Trường THPT Giao Thủy B Ôn đại học
VỢ CHỒNG A PHỦ
Đề 1: VCAP là bức tranh chân thực về số phận bi thảm của người nông dân
miền núi dưới ách thống trị của thực dân, phong kiến. Đồng thời còn là bài ca bất
diệt trong tâm hồn họ.
Phân tích tác phẩm VCAP làm sáng tỏ.
I. Đặt vấn đề
- Tô Hoài tâm sự: “đất nước và con người miền Tây đã để thương, để nhớ cho
tôi quá”. Chính tình cảm để thương để nhớ ấy đã giúp Tô Hoài viết lên tập truyện
ngắn
“truyện Tây Bắc”. Truyện ngắn Vợ chồng A Phủ là tác phẩm tiêu biểu cho tập
truyện này.
- Tác phẩm kể về cuộc đời Mị- AP ở hai chặng từ HN đến PS, qua đó thể hiện
nỗi cơ cực của người nông dân miền núi dưới ách thống trị của thực dân, phong kiến
và vẻ đẹp trong tâm hồn họ.
- Có thể coi tác phẩm là “bức tranh…”.
II. Giải quyết vấn đề
1), Không gian câu chuyện là vùng rừng núi Tây Bắc hẻo lánh với những làng
Mèo trên núi cao trong những năm trước cách mạng. Câu chuyện kể về cuộc đời của
Mị và A Phủ, những chàng trai, cô gái trẻ trung, yêu đời nhưng không thoát kiếp nô
lệ lầm than. Chỉ nhờ có Cách mạng những cuộc đời ấy mới được giải phóng, mới
được hưởng tự do. Với cảm quan của một ngòi bút hiện thực, qua số phận của Mị và
A Phủ TH đã giúp chúng ta hiểu được tình cảnh bi thảm của người lao động dưới
ách thống trị của thực dân, phong kiến.
a). Cuộc đời số phận Mị
- Mị vốn là một cô gái trẻ đẹp, yêu đời, tâm hồn trong sáng, tài năng: Mị thổi lá
hay hơn thổi sáo “đã có biết bao chàng trai ngày đêm đi theo Mị”. Mị còn là một cô
gái yêu lao động, tự do, mối tình đầu mới chớm nở đẹp như một bông hoa rừng.
- Lẽ ra Mị phải được hưởng hạnh phúc nhưng Mị lại chịu đắng cay.
•Vì món nợ truyền kiếp của con nhà nghèo, Mị bị bắt làm dâu gạt nợ nhà thống
lí Pá tra. Trong câu nói của Mị “con nay đã lớn biết cuốc nương, làm ngô trả nợ cho

bố. Bố đừng bán con cho nhà giàu” khẳng định một điều: Mị yêu tự do, lao động, tin
vào khả năng của mình. Nhưng điều Mị cầu xin là một điều không tưởng. Bởi cả đời
bố mẹ Mị làm quần quật còn chẳng đủ trả nợ, huống chi một thân gái như Mị.
Cao Thị Hà
1
Trường THPT Giao Thủy B Ôn đại học
 Trong hoàn cảnh này, kiếp sống nô lệ là kiếp sống không thể tránh khỏi với
Mị.
- Quãng ngày ở nhà thống lí Pá tra Mị chịu nỗi đau khổ cả về thể xác lẫn tâm
hồn.
•Thể chất: Cuộc sống ở nhà thống lí Pá tra giống như địa ngục trần gian. Mị
phải lao động khổ sai như thân trâu, thân ngựa: suốt năm, suốt ngày, suốt tháng công
việc cứ lặp đi, lặp lại: “tết xong…bẻ bắp”.
 Giọng điệu chậm, buồn, lặp lại như công việc khổ sai nối tiếp nhau trong
cuộc sống của Mị.
•Tinh thần:
~ Đã có lúc Mị tìm đến cái chết. Nhưng Mị không chết được. Mị chết rồi ai sẽ
làm trả nợ thay cha. Mị phải sống trong sự mòn mỏi câm lặng và luôn bị ám ảnh bởi
ý nghĩ: “ta đã bị bắt về trình ma nhà nó rồi chỉ còn cách chịu đựng kiếp sống trâu
ngựa mà thôi”.
~ Những tháng ngày sống trong địa ngục trần gian, Mị tàn tạ khô héo mất hết ý
thức về sự sống: “càng ngày Mị càng lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa”. Không
phải vô tình nhà văn TH miêu tả rất kĩ căn buồng nơi Mị ở “có một ô cửa sổ lỗ vuông
bằng bàn tay lúc nào nhìn ra cũng chỉ thấy trăng trắng không biết là sương hay là
nắng”.

