Phủ định biện chứng với quá trình xây dựng nền văn hoá Việt Nam
hiện đại đậm đà bản sắc dân tộc
Lời nói đầu
Lịch sử phát triển của xã hội loài người đã trải qua 5 giai đoạn. Từ chế
độ cộng sản nguyên thuỷ đến xã hội chiếm hữu nô lệ, phong kiến, tư bản
chủ nghĩa và chủ nghĩa xã hội là một quá trình biến đổi và tiến hoá của lịch
sử nhân loại.
Lịch sử phát triển của xã hội loài người cho thấy: cùng sự phát triển
của trình độ sản xuất là quá trình biến đổi và từng bước tiến bộ của văn
hoá. Trong quá trình xây dựng và phát triển văn hoá theo xu hướng tiến lên
mức hiện đại hơn, tiên tiến hơn là một tất yếu. Quá trình thay đổi phát triển
này là cả một vấn đề lớn. Mỗi quốc gia, dân tộc và mỗi giai đoạn lịch sử có
một cách chuyển biến riêng. Nhưng một đặc điểm chung nhất là để có
thành công theo ý muốn đều phải trải qua quá trình tiếp thu có chọn lọc từ
bên ngoài với việc phát huy bản sắc truyền thống. Trở lại với Việt Nam -
Một trong những cái nôi của nhân loại. Lịch sử phát triển của dân tộc ta là
lịch sử đấu tranh bảo vệ tổ quốc và xây dựng đất nước. Truyền thống đó đã
để lại cho chúng ta một nền văn hoá đầy bản sắc. Đó là toàn bộ công trình,
sản phẩm được đúc kết từ bao người, bao dân tộc anh em.
Qua hàng ngàn năm lịch sử, cùng sự thay đổi, phát triển của các
phương thức sản xuất nền văn hoá của chúng ta cũng có nhiều chuyển biến
dựa trên cái cốt là bản sắc và gìn giữ bản sắc đó. Mặc dù trải qua bao thăng
trầm sóng gió cùng sự đô hộ, xâm lược của giặc ngoại xâm, nền văn hoá
Việt Nam vẫn duy trì được những đặc điểm riêng, con người Việt Nam vẫn
mạnh cái hồn riêng của mình.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Phủ định biện chứng với quá trình xây dựng nền văn hoá Việt Nam
hiện đại đậm đà bản sắc dân tộc
Trong thời đại ngày nay cùng với sự phát triển của kinh tế, khoa học -
kỹ thuật việc xây dựng một nền văn hoá hiện đại đậm đà bản sắc dân tộc là
rất cấp bách. Đây là mong muốn của toàn Đảng, toàn dân ta.

Là một sinh viên đang sống trong thời bình. Em thấy mình phải có
một phần trách nhiệm là làm sao kế thừa và phát huy bản sắc dân tộc một
cách tốt nhất trong nền kinh tế mở hiện nay. Vì lý do đó mà em chọn đề tài:
“Phủ định biện chứng với quá trình xây dựng nền văn hoá Việt Nam hiện
đại đậm đà bản sắc dân tộc”. Với hy vọng thông qua bài viết này em hiểu
sâu hơn về văn hoá Việt Nam xưa và nay. Vì trình độ có hạn, em rất mong
được thầy cô và bạn bè thông cảm, góp ý.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Phủ định biện chứng với quá trình xây dựng nền văn hoá Việt Nam
hiện đại đậm đà bản sắc dân tộc
Nội dung
I - LÝ LUẬN CHUNG
1. Khái niệm phủ định biện chứng
Mọi sự vật, hiện tượng trong thế giới vật chất đều có quá trình phát
sinh, phát triển và diệt vong, cái mới ra đời thay thế cái cũ hoàn thiện
hơn.Phép biện chứng duy vật gọi sự thay đổi đó là sự phủ định, cái mới phủ
định cái cũ, sự phủ định là tất yếu khách quan của quá trình vật động, phát
triển của sự vật. Song không phải mọi sự phủ định diễn ra trong thế giới vật
chất đều là phủ định biện chứng.Chỉ sự phủ định nào gắn liền với sự phát
triển, tạo điều kiện, tiền đề cho sự phát triển của sự vật mới là phủ định biện
chứng.
2. Đặc điểm của phủ định biện chứng
Thứ nhất : Phủ định biện chứng là sử dụng khách quan tự nhiên, phủ
định vốn có trong sự vật. Sự phủ định đó được thực hiện cho sự liên hệ tác
động loại trừ gạt bỏ lẫn nhau của các mặt, các yếu tố đối lập nhau vốn có
bên trong sự vật.
Thứ hai: Phủ định biện chứng có tính kế thừa.
Trong quá trình phát triển của sự vật cái mới ra đời trong cái cũ. Cái
mới không xoá bỏ hoàn toàn cái cũ mà chỉ xoá bỏ những cái lỗi thời, những
mặt những yếu tố không còn phù hợp với kết cấu mới , sự vật mới. Còn

