Hip hi các quc gia ông Nam Á.
ATM : Máy rút tin t đng.
BIDV : Ngân hàng đu t và phát trin Vit Nam.
CBNV : Cán b nhân viên.
CN : Chi nhánh
EIB : Ngân hàng thng mi c phn Xut Nhp Khu Vit Nam.
FCB : Ngân hàng thng mi c phn Nht.
ICBC : Ngân hàng công thng Trung Quc.
ISO : T chc quc t v tiêu chun hóa.
KHCN : Khoa hc công ngh.
LC : Th tín dng.
MB : Ngân hàng thng mi c phn Quân i.
NHNN : Ngân hàng nhà nc.
NHTM : Ngân hàng thng mi
NHTMCP : Ngân hàng thng mi c phn.
PGD : Phòng giao dch
POS : im chp nhn thanh toán th.
ROA : t s li nhun ròng trên tài sn.
ROE : t s li nhun ròng trên vn ch s hu.
SCB : Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn.
STB : Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín.
SXKD : Sn xut kinh doanh.
TNB : Ngân hàng thng mi c phn Vit Nam Tín Ngha.
Tp HCM : Thành Ph H Chí Minh.
DANHăMCăHỊNH
Hình 1.1: Mô hình 5 áp lc cnh tranh ca Michael Porter 19
Hình 1.2 : Mô hình kim cng Micheal E.Porter 21
Hình 2.1: Mô hình H thng kim soát 3 vòng bo v 53
DANHăMCăBNGăBIU
Bng 1.1 : Ma trn SWOT 17
Bng 2.1: Các ch tiêu đánh giá kho sát Ủ kin ca khách hàng s dng dch v ti
SCB 31
Bng 2.2: C cu ngun nhân lc ca SCB theo đ tui và gii tính tính đn
31/12/2012 54
Bng 2.3: C cu ngun nhân lc theo đ tui và loi hp đng lao đng ca SCB tính
đn 31/12/2012. 56
Bng 2.4: C cu ngun nhân lc theo trình đ hc vn và b phn công tác ca SCB
tính đn 31/12/2012. 56
DANHăMCăBIUă
Biu đ 2.1: Quá trình tng vn điu l ca SCB 26
Biu đ 2.2: Quá trình tng vn điu l ca TNB 26
Biu đ 2.3 : Quá trình tng vn điu l ca FCB 27
Biu đ 2.4: ROE ngân hàng SCB, TNB, FCB t nm 2009 – Quý 3/2011 28
Biu đ 2.5: ánh giá cht lng dch v ca SCB và so sánh vi ngân hàng trc khi
tham gia hp nht da trên 1 s ch tiêu so sánh ti Bng 2.1 32
Biu đ 2.6: ánh giá cht lng dch v ca SCB và so sánh vi các NHTMCP khác
da trên 1 s ch tiêu so sánh ti Bng 2.1 32
Biu đ 2.7: S lng đim giao dch ca STB, EIB, MB, ACB, SCB đn nm 2012 34
Biu đ 2.8: S lng máy ATM ca STB, EIB, MB, ACB, SCB đn nm 2012 35
Biu đ 2.9 : Vn điu l ca EIB, STB, MB, ACB và SCB tính đn 31/12/2012. 41
Biu đ 2.10 : Tng tài sn ca EIB, STB, MB, ACB và SCB tính đn 31/12/2012. 41
Biu đ 2.11: T l n xu nm 2012 ca STB, EIB, MB, ACB và SCB 43
Biu đ 2.12: C cu cho vay theo nhóm n ca SCB thi đim 01/01/2012 43
Biu đ 2.13: C cu cho vay theo nhóm n ca SCB thi đim 31/12/2012 44
Biu đ 2.14: C cu tng tài sn ca SCB thi đim 01/01/2012 44
Biu đ 2.15: C cu tng tài sn ca SCB thi đim 31/12/2012 45
Biu đ 2.16: Hiu sut sinh li ROA ca EIB, STB, MB, ACB và SCB 46
Biu đ 2.17: Hiu sut sinh li ROE ca EIB, STB, MB, ACB và SCB 47
Biu đ 2.18: Li nhun trc thu ca EIB, STB, MB, ACB và SCB nm 2012 47
Biu đ 2.19: Tng d n cho vay và tng huy đng 48
Biu đ 2.20: Ch s C/I mt s ngân hàng nm 2012 49
Biu đ 2.21: Ch s C/M mt s ngân hàng nm 2012 50
Biu đ 2.22: S lng nhân s đn 31/12/2012 ca STB, EIB, MB, ACB và SCB 55
1
LIăMăU
1. S cn thit caăđ tài:
Trong tin trình phát trin kinh t, vic liên kt, sáp nhp, hp nht các doanh nghip
đ hình thành nhng doanh nghip ln mnh hn là xu hng ph bin tt yu, nht là
trong quá trình hi nhp kinh t toàn cu nh hin nay.
Trên th gii, các hot đng mua bán, sáp nhp đã đc hình thành rt sm và ph
bin các nc có nn kinh t th trng phát trin. Ti Vit Nam, vn đ này đã đc
đ cp cách đây hn 10 nm. Và dù còn khá mi m nhng nc ta đã có nhng
thng v đình đám bi s kt hp ca nhng thng hiu đã có tên tui, v trí trên th
trng, ch yu thuc lnh vc chng khoán, bo him, tài chính, ngân hàng, dch v.