Mị đã mất hết ý thức về không gian, thời gian.
~ Căn buồng cũng chính là ngục thất giam hãm cuộc đời, tuổi xuân của Mị. Mị
đã mất hết cả ý niệm về cuộc sống: “Ở lâu trong cái khổ Mị quen khổ rồi”. Thậm chí
lâu ngày rồi Mị cũng không còn ý nghĩ muốn chết nữa bởi Mị không còn ý thức về sự

sống. Mị chỉ tồn tại.

Qua chuỗi ngày dài cơ cực của Mị, ngòi bút của TH thể hiện nỗi khổ bị nô lệ
hóa của người dân miền núi. Thể hiện tình cảm chân thực này, ngòi bút của TH
không giấu nổi sự xót thương.
b). A Phủ
- Nếu Mị là cô gái trẻ trung, xinh đẹp, bông hoa ban của núi rừng thì A Phủ cũng
là một chàng trai mang đầy tố chất của rừng núi: khỏe mạnh, yêu tự do, lao động giỏi.
Ngày tết không có quần áo mới A Phủ vẫn cùng trai gái trong bản đi chơi.
•Cũng như người dân lao động miền núi, A Phủ là một chàng trai phóng
khoáng: ngày bé bị bắt về dưới xuôi, trốn lên núi cao, yêu tự do, căm ghét áp bức bất
công, có sức phản kháng mạnh mẽ.
Cao Thị Hà
2
Trường THPT Giao Thủy B Ôn đại học
•Trong vòng trùng điệp của chế độ phong kiến miền núi A Phủ không thoát
khỏi chế độ nô lệ: Vì dám chống lại sự bất công vô lí, A Phủ đánh lại A Sử - con trai
thống lí Pá Tra – nhà nghèo không có tiền phạt vạ nên bị bắt làm người ở trừ nợ cho
nhà thống lí Pá Tra.
“Đời mày, đời con mày…phải làm để trả nợ cho nhà tao”.


Từ những số phận, những cảnh đời khác nhau, cả M và AP đều gặp nhau ở
kiếp đời nô lệ. Đó là con đường chung, là số phận bi thảm không tránh khỏi của
người lao động miền núi.
- Chúng ta không thể quên hình ảnh AP trong buổi xử phạt ở nhà thống lí Pá
Tra: quì im lặng chịu đòn như một tảng đá. Thậm chí mặc dù bị đánh đau nhưng vẫn
phải cầm dao giết lợn hầu bọn đánh mình.
- Khi đánh mất bò AP tự đóng cọc, lấy dây mây để thống lí Pá Tra trói mình
ngoài trời 4, 5 ngày đêm chỉ còn chờ chết.

 Từ một chàng AP cường tráng, căng tràn sức sống, đến nay AP đã bị đẩy đến
bên bờ vực thẳm mấp mé cái chết.

Qua cuộc đời, số phận của M, AP, số phận của người lao động hiện lên thật
bi thảm.
2). Vẻ đẹp trong tâm hồn người lao động. Dù bị vùi dập chà đạp nhưng họ vẫn
có sức sống mãnh liệt. Vẻ đẹp đó thể hiện rõ nhất qua nhân vật Mị với sự thức tỉnh
khát vọng sống.
a). Nói đến sức sống tiềm tàng trong Mị ta thường nghĩ đến sự thức tỉnh của ý
thức ở đêm tình mùa xuân và đêm đông cởi trói cho AP. Nhưng thực ra khát vọng
sống ấy đã được thể hiện ngay từ chi tiết Mị từ chối cuộc hôn nhân theo ý muốn của
nhà giàu.
- Lời nói của Mị đầu tiên của Mị trong tác phẩm là lời nói xin cha được từ chối
cuộc hôn nhân này: “Con nay đã biết cuốc nương, làm ngô…nhà giàu”. Đây là một
suy nghĩ ảo tưởng của Mị. Nhưng đồng thời nó cũng là niềm tin của tuổi trẻ, nó chỉ
có được ở tâm hồn có sức sống mãnh liệt. Điều đó cũng thể hiện lòng yêu tự do, khát
khao tự do của Mị: thà lao động cực khổ còn hơn làm dâu gạt nợ cho kẻ giàu.
b). Số phận đã an bài Mị buộc phải trở thành dâu gạt nợ
- Tuy nhiên sức sống và tuổi trẻ trong Mị không dễ dàng chấp nhận điều đó “có
đến hàng mấy tháng đêm nào Mị cũng khóc”. Mị nghĩ đến cái chết, nắm lá ngón sẽ
giải thoát cho Mị.
Cao Thị Hà
3
Trường THPT Giao Thủy B Ôn đại học
- Nhìn bề ngoài hành động của Mị như tiêu cực của kẻ chán đời, chán sống,
nhưng trong trường hợp của Mị nó lại thể hiện ý thức đầy đủ về sự sống, về phẩm
giá của nhân vật.
- Có ý thức về sự sống, Mị thà chết như một con người hơn là phải sống kiếp
trâu, kiếp ngựa, kiếp nô lệ. Hành động cực đoan này chỉ có ở con người khao khát sự
sống, có ý thức cao về sự sống, về phẩm giá về cuộc sống của chính mình.

