B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM





VÕ TH TRÚC ÀO




NH HNG XÂY DNG CHUN
MC K TOÁN NÔNG NGHIP
TI VIT NAM




LUN VN THC S KINH T








TP. H Chí Minh – Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO

TRNG I HC KINH T TP. HCM






VÕ TH TRÚC ÀO


NH HNG XÂY DNG CHUN
MC K TOÁN NÔNG NGHIP
TI VIT NAM



Chuyên ngành: K TOÁN
Mã s: 60340301

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS. TS BÙI VN DNG



TP. H Chí Minh – Nm 2013
Trang 1
LI CAM OAN


 


Tôi xin cam đoan ni dung trong lun vn là do tôi nghiên cu di s
hng dn ca ngi hng dn khoa hc và các ni dung trích dn t sách, báo,
tp chí, lun án, lun vn đu đc ghi rõ ngun gc. Các s liu, kt qu nêu trong
lun vn là trung thc và cha tng đc ai công b trong bt k công trình nào.


TP. H Chí Minh, ngày …… tháng … nm 2013
Hc viên




Võ Th Trúc ào












Trang 2
LI CM N


 


u tiên, tôi xin gi li cm n chân thành đn PGS. TS. Bùi Vn Dng,
ngi đã hng dn tn tình đ tôi có th hoàn thin đ tài này.
K tip, tôi xin chân thành cm n QuỦ thy cô khoa K toán – Kim toán và
các chuyên viên ca Vin đào to sau đi hc ca trng i hc Kinh t TP. H
Chí Minh đã giúp đ tôi trong quá trình thc hin đ tài.
Cui cùng, xin gi li cm n đn các chuyên gia k toán đã giúp tôi thu
thp d liu trong quá trình thc hin lun vn.


TP. H Chí Minh, ngày …… tháng … nm 2013
Hc viên




Võ Th Trúc ào









Trang 3

MC LC

NI DUNG Trang

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các kỦ hiu, ch vit tt
Danh mc bng, biu
Danh mc các hình v, đ th
Li m đu 1
Chng 1 ậ c đim sn xut kinh doanh trong nông nghip và k toán
nông nghip theo chun mc k toán quc t 7
1.1. c đim sn xut kinh doanh trong nông nghip 7
1.1.1. Vai trò, v trí ca ngành nông nghip đi vi s phát trin kinh t - xã hi 7
1.1.2. Các đc đim ca sn xut kinh doanh trong nông nghip 8
1.1.3. nh hng ca nhng đc đim riêng trong ngành nông nghip đn
công tác k toán 9
1.1.3.1. Ghi nhn, phân loi và đánh giá tài sn 10
1.1.3.2. Ghi nhn doanh thu và chi phí 11
1.1.3.3. Hch toán chi phí và tính giá thành sn phm 11
1.2. K toán nông nghip theo chun mc k toán quc t - IAS 41 13
1.2.1. Lch s hình thành 13
1.2.2. Mc tiêu 13
1.2.3. Phm vi áp dng 14
1.2.4. Các ni dung chính ca chun mc 14
1.2.4.1. Mt s thut ng có liên quan 14
1.2.4.2. Quy đnh v ghi nhn và đo lng tài sn sinh hc 16
1.2.4.3. Báo cáo các khon lãi và l phát sinh t vic ghi nhn ban đu 19
Trang 4

1.2.4.4. Quy đnh v xác đnh giá tr trong trng hp giá tr hp lý không
đc đo lng mt cách đáng tin cy 19
1.2.4.5. Quy đnh v các khon tr cp ca Chính ph 20
1.2.4.6. Mt s quy đnh v trình bày và công b thông tin 21
1.3. Thc t vn dng IAS 41 ca mt s quc gia trên th gii 25
1.3.1. Thc tin vn dng IAS 41 ti mt s quc gia 25
1.3.2. Bài hc kinh nghim cho Vit Nam 33
Kt lun chng 1 34
Chng 2 ậ Thc trng ch đ k toán nông nghip ti Vit Nam 35
2.1. Các quy đnh v k toán nông nghip ti Vit Nam 35
2.1.1. Thông t hng dn thc hin ch đ k toán sn xut kinh doanh
ngoài quc doanh áp dng cho các hp tác xã nông nghip 35
2.1.2. Ch đ K toán doanh nghip – Quyt đnh 1141-TC/Q/CKT
ngày 01/11/1995 35
2.1.3. Ch đ k toán dành cho Hp tác xã nông nghip 36
2.1.4. Các chun mc k toán và các quy đnh khác Vit Nam đã ban hành
có liên quan đn lnh vc nông nghip 36
2.2. Thc trng k toán ti các doanh nghip thuc lnh vc nông nghip 39
2.2.1. Nhng vn đ chung v kho sát 39
2.2.1.1. Phm vi và đi tng kho sát 39
2.2.1.2. Ni dung kho sát 39
2.2.1.3. Phng pháp kho sát 40
2.2.2. Kt qu kho sát 40
2.2.2.1. Ý kin ca các doanh nghip đi vi mt s nhn đnh v các quy đnh k
toán có liên quan đn hot đng sn xut nông nghip 40
2.2.2.2. Tình hình ghi nhn, đo lng, đánh giá và trình bày thông tin liên quan
đn hot đng sn xut nông nghip 42
2.2.3. ánh giá v công tác k toán ti các doanh nghip hot đng trong lnh
vc nông nghip so vi các quy đnh ti Vit Nam 44
Trang 5