Trong xu hng đó, ngành ngân hàng cng không nm ngoài cuc. Nhng cuc mua
bán, sáp nhp ngân hàng đã tng din ra trc đây, tuy nhiên vn không rm r; và
vic hp nht ba ngân hàng thng mi c phn: Vit Nam Tín Ngha, Nht và Sài
Gòn vào cui nm 2011 đã đánh du cho thi k sáp nhp hp nht theo ch trng tái
c cu toàn din h thng ngân hàng ca Ngân hàng Nhà Nc. Vic hp nht ca ba
ngân hàng là bc đi m màn và rt có Ủ ngha đi vi vic tái cu trúc toàn b h
thng Ngân hàng Vit Nam. Là ngân hàng đi tiên phong trong vic hp nht, tái cu
trúc đ phát trin mnh hn trên th trng tài chính đy cnh tranh, bên cnh nhng
đim mnh s đc tha hng t nhng thành viên tham gia thì nhng đim yu,
cha đt ca ngân hàng hp nht vn tn ti và thm chí vic hp nht có th làm mt
s mt ca nó tr nên yu hn so vi trc đây vì vy vic nâng cao nng lc cnh
tranh là điu cn thit hn c đi vi ngân hàng hp nht.
Vi Ủ ngha đó, tác gi đã la chn đ tài: “Nơngăcaoănngălc cnh tranh ca Ngân
hàng Thngămi C phn Sài Gòn sau hp nht” đ nghiên cu.
2. Mc tiêu nghiên cu:
H thng hóa lý thuyt v nng lc cnh tranh ca NHTM.
Phân tích thc trng v nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi c phn Sài
Gòn sau khi hp nht, đánh giá so sánh vi các đi th. Và trên c s đó, lun vn
2
đánh giá v th cnh tranh ca ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn sau hp nht;
tìm ra nhng vn đ còn tn ti và nguyên nhân ca nó.
T nhng kt qu nghiên cu đc, lun vn đa ra mt s gii pháp giúp Ngân hàng
Thng mi C phn Sài Gòn sau hp nht nâng cao nng lc cnh tranh ca mình.
3.ăiătng và phm vi nghiên cu:
i tng nghiên cu: Nng lc cnh tranh ca NHTMCP.
Phm vi nghiên cu: thc trng nng lc cnh tranh ca NHTMCP Sài Gòn sau khi
hp nht (t nm 2012).
4.ăPhngăphápănghiênăcu:
tài s dng các phng pháp c th: phng pháp tng hp, điu tra thng kê,
phng pháp so sánh đ phân tích, đánh giá làm sáng t vn đ nghiên cu.
5.ăụănghaăcaăđ tài:
ng trc xu th mi ca ngành ngân hàng Vit Nam sp ti, ngân hàng thng mi
c phn Sài Gòn sau hp nht là mt trong nhng ngân hàng tiên phong trong giai
đon đu hp nht theo ch trng ca Ngân hàng Nhà Nc, NHTMCP t hn gp
nhiu khó khn trong vic đnh v và nâng cao nng lc cnh tranh ca mình trên th
trng tài chính.
Vi Ủ ngha trên, lun vn nghiên cu các gii pháp giúp tng nng lc cnh tranh có
th đc dùng làm tài liu tham kho thit thc không nhng cho ngân hàng thng
mi c phn Sài Gòn mà c các ngân hàng thng mi khác sau khi tái cu trúc có kh
nng cnh tranh và phát trin tt hn.
6. Kt cu lunăvn:
Lun vn gm ba chng đc trình bày nh sau:
Chng 1: C s lý lun v nng lc cnh tranh ca NHTM.
Chng 2: Phân tích thc trng nng lc cnh tranh ca NHTMCP Sài Gòn sau hp
nht.
Chng 3: Mt s gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca NHTMCP Sài Gòn sau
hp nht.
3
CHNGăI: CăSăLụăLUNăVăNNGăLCăCNHă
TRANHăCAăNGỂN HÀNGăTHNGăMI
1.1 KháiănimănngălcăcnhătranhăcaăNHTM:
1.1.1ăKháiănimăcnhătranhăvƠănngălcăcnh tranh:
“Cnh tranh” là mt phm trù kinh t c bn. Trong Th k XX, nhiu lý thuyt cnh
tranh hin đi ra đi nh lỦ thuyt ca Micheal Porter, J.B.Barney, P.Krugmanầv.v
Trong đó, phi k đn lý thuyt “li th cnh tranh” ca Micheal Porter.
Trong bt k lnh vc nào cng đu có cnh tranh. ó là mt quy lut, không có cnh
tranh s không có sinh tn và phát trin. Cnh tranh có th din ra các cp đ khác
nhau: doanh nghip, ngành, vùng, quc gia Mt ngành đc gi là có nng lc cnh
tranh nu ngành đó có nng lc duy trì đc li nhun và th phn trên các th trng
trong và ngoài nc; trong đó li nhun và th phn là kt qu phc hp ca các nhân
t nng sut lao đng, nng lc và trình đ công ngh, chi phí các yu t đu vào ca
quá trình sn xut, giá c, cht lng và s đa dng ca các chng loi sn phmầ.
