Tiểu luận nghiên cứu
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn BGH nhà trường nơi tôi đang công tác đã tạo
điều kiện để tôi hoàn thành bài tiểu luận , cảm ơn bạn bè dồng nghiệp đã cùng tôi
trao đổi về chuyên môn . Cảm ơn cô NGUYỄN THỊ THANH PHƯƠNG đã
hướng dẫn rất nhiệt tình để tôi có thể hoàn thành bài tiểu luận này . Xin chân
thành cảm ơn .
1
Tiểu luận nghiên cứu
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng tiểu luận về tìm hiểu phương pháp giáo dục các bài
vẽ tranh cho học sinh lớp 7 là do tôi viết và chưa công bố . Tiểu luận này hoàn
toàn là do tôi nghiên cứu và viết . Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam
đoan của mình.
2
Tiểu luận nghiên cứu
CÁC CHỮ VIẾT TẮT
HS: Học sinh.
MT: Mĩ thuật.
GV: Giáo viên.
THCS: Trung học cơ sở.
3
Tiểu luận nghiên cứu
MỤC LỤC

A/ PHẦN MỞ ĐẦU:
I/ Lý do chọn đề tài…………………………………………………….6
II/ Mục đích và nhiệm vụ của đề tài:……………………........... ……...7
1. Mục đích nghiên cứu……………………………………….7
2. Nhiệm vụ nghiên cứu:……………………………………...7
III/ Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:…………………………………7

1. Đối tượng nghiên cứu………………………………………7
2. Phạm vi nghiên cứu………………………………………...7
IV/ Phương pháp nghiên cứu…………………………………………...8
1/ Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết………………8
2/ Phương pháp quan sát……………………………………….8
3/ Phương pháp thực nghiệm…………………………………...8
4/ Phương pháp chuyên gia…………………………….............8
B/ PHẦN NỘI DUNG:…………………………………………………..9
Chương 1: Mục tiêu và cấu trúc phân môn vẽ tranh lớp 7…………….9.
1.1/ Mục tiêu phân môn vẽ tranh lớp 7:………………………..9
1.2/ Cấu trúc chương trình các bài vữ tranh lớp 7:…………….9
Chương 2: Thực trạng của việc dạy và học phân môn vẽ tranh:……..9
2.1/ Thực trạng của học sinh khi học phân môn vẽ tranh……...9
2.2/ Thực trạng của giáo viên khi dạy các bài vẽ tranh………..10
Chương 3: Đặc điểm tâm sinh lý khi học phân môn vẽ tranh của học sinh
lớp 7…………………………………………………………………………………...11.
Chương 4: Nguyên tắc dạy – học các bài vẽ tranh……………………..11
4.1/Đảm bảo thống nhất giữa khoa học và giáo dục trong dạy
học .........................................................................................................................1
1
4.2/Đảm bảo sự thống nhất giữa lí thuyết và thực hành ………12
4.3/Đảm bảo thống nhất vai trò chủ đạo của giáo viên và chủ động
của học sinh …………………………………………………………………12
4.4/Đảm bảo tính trực quan và khái quát trong dạy học giữa cái cụ
thể vàtrừu tượng ……………………………………………………………..12
4.5/Đảm bảo giữa học tập tạp thể và học tập cá nhân………….12
4.6/Đảm bảo tính vừa sức ,đặc điểm lứa tuổi , đặc điểm cá biệt.12
4.7/Phát huy tính tích cực, độc lập, sáng tạo học tập của học
sinh…………………………………………………………………………....13
Chương 5: Các hình thức dạy học …………………………………………13