2.2.3.1. ánh giá chung 44
2.2.3.2. Mt s vn đ còn tn ti, vng mc 44
2.3. i chiu v nhng quy đnh trong k toán có liên quan đn nông nghip
ca Vit Nam và chun mc k toán quc t IAS 41 46
2.4. ánh giá v mc đ hòa hp trong quy đnh v k toán nông nghip
gia Vit Nam và Quc t 52
2.4.1. ánh giá v mc đ hòa hp 52
2.4.2. Nguyên nhân Vit Nam cha ban hành chun mc k toán v nông nghip 53
Kt lun chng 2 56
Chng 3 ậ nh hng xây dng chun mc k toán v nông nghip
ti Vit Nam 57
3.1. Quan đim 57
3.2. Gii pháp c th 58
3.3. Kin ngh 69
3.3.1. V vic nâng cao nhn thc đi vi các quy đnh đc trình bày
trong chun mc 69
3.3.2. V vic xây dng và hoàn thin h thng c s h tng làm nn
tng cho vic đnh giá 71
3.3.3. V điu chnh Lut k toán và các chun mc k toán hin hành 72
Kt lun chng 3 75
Kt lun 76
Tài liu tham kho 77
Ph lc 80





Trang 6
DANH MC CÁC KÝ HIU CH VIT TT TING VIT




























T vit tt
Cm t đy đ
BCTC

Báo cáo tài chính
BHTN
Bo him tht nghip
BHXH
Bo him xã hi
BHYT
Bo him y t
DN
Doanh nghip
H
Hot đng
HSX
Hot đng sn xut
HTX
Hp tác xã
KPC
Kinh phí công đoàn
PP
Phng pháp
TSC
Tài sn c đnh
Trang 7
DANH MC CÁC KÝ HIU CH VIT TT TING NC NGOÀI


























T vit tt
Cm t đy đ
AASB
Australian Accounting Standards Board
AICPA
American Institute of Certified Public Accountants
ASC
Accounting Statement Codification
CICA
Canadian Institute of Chartered Accountants
FADN
Farm Accountancy Data Network

FGAP
Financial Guidelines for Agricultural Producers
FFSC
Farm Financial Standards Council
HKAS
Hong Kong Accounting Standard
IAS
International Accounting Standard
IASB
International Accounting Standards Board
IASC
International Accounting Standards Committee
IFRS
International Financial Reporting Standards
LCM
Lower of Cost or Market
MASB
Malaysia Accounting Standards Board
NZ IAS
New Zealand Equivalent to International Accounting
Standards
SGARAs
Self-Generating And Regenerating Assets
SOP
Statement of Position
VAS
Vietnamese Accounting Standard
Trang 8
DANH MC BNG BIU


Bng
Tên
Chng
Trang
Bng 2.1
i chiu các quy đnh có liên quan đn k toán
nông nghip ca Vit Nam vi Quc t
2
58
Bng 3.1
Ví d v tài sn sinh hc, sn phm nông nghip
và sn phm ch bin sau thu hoch
3
72
Bng 3.2
Báo cáo tài chính ca công ty TNHH Bò sa ABC
3
79




DANH MC S 

S đ
Tên
Chng
Trang
S đ 2.1
Quy trình k thut sn xut lúa

2
41
S đ 2.2
Quy trình k thut trng cây cao su
2
44
S đ 2.3
Quy trình k thut trng cây cà phê
2
46









Trang 9
DANH MC HÌNH V, BIU 

Hình
Tên
Chng
Trang
Hình 2.1
Khung pháp lỦ hng dn v k toán cho các
đn v hot đng trong lnh vc nông nghip
cha hoàn chnh

2
52
Hình 2.2
Hng dn ca ch đ k toán hin hành khá
đy đ và chi tit cho công tác k toán trong
lnh vc nông nghip
2
52
Hình 2.3
Doanh nghip có th hiu và vn dng đy đ
các quy đnh trong ch đ k toán hin ti đ
phc v cho công tác k toán trong hot đng
sn xut nông nghip
2
53
Hình 2.4
Nhiu quy đnh trong ch đ k toán hin ti
cha rõ ràng gây nhiu khó khn cho vic phân
loi, ghi nhn và trình bày trên báo cáo tài
chính
2
53
Hình 2.5
C s ghi nhn giá tr ca tài sn sinh hc và
sn phm nông nghip
2
54
Hình 2.6
Phng pháp ghi nhn giá tr tài sn sinh hc
nh vy có hp lý không?