c). Nhưng một lần nữa Mị không thực hiện được ý định của mình. Vì thương
cha nên Mị không đành lòng chết. Những năm tháng ở nhà thống lí Pá Trá giống như
địa ngục trần gian khiến Mị tàn tạ chết mòn về ý thức. Mị sống chỉ để tồn tại, sống
như một người đã chết: từ bỏ tất cả, không trông chờ, không hi vọng, không phản
ứng, không cả đoái hoài đến cả không gian, thời gian. Thân xác héo hon, tinh thần tàn
tạ…tưởng như sự sống trong Mị đã hoàn toàn lụi tắt.
Thế nhưng con người ấy giống như hoa ban, hoa đào nơi núi rừng Tây Bắc.
Trong những cành khô héo, gầy guộc, khẳng khiu vẫn ẩn chứa những mạch ngầm sự
sống. Khát vọng sống trong Mị chưa bao giờ tắt hẳn nó vẫn âm ỉ cháy đâu đó đằng
sau cái dáng câm lặng của Mị để rồi khi gặp điều kiện thuận lợi nó bùng cháy thành
ngọn lửa cháy mãnh liệt.
- Đó là một mùa xuân Tây Bắc:
• Mùa xuân đem đến sự sống cho muôn loài khiến lòng người rạo rực hồi
xuân. Đặc biệt bức tranh mùa xuân năm ấy có sức say người lắm: Hồng Ngài năm đó
ăn tết giữa lúc gió thổi vào cỏ gianh vàng ửng, gió và rét dữ dội. Nhưng trong các
làng mèo đỏ, những chiếc váy hoa đã đem phơi trên mỏm đá, xèo như con bướm sặc
sỡ.
• Nhưng gió rét, sắc vàng ửng của cỏ gianh, vẻ đẹp của những chiếc váy chưa
thể làm nên sự nổi loại, sự hồi sinh trong tâm hồn Mị. Còn rất cần tác nhân khác,
mạnh mẽ hơn có sức kéo Mị khỏi hiện tại trở về với cô Mị phơi phới, trẻ trung của
những năm tháng trước. Đó chính là cái ồn ào, náo nhiệt của bữa cỗ cúng ma, cái ấm
nóng của bếp lửa, sự nồng nàn của hơi rượu mà Mị đã uống “ừng ực từng bát”.
• Nhưng quan trọng hơn chính là tiếng sáo. Nó đã dìu hồn Mị bồng bềnh với
nỗi khát khao hạnh phúc, yêu đương.
 Tất cả tác động cùng một lúc vào tâm hồn Mị, đánh thức Mị từ cõi quên, trở
về cõi nhớ. “Mị ngồi nhẩm thầm bài hát của người đang thổi”, Mị nhớ lại những
đêm tết trước “Mị thổi sáo giỏi” “có biết bao người mê ngày đêm đã thổi sáo để đi
theo Mị”. Mị vượt trạng thái thời gian, nhu cầu giao cảm, giao lưu với cuộc sống đã
trở về.
Cao Thị Hà

