B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.H CHÍ MINH

CHNGăTRỊNHăGING DY KINH T FULBRIGHT

ÀOăVITăDNG

CHÍNH SÁCH NỂNGăCAOăNNGăLC CNH TRANH
TNH THANH HÓA

Ngành : Chính sách công
Mã s : 60340402


LUNăVNăTHCăSăCHÍNH SÁCH CÔNG


NGIăHNG DN KHOA HC:
TS. JONATHAN PINCUS




 – Nmă2
i


LIăCAMăOAN
TôiăxinăcamăđoanălunăvnănƠyăhoƠnătoƠnădoătôiăthc hin.ăCácăđon trích dn và s liu s
dng trong lunăvnăđuăđc dn ngunăvƠăcóăđ chính xác cao nht trong phm vi hiu

bit ca tôi. LunăvnănƠyăkhôngănht thit phnăánhăquanăđim ca Trngăi hc Kinh
t thành ph H ChíăMinhăhayăChngătrìnhăGing dy Kinh t Fulbright.
Thành ph H Chí Minh, ngày 05 tháng 05 nmă2014
Tác gi lunăvn


ƠoăVităDng















ii


LIăCMăN
Vi lòng bitănăsơuăsc,ătôiăxinăđc gi li cm năchơnăthƠnhăđn thy Nguyn Xuân
Thành, ngi đưăluôn quan tâm hng dn tn tình vƠăđaăraănhng đóngăgópăquýăbáu cho
tôi trong sut quá trình hoàn thành lunăvn.
Tôi xin trân trng cmănăquýăthy, cô caăChngătrìnhăGing dy kinh t Fulbrightăđưă

tn tình truynăđt kin thc trong sut thi gian tôi tham gia hc tp.
Tôi xin chân thành cmănăs quanătơmăgiúpăđ,ăđng viên quý báu và tình cm nng m
ca giaăđình,ăcác bn bè, đng nghip và các bn hc viên lp MPP3, MPP4, các anh, ch
đangăcôngătác tiăTrngăFulbrightăđưădƠnhăchoătôiătrongăsut thi gian hc tpăcngănhă
trong quá trình hoàn thành lunăvn.
Tôi xin cmănărt nhiu.

iii


TịMăTT
 tài “Chính sách nâng cao nng lc cnh tranh tnh Thanh Hóa” đc thc hin trong
bi cnh tnh Thanh Hóa là mt tnh nghèo vi t l h nghèo và mc thu nhp bình quân
đuăngi thpăhnănhiu so vi trung bình c nc.ă phát trin kinh t, tnh Thanh Hóa
đt mc tiêu phát trinătheoăhng công nghip thông qua vic đuătăxơyădng Khu liên
hp lc hóa duăNghiăSn, vi mc tiêu s tr thƠnhăđng lc dn dt nn kinh t ca tnh
điălên.ăMcăđíchăca nghiên cuănƠyăđ tr li hai câu hi: “âu là nhng nhân t quyt
đnh nng lc cnh tranh đa phng ca tnh Thanh Hóa?” và “D án Nhà máy Lc hóa
du Nghi Sn có th thúc đy s phát trin ca cm ngành Lc hóa du ca tnh Thanh
Hóa hay không?”.
Thông qua vic s dng khung phân tích lý thuyt v nngă lc cnh tranh ca Michael
E.Porterăđcăđiu chnh phù hp vi phmăviăvùngăvƠăđaăphngăbiăVăThƠnhăT Anh
và mô hìnhăkimăcngăcmăngƠnhăđã cho thy, mc tiêu Nhà máy lc hóa duăNghiăSnă
tr thành đng lc dn dt nn kinh t ca tnhăThanhăHóaăđiălên là không phù hp, bi vì
xét các yu t v nngălc cnh tranh cm ngành lc hóa du ca Thanh Hóa gnă nhă
không có, khó có th thuăhútăcácănhƠăđuătătrongălnhăvc hóa du hay các ngành công
nghip h tr. Vicăđuăt,ăxơyădng nhà máy lc hóa duăNghiăSnăcó th đc xem là
tinăđ đ Thanh Hóa phát trinăcăs h tng ca tnh và timănngăto ngun thu ngân
sách.
 phát trin kinh t ca tnh trênăcăs nhngă điu kin thun li sn có, tnh Thanh

Hóa nên tp trung h tr cho nhngăngƠnhăđangăphátătrin tt và tn dngăđc li th
ca tnh v ngunălaoăđng nhăcácăngƠnhădt may, giy da, sn xutăđ ni tht, vt liu
xây dng, du lch ng thi đuătămnh m cho giáo dcăđƠoăto, y t, nâng cao cht
lng ngun nhân lc; đuătăcăs h tng thit yu; ci thin các dch v công nhanh
chóng, thun tin; kh nngă tip cn tín dng d dƠng ă đ thu hút các doanh nghip
trong nhng ngành thâm dngălaoăđng.



iv


MC LC
LIăCAMăOAN i
LI CMăN ii
TÓM TT iii
MC LC iv
DANH MC CÁC T VIT TT vi
DANH MC HÌNH, BNG, PH LC vii
CHNGă1. GII THIU VNă NGHIÊN CU 1
1.1 Bi cnh nghiên cu 1
1.2 Mc tiêu và câu hi nghiên cu 2
1.3ăPhngăphápănghiênăcu 2
1.4 Cu trúc lun vn 2
CHNGă2.ăHIN TRNG PHÁT TRIN KINH T TNH THANH HÓA 3
2.1 Các ch tiêu phn ánh mcăđ phát trin kinh t 3
2.1.1ăGDP,ăđuătăvƠăxut nhp khu 3
2.1.2ăCăcu kinh t 6
2.2 Các ch tiêu phnăánhănngăsut 8
CHNGă3.ăTHC TRNGăNNGăLC CNH TRANH TNH THANH HÓA 10