2
54
Hình 2.7
T l doanh nghip xác đnh li giá tr ca tài
sn sinh hc
2
54
Hình 2.8
T l doanh nghip cho rng báo cáo tài chính
có th không phn ánh đúng tình hình tài sn
ca doanh nghip nu không xác đnh li giá tr
ca tài sn sinh hc
2
54
Hình 2.9
T l các doanh nghip công b các thông tin
có liên quan đn tài sn sinh hc và sn phm
nông nghip mà doanh nghip đang nm gi
2
55



Trang 10
LI M U


1. LỦ do chn đ tƠi
Ngày nay, khi Vit Nam đã và đang gia nhp vào t chc thng mi th
gii (WTO), xây dng đt nc theo hng công nghip hóa - hin đi hóa thì vic

phát trin kinh t là vn đ đc quan tâm nhiu nht. Trong đó, ngành nông nghip
vn gi vai trò ch đo trong nn kinh t Vit Nam. Nông nghip là ngành sn xut
gi vai trò quan trng trong vic đáp ng nhu cu các loi hàng hóa, thc phm
thit yu đm bo an ninh lng thc và góp phn n đnh chính tr - xã hi ca đt
nc.
Trong hn mt thp niên qua, nn kinh t Vit Nam đã liên tip tri qua
nhng giai đon khó khn. u tiên là tác đng t cuc khng hong tài chính 
khu vc châu Á, ri đn khng hong kinh t toàn cu. Còn  trong nc, nhng
bt n kinh t v mô tr thành mi đe da thng trc.
iu đáng quan tâm là gia lúc các ngành công nghip và dch v b nh
hng nng n, thì nông nghip vn gi đc nhp đ tng trng cao và n đnh.
S vng vàng ca ngành nông nghip, ngay c trong nhng giai đon khó khn nht
ca nn kinh t đã cho thy tm quan trng ca lnh vc này, đó có th là chìa khóa
đ kinh t Vit Nam tng trng bn vng và có sc đ kháng cao trc nhng tác
đng tiêu cc t bên ngoài.
Ngành nông nghip có vai trò quan trng trong nn kinh t không ch  các
nc đang phát trin nh Vit Nam mà ngay c đi vi các nc có nn kinh t
phát trin cao. Cùng vi s phát trin ca nn kinh t, hot đng nông nghip tng
bc chuyn t sn xut quy mô nh sang quy mô ln và ngày càng hin đi nên
cn có nhiu công c phc v qun lỦ, trong đó k toán là mt trong nhng công c
không th thiu đ phc v cho vic qun lỦ, điu hành hot đng ca doanh nghip.
Nhn thy đc tm quan trng ca ngành nông nghip trong nn kinh t cng nh
nhu cu cn thit phi có công c giúp cho vic qun lý hot đng ca các doanh
nghip trong ngành, y ban chun mc k toán quc t đã ban hành chun mc k
Trang 11
toán quc t v nông nghip (IAS 41), chun mc đc ban hành và có hiu lc t
ngày 01/01/2003.
Trong khi đó,  Vit Nam công tác k toán ti các doanh nghip hot đng
trong lnh vc nông nghip hin nay ch yu b chi phi bi các vn bn do b Tài
chính ban hành nh ch đ k toán ban hành theo quyt đnh s 15/2006/Q-BTC

ngày 20/03/2006, ch đ k toán doanh nghip nh và va ban hành theo quyt đnh
s 48/2006/Q-BTC ngày 14/09/2006 và mt s chun mc k toán hin hành khác.
Tuy hot đng nông nghip có nhng đc đim riêng nhng đn nay B Tài chính
vn cha có hng dn c th v vic hch toán cho các doanh nghip hot đng
trong lnh vc sn xut này. Vì cha có nhng hng dn v k toán cho các hot
đng sn xut nông nghip nên các doanh nghip nông nghip gp nhiu khó khn
trong vic ghi nhn, đo lng, đánh giá và trình bày các thông tin liên quan đn
hot đng sn xut nông nghip. Do đó, tác gi chn đ tài nghiên cu “nh
hng xây dng chun mc k toán nông nghip ti Vit Nam” vi mong mun
c th hóa công vic k toán trong mt s loi hình sn xut ca ngành nông nghip.
2. Mc tiêu nghiên cu
Thông qua vic nghiên cu đ tài, tác gi mong đt đc nhng mc tiêu sau:
 Mt là, tìm hiu các vn đ lỦ thuyt liên quan đn các hot đng sn xut
nông nghip, đc bit là chun mc k toán quc t. Tìm hiu quá trình son tho và
ban hành chun mc k toán quc t v nông nghip (IAS 41).
 Hai là, tìm hiu v các quy đnh có liên quan đn k toán nông nghip ti
Vit Nam. Trên c s đó, nhn dng các đim tng đng và khác bit gia Vit
Nam và quc t khi quy đnh v k toán trong lnh vc này.
 Ba là, xem xét thc trng công tác k toán ti các doanh nghip hot đng
trong lnh vc này  Vit Nam, t đó nhn dng các khó khn ca các doanh nghip
Vit Nam khi thiu chun mc k toán v nông nghip và đ xut các vn đ cn
lu Ủ khi ban hành các quy đnh v k toán trong lnh vc nông nghip, nhm tip
tc hoàn thin h thng khuôn kh pháp lỦ v k toán, phù hp vi thông l k toán
quc t, to nim tin cho các nhà đu t nc ngoài góp phn thúc đy đu t nc
Trang 12
ngoài vào Vit Nam và tng cng tính minh bch ca thông tin tài chính, to điu
kin ti đa cho vic giám sát tình hình tài chính và kt qu hot đng kinh doanh
ca doanh nghip, đáp ng yêu cu phát trin kinh t - xã hi và hi nhp kinh t
quc t trong thi gian ti.
 đt đc nhng mc tiêu nêu trên, ni dung ca đ tài ch yu tp trung