Hin nay, có nhiu quan đim khác nhau v nng lc cnh tranh trên các cp đ: quc
gia, doanh nghip và sn phm. Tuy nhiên, hin cha có mt lý thuyt “chun” v
nng lc cnh tranh. Di đây là hai cách tip cn c th v nng lc cnh tranh ca
doanh nghip đáng chú Ủ nh sau:
Mt là, Nng lc cnh tranh ca doanh nghip là kh nng duy trì và m rng th
phn, thu li nhun ca doanh nghip. ây là cách quan nim khá ph bin hin nay,
theo đó nng lc cnh tranh là kh nng tiêu th hàng hóa, dch v so vi đi th và
kh nng “thu li” ca các doanh nghip
Hai là, Nng lc cnh tranh ca doanh nghip là kh nng chng chu trc s tn
công ca doanh nghip khác. Hi đng Chính sách nng lc ca M đã đa ra đnh
ngha: nng lc cnh tranh là nng lc kinh t v hàng hóa và dch v trên th trng
th gii. y ban Quc gia v Hp tác Kinh t Quc t (CIEM) cho rng: nng lc cnh
4
tranh là nng lc ca mt doanh nghip không b doanh nghip khác đánh bi v nng
lc kinh t.
T nhng đnh ngha trên, có th đa ra khái nim nng lc cnh tranh ca doanh
nghip nh sau: nng lc cnh tranh ca doanh nghip là kh nng doanh
nghip đó to ra đc li th cnh tranh cho doanh nghip mình so vi các đi th
cnh tranh, kh nng to ra nng sut, cht lng cao hn đi th cnh tranh, chim
lnh đc th phn ln, thu đc li nhun cao, xây dng đc thng hiu, uy tín trên
th trng và phát trin bn vng.
1.1.2ăKháiănimăvƠăđcăđimăcaănngălcăcnhătranhăcaăNHTM:
Trc tiên, ngân hàng cng là mt doanh nghip và là mt doanh nghip đc bit, nên
nng lc cnh tranh ca ngân hàng cng tn ti nhng đc đim ca nng lc cnh
tranh ca mt doanh nghip: đó là kh nng s dng các ngun lc bên trong và khai
thác các yu t bên ngoài đ duy trì và m rng th phn, hiu qu ca kinh doanh.
Ngân hàng tn ti cng vì mc đích cui cùng đó chính là li nhun và chúng ta cng
có th thy rng ngành ngân hàng vn tn ti s cnh tranh mà có th nói là rt khc
lit nhm thu hút khách hàng vi mc đích có th m rng th phn đa ngân hàng đt
li nhun cao nht.
Có th thy rng s cnh tranh ca ngành ngân hàng có nhng đc đim sau:
ơyălƠălnhăvcăkinhădoanhăđc bit,ălnhăvc tin t- lnhăvc nhy cm và d
gây nhăhng. Do đó, s cnh tranh trong lnh vc này cn phi đc chú trng.
Trong đó, nng lc ca đi ng nhân viên làm trong lnh vc này là yu t hàng đu
th hin cht lng sn phm dch v ca ngân hàng đó.
Liên quan trc tipăđn tt c các thành phn trong nn kinh t xã hi. Do là
ngành có sc nh hng đn nhiu thành phn kinh t trong xã hi nên ngành ngân
hàng phi to đc uy tín, không đ bt k s khó khn nht thi ca bt kì ngân hàng
nào làm nh hng đn lòng tin và dn đn s sp đ, gây nh hng đn rt nhiu
ch th liên quan trong xã hi.
Cnh tranh trong ngành ngân hàng không phi là cnh tranhắămt mt mt
còn”. Hp tác kinh doanh và hn ch xy ra hiu ng domino buc các ngân hàng
5
không th áp dng mi phng thc cnh tranh đ chin thng đi th. Gii pháp đ
loi đi th cnh tranh ch yu là sáp nhp.
Li th cnh tranh da vào s khác bit dch v thng không duy trì lâu
bng các ngành khác. Do đc đim dch v ngân hàng d sao chép nên tính khác bit
ca dch v s nhanh chóng b xóa b bi đi th cnh tranh nu ngân hàng đó không
ngng t đi mi đ to ra nhng khác bit mi.
Xây dngăthngăhiu và uy tín là nhngăphngăthc cnh tranh hiu qu: vì
đc đim hot đng kinh doanh ca ngân hàng da trên c s tín nhim.
Ngun lc và công ngh là hai yu t chính trong vic to ra li th cnh tranh
cho ngân hàng nh vào ci tin dch v và cht lng dch v.
1.2 NhngătiêuăchíăđánhăgiáănngălcăcnhătranhăcaăNHTM:
Trên c s ng dng lý thuyt ca Micheal E.Porter và h thng ch s CAMELS xp
hng các t chc tín dng; các tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh ca NHTM
thng đc xem xét nh sau:
1.2.1 Nhóm tiêu chí trcătip:
Sn phm dch v:
Lý thuyt cnh tranh ch ra rng, cnh tranh luôn xoay quanh các yu t: cht lng,
tính đa dng và giá c ca sn phm dch v. Trong hot đng ngân hàng, sn phm
ngân hàng là các dch v tài chính mà ngân hàng cung ng cho khách hàng. S lng
và cht lng các sn phm dch v tài chính ngân hàng nói lên nng lc cnh tranh
ca ngân hàng. Khi đánh giá nng lc cnh tranh ca mt NHTM ngi ta tính đn:
Uy tín cung cp dch v ngân hàng:
Uy tín cung cp dch v ngân hàng th hin mc đ chính xác trong vic cung
cp dch v. Uy tín cung cp dch v là yu t hàng đu trong đánh giá v sn
phm dch v ca ngân hàng.