4
Trường THPT Giao Thủy B Ôn đại học
- Cùng với sự thức tỉnh về thời gian, trong Mị còn là sự thức dậy của ý thức về
sự sống, về bản thân. Tiếng nói bên trong tâm hồn Mị cất lên tha thiết: “Mị trẻ lắm,
Mị vẫn còn trẻ”. Khi người đàn bà đã không còn nghĩ về sự sống, không đoái hoái
đến chính mình bỗng nhận ra mình vẫn còn trẻ chứng tỏ khát vọng sống đã trở về
mạnh mẽ. Khát vọng sống đã xé toang hiện thực phũ phàng, dọi vào hiện tại u tối một
cái nhìn rát bỏng. Và Mị càng nhận rõ hơn số phận thê thảm của mình.
- Bước chân theo thói quen đưa Mị vào buồng và nhìn rõ “cái cửa sổ lỗ vuông
mờ mờ trăng trắng”. Và Mị lại nghĩ đến nắm lá ngón: “Nếu có nắm lá ngon trong tay
lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay chứ không buồn nhớ lại nữa”. Đã bao nhiêu năm nay
Mị không còn ý nghĩ muốn chết cả khi không còn gì ràng buộc. Bây giờ Mị lại muốn
chết. Điều đó chứng tỏ ý thức về sự sống đã thức dậy.
- Nhưng sức ám ảnh của tuổi xuân cứ lớn dần, tiếng sáo cứ tha thiết như tiếng
gọi của sự sống kéo Mị khỏi thời khắc bất hạnh nhất của đời mình. Từ đây Mị hành
động như một người tự do, không đếm xỉa gì đến luật lệ hà khắc của nhà thống lí:
“Mị đến góc nhà, lấy ống mễ, xắn một miếng, bỏ thêm vài đĩa dầu cho sáng”. Khêu
lên ngọn đèn hay chính là thắp lên sự sống trong lòng mình. Và sau đó Mị làm một
loạt những hành động như người bị mộng du: “Mị quấn lại tóc, Mị với tay lấy cái váy
hoa vắt ở trong vách”. Nhưng tất cả những hành động đó, Mị làm như trong một giấc
mơ, không nhìn thấy A Sử bước vào, không nghe thấy A Sử hỏi. Sự hồi sinh của
khát vọng sống trong Mị thật mãnh liệt.
- Lòng ham sồng của Mị đã phải trả giá. A Sử đã trói Mị vào cột nhà. Nó trói Mị
thản nhiên, lạnh lùng chẳng khác lúc trước đó nó đã khoắc chiếc vòng bạc và “thắt
nốt chiếc thắt…xanh”. Ngọn đèn vừa sáng lên đã bị dập tắt phũ phàng. Nhưng khát
vọng sống ấy vẫn để lại dư âm mạnh mẽ “trong bóng tối Mị đứng im lặng như không
biết mình bị trói. Hơi rượu còn nồng nàn, Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo
những cuộc chơi, những đám chơi”. Có nhiều lúc “Mị vùng bước đi” “nhưng chân
đau không cựa được”, “Mị thổn thức nghĩ mình không bằng con ngựa”. Mị tỉnh dần
ra, đau đớn dần lên, tê dại dần đi, để sáng hôm sau lại trở về với vị trị của con rùa

câm lặng lùi lũi và còn câm lặng hơn cả lần trước.
d). Nhưng rồi tâm hồn Mị lại một lần nữa thức dậy. Đó là trong đêm đông cởi
trói cho A Phủ
- A Phủ là chàng trai khỏe mạnh vì dám đứng lên chống lại bất công mà trở
thành nô lệ cho nhà thống lí Pá Tra, vô tình để hổ vồ mất bò bị Pá Tra cọc đang chờ
chết. Cùng là nô lệ nhưng M và AP như những con người xa lạ.
Cao Thị Hà
5
Trường THPT Giao Thủy B Ôn đại học
- Khi AP bị trói đứng, đêm nào Mị cũng dậy “thản nhiên thổi lửa hơ tay. Nếu
AP có là cái xác chết đứng đấy, cũng thế thôi. Mị vẫn trở dậy, vẫn sưởi, chỉ biết còn
ở với ngọn lửa”. Đừng vội trác Mị vô tình bởi cái khổ đã làm tâm hồn Mị chai sạn.
- Nhưng rồi một đêm nhìn sang AP, M thấy “một dòng nước mắt lấp lánh bò
xuống hai lõm má đã xám đen lại”. Mị nhận ra đó là giọt nước mắt của cay cực, bất
lực, và tuyệt vọng của con người. Giọt nước mắt đã đánh thức tâm hồn Mị.
- Mị nhớ lại nỗi khổ của mình đêm trước tết cũng bị trói đứng “nước mắt chảy
xuống miệng, xuống cổ, không biết lau đi được”.
- Tình thương thức dậy, Mị nhận ra sự bất công, đi từ đồng cảm đến lo lắng: “cơ
chừng chỉ đêm mai là người kia chết, chết đau, chết đói, phải chết”. Và rất tự nhiên
trong Mị hình thành ý thức về giai cấp: “chúng nó thật độc ác”, “người kia việc gì
phải chết”.
 Khi Mị đã nghĩ thế nghĩa là Mị đã nhận ra sự phi lí, bất công trong xã hội.
Đến đây tâm lí Mị có sự phát triển đột biến. Lòng thương người đến lúc nào đó nó sẽ
lớn hơn chính sự lo lắng cho bản thân.
- Khi nghĩ đến việc AP trốn thoát, Mị phải trói thay “làm sao Mị cũng không
thấy sợ”. Bước phát triển tâm lí này là điều kiện dẫn đến hành động đột phá: rất
nhanh “Mị rút con dao nhỏ cắt lúa, cắt dây mây. Đây là hành động bất ngờ đối với
Mị, đối với A Phủ nhưng là kết quả tất yếu của quá trình phát triển tâm lí trong Mị.
- Nhưng khi AP chạy đi rồi nỗi sợ cố hữu lại trở về với Mị. Mị đứng lặng trong
bóng tối rồi “cũng vụt chạy ra” Mị đi theo AP, bởi “ở đây thì cũng chết mất”.