gii quyt các câu hi sau:
1. Nhng quy đnh v k toán hot đng sn xut kinh doanh trong lnh
vc nông nghip ca Vit Nam có phù hp vi quc t không?
2. Tình hình vn dng các quy đnh có liên quan đn công tác k toán ti
các doanh nghip hot đng trong lnh vc nông nghip nh th nào?
3. Mc đ hòa hp ca chun mc k toán quc t v nông nghip vi
tình hình thc t  Vit Nam?
3. i tng nghiên cu
i tng nghiên cu là:
 Chun mc k toán quc t v nông nghip – IAS 41;
 Quá trình son tho và ban hành Chun mc k toán quc t v nông nghip;
 Các quy đnh k toán v nông nghip ca Vit Nam;
 Tình hình vn dng các quy đnh hin ti ca nc ta trong công vic k toán
ti các doanh nghip hot đng trong lnh vc sn xut nông nghip.
4. Phm vi nghiên cu
Lun vn nghiên cu công tác k toán ti các doanh nghip hot đng trong
lnh vc sn xut nông nghip nh:
+ Trng trt;
+ Chn nuôi;
5. Phng pháp nghiên cu
Trong quá trình thc hin đ tài tác gi đã s dng kt hp nhiu phng
pháp nghiên cu nh:
Trang 13
o V đnh tính: thông qua các tài liu sách báo tác gi s dng các phng
pháp khác nhau đ thu thp d liu, gii quyt các vn đ lý lun liên quan
đn k toán nông nghip.
 Phng pháp thu thp d liu: thu thp d liu tng hp v các c s
lý lun liên quan đn k toán nông nghip.
 Phng pháp phân tích: phân tích nhng d liu thu thp đc đ đánh
giá thc trng v công vic k toán trong các doanh nghip sn xut

nông nghip.
 Phng pháp so sánh, đi chiu: so sánh, đi chiu các quy đnh hin
hành ca nc ta vi các yêu cu
trong IAS 41.
o V đnh lng: thông qua bng câu hi đc thit k vi các thang đo khác
nhau (nh thang đo đnh danh, thang đo likert,…) tác gi s dng kt hp
vi phn mm excel đ tin hành kho sát thu thp s liu, đánh giá v thc
trng các quy đnh v k toán nông nghip ti Vit Nam.
Ngoài ra, tác gi còn tng hp và phân tích các bài vit, bài báo có liên quan
đn k toán nông nghip đ tip cn vi các quan đim tiên tin ca các nc trên
th gii. Bên cnh đó, tác gi còn xem xét các chính sách phát trin kinh t - xã hi
ca đt nc, t đó đa ra mt s gii pháp nhm hoàn thin các chính sách, quy
đnh v công tác k toán trong lnh vc nông nghip ca Vit Nam cho phù hp vi
th gii.
6. Tng quan v mt s đ tƠi đƣ nghiên cu và nhng đim mi ca lun vn
6.1. Nhng nghiên cu trc v k toán nông nghip
Lun vn thc s: “Vn dng mt cách hp lý h thng tài khon k toán hin
hành vào vic hch toán các loi hình sn xut nông nghip ti An Giang”, Võ
Nguyên Phng, nm 2006, bo v ti trng H Kinh t TP. H Chí Minh. Lun
vn này gii quyt đc nhng vn đ sau:
  tài này tp trung nghiên cu và tin hành kho sát thc trng áp
dng h thng tài khon k toán ti các doanh nghip sn xut nông
nghip  An Giang.
Trang 14
 nh hng đ vn dng hp lý h thng tài khon k toán nông
nghip vào công tác hch toán trong các doanh nghip hot đng
trong lnh vc này ti An Giang.
Lun vn thc s: “Hoàn thin công tác t chc k toán ti hp tác xã nông
nghip các tnh phía Nam”, V Th Bích Qunh, nm 2007, bo v ti trng H
Kinh t TP. H Chí Minh. Lun vn này gii quyt đc nhng vn đ sau:

 Làm rõ nhng đc đim hot đng và qun lý trong HTX nông nghip
hin nay, thông qua đó, đ xut mt s gii pháp hoàn thin công tác
t chc chng t, công tác hch toán ban đu, công tác ghi s và lp
báo cáo k toán cho các hp tác xã nông nghip các tnh phía Nam;
  xut mt s gii pháp góp phn hoàn thin công tác kim tra, kim
soát trong HTX nông nghip.
Bài báo: “Vn dng chun mc k toán quc t v nông nghip (IAS 41)
trong các doanh nghip trng cây công nghip  Vit Nam”, PGS. TS. Hoàng Tùng,
Th.S. Nguyn Th Cm Vân, Tp chí K toán & Kim toán, nm 2013. Bài vit này
đã nêu ra nhng vn đ mang tính cht đnh hng nghiên cu trên c s tham kho,
tng hp mt s vn bn quy đnh v vic đánh giá, đo lng tài sn sinh hc, sn
phm nông nghip và đa ra hng vn dng chun mc k toán quc t v nông
nghip vào các doanh nghip trng cây công nghip  Vit Nam.
6.2. Nhng đim mi trong đ tài nghiên cu ca tác gi so vi các nghiên cu
trc:
 Nghiên cu v ni dung chun mc k toán quc t v nông nghip -
IAS 41 do IASC ban hành vào tháng 12/2000.
 H thng hóa các quy đnh trong Ch đ k toán cng nh các chun
mc k toán khác có liên quan đn hot đng nông nghip ti Vit
Nam.
 S dng phng pháp đnh tính đ kho sát tình hình đo lng, ghi
nhn và trình bày thông tin ti các doanh nghip hot đng trong lnh
vc này.
Trang 15
 Trên c s tìm hiu v nhng quy đnh ca Vit Nam và thc trng
công tác k toán trong hot đng nông nghip, đnh hng v vic ban
hành chun mc k toán nông nghip ti Vit Nam.
Trong ngn hn, lun vn đ xut nhng kin ngh v ban hành chun mc
k toán nông nghip và nâng cao nhn thc ca các cá nhân, t chc, c quan ban
ngành có liên quan.

Trong dài hn, lun vn đ xut chnh sa mt s ni dung trong Lut k
toán và mt s chun mc k toán khác có liên quan.
7. Kt cu đ tài
Ngoài phn m đu, kt lun và ph lc, đ tài đc chia thành 03 chng
nh sau:
 Chng 1: C s lý lun v k toán nông nghip
 Chng 2: Thc trng ch đ k toán v nông nghip ti Vit Nam
 Chng 3: nh hng xây dng chun mc k toán v nông nghip
ti Vit Nam














Trang 16
CHNG 1
C S LÝ LUN V K TOÁN NÔNG NGHIP

1.1. c đim sn xut kinh doanh trong nông nghip
1.1.1. Vai trò, v trí ca ngành nông nghip đi vi s phát trin kinh t - xã
hi

Nông nghip gi vai trò quan trng trong vic phát trin kinh t - xã hi 
hu ht các quc gia. Sn xut nông nghip không nhng cung cp lng thc, thc
phm cho con ngi, đm bo ngun nguyên liu cho các ngành công nghip sn
xut hàng tiêu dùng và công nghip ch bin lng thc, thc phm mà còn sn
xut ra nhng mt hàng có giá tr xut khu, tng thêm ngun thu ngoi t. Ngoài
vai trò kinh t, nông nghip còn bao gm c vai trò xã hi và môi trng, c th
nh sau:
i vi các ngành, lnh vc kinh t khác. Nông nghip không ch là nhân t
mà còn là điu kin thúc đy s phát trin ca các ngành, các lnh vc kinh t:
(1) Nông nghip cung cp lng thc và các nguyên liu đu vào cho các
ngành khác ca nn kinh t;
(2) Nông nghip to ra thng d ngoi t nh vào xut khu nông sn;
(3) Nông nghip là th trng quan trng cho các ngành khác trong nn
kinh t nh ngành sn xut hàng tiêu dùng, máy móc và các vt t
nông nghip (phân bón, thuc tr sâu,…);
(4) Nông nghip còn to ra mt lng vn thng d đ đu t cho quá
trình công nghip hóa.
i vi s phát trin ca con ngi, n đnh chính tr xã hi và đm bo nn
an ninh quc phòng. An ninh lng thc là vn đ sng còn ca mi quc gia và c
nhân loi và vic phát trin nông nghip s là công c h tr đc lc cho vic bo
đm an ninh lng thc, hn ch nhng khó khn, ri ro trong phát trin kinh t và
đi sng ngi dân, to c s cho vic n đnh chính tr, xã hi, gi vng an ninh
và ch quyn quc gia.
Trang 17
i vi vic gìn gi và bo v môi trng. Môi trng không ch là ngun
lc mà còn là nhân t rt quan trng trong sn xut nông nghip. Bo v môi trng
chính là bo v môi trng sn xut nông nghip, ngoài ra, còn giúp bo tn đa
dng sinh hc giúp duy trì cân bng sinh thái, làm chm quá trình bin đi khí hu
toàn cu. Vì th, trong quá trình phát trin sn xut nông nghip, cn áp dng nhng
gii pháp thích hp đ duy trì và to nên s phát trin bn vng ca môi trng sinh