4
Tiểu luận nghiên cứu
5.1/Sử dụng phương tiện dạy học thích hợp ……………………13
5.2/Vận dụng các phương pháp dạy học phù hợp với phân môn vẽ
tranh ……………………………………….....................................13
Chương 6:Một số phương pháp đặc trưng của bộ môn mĩ thuật nói chung
và phân môn vẽ tranh nói riêng ………………………………………………………14
6.1./Nhóm phương pháp thông tin tiếp nhận…………………… 14.
6.1.1/Phương pháp thuyết trình ……………………………14
6.1.2/Phương pháp vấn đáp………………………………...14
6,1.3/Phương pháp thảo luận……………………………….15
6.1.4/Phương pháp sử dụng sách giáo khoa………………...15
6.1.5/Phương pháp nêu vấn đề……………………………...15
6.2/Nhóm phương pháp trực quan…………………………………15
6.2.1/Phương pháp quan sát………………………………...16
6.2.2/Phương pháp minh họa……………………………….16
6.2.3/Phương pháp thực hành ôn luyện …………………….16
6.2.4/Phương pháp kiểm tra , đánh giá kết quả học tập…….16
Chương 7:Phát triển kĩ năng vẽ tranh cho học sinh ………………………..17
Chương 8 :Phương pháp thiết kế bài dạy chung cho môn mĩ thuật………21
8.1/Giáo án………………………………………………………...21
8.2/Các công việc chuẩn bị của giáo viên…………………………21
8.3/Một số vấn đề cần chú ý khi thiết kế bài dạy………………….21
8.4/Cấu trúc thiết kế bài dạy………………………………………22
Chương 9:Giải pháp khắc phục nhược điểm của học sinh ……………….22.
9,1/ Chuẩn bị đồ dùng dạy học……………………………………23
9.2/Khai thác nội dung đề tài ……………………………………..24
9.3/Chọn hình tượng ………………………………………………25
9.4/Hướng dẫn học sinh cách vẽ tranh ……………………………25
9.5/Hướng dẫn học sinh cách sắp xếp bố cục……………………..25

9.5.1/Hình mảng ……………………………………………25
9.5.2/Hình tượng……………………………………………26
9.5.3/Sắp xếp các đường nét ,hình mảng ,hinh tượng………26
9.5.4/Đường tầm mắt trong tranh...…………………………26
9.6/ Hướng dẫn học sinh vẽ màu …………………………………26.
9.7/Hướng dẫn học sinh làm bài tập………………………………26.
9.8/Đánh giá kết quả học tập………………………………………27
9.9/Kết quả ..……………………………………………………...28
9.10/Bài học kinh nghiệm…………………………………………29
5
Tiểu luận nghiên cứu
C. KẾT LUẬN :…………………………………………….30
TIỂU LUẬN

TÌM HIỂU PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY
CÁC BÀI VẼ TRANH CHO HỌC SINH
LỚP 7
A / PHẦN MỞ ĐẦU
I/ Lý do chọn dề tài:
Xã hội ngày càng phát triển nhu cầu thẩm mĩ ngày càng cao. Do vậy, việc
đào tạo con người biết nhận thức, cảm thụ cái đẹp ngày càng quan trọng. Bởi vì
có con người mới phát hiện ra vẽ đẹp của thiên nhiên và cảm thụ vẽ đẹp của nó,
chỉ có con người mới tìm ra và biết vận vụng làm phong phú thêm ngôn ngữ mĩ
thuật cho cuộc sống hằng ngày càng tươi đẹp hơn. Trong những năm học qua
môn Mĩ Thuật là một yếu tố cơ bản của giáo dục thẩm mĩ và nó đã trở thành một
môn học trong chương trình giáo dục phổ thông, dó chính là yếu tố để đạt được
mục tiêu giáo duc đầy đủ năm mặt : Đức – Trí – Thể - Mĩ – Lao Động cho học
sinh. Như vậy việc dạy mĩ thuật ở trường phổ thông không nhằm mục đích đào
tạo các em trở thành họa sĩ mà mục tiêu chính của môn mĩ thuật là giúp các em
làm quen với cái đẹp, hiểu về cái đẹp và mong muốn tạo ra cái đẹp. trong cuộc