- Cởi trói cho AP cũng chính là Mị đã cắt đứt sợi dây ràng buộc mình với nhà
thống lí Pá Tra. Tiếng nói sợ chết này là biểu hiện hồn nhiên nhất lòng ham sống. Hai
người nô lệ vừa thoát khỏi xích xiềng dìu nhau lao vào bóng tối nhưng bên kia bóng
tối là tự do. Hành động của Mị phù hợp với khát vọng giải thoát cuộc đời nô lệ.

Qua diễn biến tâm hồn Mị, TH đã thể hiện thật sâu sắc khát vọng sống tiềm
tàng trong tâm hồn người lao động miền núi. Vì vậy bên cạnh bức tranh bi thảm về
cuộc sống của họ tác phẩn còn là bài ca về sự sống.
III. Kết thúc vấn đề
Nhan đề thiên truyện “Vợ chồng AP”, nhưng với TH không chỉ dừng lại phản
ánh số phận và vẻ đẹp trong tâm hồn của từng cá nhân mà từ cá nhân tác giả muốn
khái quát đến số phận và vẻ đẹp của cả một cộng đồng người trước cách mạng tháng
Tám. Đó chính là chiều sâu nhân đạo của VCAP
VCAP xứng đáng là một tác phẩm làm sang trọng một đời văn.
Cao Thị Hà
6
Trường THPT Giao Thủy B Ôn đại học
Đề 2: Phân tích sức sống tiềm tàng của Mị từ khi bị bắt về nhà thống lí Pá
Tra đến khi thoát khỏi Hồng Ngài.
I. Đặt vấn đề
- Giới thiệu nhà văn TH
- Giới thiệu tác phẩm VCAP
Với cảm hứng nhân đạo sâu sắc TH đã phát hiện ra sức sống tiềm tàng trong tâm
hồn Mị từ khi bị bắt về nhà thống lí Pá Tra đến khi thoát khỏi Hồng Ngài.
II. Giải quyết vấn đề
1. Giới thiệu nhân vật và hoàn cảnh sống
- VCAP kể về cuộc đời của M và AP họ là những chàng trai, cô gái của núi rừng
Tây Bắc. Mị là nhân vật chính của câu chuyện này. Xuất hiện ngay từ đầu tác phẩm
Mị được khắc họa như chân dung của một thiếu phụ buồn.
- Ngược dòng thời gian TH cho chúng ta biết về một cô Mị trẻ đẹp, yêu đời, yêu

tự do, lao động hăng say và có tài thổi sáo. Mị thổi sáo cũng hay như thổi lá.
- Thế nhưng số phận của Mị lại chịu đắng cay, nhà nghèo, bị bắt về làm dâu gạt
nợ nhà thống lí Pá Tra. Mị phải sống cuộc sống của người nô lệ ở nơi địa ngục trần
gian. Qua nhân vật Mị, nhà văn thể hiện số phận khổ đau của người lao động miền
núi trước cách mạng tháng Tám.
- Nhưng từ nhân vật này nhà văn TH đã phát hiện được sức sống tiềm tàng trong
tâm hồn những con người lao động ấy. Tuy bị đè nén, áp bức nặng nề, họ không dễ
dàng chấp nhận cuộc đời nô lệ.
2. Phân tích
- Giống ý 2 – đề 1 cả bốn biểu hiện
III. Kết thúc vấn đề
- Thể hiện sức sống trong tâm hồn nhân vật, ngòi bút của nhà văn TH tỏ ra có
chiều sâu khi phân tích những diễn biến phức tạp của con người.
- Phát hiện được những khát vọng, sức sống mãnh liệt trong tâm hồn tưởng như
đã bị hoàn cảnh làm cho chai sạn, khô héo, TH đã góp phần tạo nên chiều sâu giá trị
nhân đạo cho tác phẩm
Đề 3: Phân tích hình ảnh nhân vật Mị trong tác phẩm VCAP
I. Đặt vấn đề
- Giới thiệu nhà văn TH.
- Giới thiệu tác phẩm VCAP.
Viết về đề tài miền núi TH không đi vào ca ngợi vẻ đẹp hùng vĩ, man dại, hoang
sơ của tự nhiên nơi đây mà ông đi sâu vào phản ánh số phận bất hạnh và vẻ đẹp trong
Cao Thị Hà
7
Trường THPT Giao Thủy B Ôn đại học
tâm hồn những người lao động miền núi trước cách mạng tháng Tám. Thể hiện điều
này TH đã xây dựng lên nhân vật khá tiêu biểu. Đó là Mị - bông hoa ban của núi rừng
TB.
II. Giải quyết vấn đề
- Mị là nhân vật chính của thiên truyện góp phần thể hiện chủ đề.