3.1ăKhungăphơnătíchănngălc cnh tranh Vùng - aăphng 10
3.2 Các yu t li th t nhiên caăđaăphng 11
3.2.1 V tríăđaălý,ăđiu kin t nhiên 11
3.1.2 Tài nguyên thiên nhiên 11
3.2.3ăQuyămôăđaăphng 13
3.3ăNngălc cnh tranh  cpăđ đaăphng 14
3.3.1ăCăs h tng k thut 14

3.3.2ăCăs h tng xã hi 15
3.3.3 Chính sách tài khóa, tín dngăvƠăcăcu thu chi ngân sách 17
3.4ăNngălc cnh tranh  cpăđ doanh nghip 19
v


3.3.1 Chtălngămôiătrng kinh doanh 19

3.3.2ăTrìnhăđ phát trin cm ngành 20
3.3.3 Hotăđng ca doanh nghip 23
CHNGă4.ăPHỂNăTệCHăCM NGÀNH LC HÓA DU 26
4.1 Khung phân tích cmăngƠnhătheoămôăhìnhăkimăcng 26
4.2 Gii thiu v d án Lc hóa duăNghiăSn 26
4.3ăPhơnătíchănngălc cnh tranh cm ngành lc hóa duătheoămôăhìnhăkimăcng 28
4.3.1ăCácăđiu kin yu t sn xut 28
4.3.2ăCácăđiu kin cu 32
4.3.3 Chinălc công ty, cu trúc và cnh tranh niăđa 33
4.3.4 Các ngành công nghip h tr 34
4.4ăánhăgiáănngălc cnhătranhătheoăsăđ cm ngành lc hóa du 37
CHNGă5.ăKT LUN VÀ KIN NGH CHÍNH SÁCH 39

5.1 Kt lun 40

5.2 Kin ngh chính sách 40
TÀI LIU THAM KHO 42
PH LC 44





vi


DANHăMCăCÁCăTăVITăTT

FDI
Foreign Direction Investment
uătătrcătipăncăngoƠi
GDP
Gross Domestic Product
Tngăgiáătrăsnăphmăniăđa
GSO
General Statistics Office
TngăccăThngăkê
Khuăvcă1

Khuăvcănông,ălơmăvƠăngănghip
Khuăvcă2

KhuăvcăcôngănghipăvƠ xơyădng
Khuăvcă3


KhuăvcăthngămiăvƠădchăv
NGTK

Niênăgiámăthngăkê
PCI
Provincial Competitiveness Index
Chăsănngălcăcnhătranhăcpătnh
UNESCO
United Nations Educational
Scientific and Cultural Organization
TăchcăGiáoădc,ăKhoaăhcăvƠă
VnăhóaăcaăLiênăhipăquc




vii


DANHăMCăHỊNH,ăBNG
DANH MC HÌNH
Hình 2.1 Tcăđ tngătrngăGDPăgiaiăđon 2001-2011 (giá 1994)
3
Hình 2.2 Vnăđuătăgiaiăđon 2001- 2011 (t đng)
4
Hình 2.3 Tng kim ngch xut, nhp khu (triu USD)
5
Hìnhă2.4ăCăcuăGDPăgiaiăđon 2001- 2011 (giá 1994)
6
Hìnhă2.5ăCăcu GDP khu vc 2 (t đng, giá 1994)

7
Hìnhă2.6ăCăcuălaoăđng theo ngành
7
Hìnhă2.7ăNngăsută laoăđng phân theo khu vc kinh t (triuăđng/laoăđng, giá
1994) ầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ
8
Hình 2.8 Ngun gcătngătrngănngăsut
9
Hình 3.1 Các nhân t quytăđnhănngălc cnhătranhăVùngăvƠăaăphng
11
Hình 3.2 Căcu chi ngân sách
18
Hìnhă3.3ăCăcu thu ngân sách
19
Hình 3.4 Biuăđ các ch s đc la chn tnhăThanhăHóaănmă2013
20
Hình 3.5 Căcu kinh t ngành
21
Hình 3.6 Căcu kinh t ngành công nghip ch bin, ch to
22
Hìnhă4.1ăMôăhìnhăkimăcngăcm ngành
26
Hìnhă4.2ăMôăhìnhăkimăcngăcm ngành Lc hóa du
36
Hình 4.3ăSăđ cm ngành lc hóa du Thanh Hóa
39

viii



DANH MC BNG
Bng 2.1 Thu nhpăbìnhăquơnăđuăngi/thángă(1.000đ/ngi)
5
Bng 3.1 Dân s, mtăđ và din tích t nhiên
13
Bng 3.2 T sut nhpăcăphơnătheoăđaăphngă(
0
/
00
)
16
Bng 3.3 T l laoăđng t 15 tui tr lênăđangălƠmăvic trong nn kinh t đưăqua
đƠoătoăphơnătheoăđaăphngă(%)
16
Bngă3.4ăCăcuăchiăthng xuyên
18
Bng 3.5 Kt qu ch s PCIăgiaiăđon 2006 - 2013
19





