Tải bản đầy đủ (.doc) (11 trang)

Giao lưu văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (129.51 KB, 11 trang )

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.........................................................................................................2
NỘI DUNG.....................................................................................................3
I. Các khái niệm cơ bản ...............................................................................3
1. Khái niệm văn hoá.......................................................................................3
2. Khái niệm về giao lưu văn hóa ...............................................................3
3. Khái niệm về toàn cầu hóa ......................................................................4
II. GIAO LƯU VĂN HOÁ Ở VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH TOÀN
CẦU HÓA .......................................................................................................5
III. CÁC BIỆN PHÁP ĐỂ BẢO TỒN VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA VIỆT
NAM TRONG BỐI CẢNH TOÀN CẦU HÓA............................................6
KẾT LUẬN...................................................................................................10
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................11
1
MỞ ĐẦU
Giao lưu văn hoá là phương thức tồn tại của mọi nền văn hoá; là quy luật
tồn tại và phát triển của mọi nền văn hoá từ trước đến nay.
Ngày nay trong thời đại toàn cầu hoá, tính tuỳ thuộc giữa các cộng đồng
người trên thế giới ngày một gia tăng trên tất cả các phương diện của đời
sống xã hội. Trong đó sự hiện diện của xu hướng toàn cầu hoá văn hoá là
một tất yếu, có những tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của cộng đồng
người trên thế giới. Cùng với những thay đổi mang tính cách mạng trong
khoa học công nghệ, thì sự giao lưu, mức độ tác động qua lại giữa các nền
văn hoá đã thay đổi về chất.
Giao lưu văn hoá ở Việt Nam trong điều kiện toàn cầu dẫn tới các chuẩn
mực đạo đức, luân lý, thẩm mỹ, quan niệm về phẩm hạnh v.v.. của dân tộc
đang thay đổi trước những đòi hỏi của toàn cầu hoá và tiến trình hội nhập
quốc tế.
Trong thời đại toàn cầu hoá, bản sắc văn hoá dân tộc đang đứng trước những
cơ hội và thách thức. Vì vậy, đề tài nghiên cứu : “Giao lưu văn hóa trong bối
cảnh toàn cầu hóa có những bước phát triển đột biến như thế nào? Việt Nam


làm gì để tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, và làm giàu bản sắc dân tộc”
sẽ giúp chúng ta có cái nhìn đúng đắn về toàn cầu hoá văn hoá, từ đó, chủ
động giao lưu và hội nhập quốc tế trên lĩnh vực văn hoá; giúp chúng ta tiếp
nhận những giá trị của phương Tây cũng như các nền văn hoá khác để làm
giàu cho nền văn hoá dân tộc; đồng thời bảo vệ và phát huy được truyền
thống, lối sống Việt Nam.
2
NỘI DUNG
I. Các khái niệm cơ bản.
1. Khái niệm văn hóa
Văn hóa là bao gồm tất cả những sản phẩm của con người, và như vậy, văn
hóa bao gồm cả hai khía cạnh: khía canh phi vật chất của xã hội như ngôn
ngữ, tư tưởng, giá trị và các khía cạnh vật chất như nhà cửa, quần áo, các
phương tiện, v.v... Cả hai khía cạnh cần thiết để làm ra sản phẩm và đó là
một phần của văn hóa.
Có nhiều định nghĩa khác nhau về văn hóa, mỗi định nghĩa phản ánh một
cách nhìn nhận và đánh giá khác nhau. Nhưng tóm lại, Văn hóa là sản phẩm
của loài người, văn hóa được tạo ra và phát triển trong quan hệ qua lại giữa
con người và xã hội. Song, chính văn hóa lại tham gia vào việc tạo nên con
người, và duy trì sự bền vững và trật tự xã hội. Văn hóa được truyền từ thế
hệ này sang thế hệ khác thông qua quá trình xã hội hóa. Văn hóa được tái tạo
và phát triển trong quá trình hành động và tương tác xã hội của con người.
Văn hóa là trình độ phát triển của con người và của xã hội được biểu hiện
trong các kiểu và hình thức tổ chức đời sống và hành động của con người
cũng như trong giá trị vật chất và tinh thần mà do con người tạo ra.
2. Khái niệm giao lưu văn hóa
Khi tiến hành định vị một nền văn hóa, nhất thiết phải xét nó trong quan hệ
dẫn đến các trung tâm văn hóa kề cận hoặc các trung tâm văn hóa đã từng có
mối liên quan với nền văn hóa ấy trong lịch sử; tức là phải xét đến quá trình
giao lưu- tiếp biến dẫn đến sự hình thành và phát triển của nền văn hóa ấy.