thái.
Nh vy, xét trên các mt kinh t, xã hi và môi trng thì nông nghip đu
có vai trò, v trí ht sc quan trng đi vi quá trình phát trin kinh t - xã hi ca
mi nc. Tình hình thc t  Vit Nam và nhiu nc khác đã chng minh khi
nông nghip phát trin vng chc s giúp nn kinh t phát trin n đnh, gim nhanh
tình trng đói nghèo. Chính vì vy, nông nghip đc coi là xut phát đim trong
vic ci cách kinh t ca nhiu quc gia.
1.1.2. Các đc đim ca sn xut kinh doanh trong nông nghip
 t đai lƠ t liu sn xut ch yu
ây là đc đim quan trng phân bit nông nghip vi công nghip. Không
th có sn xut nông nghip nu không có đt đai vì đt là môi trng sng ch yu
ca cây trng và vt nuôi.
 Sn xut nông nghip ph thuc nhiu vƠo điu kin t nhiên
Nông nghip là ngành sn xut ph thuc rt nhiu vào t nhiên. c đim
này bt ngun t đi tng lao đng ca nông nghip là cây trng và vt nuôi.
Nhng điu kin t nhiên nh đt đai, nhit đ, đ m, lng ma, bc x mt tri
trc tip nh hng đn nng sut, sn lng cây trng vt nuôi. Nu điu kin t
nhiên thun li s to điu kin cho hot đng sn xut nông nghip din ra thun
li và ngc li nu điu kin thi tit không thun li s nh hng rt ln ti sn
lng, cht lng ca sn phm nông nghip.
 Sn xut nông nghip mang tính thi v cao
Do s bin thiên v điu kin thi tit, khí hu, mi loi cây trng có s
thích ng nht đnh vi điu kin đó, dn đn nhng mùa v khác nhau. Vì
Trang 18
vy, các hot đng sn xut nông nghip cng phi thc hin theo thi v đ
có th khai thác tt nht các điu kin t nhiên, mang li hiu qu cao nht.
 i tng sn xut là nhng c th sng
Có th thy đc đim rt ni bt trong sn xut nông nghip chính là đi
tng lao đng là nhng c th sng, có quy lut sinh trng và phát trin riêng, có
chu k sn xut dài, quá trình sn xut phi tri qua nhiu giai đon khác nhau, vì

vy phi hiu sâu sc chu trình sinh trng ca sinh vt.
 Sn xut nông nghip có tính vùng
Sn xut nông nghip đc tin hành trên đa bàn rng ln, phc tp, ph
thuc vào điu kin t nhiên nên mang tính khu vc rõ rt. Do điu kin đt đai, khí
hu không ging nhau gia các vùng đã làm cho nông nghip mang tính vùng rt rõ
nét.
 c đim ca sn phm nông nghip
Do hot đng sn xut nông nghip chu nh hng nhiu bi điu kin t
nhiên nên sn phm nông nghip thng bin đng v quy cách, phm cht. Do đó,
vic tính toán, đánh giá, nhn xét các ch tiêu cht lng chính xác không ch nh
hng ti vic xác đnh giá bán cho các loi phm cp khác nhau ca cùng mt loi
sn phm mà còn đóng vai trò to ln trong vic tính giá thành sn phm cho tng
loi phm cp c th.
Mt khác, nông sn sn xut ra có kh nng tái sn xut t nhiên, sn phm
ca k này có th làm nguyên liu cho k sau hoc sn phm ca hot đng sn
xut này là đu vào cho hot đng sn xut nông nghip khác. Nh vy, mt s sn
phm t sn phm lao đng s chuyn hóa thành đi tng lao đng. Do vy, vic
quy đnh giai đon kt thúc sn xut ca tng ngành và tiêu chun tính thành phm
ca tng ngành rt quan trng cho vic tính giá thành và t chc hch toán quá trình
luân chuyn sn phm trong ni b, làm rõ mc đ quán trit ch đ hch toán kinh
t trong các đn v và ngành sn xut.
1.1.3. nh hng ca nhng đc đim riêng trong ngành nông nghip đn công
tác k toán
Trang 19
1.1.3.1. Ghi nhn, phân loi vƠ đánh giá tƠi sn
- Trong lnh vc sn xut nông nghip, đt đai là t liu sn xut ch yu và
đc bit không thay th đc nhng đt đai li thuc s hu ca Nhà nc, các
doanh nghip ch có quyn s dng đt. Theo chun mc k toán Vit Nam, quyn
s dng đt là tài sn c đnh vô hình và không trích khu hao. Tuy nhiên, trong quá
trình khai phá và s dng, các đn v phi chi mt s khon chi phí đ khai hoang,

ci to đt, nhng chi phí này cn phi tính vào giá thành sn phm. Nhng các
khon chi phí này thng khá ln và có tác dng đi vi cây trng trong nhiu nm.
Do vy, k toán phi theo dõi chính xác các khon chi phí này và tin hành phân b
theo phng pháp đc bit vào giá thành sn phm ca cây trng (vt nuôi).
1

- Ngoài nhng tài sn c đnh thông thng nh: đt, máy móc thit b,
phng tin vn ti,… nh trong các ngành kinh t khác, nông nghip còn có nhng
tài sn c đnh mang tính đc thù riêng nh: vn cây lâu nm, súc vt làm vic và
cho sn phm. Nhng tài sn này đc ghi nhn là tài sn c đnh hay chi phí sn
xut kinh doanh d dang s tùy thuc vào mc đích s dng ca tài sn này vào
hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Không nhng th, trong quá trình
nm gi tài sn, nhng tài sn c đnh là c th sng này có th s có nhng bin
đi v cht nh trng lng tng thêm ca đàn gia súc sinh sn, cây lâu nm, gia
súc b bnh cht,… iu này s nh hng đn giá tr ca các tài sn c đnh sinh
hc này lúc cui k. Bên cnh đó s tin b v k thut nuôi trng cng nh các
tin b v sinh hc s nh hng đáng k đn giá tr ca các tài sn c đnh sinh hc
này. Do đó khi la chn phng pháp khu hao tài sn sinh hc phi tính đn các
yu t trên.
2
- Do hot đng sn xut nông nghip còn chu nhiu nh hng ca điu kin t
nhiên nên cht lng sn phm nông nghip thng không n đnh, các