Mcăđ đaădng ca sn phm dch v :
Sn phm dch v càng đa dng, khách hàng càng có nhiu c hi đc la
chn hn. Mc đ đánh giá tùy thuc vào nhu cu s dng ca khách hàng và
s lng sn phm dch v ca ngân hàng mà khách hàng có thông tin.
6
Kênh phân phi:
Kênh phân phi là cu ni ca ngân hàng vi khách hàng trong vic cung ng các dch
v ngân hàng và tin ích ph tr. Vì th, kênh phân phi nh hng không nh đn
nng lc cnh tranh ca mt ngân hàng. Các ch tiêu đánh giá kênh phân phi gm có:
“mc đ ph sóng” và mc đ đa dng ca dch v đc cung cp qua kênh phân
phi. Trong hot đng ca các NHTM, vic m rng mng li phân phi có Ủ ngha
quan trng trong chin lc tng cng kh nng cnh tranh, có tác dng th hin tính
sn có ca sn phm đ ngi dân d tip cn và gim các chi phí giao dch, tng s
lng thông tin, t đó tác đng đn vic gia tng th phn. Thiu các mng li ngân
hàng h tr cng có th làm cho vic tìm kim ngun vn ca khách hàng gp tr
ngi.
Hotăđng bán và marketing:
Hoch đnh chin lc kinh doanh sát đúng vi th trng là yu t đm bo cho hiu
qu kinh doanh, t đó góp phn gia tng nng lc cnh tranh ca ngân hàng.
Các ch tiêu đánh giá hot đng bán và marketing ca mt ngân hàng:
Tính cnh tranh ca giá c:
Giá c trong hot đng kinh doanh ngân hàng bao gm lãi sut tin gi, lãi sut
cho vay và phí dch v. Mc giá đc công b thng mang tính cht danh
ngha cao vì chi phí thc t mà khách hàng phi tr có th khác so vi giá công
b .
Quy trình cung cp dch v : quy trình cung cp dch v đcăđánhăgiáă
qua các yu t sau:
- Tính tcăđ (nhanh/chm ) trong vic cung cp dch v: Ch tiêu
này phn ánh hiu qu ca yu t cht lng, quy trình th tc và yu
t con ngi trong hot đng marketing mix.
- Tínhăđnăgin ca th tcăđc yêu cu trong giao dch: Ch tiêu
này đánh giá hiu qu ca yu t quy trình trong marketing mix. Do
hot đng kinh doanh ngân hàng chu nhiu ri ro cng nh chu s
giám sát cht ch ca chính ph , mi ngân hàng đu có nhng quy
7
đnh riêng cho vic cung cp dch v. Do đó, nu th tc quá phc tp
và rm rà gây khó khn cho khách hàng thì làm khách hàng không
hài lòng và nguy c mt khách hàng là rt cao
- Tính d dàng tìm kim và nhnă đcă thôngătină đyă đ v ngân
hƠngă cngă nhă sn phm dch v: Nu d dàng tìm kim và có
thông tin đy đ, khách hàng s hài lòng hn vì khách hàng đã tit
kim đc rt nhiu thi gian.
K nngăphc v ca nhân viên:
Là ch tiêu đánh giá s quan tâm, tính chuyên nghip trong phong cách phc v
ca toàn b h thng ngân hàng và nhân viên giao dch. Ch tiêu này đc đánh
giá qua: mc đ quan tâm, đáp ng ca ban lãnh đo cng nh nhân viên đi
vi nhu cu chính đáng riêng có ca mi khách hàng. Phong cách phc v hòa
nhã, tn tâm, thái đ c x đúng mc và trình đ chuyên môn ca nhân viên
ngân hàng cng là yu t mang li s hài lòng cho khách hàng.
Hiu qu vic gii quyt khiu ni :
Trong quá trình giao dch, khách hàng không th không phát sinh nhng đim
không hài lòng v dch v ca khách hàng. Tùy theo tng khách hàng, s không
hài lòng có th đc hoc không đc phn ánh. Tính hiu qu trong gii quyt
khiu ni bao gm cách thc tip nhn, thi gian gii quyt, cách gii quyt
khiu ni đáp ng nh th nào đi vi mong đi ca mi khách hàng.
Các yu t hu hình:
iu kin phòng giao dch tt và hin đi là mt trong nhng yu t quan trng
đánh vào nim tin ca khách hàng. Ngoài ra, trang phc cng là mt yu t hu
hình tác đng vào nim tin ca khách hàng.
Thngăhiu:
Là tài sn vô hình quỦ giá có Ủ ngha cc kì quan trng. Uy tín, thng hiu là
kt qu ca quá trình phn đu lâu dài, kiên trì theo đui mc tiêu và chin lc
đúng đn. Nu sn phm hay dch v ca doanh nghip có thng hiu mnh s
8
kích thích ngi mua nhanh chóng đi đn quyt đnh mua, nh đó mà th phn
ca ngân hàng gia tng.
Hotăđng nghiên cu th trng:
ây cng là mt tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh ca ngân hàng thông qua
các hot đng nh kho sát nhu cu khách hàng, qung cáoầ.
1.2.2 Nhóm tiêu chí bătr:
Nngălc tài chính
Nng lc cnh tranh ca NHTM ph thuc rt ln vào nng lc tài chính ca bn thân.