sống hằng ngày mọi việc ăn mặt ở, đi lại…đều cần đến cái đẹp, cái đẹp được thể
hiện da dạng và muôn màu, muôn vẽ…có thể xem nó là một nhu cầu không thể
thiếu trong cuộc sống vì nó gắn liền với con người từ khi mới sing cho đến lúc
mất đi…có thể khẳng định rằng cái đẹp do mĩ thuật tạo ra đã góp phần đáng kể
vào việc phát triển nền kinh tế quốc dân. Nhiệm vụ của người giáo viên mĩ thuật
là làm thế nào để học sinh được tiếp xúc, tìm hiểu, làm quen và sáng tạo ra cái
đẹp theo sự nhận biết của cá nhân, giúp các em nâng cao tính sáng tạo, óc thẩm
mĩ và sự hiểu biết về mọi mặt. Hện nay môn thuật ở bậc trung học cơ sở nói
chung và học sinh khối lớp 7 nói iêng nằm giúp các em biết quan sát, nhận xét
đối tượng, cách sắp xếp bố cục, hình mảng sao cho cân đói thuận mắt,hợp lý
6
Tiểu luận nghiên cứu
trong tờ giấy. Ở môn vẽ tranh các em biết vận dụng mọi hiểu biết để áp dụng cho
tranh vẽ thông qua cách sắp xếp bố cục, hình ảnh, màu sắc…nhưng thực tế qua
nhiều năm giảng dạy tôi nhận thấy việc tiếp thu kiến thức môn mĩ thuật nói
chung và áp dụng cho phân môn vẽ tranh nói riêng còn nhiều bất cập. Nguyên
nhân dẫn đến thực trạng trên là do ảnh hưởng nhiều mặt: là do quan niệm về môn
chính-môn phụ ngoài ra còn do yếu tố tâm lý sợ vẽ sấu, vẽ sai, một phần ở quan
niệm đây là môn học phải có hoa tay…những tác động đó đã ảnh hưởng không
nhỏ đến chất lượng dạy – học ở phân môn vẽ tranh. Từ những nhận thức đó dẫn
đến tình trạng các em lam bài qua loa, làm cho xong, làm cho có điểm mà không
nhận thức rằng mỏi bài học là một tác phẩm do chính bản thân các em tạo ra bằng
khả năng của mình.
Trong các phân môn của môn mĩ thuật ở bậc trung học cơ sở thì phân môn
vẽ tranh theo đề tài là một phân môn đòi hỏi các em phải kết hợp, đầu tư rất
nhiều, phải biết vận dụng kiến thức ở các phân môn khác, đòi hỏi các em phải
quan sát, ghi nhớ, tưởng tượng,sáng tạo…thì sản phẩm làm ra mới phong phú, đa
dạng…vậy làm thế nào để các em hiểu về cái đẹp, cảm thụ được cái đẹp và mong
muốn tạo ra cái đẹp. Làm thế nào để phân môn vẽ tranh đến và vào các em? Làm
thế nào để môn mĩ thuật khẳng định được vị trí quan trọng không thể thiếu đối

với cấp học trung học cơ sở? Đây là những câu hỏi mà tôi luôn trăn trở và vì thế
tôi chọn để nghiên cứu:”Tìm hiểu nhừng phương pháp giảng dạy các bài vè
tranh ở học sinh lớp 7”, để làm đề tài cho tiểu luận của mình.
II/ Mục đích và nhiệm vụ của đề tài:
1/ Mục đích nghiên cứu:
Giúp học sinh khắc phục những nhược điểm hay mắc phải khi
thể hiện các bài vẽ tranh ở học sinh lớp 7. Nhằm giúp các em mạnh dạn thể hiện
ý tưởng thông qua hiểu biết, ghi nhớ, tưởng tượng, vận dụng hiểu biết cá nhân,
góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh. Qua đó các em biết vận dụng vào thực
tiển của cuộc sống và học tập của học sinh sau này.
2/ Nhiệm vụ nghiên cứu:
Thông qua việc nghiên cứu đề tài nêu trên nó sẻ giúp các em
học sinh cải thiện tốt hơn tình trạng học tập ở phân môn vẽ tranh, tìm ra những
hướng giải quyết phù hợp.
III/ Đối tượng và phạm vi nghiên cứu :
1/ Đối tượng nghiên cứu:
Thông qua đề tài tôi chỉ nghiên cứu cách để khắc phục nhược
điểm trong phân môn vẽ tranh của học sinh lớp 7.
2/ Phạm vi nghiên cứu
Tôi chỉ nghiên cứu phân môn vẽ tranh đề tài ở lớp 7 của bậc
học trung học cơ sở.
3/ Giới hạn nghiên cứu:
7
Tiểu luận nghiên cứu
Đề tài chỉ nghiên cứu cho phân môn vẽ tranh lớp 7.
Đề tài chỉ nghiên cứu cho phân môn vẽ tranh đề tài lớp 7.
IV/ Các phương pháp nghiên cứu:
Thông qua đề tài tôi sẽ nghiên cứu một số phương pháp cụ thể như
sau :
1/ Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết.