1
B môn hch toán, Trng H Kinh t quc dân, Hch toán k toán trong xí nghip thuc các ngành sn
xut và lu thông, trang 329.
2
Võ Nguyên Phng, Vn dng mt cách hp lý h thng tài khon k toán hin hành vào vic hch toán
các loi hình sn xut nông nghip ti An Giang, trang 13.


Trang 20
thành phm t sn xut có nhiu phm cp, vì vy phi có bin pháp đánh giá thành
phm thích hp đ xác đnh chính xác giá tr thành phm. Ngoài ra, nông sn
thng d b h hng, khó bo qun buc các doanh nghip phi có k hoch trong
sn xut, tính toán lng tn kho hp lý và lp d phòng sao cho phù hp.
- Bên cnh đó, th trng tiêu th ca các loi nông sn thng không n
đnh, giá c ca các sn phm nông nghip thng xuyên bin đng. Do đó, doanh
nghip hot đng trong lnh vc này phi thng xuyên đánh giá li giá tr ca
thành phm đ có th phn ánh trung thc, hp lý giá tr tài sn trên Bng cân đi
k toán cng nh Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh.
1.1.3.2. Ghi nhn doanh thu và chi phí
Trong nông nghip, hot đng sn xut ph thuc vào đc đim sinh hc ca
tng loi cây trng, vt nuôi nên doanh thu và chi phí phát sinh không n đnh, có
s chênh lch v thi gian phát sinh ca doanh thu và chi phí. Chng hn nh trong
trng trt, chu k sn xut dài và có tính thi v cao, nên doanh thu và chi phí phát
sinh trong các k có chênh lch ln, có nhng tháng chi phí chi ra nhiu nhng li
không thu đc sn phm, ngc li, có nhng tháng chi phí chi ra ít nhng sn
phm thu đc li nhiu. c đim này ca quy trình sn xut đòi hi các doanh
nghip phi la chn k k toán thích hp, có phng pháp theo dõi, ghi nhn chi
phí kp thi và tin hành phân b chi phí mt cách hp lỦ đ đm bo nguyên tc
phù hp nhm phn ánh đúng kt qu cng nh hiu qu ca quá trình sn xut kinh
doanh.
3

1.1.3.3. Hch toán chi phí và tính giá thành sn phm
- Do đc tính có gii hn ca đt đai, nên đ tng sn lng nông phm và
nâng cao hiu qu s dng đt, các doanh nghip còn áp dng các phng pháp
luân canh, xen canh và gi v các cây trng khác nhau. Thc t đó đt ra cho công

tác hch toán chi phí sn xut và tính giá thành là phi áp dng nhng phng pháp

thích hp đ tách nhng khon chi phí đc hch toán chung cho các loi cây trng

3
Võ Nguyên Phng, Vn dng mt cách hp lý h thng tài khon k toán hin hành vào vic hch toán
các loi hình sn xut nông nghip ti An Giang, trang 14.

Trang 21
thành nhng khon chi phí riêng cho tng loi cây đc trng xen, trng gi.
4

- Khác vi các ngành sn xut vt cht khác, các đi tng lao đng trong
nông nghip là nhng c th sng có quá trình sinh trng, phát trin din ra phù
hp và tuân theo quy lut t nhiên. Nhng quy lut sinh trng và phát trin ca
các đi tng này còn làm cho thi gian sn xut không đng nht vi nhau, dn
đn tính thi v cao. Cho nên k tính giá thành không th xác đnh hàng tháng,
hàng quý nh  các xí nghip công nghip mà phi đc thc hin vào cui v
hoc cui nm. Sn phm thu hoch nm nào thì tính giá thành trong nm đó, ngha
là, chi phí chi ra trong nm nay nhng nm sau mi thu hoch sn phm thì nm sau
mi tính giá thành.
5

- Trong nông nghip, quá trình sn xut phi tri qua nhiu giai đon, công
vic khác nhau, chng hn nh: cây trng phi tri qua các giai đon làm đt, gieo
trng, chm sóc, thu hoch; vi vt nuôi ly sa hoc sinh sn cng phi tri qua
các khâu: đng đc, có cha, cho con bú hoc ly sa,… Vì vy, vic tính giá thành
các ngành sn xut này không ch gii hn  ch tiêu giá thành sn phm hoàn chnh
mà c  các ch tiêu giá thành công vic
.
6


- i tng tp hp chi phí và tính giá thành trong hot đng sn xut nông
nghip rt phong phú và đa dng, ph thuc vào đc đim t chc sn xut, quy
trình sn xut và phng thc hot đng ca doanh nghip, có th là tng nhóm gia
súc, tng loi cây trng, tng đi sn xut, tng trang tri,…
7