1


CHNGă1. GIIăTHIUăVNăăNGHIểNăCU
1.1ăBiăcnhănghiênăcu
Thanh Hoá là tnh thuc Bc Trung B, nm  cc Bc min Trung, cách Th đôăHƠăNi
150 km v phía Bc và cách Thành ph H Chí Minh 1.560 km v phía Nam. Nm trong

vùng nhăhng ca nhngătácăđng t vùng kinh t trngăđim Bc B,  v trí ca ngõ
ni lin Bc B vi Trung B, Thanh Hóa có h thng giao thông thun liănh:ăđng st
xuyên Vit,ăđng H Chí Minh, các quc l 1A, 217 (sang Lào) , cng binănc sâu
NghiăSn,ăh thng sông ngòi thun tinăchoăluăthôngăBc Nam, và sân bay Sao Vàng ni
thành ph H Chí Minh phc v cho nhu cu phát trin kinh t ca tnh.
Tnh Thanh Hóa có din tích 11.133,4 km
2
,ăđng th 5 c ncă vƠăđng sau Ngh An
trong vùng Bc Trung b. Dân s ThanhăHóaănmă2011 là 3.414,2 nghìnăngi xp th 3
sau thành ph H Chí Minh (7.517,9 nghìnăngi) và Hà Ni (6.725,7 nghìnăngi).
GDP caăThanhăHóaănmă2011 đt 64.614,7 t đng (theo giá hin hành)ătrongăđóănông,
lâm, thy snăđt 15.689,3 t đng chim 24,3%; công nghip và xây dngăđt 22.768,9 t
đng chim 35,24% và dch v đt 25.688,3 t đng chim 39,76%. Thu nhp bình quân
đuăngi 1,3 triuăđng/ngi/tháng (theo giá hin hành), thpăhnăsoăvi trung bình c
nc là 2 triuăđng/ngi/tháng.ăThuăngơnăsáchătrênăđa bàn ch đt 9.989 t đngănhngă
chi ngân sách lên ti 27.857 t đng, chng t tnh Thanh Hóa còn ph thuc rt nhiu vào
Trungăng.
Theo Quy hoch tng th phát trin kinh t - xã hi ca tnhăThanhăHóaăđnănmă2020ăđưă
đ ra,ăcăcu ngành ngh s chuyn dchătheoăhng công nghip - xây dng. Hin nay v
công nghip, tnh Thanh Hóa duy nht có sn xutăxiămngălƠăni btă(xiămngăBmăSn,ă
NghiăSn),ăvƠăđangătin hành xây dng khu Lc hóa du NghiăSn.ăn nay Thanh Hóa
chaăphátătrinăđc cm ngành này, các ngành h tr vƠăliênăquanăcngăchaăxut hin.
Nhngăvic Nhà máy lc hóa duăNghiăSnăđangăđc xây dng và s tr thành doanh
nghip mang vai trò dn dt khi chính thc hotăđng t nmă2017.ăơyălƠăyu t tinăđ
và quan trng cho vic hình thành mt cmăngƠnh,ăgiúpăThanhăHóaăđtăđc mcătiêuăđ
raăcngănhăgópăphnăthúcăđy ngành công nghip hóa du phát trin. Trênăcăs đó,ătácă
gi đưăchnăđ tƠiăắChínhăsáchănơngăcaoănngălc cnh tranh tnhăThanhăHóa”ăđ tìm ra
chính sách phù hp giúp tnhăThanhăHóaănơngăcaoăđcănngălc cnh tranh trong khu vc
2



cngănhătrênăc nc, giúp tnhăđtăđc nhng mc tiêu kinh t - xã hiătrongăgiaiăđon
2011- 2020.
1.2ăMcătiêu vƠăcơuăhiănghiênăcu
Nghiên cuănƠyăđc thc hin nhm (i) Nhn dng và tìm ra nhng nhân t quytăđnh
nngălc cnh tranh ca tnh Thanh Hóa; (ii) T đóăđ xut mt s chính sách nhm nâng
caoănngălc cnh tranh tnh Thanh Hóa. SauăđơyălƠăhaiăcơuăhi nghiên cu ca lunăvn:
1. ơuălƠănhng nhân t quytăđnhănngălc cnhătranhăđaăphngăca tnh Thanh Hóa?
2. D án Nhà máy Lc hóa duăNghiăSnăcóăth thúcăđy s phát trin ca cm ngành Lc
hóa du ca tnh Thanh Hóa hay không?
1.3 Phngăphápănghiênăcu
Lunăvnăs dngăphngăpháp phơnătíchăđnh tính da trên nn tng khung lý thuyt v
nngălc cnh tranh caăMichaelăE.Porter,ăđcăđiu chnh phù hp vi phm vi vùng và
đaăphngăbiăVăThƠnhăT Anh và tip cn cmăngƠnhădiăgócăđ nhămt công c
chính sách.
Ngun s liu phc v cho vic phân tích là s liu th cpăđc thu thp t các ngun:
Tng cc Thng kê, Niên giám thng kê tnh Thanh Hóa, UBND và các S, ban, ngành
tnh Thanh Hóa.
1.4 Cuătrúcălunăvn
Lunăvnăm đu bng vic trình bày bi cnh chính sách và mc tiêu nghiên cu caăđ tài,
sauăđóăđ xut câu hi nghiên cu.ăChngă2,ătácăgi trình bày hin trng phát trin kinh t- xã
hi tnhăThanhăHóaătrongăgiaiăđon 2001-2011. Phng pháp nghiên cu, khung phân tích
nngălc cnh tranh Vùng- aăphng và thc trngănngălc cnh tranh ca tnh Thanh Hóa
đc tác gi trìnhăbƠyătrongăChngă3.ăChngă4ătácăgi phân tích cm ngành lc hóa du
Thanh Hóa. Sau cùng, Chngă5ătác gi đaăraăcácăđánhăgiáăvƠăgi ý chính sách nhm nâng
caoănngălc cnh tranh tnh Thanh Hóa.
3