- Giới thiệu nhân vật: Mị xuất hiện ngay ở đầu tác phẩm với dáng ngồi đặc biệt
“ngồi quay sợi bên tảng đá trước cửa, cạnh tàu ngựa”. Chỗ ngồi cố định. Số phận
bất hạnh đang phơi bày bên cạnh cảnh giàu sang. Khuôn mặt buồn rười rượi, lúc nào
cũng cúi mặt, hé mở một cuộc đời, một số phận đầy những nỗi đắng cay.
- Ngược dòng thời gian bằng một giọng kể trầm buồn tác giả đã cho ta biết được
lai lịch của Mị:
•Là một cô gái trẻ đẹp, yêu tự do, giàu sức sống, yêu lao động. Mị thổi sáo hay
như thổi lá. Vẻ đẹp của Mị là vẻ đẹp hồn nhiên, khỏe khoắn của bông hoa rừng.
- Số phận của Mị: phân tích việc Mị bị bắt về làm dâu gạt nợ nhà thống lí Pá
Tra, phải sống chuỗi ngày cực khổ của kiếp đời nô lệ, héo hon, tàn tà cả về thể xác
và tâm hồn.
- Sức sống tiềm tàng.
Đề 1

Mị tiêu biểu cho người dân lao động miền núi: cuộc đời khổ đau cay đắng
nhưng tận đáy sâu tâm hồn vẫn là một niềm khao khát sống, khao khát hạnh phúc,
một sức sống tiềm tàng, mãnh liệt. Với sức sống tiềm tàng ấy, cũng giống như AP, Mị
dễ dàng đến với cách mạng và chỉ đến với cách mạng cuộc đời Mị mới được giải
phóng. Con đường đi của Mị tiêu biểu cho con đường đấu tranh của người lao động
miền núi từ tự phát đến tự giác.
Nghệ thuật xây dựng nhân vật:
- Để xây dựng nhân vật Mị TH chú ý khắc họa nét ngoại hình và hành động của
nhân vật thay đổi cùng với sự chuyển biến của nhân vật.
- Sử dụng phép biện chứng tâm hồn. TH tỏ ra rất tinh khi miêu tả diễn biến tâm
lí nhân vật. Đoạn văn miêu tả quá trình thức tỉnh của khát vọng sống của Mị trong
đêm tình mùa xuân và sực thức tỉnh của lòng yêu thương trong đêm đông cởi trói cho
AP có thể xem là những trang văn giàu chất thơ. Nhà văn đã khắc họa rõ nét hành
động, tình cảm của nhân vật.
- Đặt nhân vật vào hoàn cảnh thiên nhiên và cuộc sống TB, tác phẩm tạo nên sức
hấp dẫn của nhân vật.

III. Kết thúc vấn đề
Cao Thị Hà
8
Trường THPT Giao Thủy B Ôn đại học
Với ngòi bút tài hoa điêu luyện, TH đã xây dựng khá thành công nhân vật Mị,
qua đó góp phần tạo nên giá trị nghệ thuật độc đáo của tác phẩm.
Mị tiêu biểu cho số phận và tâm hồn người lao động miền núi. Bởi vậy, qua Mị,
TH còn thể hiện tấm lòng nhân ái của một nhà văn đối với số phận bất hạnh của mọi
kiếp người trong xã hội. Đó cũng là chiều sâu nhân đạo của tác phẩm.
Đề 4: Phân tích nhân vật A Phủ trong tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” – Tô
Hoài
I. Giới thiệu vấn đề
- Giới thiệu nhà văn TH.
- Giới thiệu tác phẩm VCAP.
Bên cạnh việc xây dựng nhân vật Mị, TH còn dùng những trang văn khá đặc sắc
cho A Phủ- chàng trai của núi rừng TB.
II. Giải quyết vấn đề
- Vị trí: cùng với Mị, AP cũng đóng vai trò khá lớn trong việc thể hiện chủ đề
tác phẩm.
- Cách xuất hiện của nhân vật: AP không xuất hiện ngay từ đầu tác phẩm mà
xuất hiện một cách đột ngột trong cảnh đánh nhau với A Sử, rồi bị trói đánh đạp một
cách tàn nhẫn ở nhà thống lí Pá Tra. Trong vòng vây trùng điệp của chế độ phong
kiến miền núi, sự xuất hiện của AP cùng với hành động hết sức táo bạo liều lĩnh ấy
báo trước một tính cách khác thường, một con người không chịu gò mình trong
khuôn khổ chật hẹp, tù túng của xã hội.
- Lai lịch của nhân vật: AP là một người nghèo khổ mất cả cha mẹ, anh em trong
một cơn lũ lớn. AP sống bơ vơ từ bé, bị một người làng đói bụng bắt đem bán dưới
đồng bằng. Không cam chịu với số phận, AP đã lên Hồng Ngài. AP giống như những
nhân vật chàng khó trong các câu chuyện cổ tích.
- Phẩm chất tốt đẹp của nhân vật:

• AP là một chàng trai khỏe mạnh, lao động: cày ruộng và săn bò tót đều rất
giỏi. Chàng là niềm ao ước của các cô gái: “Đứa nào có được AP cũng bằng có được
con trâu tốt trong nhà”.
• Nhưng trong xã hội phong kiến đương thời, AP bị khinh thường và chẳng
bao giờ kiếm đủ tiền để cưới vợ.
• Nhưng không vì thế mà mất đi ở AP tình yêu cuộc sống, tình yêu tự do.
Chảy trong huyết quản của AP là nhiệt huyết của tuổi thanh xuân. Ngày tết không có
quần áo mới có độc một chiếc vòng vía lằn trên cổ nhưng cứ cùng trai làng đem sáo,
khèn, con quay, quả bao, quả yến đi tìm người yêu trong các làng ở rừng.
Cao Thị Hà
9
Trường THPT Giao Thủy B Ôn đại học
• Trong con người hừng hực sức sống ấy còn sẵn một tinh thần phản kháng:
không chấp nhận bất công, vô lí AP dám đánh cả con quan.
- Kiếp đời nô lệ:
• Đánh A Sử, AP bị bắt về nhà thống lí Pá Tra.
• Giữa vòng vây cường quyền, AP bị đánh dã man: suốt ngày, suốt đêm, A P
chỉ quỳ im lặng như một tảng đá. Cuối cùng trở thành nô lệ cho nhà Pá Tra. Ta nhớ
mãi lời nguyền của thống lí Pá Tra: “đời mày, đời con, đời cháu mày tao cũng bắt
thế, bao giờ hết nợ tao mới thôi”.
• Từ đây AP không còn cuộc đời tự do. Anh phải làm mọi công việc nặng nhọc
nguy hiểm, cày ruộng, săn bò tót, bẫy hổ, chăn bò, chăn ngựa, một thân một mình
rong ruổi ngoài rừng quanh năm. Số phận của AP hoàn toàn nằm trong quyền quyết
định của nhà thống lí Pá Tra.
- Sức sống tiềm tàng:
• A Phủ chăn bò để hồ vồ mất một con bò, bị trói đứng vào cột, bị đánh. Từ
một chàng trai tràn đầy sức sống, AP bị đẩy vào thảm cảnh chỉ còn nước chờ chết.
Đây chính là sự thể hiện đầy đủ nhất sự tàn bạo của chế độ miền núi: đọa đày và hủy
hoại con người đến mức thảm khốc.
• AP không dễ dàng chấp nhận điều đó. Với sức sống mãnh liệt, bản tính

gan góc, AP đã tự tìm cách giải thoát. Ngay đêm đầu bị trói, AP cúi xuống nhai đứt
hai vòng dây mây. Nhưng rồi hành động đó dễ dàng bị dập tắt bởi một hành động tàn
bạo hơn: quẳng thêm một vòng thòng lọng vào cổ, không cúi, không lắc được.
• Chỉ đến khi có sự giúp đỡ của Mị, AP mới có thể thoát ra được. Sự thức
tỉnh của lòng yêu thương và tình đoàn kết giai cấp đã cho Mị có được hành động táo
bạo: rút dao cắt đứt dây, cởi trói cho AP. Đã bốn năm ngày đêm bị đọa đày ngoài
trời, AP đã mấp mé cái chết nhưng khi ở ranh giới sự sống, cái chết, sức mạnh của ý
chí, khát vọng sống giúp AP có thể vùng dậy chạy vào đêm tối. Con đường của AP
cũng là con đường tìm đến với cuộc sống khác: bên kia bóng tối là tự do. Cùng với
Mị, AP trốn khỏi Hồng Ngài đến khu du kích Phiềng Sa. Ở đây AP gặp gỡ với A
Châu- một người du kích. Nếu Mị còn rụt rè, dao động thì AP mạnh mẽ, quyết đoán
hơn rất nhiều. Anh đã tham gia phong trào du kích giải phóng bản làng và giải phóng
chính cuộc đời mình.
 Cùng với Mị, AP tiêu biểu cho số phận và phẩm chất của người lao động TB
từ trong bóng tối của cuộc đời đầy đau thương vươn tới CM, vươn tới ánh sáng tự
do.
III. Kết thúc vấn đề
Cao Thị Hà
10
Trường THPT Giao Thủy B Ôn đại học
- Mặc dù không xuất hiện nhiều như Mị, không có những dòng diễn biến tâm lí
đặc sắc như Mị, nhưng AP góp phần không nhỏ vào việc thể hiện chủ đề tác phẩm.
Qua nhân vật AP, TH khẳng định sức manh tiềm tàng và phẩm chất đáng quý của con
người lao động. Từ đó góp phần tạo nên chiều sâu nhân đạo cho tác phẩm.
Đề 5: Phân tích giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của tác phẩm “Vợ chồng
A Phủ”.
I. Đặt vấn đề
- Giới thiệu tác giả.
- Giới thiệu tác phẩm.
Qua câu chuyện về cuộc đời Mị và AP – những chàng trai, cô gái trẻ trung, yêu