2/ Phương pháp quan sát.
3/ Phương pháp thực nghiệm.
4/ Phương pháp chuyên gia.
8
Tiểu luận nghiên cứu
B/ PHẦN NỘI DUNG
Chương 1:
“ Mục tiêu và cấu trúc phân môn vẽ tranh lớp 7”
1.I/ Mục tiêu của phân môn vẽ tranh lớp 7:
- Giáo dục thẩm mĩ cho học sinh , tạo điều kiện cho các em
tiếp xúc , làm quen và thưởng thức vẽ đẹp của thiên nhiên , của các tác phẩm mĩ
thuật ; biết cảm nhận và tập tạo ra cái đẹp , qua đó vận dụng những hiểu biết về
cái đẹp vào cuộc sống sinh hoạt và học tập hàng ngày .
- Cung cấp cho học sinh một lượng kiến thức cơ bản nhất định
để các em hiểu được cái đẹp thông qua :đường nét , hình mảng , đậm nhạt , màu
sắc , bố cục ,… .
- Phát triển khả năng quan sát , nhận xét , tư duy , tưởng
tượng , óc sáng tạo cho học sinh.
- Phát triển các kĩ năng cơ bản : kĩ năng quan sát , kĩ năng
cảm thụ thẩm mĩ , kĩ năng tư duy, kĩ năng thực hành , kĩ năng đánh giá , kĩ năng
vận dụng kiến thức vào cuộc sống .
-Phát hiện HS năng khiếu mĩ thuật , góp phàn bồi dưởng các
em phát triển năng khiếu của mình .
1.2/ Cấu trúc chương trình các bài vẽ tranh lớp 7:
Vẽ tranh có những nội dung sau:
- Tranh phong cảnh.
- Tranh về cuộc sống xung quanh em.
- Đề tài tự chọn.
- Giử gìn vệ sinh môi trường.
- Trò chơi dân gian.