3
Sự thật là: xuyên suốt tiến trình lịch sử, tất cả các nền văn hóa còn tồn tại
cho đến giờ, thì đều hiện thân như kết quả của quý trình giao lưu- tiếp biến.
Giao lưu- tiếp biến là phương thức tồn tại của mọi nền văn hóa trên hành
tinh này.
Giao lưu- tiếp biến văn hóa được hiểu là hiện tượng xảy ra khi những nhóm
người có văn hóa khác nhau, tiếp xúc lâu dài với nhau gây ra sự biến đổi mô
thức văn hóa của các bên.
Trong giao lưu có thể xảy ra hiện tượng những yếu tố của nền văn hóa này
thâm nhập vào nền văn hóa kia (tiếp thu thụ động); hoặc nền văn hóa này
vay mượng những yếu tố của nền văn hóa kia (tiếp thu chủ động); rồi trên cơ
sở những yếu tố nội sinh và ngoại sinh ấy mà điều chỉnh, cải biến cho phfu
hợp, gây ra sự giao thoa văn hóa.
3. Khái niệm toàn cầu hóa.
Hiện nay, khái niệm toàn cầu hóa cũng như thời điểm xuất hiện, bản chất
và tác động của nó đối với thế giới, với mỗi quốc gia và với mỗi cá nhân
đang là chủ đề thời sự gây tranh cãi trong nhiều cuộc hội thảo khoa học
trong và ngoài nước.
Theo em, Toàn cầu hóa là khái niệm dùng để miêu tả các thay đổi trong xã
hội và trong nền kinh tế thế giới, tạo ra bởi mối liên kết và trao đổi ngày càng
tăng giữa các quốc gia, các tổ chức hay các cá nhân ở góc độ văn hóa, kinh
tế, v.v... trên quy mô toàn cầu.
Toàn cầu hóa gắn liền với những thành tựu về mặt kinh tế, khoa học và
công nghệ như: thông tin cáp, kinh tế số, Internet… Toàn cầu hóa tạo ra các
luồng hàng hóa, tư bản xuyên quốc gia và làm cho không gian của các nền
kinh tế, văn hóa đan lồng vào nhau. Dưới tác động của toàn cầu hóa, các dân
tộc và các cá nhân buộc phải xích lại gần nhau, liên kết với nhau trong sự
tương tác và phụ thuộc lẫn nhau để cùng tồn tại và phát triển.
4
Những lợi ích của toàn cầu hóa là không thể phủ nhận, nhưng nó cũng đem

lại không ít thách thức và tiêu cực như: sự đảo lộn cấu trúc nhân lực trong xã
hội công dân, sự phân hóa giàu nghèo. Đặc biệt là toàn cầu hóa đang đặt ra
những thách thức về mặt văn hóa mà hầu như nước nào cũng phải đối mặt,
đó là: phải giải quyết như thế nào mối quan hệ giữa tính dân tộc với tinh
quốc tế, giữa truyền thống với hiện đại, giữa mở cửa hội nhập với thế giới
mà vẫn duy trì được bản sắc dân tộc?...
II. Giao lưu văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Phải khẳng định rằng, toàn cầu hóa nói chung và toàn cầu hóa về văn hóa
nói riêng trong bối cảnh hiện nay đã khác xa so với trước kia cả về nội dung,
ý nghĩa, quy mô và tốc độ. Thật ra, nói một cách chính xác, toàn cầu hóa
trước kia chỉ là khu vực hoá. Sự giao lưu có tính chất khu vực được quy định
bởi sự hạn chế của các phương tiện, của giao thông lúc bấy giờ và do đó
phạm vi ảnh hưởng của giao lưu văn hóa không có tính toàn cầu thực sự. Chỉ
đến ngày nay, nhờ sự phát triển vượt bậc của khoa học - công nghệ, các
phương tiện giao thông và thông tin hiện đại mới cho phép con người vượt
qua các giới hạn không gian và thời gian, tạo điều kiện cho giao lưu văn hóa
phát triển trên phạm vi toàn thế giới. Loài người hàng ngày được tiếp cận
nhiều nguồn thông tin và do đó có thêm nhiều dịp trao đổi tiếp xúc với nhau,
đẩy mạnh sự giao lưu về mọi mặt từ kinh tế mậu dịch, đầu tư, du lịch đến
văn hóa nghệ thuật. Làn sóng di dân từ nước này sang nước khác cũng góp
phần mở rộng hơn nữa sự giao lưu trực tiếp và mạnh mẽ về cả đời sống vật
chất và tinh thần của nhiều dân tộc. Cũng nhờ những thành tựu của khoa học
- công nghệ, thế giới hình thành các lực lượng đủ mạnh có quy mô toàn cầu.
Đó là các công ty đa quốc gia, xuyên quốc gia, các thể chế quốc tế và đi
cùng với nó là các lực lượng phá hoại như khủng bố hay tôn giáo cực đoan...
Các công ty đa quốc gia, xuyên quốc gia ngày nay thậm chí còn có sức mạnh
5

×