Nng lc tt v tài chính s giúp NHTM d dàng chim đc lòng tin ca khách hàng
trong huy đng vn cng nh trong cho vay vn, tng qui mô tng tài sn. Nng lc
tài chính ca NHTM thng đc đánh giá thông qua:
Th phn: Th phn cng là mt tiêu chí phn ánh nng lc cnh tranh ca
ngân hàng trong vic thu hút và duy trì khách hàng. Th phn càng ln, nng lc
cnh tranh ca ngân hàng càng cao. Th phn ca ngân hàng bao gm hai mng
chính đó là: th phn huy đng và th phn cho vay.
Quy mô vn và tng ti sn: Quy mô vn đc coi nh là mt ch tiêu quan
trng đ đo lng li th kinh t theo quy mô. Quy mô vn ln to kh nng
cho NHTM đa dng hoá các loi hình đu t và gim thiu nhng ri ro khác.
Quy mô tng tài sn cho bit kh nng huy đng vn và s dng vn trên th
trng tài chính – tin t ca mi ngân hàng, đng thi cng phn ánh quy mô
vn ca ngân hàng đó.
Chtălng ca tài sn Có: Cht lng tài sn Có th hin đ an toàn trong
hot đng kinh doanh ngân hàng. ánh giá nng lc cnh tranh ca NHTM
thông qua đ an toàn tài sn ca ngân hàng có Ủ ngha đi vi s tn ti, phát
trin và kh nng thu hút khách hàng.
Nói đn cht lng tài sn là nói đn cht lng tài sn Có sinh li. đánh giá
mc cht lng toàn tài sn ca ngân hàng, thông qua đó đánh giá nng lc
cnh tranh ca ngân hàng, ngi ta quan tâm đn h s Cook (gi tt CAR) và
t l n quá hn. Theo quy đnh Thông t 13 ngày 20/05/2010 ca NHNN thì
9
mt NHTM phi có CAR ≥ 9%, khi đó mi đc coi là ngân hàng có đ an
toàn chp nhn đc. T l n quá hn là t l phn trm gia tng s n quá
hn trên tng d n cho vay, th hin cht lng tín dng. T l này càng cao
thì cht lng ca tín dng ngân hàng càng yu và ngc li. Hin nay, theo
quy đnh ca NHNN gii hn t l n quá hn ca các NHTM đc xem là an
toàn di 3%.
Kh nngăsinhăli ca tài sn
Kh nng sinh li ca tài sn là mt trong nhng yu t quan trng đi vi vic
th hin nng lc cnh tranh ca NHTM, đc đánh giá theo hai ch tiêu c bn
là ROA và ROE. ây cng là ch tiêu đc các t chc tài chính quc t s
dng đ đánh giá nng lc hot đng ca các NHTM, trên c s đó xác đnh
NHTM có đ điu kin đ có th tham gia trên th trng tài chính toàn cu hay
không.
ROA = (thu nhp ròng sau thu/ tng tài sn có bình quân) * 100
ROE = (thu nhp ròng sau thu/ vn ch s hu và các qu) * 100
Kh nngăthanhăkhon:
Kh nng thanh khon là kh nng đm bo đáp ng yêu cu rút tin ca khách
hàng gi tit kim và yêu cu gii ngân cho khách hàng vay vn. Kh nng
thanh khon đc đánh giá qua kh nng đm bo chi tr theo quyt đnh s
457/2005/Q-NHNN
Qun lý chi phí kinh doanh
Chi phí kinh doanh ca mt ngân hàng bao gm chi phí huy đng vn, chi phí tr phí
và dch v, tin lng nhân viên, chi phí khu hao và các chi phí hot đng khác. Chi
phí huy đng vn thng chim t trng cao trong tng chi phí kinh doanh ca mt
ngân hàng. Hiu nng hot đng ca mi ngân hàng thông qua mng li các chi
nhánh, bao gm c nhân lc và vt lc, th hin qua ch s C/I (đc tính bng chi phí
hot đng trên tng thu nhp t các hot đng kinh doanh ca ngân hàng) và ch s
C/M (đc tính bng chi phí hot đng trên tng tài sn).
Công ngh
10
Công ngh và trình đ ng dng công ngh là mt tiêu chun quan trng trong đánh
giá nng lc cnh tranh ca NHTM hin đi. Công ngh giúp các NHTM hoàn chnh
h thng qun lý và hot đng tác nghip; m rng c v cht lng và không gian
hot đng ca ngân hàng. ng dng công ngh giúp các NHTM gia tng cht lng và
tính đa dng dch v, đng thi to điu kin phát trin thêm các dch v mi, t đó tác
đng gia tng kh nng cnh tranh ca ngân hàng.
Trình đ công ngh ca ngân hàng thng đc đánh giá di hai góc đ: qui trình x
lý các thao tác nghip v đn gin, đm bo tính pháp lý và kh nng ng dng hiu
qu nhng thành tu mà công ngh thông tin cho phép.
Kh nngănghiênăcu phát trin:
Kh nng nghiên cu và phát trin ca ngân hàng nhn mnh đn tim lc và s đu t
ca ngân hàng trong vic phân tích và tìm cách tha mãn cao nht các yêu cu ca
khách hàng. Vic nghiên cu và phát trin đóng góp rt ln vào thành công trong vic
tiêu th sn phm, đó chính là dch v ngân hàng.
T chc:
Nng lc điu hành đc xét trên phng din chun mc và các chin lc mà ngân
hàng xây dng cho hot đng ca mình, c th là xây dng các quy đnh, chun mc
hat đng và nghip v; xây dng và vn hành h thng thông tin ni b (MIS), h
thng kim toán ni b,
Trình đ, nng lc điu hành kim sóat s đm bo tính hiu qu, an toàn trong hot
đng ngân hàng và là mt tiêu chí đo lng nng lc cnh tranh gia các ngân hàng
vi nhau. Hat đng hiu qu và an toàn, có tính n đnh, đt đc mc tng trng
đu đn theo thi gian là bng chng cho nng lc qun tr điu hành đúng đn.