CHNGă2. HINăTRNG PHÁTăTRINăKINHăTăTNHăTHANHăHịA

2.1ăCácăchătiêuăphnăánhămcăđăphátătrinăkinhăt
2.1.1 GDP, đu t và xut nhp khu
Hình 2.1 cho thy tcăđ tngătrng GDP ca Thanh Hóa tngănh vƠăđu trong các giai
đon 2001- 2004;ăgiaiăđon 2006- 2008; có hinătng gim đt ngt trongăcácănm 2005
(8,5%), 2009 (10,8%) tuy nhiên liătngămnhăvƠoănmătip theo vi tcăđ nmă2006ăđt
10,2% vƠănmă2010ăđt 13,66%.
Trongăgiaiăđon 2001- 2007, tcăđ tngătrng GDP ca c nc cngătngănh và khá n
đnh. Tuy nhiên đnănmă2008, do nhăhng ca cuc khng hong kinh t th gii, tc
đ tngătrng GDP ca Vit Nam btăđu điăxung vƠăđnhăđimălƠănmă2009ăvi mc
gim sâu xung 5,32%.
Trongăgiaiăđon t nm 2009- 2011, tcăđ tngătrng GDP ca Thanh Hóa có cùng xu
hngătngătrng đng thiăđt gpăđôi tcăđ tngătrng GDP ca c nc, cao nht
vƠoănmă2010ăvi mcătngătrng 13,66%.
Hình 2.1 Tc đ tng trng GDP giai đon 2001-2011 (giá 1994)

Ngun: NGTK Vit Nam nm 2000, 2005, 2010; NGTK tnh Thanh Hóa nm 2000- 2004,
2007, 2008, 2009, 2010, 2011.
Trong sut giaiăđon t nmă2000 đnănmă2007,ăngun vnăđuătăt khu vc kinh t Nhà
nc và khu vc ngoài quc doanh khá cân bng. T nmă2008ăđnănmă2010, ngun vn
4


NhƠăncăcóăxuăhngătngălênăvƠăchim t trng cao hn,ăđóngăvaiătròădn dt trong vic
tngătrng kinh t ca tnhătrongăgiaiăđon khng hong kinh t.
Hình 2.2 Vn đu t giai đon 2001- 2011 (t đng)

Ngun: NGTK tnh Thanh Hóa nm 2000- 2004, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011.
Kim ngch xut khu caăThanhăHóaătngădnăquaăcácănm, t nmă2007ăcóăxuăhng
tngănhanhăvƠămnhăhn. Nmă2011, kim ngnh xut khuăđt 394,34 triuăUSD. Các mtă
hƠngăxutăkhuăchălcăcaătnhălƠăhƠngăcôngănghipănhăvƠ tiuăthăcôngănghip, chimă

đnă74,2%ătngăgiáătrăxutăkhu.
Kim ngch nhp khu ca tnh khá năđnhătrongăgiaiăđonănmă2000- 2007.ăt bin vào
nmă2008, giá tr nhp khuătngăcao hnăgiáătr xut khu,ăđt 162,33 triuăUSD. Cácămtă
hƠngănhpăkhuăchăyuălƠăhƠngăcôngănghipănng,ăkhoángăsn,ăphcăvăchoănhuăcuăsnă
xutăcôngănghipătrongătnh.






5


Hình 2.3 Tng kim ngch xut, nhp khu (triu USD)

Ngun: NGTK tnh Thanh Hóa nm 2000- 2004, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011.
Thanh Hóa là mt tnh nghèo vi thu nhpăbìnhăquơnăđuăngi thpăhnăkháănhiu so vi
trung bình c nc. Thu nhpăbìnhăquơnăđuăngi nmă2010ăđtă839,7ănghìnăđng/ngi,
ch bng 60% so vi c nc và xp th 13/14 tnh Vùng Bc Trung B và Duyên hi
min Trung, th 54/64 tnh trên c nc.
Bng 2.1 Thu nhp bình quân đu ngi/tháng (1.000đ/ngi)
Tnh
2006
2008
2010
Thanh Hóa
395
604,7
839,7

NghăAn
413
639,9
919,6
HƠăTnh
400
594,8
839,7
QungăBình
420
645
949,7
QungăTr
436
659,6
950,7
Hu
517
803,6
1058,3
Cănc
636,5
995,2
1387,2
Ngun: S liu thng kê v th kinh t- xã hi 63 tnh, thành ph Vit Nam.
ThanhăHóaăcóătălăhănghèoăcaoăthă2ăkhuăvcăBcăTrungăBăchăsauătnhăHƠăTnhăvƠăthă
16ăcănc,ănm 2010ăđtă25,3%
1
caoăgnăgpăđôiăsoăviătrungăbìnhăcaăcănc.ăơyălƠă
mtăgánhănngăvăchínhăsáchăchoătnh.