đời, yêu tự do của núi rừng TB nhưng phải chịu số phận bất hạnh. Tác phẩm thể hiện
giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc.
II. Giải quyết vấn đề
1. Giá trị hiện thực
- Số phận bi thảm (đề 1).
- Bộ mặt cuẩ chế độ phong kiến miền núi (cha con thống lí Pá Tra):
• Chúng câu kết với thực dân Pháp để bóc lột, đàn áp nhân dân.
• Sử dụng thủ đoạn dã man, nham hiểm: cho vay nặng lãi, rồi bắt người ta
ở để trả nợ.
• Độc ác, tàn bạo, đánh người vô lối: Mị bị trói đứng trong cột nhà, AP bị
trói đứng ở cọc ngoài trời. Nhiều người đàn bà khác đã chết.
• Chúng còn sử dụng thần quyền để cai trị nhân dân: áp bức tinh thần của
mọi người. Đó chính là sự tàn bạo, dã man, vô nhân đạo của chế độ phong kiến.
2. Giá trị nhân đạo
- Khái niệm nhân đạo:
2.1. Cái nhìn trìu mến yêu thương của nhà văn với thiên nhiên – cuộc sống con
người TB
- Viết về đề tài miền núi thường gợi cảm giác bí ẩn, hoang sơ, rùng rợn. Nhưng
đọc những trang văn của TH thiên nhiên rất đẹp và giàu chất thơ. Trang văn miêu tả
thiên nhiên TB, sinh hoạt văn hóa đã gợi lên trong lòng người đọc, ấn tượng đẹp về
TB.
- Ở nơi núi rừng ấy có những chàng trai khỏe mạnh, yêu tự do như AP, những
cô gái xinh đẹp, thanh khiết như một đóa hoa rừng với tấm lòng hiếu thảo, giàu đức
hi sinh.
2.2. Cảm thông chia sẻ với khổ đau bất hạnh
Cao Thị Hà
11
Trường THPT Giao Thủy B Ôn đại học
- Không phải bằng con mắt của người ngoài cuộc mà thực sự tác giả đã sống
cùng nhân vật để cảm thông chia sẻ. Với giọng kể chậm buồn TH đã tái hiện lại cả

chặng đường đau khổ của Mị.
- Nhiều khi nhân vật còn nhập hẳn vào nội tâm nhân vật để nói lên nỗi đau đớn,
dằn vặt từ bên trong “Ở lâu trong cái khổ Mị quen khổ rồi”, “Có lúc Mị nghĩ…
ngựa”.
2.3. Không chỉ dừng lại ở sự cảm thông TH còn phát hiện, khơi lên sức sống
tiềm tàng của con người bị chà đạp đến tê liệt.
- TH phát hiện ngay trong con người bị nô lệ vẫn âm thầm chảy dòng nhựa
sống, vẫn tiềm tàng sức sống mãnh liệt.
• Đêm tình mùa xuân (đề 1).
• Đêm đông cỏi trói cho AP (đề 1)
2.4. Truyện VCAP được viết sau cách mạng nên khác với các tác phẩm trước
đó, TH không giống các nhà văn HTPP, TH đã nhìn thấy con đường giải phóng của
người lao động. Điều này thể hiện niềm tin ở người lao động: tin tưởng khả năng đến
với Cách mạng của họ.
III. Kết thúc vấn đề
- Có nhà văn nói rằng : “Văn học nghệ thuật luôn đứng ngoài những quy luật
của sự băng hoại. Chỉ mình nó không thừa nhận cái chết”. Có thể xem tác phẩm
VCAP là một minh chứng tiêu biểu.
- Cuộc sống mới không còn nhiều những áp bức bất công nhưng VCAP vẫn
xứng đáng là tác phẩm để đời. Nó giúp cho chúng ta hiểu về một thời đau thương đã
qua, đồng thời khơi dậy trong mỗi con người chúng ta niềm khao khát sự sống. Sự
sống là vĩnh hằng.
Cao Thị Hà
12