những yếu tố tinh hoa của cái cũ được cái mới kế thừa, cải biến cho phù
hợp với trật tự, kết cấu mới và trở thành yếu tố mới của sự vật mới. Nó là
yếu tố của sự liên hệ và phát triển nối liền cái mới và cái cũ. Cho nên phủ
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Phủ định biện chứng với quá trình xây dựng nền văn hoá Việt Nam
hiện đại đậm đà bản sắc dân tộc
định biện chứng là vòng khâu liên hệ của sự vật trong quá trình vật động phát
triển.
II - CƠ SỞ THỰC TIỄN
1- Xây dựng nền văn hoá Việt Nam hiện đại, đậm đà bản sắc dân
tộc là tất yếu
Suốt chiều dài lịch sử bốn nghìn năm của dân tộc Việt nam đã chứng
minh rằng: Lịch sử của chúng ta là lịch sử cố kết cộng đồng - cố kết cộng
đồng do liên tục phải tiến hành các cuộc kháng chiến chống âm mưu đồng
hoá của các triều đại phong kiến phương Bắc. Điều đó đã tạo ra sức mạnh
trong công cuộc mở mang bờ cõi lâu dài, đặc biệt là cố kết cộng đồng trong
lịch sử hiện đại chống chủ nghĩa thực dân, đế quốc bảo toàn bản sắc văn
hoá dân tộc, tiếp thu văn hoá nhân loại.
Trong thời đại ngày nay nền kinh tế thế giới được quốc tế hoá. Nó đòi
hỏi chúng ta phải hội nhập cùng bè bạn để đứng vững và đi lên. Để kế thừa
và phát huy được truyền thống tốt đẹp của dân tộc, hơn lúc nào hết cùng
với việc mở cửa kinh tế là việc xây dựng nền văn hoá hiện đại, đậm đà bản
sắc dân tộc. Để hiểu rõ hơn vấn đề này ta xét cụ thể:
a. Bản sắc văn hoá dân tộc là gì ?
Nếu con người là sản phẩm cao nhất của tự nhiên thì văn hoá là sản
phẩm đặc sắc nhất của con người.
“Nền văn hoá dân tộc là nền văn hoá gắn với dân tộc, có gốc về từ
dân tộc là diện mạo dân tộc và mang tâm hồn dân tộc. Biểu hiện của diện
mạo dân tộc chính là bản sắc dân tộc; Bản sắc dân tộc bao gồm những giá
trị bền vững, những tinh hoa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam được