1
HiăThngăkê VităNam (2011).
6


2.1.2 C cu kinh t
* C cu GDP phân theo ngành: gm 3 khu vc: 1. Nông, lâm, thy sn; 2. Công nghip,
xây dng; 3. Du lch, dch v.
Hình 2.4 C cu GDP giai đon 2001- 2011 (giá 1994)

Ngun: NGTK Vit Nam nm 2000, 2005, 2010; NGTK tnh Thanh Hóa nm 2000- 2004,
2007, 2008, 2009, 2010, 2011.
Căcu GDP tnhăThanhăHóaăđangăcóăxuăhng chuyn t khu vc 1 sang khu vc 2, phù
hp vi xu th chung ca c nc và nhu cu phát trin công nghip hóa- hinăđiăhóaăđt
nc.ăNmă2001,ăcăcu GDP khu vc 1 ca tnh chimă37%ănhngăsangăđnănmă2011ă
gim xung ch còn 19%; Căcu GDP ca khu vcă2ătngăt 31%ăvƠoănmă2001ălênă49%ă
vƠoănmă2011;ăKhu vc 3 có khá ít binăđng, ngoi tr nmă2008ăgim mnh xung 15%.
Trongăcăcu GDP khu vc 2 tnh Thanh Hóa, ngành công nghip ch to, ch bin chim
t l rt ln, nmă2011ăchim ti 63,7% căcu GDP khu vcă2,ăđcăđóng góp bi các
doanh nghip sn xutăđ th công m ngh,ămơyătreăđan;ămayămc; giày da; ch binăđ
hp, thy hi snătrênăđa bàn tnh.
Ngành công nghip xây dng tngănhanhăvƠămnhăhnătrongănhngănmăt 2007ăđn nay,
cùng viăchínhăsáchăđuăt,ăphátătrinăcăs h tng mnh m caăNhƠănc phc v nhu
cu phát trin kinh t - xã hi ca tnh cngănhăc nc. Nmă2011,ăđóngăgópăca ngành
công nghip xây dng vào GDP tnh đt giá tr 3498,4 t đng, chimă31,52%ăcăcu GDP
khu vc 2 ca tnh.
7



Hình 2.5 C cu GDP khu vc 2 (t đng, giá 1994)

Ngun: NGTK tnh Thanh Hóa nm 2000- 2004, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011.
* C cu lao đng theo ngành
Hình 2.6 C cu lao đng theo ngành

Ngun: NGTK tnh Thanh Hóa nm 2000- 2004, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011.
Theoă Hìnhă 2.6,ă că cuă laoă đng theo ngành trong sută giaiă đon 2001- 2009 huă nhă
không có s thayăđi.ăSangănmă2010,ă2011ăcóăs dch chuynălaoăđng mnh m t khu
vc 1 sang khu vc 2 và khu vc 3. C th lƠănmă2011,ălaoăđng  khu vc 1 ch còn
8


56%, khu vcă2ătngălênă20%ăvƠăkhuăvcă3ătngălênă24%.ăCóăđcăđiu này là do s phát
trin ngày mt nhiu ca các ngành ngh thngămi, dch v, ch bin, ch to.
2.2 Cácăchătiêuăphnăánhănngăsut
* Nng sut lao đng phân theo khu vc kinh t
Nngăsutălaoăđng ca khu vcă2ăcaoăhnăhn so vi khu vc 1 và khu vc 3. Tcăđ tngă
nngăsut ca khu vc 1 rt chm, nmă2001ăđt 2,4 triuăđng/laoăđngănhngăđnănmă
2011 ch miătngălênăđn 3,6 triuăđng/laoăđng,ăkémăhnă5,5ălnăvƠoănmă2001ăvƠă7,3ă
lnăvƠoănmă2011 so vi khu vc 2.
Hình 2.7 Nng sut lao đng phân theo khu vc kinh t (triu đng/lao đng, giá 1994)

Ngun: NGTK tnh Thanh Hóa nm 2000- 2004, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011.
* Ngun gc tng trng nng sut:
Áp dng phngăpháp phân tích dch chuyn cu phn ca Fagerberg (2000), ngun gc
tngătrng nngăsut ca nn kinh t đcăxácăđnh qua 3 hiu ng:
i. Hiu ngătnh: do s dch chuynălaoăđng gia các ngành.
ii. Hiu ngăđng: do s chuyn dchălaoăđng giaăcácăngƠnhăvƠăthayăđiănngăsut ni ngành.

iii. Hiu ng ni ngành: do s thayăđiănngăsut trong ni ngành.
Kt qu phân tích ngun gcătngătrngă nngăsut tnhăThanhă Hóaăđc th hin trên
Hình 2.8 cho thy, trong sut c giaiăđon 2001-2011, hiu ng niăngƠnhăđóngăvaiătròăln
9


nht trong tngătrngănngăsut ca tnh,ăsauăđóăđn hiu ngătnhăvƠăcui cùng là hiu
ngăđng. iu này chng t,ăđng lcătngătrngănngăsut ca Thanh Hóa đn t vic ci
thinănngăsutălaoăđng ca bn thân các ngành, ch không phi do s chuyn dchălaoăđng
gia các ngành.
Hình 2.8 Ngun gc tng trng nng sut

Ngun: NGTK tnh Thanh Hóa nm 2000- 2004, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011.
Kt lun
T nhng kt qu phân tích trên cho thy, tnh Thanh Hóa vnăđangăcònălƠătnh nghèo và
chm phát trin vi mc thu nhpăbìnhăquơnăđuăngi thuc nhng hng cui trong Vùng
Bc Trung B và Duyên hi minăTrungăcngănhătrênăc nc; t l h nghèo  mc cao
gn gpăđôiăsoăvi trung bình c nc và xp th 2 trong vùng Bc Trung B và Duyên hi
min Trung; mcăđ tpătrungălaoăđng  khu vc 1 chim ti gnă60%ă(nmă2011),ănngă
sut laoăđng thp và chm ci thin. ơyălƠă nhng tr ngi cnăđc ci thinăđ tnh
Thanh Hóa có th phát trin kinh t theoăhng công nghip.
10


CHNGă3. THCăTRNGăNNGăLCăCNHăTRANHăTNHăTHANHăHịA
3.1 Khung phân tích nngălcăcnhătranhăVùngă- aăphng
Theo Michael E.Porter (2008),ănngălc cnh tranh ca mt qucăgiaăđcăđoălng bng
nngăsut s dngălaoăđng, vn,ătƠiănguyênăthiênănhiên.ăNngăsut là nhân t quytăđnh
quan trng nht ca mc sng bn vng ca mt quc gia, là nguyên nhân sâu xa ca thu
nhpăbìnhăquơnăđuăngi.