- Cảnh đẹp đất nước.
- An toàn giao thông.
- Hoạt động những ngày hè.
Chương 2
Thực trạng của việc dạy và học phân môn vẽ tranh
2.1/ Thực trạng khi học phân môn vẽ tranh của học sinh.
Vẽ tranh nhằm phát huy trí tưởng tượng sáng tạo , làm giàu cảm xúc thẩm
mĩ cho học sinh trên cơ sở cung cấp kiến thức và rèn luyện kĩ năng cơ bản về vẽ
tranh . Từ đó HS có khả năng cảm thụ được vẽ đẹp của thiên nhiên , của cuộc
9
Tiểu luận nghiên cứu
sống xung quanh và các tác phẩm mĩ thuật thông qua ngôn ngữ của hội hoạ là bố
cục, đường nét , màu sắc , hình khối , đậm nhạt , ánh sáng . Qua đó học sinh có
được khả năng thể hiện nhận thức của mình về thế giới xung quanh . Vẽ tranh
còn giúp cho học sinh phát triển trí nhớ , hình thành kĩ năng quan sát , biết lựa
chọn những hình tượng tiêu biểu điển hình để thể hiện được nội dung đề tài .
Trong chương trình mĩ thuật ở THCS , vẽ tranh có vị trí vô cùng quan
trọng HS phải vận dụng kiến thức của các phân môn khác cho phân môn vẽ tranh
như : lựa chọn nội dung , hình tượng nhân vật , sắp xếp nhân vật , sắp xếp bố
cục , vẽ hình , vẽ màu , thể hiện không gian , thời gian , ánh sáng …Vẽ tranh HS
được tự do sáng tạo theo tâm tư , tình cảm của mình trên cơ sở những biểu tượng
về thế giới xung quanh đã được ghi nhận và hình thành trong trong thực tế cảm
nhận của cá nhân . ngay từ bậc học mầm non HS đã dược tiếp xúc và làm quen
với ngôn ngữ của hội hoạ , ở tiểu học các em cũng đã biết thể hiện tâm tư , tình
cảm của mình thông qua các bức tranh vẽ . Riêng ở bậc THCS những bài đầu của
lớp 6 HS dần phát triển những kĩ năng đã có ở tiểu học , sang lớp 7 những kĩ
năng này dần được củng cố và phát triển hơn.
Nhưng trên thực tế giảng dạy và qua thăm dò cho thấy thực trạng việc
học mĩ thuật nói chung và phân môn vẽ tranh của các em HS ở lớp 7 còn rất
nhiều điều bất cập như :

+Về bố cục : mảng chính phụ chưa rỏ ràng , đa số các em khi thực hành
là vẽ ngay , hình vẽ sắp sếp tuỳ ý , hình tượng chính các em thường vẽ ngay và
vẽ bất kì trên tờ giấy .
+Hình ảnh : các em hay vẽ theo lối tượng trưng , ước lệ , tẩy xoá
nhiều , sợ vẽ người , sợ vẽ xấu , sợ vẽ sai….
+Màu sắc : ít màu , sử dụng màu theo cảm tính , chừa trắng , vẽ nhạt…
+ Tâm lí học tập đối phó với việc thi cử của HS .
+Việc đánh giá kết quả học tập chưa thực sự khuyến khích HS phát huy
tính tích cực , chủ dộng , sáng tạo.
+Cơ sở vật chất còn nhiều thiếu thốn.
Qua điều tra thực tế cho thấy :
Lớp 7A1(32 hs)
Giỏi 1 3,1%
Khá 9 28,1%
Trung Bình 17 53,1%
Yếu 5 15,6%
10
Tiểu luận nghiên cứu
2.2/ Thực trạng của giáo viên khi dạy các bài vẽ tranh lớp 7.
+Chủ quan:
-Thói quen với các phương pháp dạy học thụ động .
- Phương pháp thuyết trình vẫn là pp được GV sử dụng quá nhiều .
- Gán nội dung dạy học với các tình huống thực tiễn chưa được chú
trọng .
-Đồ dùng dạy học chưa đa dạng , phong phú .
-Quan điểm về môn chính , môn phụ .
+Khách quan :
-Điều kiện cơ sở vật chất, phương tiện dạy học còn hạn chế .
- Chính sách cơ chế quản lí giáo dục không khuyến khích giáo viên.
Chương 3:

Đặc điểm tâm sinh lý khi học phân môn vẽ tranh của học sinh lớp 7.
+Học sinh vẽ theo cảm xúc , môi trường thẩm mĩ ,
+ Các em vẽ theo cái mà các em nghĩ chứ không theo cái các em nhìn thấy .
+Cấ em vẽ theo cái mà mình thích mà không tuân thủ theo các nguyên tắc
giải phẫu thẩm mĩ ,bố cục , luật xa gần , màu sắc , ánh sáng …
+Khi vẽ màu các em thích vẽ màu nguyên chất , rực rỡ , không pha trộn , và
vẽ theo ý thích chứ không tuân thủ theo màu trong thực tế .
Đối với lứa tuổi học sinh trung học cơ sở đây là thời kì năng khiếu học sinh
phát triển , các em có thể vẽ gần đúng và giống hơn theo khả năng , các em có ý
thức hơn về bố cục. thể hiện ý tưởng dần tốt hơn , các em sử dụng nhiều màu hơn
,hình ảnh khái quát hóa, điển hình hóa hơn , các em thể hiện lại thế giới xung
quanh bằng sự cảm nhận của cá nhân .
Chương 4:
Nguyên tắc dạy – học các bài vẽ tranh.
Nguyên tắc dạy và học là hệ thống những luận điểm của lí luận dạy và
học , có vai trò chỉ dẫn việc xác định các mục tiêu , nội dung , phương pháp ,
phương tiện và hình thức tổ chức dạy học . Chĩ dẫn quá trình dạy học của GV và
HS nhằm đạt được chất lượng và hiệu quả trong dạy và học.
Khi áp dụng các nguyên tắc dạy cho từng phân môn nói chung và cho
phân môn vẽ tranh nói riêng, nó tùy thuộc rất nhiều vào sự lựa chọn của giáo viên
để thông qua đó học sinh có thể nắm và vận dụng một cách tốt nhất.
11
Lớp 7A2 (31hs)
Giỏi 2 6,4%
Khá 10 32,2%
Trung Bình 14 45,1%
Yếu 5 16,2%
Tiểu luận nghiên cứu
4.1/ Nguyên tắc đảm bảo sự thống nhất giữa tính khoa học và tính giáo
dục trong dạy học:

4.1.1./ Tính khoa học: Phải đảm bảo tính chính xác, tính chính xác ở
đây được thể hiện cụ thể như sau:
• Nội dung: chương trình học phù hợp và có sự nâng cao ở
từng câp học..
• Sự lựa chọn phương pháp dạy học phải đúng với mục tiêu
bài dạy, phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất, trình độ học
sinh…
• Kỷ thuật dạy học của giáo viên phải thu hút được học sinh
về lời nói, tác phong, cách đặc câu hỏi, cách dẫn dắt học
sinh…
• Cách soạn giáo án phải cụ thể, rỏ ràng, đầy đũ nội dung,
đảm bảo thời gian cho tiết học…
4.1.2/ Tính giáo dục:
• Tất cả các nội dung của bài học, giáo viên có thể giáo dục
cho học sinh.
• Qua tiết dạy giáo viên giáo dục thẩm mĩ cho học sinh.
4.2/ Nguyên tắc đảm bảo sự thống nhất giữa dạy lý thuyết và dạy thực
hành, học đi đôi với hành:
Khi dạy lý thuyết xong giáo viên phải để cho học có một khoảng
thời gian thực hành để các em có cơ hội phát huy những kĩ năng , kĩ xảo, việc
thực hành sẽ giúp các em củng cố thêm kiến thức đồng thời khắc sâu hơn những
điều đã được học.
4.3/ Nguyên tắc đảm bảo sự thống nhất giữa vai trò chủ đạo của giáo
viên và vai trò chủ động của học sinh:
Giáo viên là người điều khiển mọi tình huống và tất cả các hoạt
động của học sinh.( yêu cầu học sinh chia nhóm, đưa ra câu hỏi để học sinh thảo
luận, yêu cầu học sinh trinh bày, yêu cầu học sinh nhận xét, đánh giá…)
Học sinh tích cực hoat động , phải hoạt động nhiều trên lớp, được
làm việc, được đánh giá và giải quyết tất cả các hoạt động mà giáo viên đưa ra.
( cùng nhau thảo luận, được trình bày trước đám đông, tự do nhận xét, đánh giá

bài vẽ của bạn…)
4.4/ Nguyên tắc đảm bảo sự thống nhất giữa tính trực quan và tính khái
quát trong dạy học:
-Dạy bằng lời
-Dạy bằng hình ảnh
-Dạy bằng hành động
Khi áp dụng nguyên tắc này bắt buộc giáo viên phải sử dụng đồ dùng trực quan,
12