hun đúc từ hàng nghìn năm lịch sử. Đó là lòng yêu nước nồng nàn, ý chí tự
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Phủ định biện chứng với quá trình xây dựng nền văn hoá Việt Nam
hiện đại đậm đà bản sắc dân tộc
cường dân tộc, tinh thần đoàn kết, ý chí cộng đồng gắn kết cá nhân, gia
đình làng xã, tổ quốc, lòng nhân ái, khoan dung trọng nghĩa tình đạo lý,
đức tính cần cù sáng tạo trong lao động, dũng cảm thông minh trong chiến
đấu, sự tinh tế trong ứng sử, tính giản dị trong lối sống, tình nghĩa thuỷ
chung với người thân, bè bạn...”
Nói tóm lại, bản sắc văn hoá dân tộc Việt Nam là tổng hợp các giá trị
tinh thần của dân tộc, tiêu biểu là lòng yêu nước yêu quê hương, tinh thần
bất khuất cho độc lập tự do, cần cù trong lao động, lòng khoan dung sống
có trước có sau, tôn trọng lẽ phải... Bản sắc văn hoá dân tộc bao gồm sự
thống nhất trong tính đa dạng và phong phú của nền văn hoá Việt Nam, tức
là bao gồm các sắc thái và các giá trị văn hoá của các dân tộc anh em trong
đất Việt, của mọi vùng, mọi địa phương trong cả nước.
b. Kế thừa và phát huy truyền thống để xây dựng một nền văn hoá
hiện đại phù hợp bối cảnh hiện nay của đất nước - tính hiện đại ở đây
phải mang đặc trưng của dân tộc.
Trải qua bao thăng trầm cùng lịch sử dân tộc ta từng lăn lộn chiến
đấu ngoan cường và bất khuất để có được ngày hoà bình hôm nay. Cùng xu
thế phát triển chung của nhân loại - Thời đại quốc tế hóa tăng cường hội
nhập. Chúng ta không thể đứng ngoài vòng quay đó. Cùng với công cuộc
Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất nước đòi hỏi nền văn hoá của chúng ta
phải có một diện mạo mới - Nền văn hoá hiện đại trên cở sở kế thừa và
phát huy truyền thống cũ. Như Đảng ta định hướng: “ Phương hướng chung
của sự nghiệp văn hoá nước ta là phát huy chủ nghĩa yêu nước và truyền
thống đại đoàn kết dân tộc, ý thức độc lập tự chủ tự cường, xây dựng và
bảo vệ tổ quốc XHCN; Xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam đậm
đà bản sắc dân tộc,tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại, làm cho văn hoá

thấm sâu vào toàn bộ đời sống và hoạt động xã hội, vào từng người, từng
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Phủ định biện chứng với quá trình xây dựng nền văn hoá Việt Nam
hiện đại đậm đà bản sắc dân tộc
gia đình, từng tập thể và cộng đồng, từng địa bàn dân cư, vào mọi lĩnh vực
sinh hoạt của con người”.
Con đường đúng đắn nhất, con dường duy nhất của Đảng và Bác Hồ
đã chọn cho dân tộc Việt Nam là đi lên CNXH. Ngày nay trong thời kỳ quá
độ chúng ta đang chung sức một lòng để thực hiện ý tưởng đó. CNXH sẽ
chỉ được xây dựng thành công khi chúng ta hoàn thành CNH- HĐH. Quá
trình đổi mới nền kinh tế đòi hỏi chúng ta phải thay đổi trong cách nghĩ lối
sống theo tác phong công nghiệp. Đây thực sự là vận hội, là thời cơ nhưng
cũng chẳng thiếu nguy cơ khi mà chủ nghĩa đế quốc ( Đứng đầu là Mỹ )
luôn là thù địch của chúng ta. Chúng luôn có ý đồ du nhập lối sống tự do
quá trớn, buông thả, thiếu đạo đức... vào chúng ta nhằm băng hoại đạo đức,
thuần phong mỹ tục của dân tộc ta. Đứng trước những thử thách đó chúng
ta phải có nhận thức đúng đắn về bản sắc dân tộc của mình.Từ đây có sự
tiếp thu chọn làm cơ sở phát huy vốn cổ trong văn hoá truyền thống. Vậy
vốn cổ ở đây là gì:
Thứ nhất: Đây là một nền văn hoá trọng công, bởi công nghiệp hoá
mới là nền tảng văn hoá của ta. Nền kinh tế này mang tính tự cung cấp.
Thứ hai: Đây là nền văn hoá mang tinh thần cộng đồng. Do đời sống
nông nghiệp đòi hỏi con người phải gắn kết chặt chẽ với nhau để cùng khai
thác và khắc phục thiên nhiên.
Thứ ba: Đây là nền văn hoá coi trọng nghĩa tình. Do bản chất nông
nghiệp ăn sâu vào mỗi người dân. Xu thế của con người muốn sống ổn
định, bó hẹp trong xóm làng.
Thứ tư: Là nền văn hoá thống nhất trong đa dạng và khéo léo hoà nhập
với nền văn hoá khác.
c. Mối quan hệ giữa tính bản sắc và tính hiện đại của nền văn hoá nước ta

Website: Email : Tel : 0918.775.368