Mtăđaăphngămun phát trin bn vng phi daăvƠoătngătrngănngăsut bn vng,
đ đtăđcăđiuănƠy,ăđaăphngăcn liên tc ci thin, nâng cp mình cho phù hp vi
quá trình phát trin ca xã hi.
Nhăvy,ănơngăcaoănngălc cnh tranh caăđaăphngăchínhălƠănơngăcaoănngăsut. Theo
lý thuyt v nngă lc cnh tranh quc gia caă MichaelăPorter,ă đcăđiu chnh biăVă
Thành T Anh phù hp viăđiu kinăvùng,ăđaăphngăca Vit Nam, các nhân t nn
tng quytăđnhănngăsut caăđaăphngăđc chia thành 3 nhóm: (i) các yu t li th
sn có caăđaăphngăbaoăgm tài nguyên thiên nhiên, v tríăđaălý,ăquyămôăđaăphng;ă
(ii)ănngălc cnh tranh  cpăđ đaăphngăbaoăgm h tngăvnăhóa- xã hi- y t- giáo
dc và chính sách tài khóa, tín dng,ăcăcu kinh t caăđaăphng;ă(iii)ănngălc cnh
tranh  cpăđ doanh nghip bao gmămôiătrng kinh doanh và h tng k thut,ătrìnhăđ
phát trin cm ngành, hotăđng và chinălc ca doanh nghip.









11


Hình 3.1 Các nhân t quyt đnh nng lc cnh tranh Vùng và a phng

(Ngun M.E.Porter, đc điu chnh bi V Thành T Anh)
3.2 Cácăyuătăliăthătănhiênăcaăđaăphng
3.2.1 V trí đa lý, điu kin t nhiên
Thanh Hoá là tnh thuc Bc Trung B, nm  cc Bc Min Trung, cách Th đôăHƠăNi

150 km v phía Bc và cách Thành ph H Chí Minh 1.560 km v phía Nam. a hình
Thanh Hóa ch yuălƠăđi núi, chim 3/4 din tích ca c tnh, to timănngăln v kinh t
lâm nghip, di dào lâm sn, tài nguyên phong phú. Thanh Hóa có b binădƠi,ătngăđi
bng phng, có bãi tm ni ting SmăSn,ăcóănhngăvùngăđtăđaiărng ln thun li cho
vic ln bin, nuôi trng thy sn, phân b các khu dch v, khu công nghip, phát trin
kinh t bin (SmăSn,ăNghiăSn).
Nh vy, v tríăđa lý ca Thanh Hóa so vi các tnhăđng bng sông Hng không thun li
bng, do cách xa Hà Ni, tuy nhiên so vi các tnh thuc vùng Bc Trung B thìăđc xem
là thun liăhnăhn.
3.1.2 Tài nguyên thiên nhiên
* Tài nguyên đt
12


Thanh Hoá có din tích t nhiên 1.113.340 ha,ătrongăđóăđt sn xut nông nghip 245.367
ha;ăđt sn xut lâm nghipă553.999ăha;ăđt nuôi trng thu snă10.157ă ha;ăđtăchaăs
dng 153.520 ha viă cácă nhómă đt thích hp cho phát trină cơyă lng thc, cây lâm
nghip, cây công nghipăvƠăcơyănăqu.
* Tài nguyên rng
Thanh Hoá là mt trong nhng tnh có tài nguyên rng ln vi dinătíchăđt có rng là
484.246 ha. Rng Thanh Hoá ch yu là rng cây lá rng, có h thc vtăphongăphúăđaă
dng v h, loài; có các loi g quý himănh:ălát,ăpămu,ăsaămu,ălimăxanh,ătáu,ăsn, vàng
tâm, di, de, chò ch. Các loi thuc h tre na gm có: lung, na, vu, giang, tre. Thanh
Hoá là tnh có din tích lung ln nht trong c nc vi din tích trên 50.000 ha.
* Tài nguyên bin
Thanh Hoá có 102 km b bin và vùng lãnh hi rng 17.000 km
2
, vi nhng bãi cá, bãi
tôm có tr lng ln. Dc b bin có 5 ca lch ln, thun li cho tàu thuynăđánhăcáăraă
vƠo.ăơyăcngălƠănhng trung tâm ngh cá ca tnh. Vùng bin Thanh Hoá có tr lng

khong 100.000 - 120.000 tn hi sn, vi nhiu loi hi sn có giá tr kinh t cao.
* Tài nguyên khoáng sn
Thanh Hoá là mt trong s ít các tnh  Vit Nam có ngun tài nguyên khoáng sn phong
phúăvƠăđaădng; có 296 m vƠăđim khoáng sn vi 42 loi khác nhau, nhiu loi có tr
lng ln so vi c ncănh:ăđáăgranităvƠămarbleă(tr lng 2 -3 t m
3
),ăđáăvôiălƠmăxiă
mngă(trênă370ătriu tn),ăsétălƠmăxiămngă(85ătriu tn), crôm (khong 21 triu tn), qung
st (2 triu tn), secpentin (15 triu tn),ăđôlômită(4,7ătriu tn), ngoài ra còn có vàng sa
khoáng và các loi khoáng sn khác. Tuy nhiên, ngun tài nguyên  Thanh Hóa nhìn
chung có tr lng không ln, phân b không tp trung.
* Tài nguyên nc
Thanh Hóa có các h thng sông chính là sông Mã, sông Chu, sông Hot,ăsôngăBi, sông
Bng, sông Yên vi tng chiu dài 881 km, tng dinătíchă luă vc là 39.756km
2
; tng
lngăncătrungăbìnhăhƠngănmă19,52ăt m
3
. Sông sui Thanh Hoá chy qua nhiu vùng
đa hình phc tp, là timănngăln cho phát trin thyăđin.
* Tài nguyên du lch
13