Ngun nhân lc:
Hot đng trong mt ngành cung cp các loi hình dch v đc bit, cht lng ngun
nhân lc có vai trò quan trng và quyt đnh đi vi nng lc cnh tranh ca mt
NHTM. Ngun nhân lc có cht lng cao là biu hin ca nng lc cnh tranh cao.
ánh giá kh nng cnh tranh ca ngân hàng thông qua ngun nhân lc xem xét trên
hai yu t c bn:
11
Kh nngăthuăhútăngun nhân lc: là kt qu ca uy tín, danh ting thng
hiu ca ngân hàng. Yu t này đc đánh giá thông qua quy mô ca ngân hàng
và kh nng phát trin trong tng lai; môi trng làm vic; chính sách thu
nhp và phúc li;ầ
Chtălng ngun nhân lc: các ch tiêu s dng đ đánh giá gm: nng
lc qun tr ca đi ng lãnh đo; trình đ nhân lc; k nng thao tác nghip v
ca nhân viên trong tác nghip c th; tui đi bình quânầ.
1.3 CácănhơnătănhăhngăđnănngălcăcnhătranhăcaăNHTM:
Nu ch xem xét các tiêu chí nêu trên và rút ra kt lun v nng lc cnh tranh ca mt
ngân hàng s rt phin din. Vì th, s rt thiu sót nu b qua đánh giá v các nhân t
nh hng đn nng lc cnh tranh ca mt ngân hàng.
1.3.1 Tácăđngăcaăcácăyuătăthucămôiătrngăviămô:
Da trên lý thuyt mô hình 5 lc lng cnh tranh ca Micheal E.Porter, tác đng ca
môi trng vi mô có nh hng đn nng lc cnh tranh ca ngân hàng:
Mcă đ cnh tranh ca ngành ngân hàng: Mc đ cnh tranh đc đánh giá
thông qua s lng đi th trong ngành, thành phn đi th cnh tranh, nhn dng kh
nng ca đi th cnh tranh
Miăđeăda ca các sn phm thay th: sn phm thay th là nhng sn phm có
chc nng gn ging nhau ca sn phm mà ngân hàng đang cung cp. Sn phm thay
th có tác đng mnh đn vòng đi sn phm đng thi có nh hng đn li nhun
tim n ca ngân hàng. Mi đe da ca sn phm thay th đc đánh giá qua s đa
dng ca sn phm thay th và mc đ đáp ng các nhu cu ca khách hàng.
Miăđeăda xâm nhp: Mi đe da xâm nhp đc đánh giá thông qua rào cn
xâm nhp ca ngành nh tính hiu qu kinh t theo quy mô, thng hiu, quy mô kênh
phân phi mà các ngân hàng đang kinh doanh đã to lp, yêu cu v vn, chính sách
ca chính ph.
Sc mc c ca nhà cung cp: sc mnh mc c ca nhà cung ng đc đánh giá
qua mc đ đc quyn ca nhà cung ng. Nhà cung ng trong lnh vc ngân hàng
đc phân thành hai nhóm chính:
12
Các nhà cung ng vn cho hotăđng: Nhà cung ng vn bao gm cá nhân,
tp th, công ty, t chc xã hi và thm chí là các t chc tín dng đang cnh
tranh trc tip và Ngân hàng nhà nc.
Các nhà cung ngă că s h tng làm vic : nh các nhà cung cp vin
thông, phn cng, phn mm máy tính, phn mm qun lý.
Sc mc c caăngi mua: ngi mua trong lnh vc ngân hàng là nhng ngi
s dng dch v tin gi, vay vn,ầ Sc mc c ca ngi mua cng đc đánh giá
qua mc đ đc quyn trên th trng.
1.3.2 Tácăđngăcaăcácăyuătăthucămôiătrngăvămô:
Tácăđng caămôiătrng chính tr - pháp lut: môi trng chính tr và pháp lut
có th làm tng hoc cng có th làm gim nng lc cnh tranh ca bt k ngân hàng
nào. Là mt ngành chu s kim soát cht ch bi Chính ph, các NHTM luôn chu tác
đng mnh m t môi trng chính tr và pháp lut.Các yu t cn xem xét ca môi
trng này gm quan đim ca ng, tính n đnh ca môi trng chính tr, tác đng
ca h thng pháp lut.
Tácăđng caămôiătrng kinh t: nu nh nn kinh t phát trin cao, lm phát n
đnh s to thun li cho s phát trin ca ngành. Ngc li, khi môi trng kinh t bt
n, khách hàng s gim quy mô hot đng kinh doanh và gim tc đ phát trin ca
ngành ngân hàng. Mi quan h gia môi trng kinh doanh v mô và ngành ngân hàng
thng là mi quan h thun chiu. Các yu t trong môi trng kinh t bao gm trình
đ phát trin kinh t, c cu kinh t và trình đ phát trin thng mi đin t.