- Nông sn có kh nng tái sn xut t nhiên, vì vy nhng t liu sn xut
ca k sau có th chính là sn phm ca quá trình sn xut nông nghip trc đó,
nh: thóc ging là kt qu ca v lúa nm trc, hoc thc n gia súc là thành phm

4
B môn hch toán, Trng H Kinh t quc dân, Hch toán k toán trong xí nghip thuc các ngành sn
xut và lu thông, trang 330.
5
B Tài chính, H thng k toán doanh nghip, trang 117.
6
B môn hch toán, Trng H Kinh t quc dân, Hch toán k toán trong xí nghip thuc các ngành sn
xut và lu thông, trang 330.
7
Võ Nguyên Phng, Vn dng mt cách hp lý h thng tài khon k toán hin hành vào vic hch toán
các loi hình sn xut nông nghip ti An Giang, trang 14.
Trang 22
ca ngành trng trt ch bin. Do vy, vic quy đnh giai đon kt thúc sn xut ca
tng ngành và tiêu chun tính thành phm ca tng ngành rt quan trng cho vic
tính giá thành và t chc hch toán quá trình luân chuyn sn phm trong ni b
doanh nghip. Bi vy, k toán phi vn dng thích hp phng pháp đánh giá và
hch toán sn phm tiêu th ni b.
1.2. K toán nông nghip theo chun mc k toán quc t - IAS 41
1.2.1. Lch s hình thành
- Nhn thy s cn thit phi có nhng quy đnh c th và rõ ràng v công

tác hch toán trong lnh vc nông nghip, nm 1994, y ban chun mc k toán
quc t (IASC) đã quyt đnh xây dng mt chun mc k toán quc t v nông
nghip và đã b nhim mt Ban ch đo đ h tr cho vic ban hành chun mc.
- Nm 1996, Ban ch đo ban hành bn d tho chun mc, trong đó đt ra
các vn đ, nhng s la chn và nhng gii pháp đ ngh ca Ban ch đo cho mi
ngi góp ý kin. T 42 th góp Ủ, Ban ch đo đã tin hành xem xét, sa đi và
gi chúng đn y ban.
- Tháng 7 nm 1999, y ban phê duyt D tho E65 Nông nghip vi thi
hn góp ý cui cùng vào ngày 31 tháng 1 nm 2000. Sau đó, y ban đã nhn đc
62 th t góp ý cho E65 đn t các t chc quc t và 28 quc gia khác nhau.
- n tháng 4 nm 2000, IASC li gi mt bng câu hi cho các đn v hot
đng trong nông nghip đ xác đnh đ tin cy ca vic đo lng giá tr hp lý đã
đc đ xut trong E65 và nhn đc 20 phn hi t 11 quc gia.
- Sau khi xem xét các ý kin trên E65 và gii đáp các Ủ kin thc mc, y
ban đã ban hành chun mc k toán v nông nghip - IAS 41 vào tháng 12 nm
2000 và bt đu có hiu lc vào ngày 01 tháng 01 nm 2003.
1.2.2. Mc tiêu
Mc tiêu ca chun mc này là qui đnh cách x lý k toán, trình bày và
công b trên báo cáo tài chính liên quan đn các hot đng nông nghip - hot đng
qun lý s bin đi ca nhng tài sn có tính cht sinh hc (cây trng, vt nuôi)
Trang 23
thành nhng sn phm nông nghip (sn phm thu hoch t tài sn có tính cht sinh
hc ca doanh nghip).
1.2.3. Phm vi áp dng
- Chun mc đc áp dng hch toán đi vi các khon liên quan đn hot
đng nông nghip:
(a) tài sn sinh hc;
(b) sn phm nông nghip ti thi đim thu hoch;
(c) các khon tr cp ca chính ph.
- Chun mc này không áp dng cho:

(a) đt đai liên quan đn hot đng nông nghip;
(b) tài sn vô hình liên quan đn hot đng nông nghip.
- Chun mc này đc áp dng cho các sn phm nông nghip ti thi đim
thu hoch. Sau đó, công vic theo dõi, qun lý và hch toán các sn phm này s áp
dng theo chun mc k toán quc t v hàng tn kho - IAS 2 hoc chun mc khác.
 Do đó, chun mc này không áp dng cho các sn phm nông nghip đc ch
bin sau khi thu hoch, ví d, ch bin nho thành ru, ch bin len thành si,
1.2.4. Các ni dung chính ca chun mc
1.2.4.1. Mt s thut ng có liên quan
Các thut ng di đây đc s dng trong chun mc này vi Ủ ngha:
- Hot đng nông nghip (Agricultural activity) là vic qun lý quá trình
bin đi sinh hc ca tài sn sinh hc đ bán, thu hoch sn phm nông nghip,
hoc to ra các tài sn sinh hc ph.
Hot đng nông nghip bao gm nhiu hot đng khác nhau; ví d, chn
nuôi, trng rng, thu hoch hàng nm hay lâu nm, trng cây n qu và cây công
nghip, trng hoa, nuôi trng thy sn (bao gm cá và thy sinh). Chúng có các đc
đim sau:
+ Kh nng thay đi (Capability to change): Vt nuôi và cây trng có
kh nng bin đi sinh hc;