Tnh Thanh Hóa có nhiu danh lam, thng cnhăđp cùng các di tích lch s ni ting nh:ă
Bãi tm bin SmăSn; Vn quc gia Bn En; Suiăcáăắthn”ăCmăLng; Di tích lch s
Lam Kinh; Thành Nhà H- di snăvnăhóa th giiăđc UNESCO công nhn
Nh vy, t nhng phân tích trên cho thy, Thanh Hóa không có li th trong vic phát
trin các ngành khai thác tài nguyên thiên nhiên nhăcôngănghip khai khoáng. Tài nguyên
thiênănhiênăkhôngăđc xem là yu t quytăđnhănngălc cnh tranh tnh Thanh Hóa. Tuy

nhiên,ăđi vi tài nguyên du lch, c th là tài nguyên bin. Thanh Hóa có th đc xem là
có li th hnăhn so vi các tnh min Bc, tuy không th cnhătranhăđcăcácăđaăphngă
 ven bin Nam Trung B.
3.2.3 Quy mô đa phng
Din tích t nhiên ca Thanh Hóa là 11.133,4 km², xp th 5 c nc vi dân s 3,4 triu
ngi, xp th 3 c nc ch sau Thành ph H Chí Minh; mtă đ dân s đt 306
ngi/km
2
,ăcaoăhnănhiu so vi trung bình ca c nc (263 ngi/km
2
) và Vùng Bc
Trung B và Duyên hi min Trung (197 ngi/km
2
).
Bng 3.1 Dân s, mt đ và din tích t nhiên 2010
Khuăvc
Dơnăs
(nghìnăngi)
Dinătíchă
(km2)
Mtăđădơnăsă
(ngi/km2)
Cănc
86927,7
331051,4
263
BcăTrungăBăvƠăDuyênă hiă
minăTrung
18935,5
95885,1

197
Thanh Hóa
3406,8
11133,4
306
NghăAn
2917,4
16490,7
177
HƠăTnh
1228
6025,6
204
QungăBình
849,3
8065,3
105
QungăTr
600,5
4747
127
ThaăThiênăHu
1090,9
5062,6
215
Ngun: S liu thng kê v th kinh t- xã hi 63 tnh, thành ph Vit Nam.
Nh vy, quyămôădơnăsălnălƠămtăliăthăvăngunăcungălaoăđng,ăđápăngăsălngălnă
laoăđngăchoăcácăngƠnhăcôngănghipăchăto,ăchăbinăthơmădngălaoăđng.
14



3.3 Nngălcăcnhătranhăăcpăđăđaăphng
3.3.1 C s h tng k thut
Giao thông vn ti
H thngăgiaoă thôngă cóă ýă nghaă ht sc quan trng đi vi vic phát trin kinh t đa
phng.ăThanh Hóa là mt trong nhng tnhăcóă đyăđ h thngăgiaoăthôngăcăbn là:
đng st,ăđng b, đng thyăvƠăđng không. Trongăđóăcóămt ga chính trong tuyn
đng st Bc Nam; có 4 tuynăđng b huyt mch ca Vit Nam gm quc l 45, quc
l 47,ăvƠăđng H Chí Minh và quc l 1A chy qua Thanh Hóa dài 123 km; mt cng
nc sâu Nghiă Snăthuc huynă TnhăGia. Thanh Hóa có sân bay Th Xuân chiu Sài
Gòn- Thanh Hóa đưăđcăđaăvƠoăkhai thác. Ngoài ra, các d án đng cao tc Ninh Bình-
Thanh Hóa đangăđc tin hành trin khai.
Theo kt qu PCI Vit Nam (2011),ăThanhăHóaăđcăđánhăgiáăcóă43,33% đng b cht
lng tt; 71,83%ăđng giao thông trong tnhăđc ri nhaăvƠăđn 94,05%ăđng giao
thông do tnh qunălýăđc ri nha.ăơyălƠănhng điu kin ttăgiúpăgiaoăthngăhƠngăhóaă
đc nhanh chóng, thun tin, góp phn quan trngăđ phát trin kinh t tnh.
Thông tin liên lc, đin
Theo kt qu PCI Vit Nam (2011), s gi b ctăđin trong tháng ca tnh Thanh Hóa khá
cao (9,81 gi/tháng) so vi các tnh trong vùng Bc Trung B, đơyălƠămt bt li lnăđi
vi vic phát trin kinh t ca tnh.
V chtălng dch v vin thông đt khá cao 75,56%, s gi b ct các dch v vin thông
ch là 1,77 gi/tháng, thpăhnărt nhiu so vi các tnh trong khu vc Bc Trung B.
Khu công nghip
Tnh Thanh Hóa hin có 04 Khu công nghipăđangăhotăđng, thu hút các d án đuătăv
các ngành ngh: Lc hóa du; Sn xut vt liu xây dng; Lp ráp phn mm và linh kin
đin t; Công nghipăđin; Công nghipăcăkhíăch to và Công nghip sn xut hàng tiêu
dùng.
Theo kt qu PCI Vit Nam (2011), t l lpăđy trong tng din tích mt bng Khu công
nghipăđt 63,18% và có 34,18% s doanh nghipăđánhăgiáătt chtălng Khu công nghip.
15