Tácăđng caămôiătrng khoa hc công ngh: có tác đng mnh đn nng lc
cnh tranh ca các ngân hàng do th mnh ca các dch v và hot đng kinh doanh
ca mi ngân hàng ph thuc nhiu vào mc đ ng dng khoa hc công ngh. Nhng
yu t chính ca môi trng khoa hc công ngh tác đng đn nng lc cnh tranh ca
ngân hàng là trình đ phát trin công ngh thông tin, ngun nhân lc ca ngành công
ngh thông tin và chính sách ca Nhà nc.
Tácăđng caămôiătrngăvnăhóaăậ xã hi : Môi trng vn hóa xã hi có tác
đng đn hành vi mua sm ca khách hàng. Chính vì th, môi trng vn hóa xã hi
13
nh hng nhiu đn nng lc cnh tranh ca các ngân hàng. Mt s yu t chính tác
đng ca môi trng vn hóa: thói quen tiêu dùng, c cu tui ca tng lp dân c,
trình đ hc vnầ.
1.4ăSăcnăthităphiănơngăcaoănngălcăcnhătranhătiăNHTM:
Các NHTM Vit Nam cn phi nâng cao nng lc cnh tranh ca chính bn thân mình
là bi vì:
Th 1, Th trng tài chính Vit Nam đang đc t do hóa đ hi nhp vào th trng
tài chính quc t. T do hóa tài chính s thúc đy cnh tranh gia các t chc tài
chính, đánh du vic chm dt s phân bit đi x v pháp lý gia các t chc khác
nhau. Bên cnh đó, hin nay hot đng ngân hàng trên th gii đã chuyn dch t xu
th ngân hàng quc t sang ngân hàng toàn cu hóa. Các ngân hàng toàn cu thâm
nhp vào th trng nc ngoài thông qua vic thit lp các chi nhánh và các ngân
hàng con đ thu hút vn và cung cp các khon vay ngay ti nc bn đa. Các ngân
hàng này cung cp các dch v nh cho vay tiêu dùng, nhn th chp, cho vay doanh
nghip, qun lý tài sn và tham gia vào th trng vn. Nu các NHTM không đ sc
cnh tranh thì nguy c mt th phn, khách hàng vào tay các ngân hàng nc ngoài là
điu khó tránh khi.
Th 2, S thay đi môi trng cnh tranh, môi trng pháp lý làm cho th trng tài
chính có nhng đc đim mi, nh hng trc tip đn hot đng ca các t chc tài
chính, buc các ngân hàng phi tái c cu li cho phù hp. Ngoài ra s tng trng
nhanh ca các NHTM và quá trình t đng hóa trong bi cnh cnh tranh gay gt nh
hin nay đòi hi các ngân hàng phi duy trì quy mô ln đ gim thiu chi phí. Các
ngân hàng ln đang tìm cách mua li các ngân hàng nh đ bin thành mng li ca
h.
Các ngân hàng hin đang phi đi mt vi s cnh tranh quyt lit c trong th trng
ni đa và quc t. tn ti và phát trin, các NHTM không còn s la chn nào
khác ngoài vic t nâng cao nng lc cnh tranh ca chính mình.
14
1.5ăKinhănghimăvănơngăcaoănngălcăcnhătranhătiăcácăNHTMătrênăthăgiiăvƠă
bƠiăhcăchoăSCB:
1.5.1ăKinhănghimăvănơngăcaoănngălcăcnhătranhătiămtăsăNHTMătrênăthă
gii:
Kinh nghim ca tpă đoƠnă tƠiă chính Nht Bn Mitsubishi UFJ Financial
Group:
Ngày 01/10/2005, Mitsubishi UFJ Financial Group ( MUFG) - Ngân hàng ln nht th
gii đã ra đi bi s sáp nhp gia Mitsubishi Tokyo - ngân hàng ln th hai vi ngân
hàng ln th t –UFJ ca Nht Bn, to nên ngân hàng có tng tài sn là 188.000 t
yên, quy mô vn hot đng tng đng 1.770 t USD và có hn 40 triu khách hàng,
vt qua Citigroup ca M v giá tr tng tài sn, tr thành ngân hàng ln nht th
gii. Theo các nhà phân tích vic sáp nhp gia UFJ và Mitsubishi Tokyo đã góp phn
n đnh h thng tài chính Nht Bn, s kt hp gia th mnh ca UFJ th trng
bán l và các khu vc ngoài Tokyo cùng vi thng hiu quc t và mi quan h trong
gii ch đi tp đoàn ca Mitsubishi Tokyo s giúp MUFG to nên mt v th vng
chc trong h thng tài chính ngân hàng toàn cu.
Thc tin cho thy, h thng tài chính ca Nht Bn có giai đon hot đng ì ch, các
ngân hàng vn phi gánh chu mt khon cho vay tín dng xu chng cht và nhu cu
vay mi gim đáng k t khi th trng chng khoán và bt đng sn bong bóng sp
đ vào đu nhng nm 1990. Tng khon n xu vào thi đim này ca Mitsubishi
Tokyo – UFJ c tính là 5.300 t yên. Vic sáp nhp này cng gp phi mt s khó
khn là h phi đi phó vi các chi nhánh tha, quá nhiu nhân viên qun lỦ và các
chin lc cho vay không đng nht v phng thc cho vay, dn đn s lng ln
các khon cho vay không hiu qu cao, có s khác bit v c cu và cách qun lỦ do
Mitsubishi Tokyo có xu hng truyn thng, bo th trong khi UFJ thì ngc li. Mc
tiêu xuyên sut ca UFJ và Mitsubishi Tokyo là hp nht vn nhm tng quy mô hot
đng và duy trì sn phm dch v ngân hàng lõi ca tng ngân hàng c, phát trin nâng
cao nng lc cnh tranh ca ngân hàng sau sáp nhp hp nht. Vic đa dng hóa các
dch v ngân hàng nên gn lin vi vic chuyên môn hóa các dch v mà khách hàng
15
ca ngân hàng s dng, tránh vic đu t dàn tri; xác đnh đc dch v ct yu và
tp trung phát trin cht lng các dch v đó, MUFG xác đnh vic phát trin các sn
phm hin đi ch nên đc thc hin mt cách t t và có chn lc. ng thi,
MUFG thc hin đc phân khúc th trng mc tiêu ca mình, tránh vic chy đua
cnh tranh khách hàng mt cách thiu đnh hng đ tp trung ngun lc, tit kim chi
phí marketing và nâng cao cht lng dch v cho khách hàng ca mình.