Nh vy, viăđiu kin h tng k thutăThanhăHóaăđcăđánhăgiá thun li đ thu hút các
hotăđngăđuăt,ăphátătrin kinh t.
3.3.2 C s h tng xã hi
Thanh Hóa là tnh có nhiu dân tc sinh sng,ă nhng ch yu có 7 dân tc là Kinh,
Mng, Thái, Th,ăDao,ăMông,ăKhăMú.ăNgi Kinh chim 82% dân s ca tnhăvƠăcóăđa
bàn phân b rng khp, các dân tc khác có dân s vƠăđa bàn sng thu hpăhn
2
.
Thanh Hóa có 01 thành ph trc thuc tnh, 02 th xã và 24 huyn viă637ăxư,ăphng, th
trn. Thành ph ThanhăHóaălƠăđôăth loi 2 trc thuc tnh, lƠăđôăth chuyn tip gia vùng
kinh t trngăđim Bc B vi vùng Bc Trung B,ăđu miăgiaoăluăca tnh vi c nc.
Yu t bt li caăThanhăHóaăđóălƠăcóăti 11 huyn min núi vi din tích chim 72% din
tích toàn tnh, t l ngi dân tc thiu s chim 18% dân s toàn tnh thuc các vùng khó
khn,ăgiaoăthôngăkhôngăthun tin, cnăđc tnh quan tâm, h tr trong rt nhiu chính
sách an sinh xã hi, phát trinăcăs h tng.ăiu này gây cn tr cho Thanh Hóa trong
vic phát trin kinh t toàn tnh, nhăhngăđnănngălc cnh tranh ca tnh.
Lao đng
Thanh Hóa có lcălngălaoăđng t 15 tui tr lênănmă2010ălƠă2.172,2ănghìnăngi, cao
nht trong khu vc BcăTrungăBăvƠăduyênăhiăminăTrung vƠăcaoăthă03ăcănc.
Sălaoăđngătrongăđătuiănmă2010ăcaăkhuăvcă1ăchimăđnă70,63%,ăkhuăvcă2ăchimă13,36%ă
vƠăkhuăvcă3ăchimă16,01%.ăLcălngălaoăđngăăkhuăvcă1ăchimătătrngărtăln,ăđơyălƠăkhuă
vcăcóănngăsutăthp vƠăchmăciăthin,ălƠămtătrăngiăchoăphátătrinăkinhătăcaătnh.
T sut nhpăc ca Thanh Hóa trongănmă2010ăvƠă2011ăđc ci thin rõ rt so vi nhng
nmătrcăđóăvƠătngăkháăcaoăsoăvi các tnh trong vùng, ch xp sau tnh Tha Thiên Hu.
iu này cho thyăThanhăHóaăcngălƠăđaăphngăcóătimănngăphátătrin, đangătngăbc
thayăđi môiătrng sng và làm vic, to ra nhiuăđiu kin thun li thu hút laoăđng t
các tnh nhpăcătìmăkimăcăhi vic làm.



2
Hi ThngăkêăVităNam (2011).
16


Bng 3.2 T sut nhp c phân theo đa phng (
0
/
00
)

2008
2009
2010
Săbă2011
BcăTrungăBăvƠăduyênăhiăminăTrung
2,6
1,3
3,1
4,7
Thanh Hóa
5,3
1,3
6,8
9,8
NghăAn
2,6
2,1
2,7

4,8
HƠăTnh
6,7
2,3
4,7
6,2
QungăBình
1,5
1,9
2,4
4
QungăTr
2,6
2,4
5,6
4,9
ThaăThiênă- Hu
3,1
5,4
8,3
13,5
Ngun: GSO (2011)
V trìnhăđ laoăđng caăThanhăHóaătrongăgiaiăđon 2008 - 2010 khá thp so vi c nc
và thp nht trong vùng Bc Trung B. C th, t l laoăđng t 15 tui tr lênăđangălƠmă
vic trong nn kinh t đưă quaă đƠoă to nmă2010ă ch đt 9,9%, trong khi Ngh Anăđt
12,7%, Tha Thiên Hu đtă16,9%.ăiu này gơyăkhóăkhnăchoăvic hp thu công ngh, k
thut t bên ngoài đuătăvƠo và làm hn ch nngălc cnh tranh ca tnh.
Bng 3.3 T l lao đng t 15 tui tr lên đang làm vic trong nn kinh t đã qua đào
to phân theo đa phng (%)


2008
2009
2010
Cănc
14,3
14,8
14,6
BcăTrungăBăvƠăduyênăhiăminăTrung
13,1
13,5
12,7
Thanh Hóa
11,2
11,9
9,9
NghăAn
12,1
13,6
12,7
HƠăTnh
12
14,6
14,2
QungăBình
14,3
14,7
15,6
QungăTr
14,7
15,9

14,6
ThaăThiênă- Hu
16,3
15,3
16,9
Ngun: GSO (2011)
Giáo dc
Giáo dcăchínhălƠăđng lcăcăbn ca s phát trin kinh t - xã hi. Mt nn giáo dc tt
giúp hp thu khoa hc k thut áp dng vào sn xut, to ra ca ci vt cht cho xã hi.
Trênăđa bàn tnh ThanhăHóaăcóă2ătrngăđi hcăđƠoătoăđaăngƠnhălƠăi hc Hngăc
và mtăcăs caăTrngăi hc Công nghip thành ph H ChíăMinh,ă1ătrng d b đi
hc,ă5ătrngăcaoăđng, nhiuătrng trung cp,ă125ătrng Trung hc ph thông và 25