Kinh nghim ca NHTM Trung Quc:
Nm 1998, B Tài chính Trung Quc đã phát hành 270 t nhân dân t trái phiu đc
bit đ tng cng vn cho nhng ngân hàng ln, nâng t l an toàn vn ti thiu trung
bình ca các ngân hàng ICBC t 4,4% lên 8% đúng theo Lut Ngân hàng Thng mi
Trung Quc nhm nâng cao nng lc cnh tranh. S giám sát tài chính các ngân hàng
cng đã đc cng c. Cui nm 1998, Chính ph Trung Quc chp thun giao cho
ngành ngân hàng thành lp các công ty qun lý tài sn (AMCs) đ mua li tài sn ngân
hàng và tin hành x lý n xu ca bn NHTM ln. Kt qu thu đc:
- Tháng 6/2004, 2 ngân hàng China Construction Bank (CCB) và Bank of
China (BOC) đã x lý 300 t nhân dân t (tng đng 36,2 t USD) n khó
đòi, gim t l n xu t 5,16% xung còn 3,74 % và chun b cho ln đu tiên
phát hành c phiu ra công chúng.
- Tháng 5/2006, International Comercial Bank of China (ICBC) cng bán c
phiu ra công chúng và tr thành ngân hàng Trung Quc có t l vn đu t
nc ngoài cao nht, chim khong 8,89% vn điu l. T l an toàn vn ti
thiu ca ICBC đc tng lên ti 10,26% và t l n xu gim xung còn
4,43%, giúp ICBC ln mnh vào vn tm ra mua li mt s chi nhánh ngân
hàng M đ m rng mng li hot đng xuyên quc gia, kinh doanh ngân
hàng trên đt M.
Th mnh ca các NHTM Trung Quc so vi các ngân hàng nc ngoài là h d
chim lnh lòng tin ca khách hàng ni đa hn. Do vy h đã bit tn dng li th này
đ phát trin mt dch v mi và hin đi (vn là đim mnh ca Ngân hàng nc
ngoài) ví d nh là ebanking. thi đim đó, nhiu chuyên gia Trung Quc cho rng
16
ebanking s là đu cu đ các ngân hàng nc ngoài tn công vào th trng tài chính
ngân hàng, t đó các NHTM ln ti Trung Quc đã liên tc nâng cp h thng ngân
hàng trc tuyn và thc hin nhiu chin dch qung cáo ln v s tin dch ca dch
v ebanking. Ngoài ra, các NHTM Trung Quc còn tuyn dng nhng nhân viên gii
nht, thành tho nghip v nht vào làm b phn này. Nhng dch v này cng cn có
s tin tng ca khách hàng, vì vy h đi trc và h đã thành công. Xã hi và vn
hoá truyn thng Trung Quc đã tr thành mt rào cn vô hình ngn chn s tn công
mnh m ca các đi th cnh tranh đn t bên ngoài quc gia.
1.5.2ăBƠiăhcăkinhănghimăchoăSCB:
T nhng kinh nghim ca Nht Bn và Trung Quc đã trình bày phn 1.5.1 bên
trên, SCB có th rút ra đc bài hc nâng cao nng lc cnh tranh ca mình.
Th 1, SCB nên tp trung vào các dch v ng dng công ngh thông tin nh h thng
máy rút tin t đng (ATM), Internet-banking, mobile-banking, qun lý h thng d
liu khách hàng; đy nhanh tc đ phát trin ca h thng thanh toán không dùng tin
mt, đm bo tính an toàn và chính xác trong các giao dch. Ci tin và nâng cao cht
lng dch v ngân hàng truyn thng. m bo kh nng tip thu và qun lý kim
soát đc công ngh, đm bo tt công tác an ninh mng. To và gi đc lòng tin ca
khách hàng khi tham gia s dng các dch v ngân hàng
Th 2, a dng hóa sn phm dch v ngân hàng gn lin vi phân khúc th trng.
Tn dng li th vn hóa trong nc trong vic cnh tranh vi các đi th nc ngoài.
Th 3, Phát trin ngun nhân lc ngân hàng, phù hp vi xu hng hi nhp kinh t
quc t: Nu công ngh đc xem là yu t to ra s đt phá thì ngun nhân lc đc
xem là yu t nn tng, tuyn dng ngun nhân lc có cht lng; xây dng vào đào
to lc lng cán b k tha vi chin lc phát trin ca ngân hàng hin đi
Th 4, Tng cng nng lc qun tr, điu hành, b máy kim soát; tng cng qun
tr ri ro, đc bit là khon n xu. i vi nhng khon n xu, SCB nên tp trung
gii quyt thông qua AMC.