B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
INH VIT KHOA
GII PHÁP
HN CH RI RO TRONG CHO VAY BT NG SN
TI NGÂN HÀNG PHÁT TRIN NHÀ
NG BNG SÔNG CU LONG
CHI NHÁNH THÀNH PH CN TH
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh – Nm 2009
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
INH VIT KHOA
GII PHÁP
HN CH RI RO TRONG CHO VAY BT NG SN
TI NGÂN HÀNG PHÁT TRIN NHÀ
NG BNG SÔNG CU LONG
CHI NHÁNH THÀNH PH CN TH
Chuyên ngành: Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
TS. TRM TH XUÂN HNG
TP. H Chí Minh – Nm 2009
- i -
Gii pháp hn ch ri ro cho vay bt đng sn ti MHB Cn Th inh Vit Khoa
LI CM N
Chân thành cm n gia đình tôi cùng các đng nghip đã ng h và h tr tôi
rt nhiu đ hoàn thành thành lun vn này. Tôi đc bit kính gi li bit n sâu sc
đn giáo viên hng dn - Tin s Trm Th Xuân Hng - đã dành cho tôi s tn
tâm, chia s và ch dn quý báu trong sut thi gian thc hin đ tài.
Do nng lc và điu kin tip cn ngun tài liu nghiên cu còn hn ch nên
lun vn chc chn s còn nhiu thiu sót, rt mong nhn đc s góp ý ca Quý
Thy, Cô, đng nghip đ lun vn đc hoàn thin hn.
Trân trng,
inh Vit Khoa
- ii -
Gii pháp hn ch ri ro cho vay bt đng sn ti MHB Cn Th inh Vit Khoa
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan rng các ni dung trình bày trong lun vn này, ngoi tr
các ni dung tham kho t các công trình khác nh đã nêu rõ trong lun vn, là do
chính tôi thc hin và cha đc công b trong bt k công trình nào khác.
Tôi hoàn toàn chu trách nhim trc nhà trng v s cam đoan này.
TP. HCM, ngày 30 tháng 09 nm 2009
Tác gi lun vn
inh Vit Khoa
- iii -
Gii pháp hn ch ri ro cho vay bt đng sn ti MHB Cn Th inh Vit Khoa
MC LC
LI CM N i
LI CAM OAN ii
MC LC iii
DANH MC CÁC CH VIT TT vi
DANH MC CÁC BNG BIU vii
DANH MC CÁC BNG V, TH viii
LI M U 1
CHNG 1 2
C S LÝ LUN V RI RO TRONG CHO VAY BT NG SN TI CÁC NGÂN
HÀNG THNG MI 2
1.1. CHO VAY BT NG SN 2
1.1.1. Khái nim cho vay BS: 2
1.1.2. Phân loi cho vay BS: 3
1.1.3. Nhng đc đim c bn trong cho vay BS: 3
1.1.4. Vai trò ca cho vay BS: 4
1.1.4.1. i vi nn kinh t - Xã hi : 4
1.1.4.2. i vi các NHTM: 5
1.1.4.3. i vi khách hàng: 6
1.2. RI RO TRONG CHO VAY BT NG SN 6
1.2.1. Khái nim: 6
1.2.2. Các loi ri ro trong cho vay BS: 7
1.2.3. Nguyên nhân dân dn đn ri ro trong cho vay BS: 7
1.2.4. Hu qu ca ri ro trong cho vay BS : 8
1.2.5. H thng ch tiêu đánh giá ri ro trong cho vay BS: 9
1.2.5.1. T l n quá hn, n xu : 9
1.2.5.2. D n cho vay BS/Tng d n: 10
1.2.5.3. D n cho vay BS/Vn huy đng: 10
1.2.5.4. Doanh s cho vay BS: 11
1.2.5.5. Phng pháp đnh giá BS: 12
1.2.6. Các nhân t nh hng đn hot đng cho vay BS: 13
1.2.6.1. Lm phát: 13
1.2.6.2. C ch chính sách tác đng đn cho vay BS : 13
1.2.6.3. Giá BS: 14
- iv -
Gii pháp hn ch ri ro cho vay bt đng sn ti MHB Cn Th inh Vit Khoa
1.2.6.4. Ngun vn cho vay BS: 15
1.2.6.5. Tâm lý nhà đu t : 15
1.3. KINH NGHIM HN CH RI RO TRONG CHO VAY BT NG SN MT
S NC TRÊN TH GII 16
1.3.1. Ri ro cho vay BS ti mt s nc : 16
1.3.1.1. M : 16
1.3.1.2. Nht: 18
1.3.2. Mt s kinh nghim hn ch ri ro trong cho vay BS đi vi các NHTM ti
Vit Nam : 22
Kt lun Chng 1: 24
CHNG 2 25
THC TRNG RI RO CHO VAY BT NG SN TI MHB CN TH 25
2.1. GII THIU S LC MT S NHTM TRÊN A BÀN TPCT 25
2.1.1. V huy đng vn: 26
2.1.2. D n cho vay: 26
2.1.3. Xu hng phát trin sn phm tín dng BS ti Cn Th: 27
2.2. KHÁI QUÁT V NGÂN HÀNG PHÁT TRIN NHÀ BSCL, CHI NHÁNH THÀNH
PH CN TH 31
2.2.1. S ra đi: 31
2.2.2. S lc tình hình hot đng kinh doanh ca MHB Cn Th : 33
2.2.2.1. Tình hình huy đng vn: 33
2.2.2.2. Tình hình s dng vn: 35
2.3. THC TRNG CHO VAY BT NG SN TI MHB CN TH 37
2.3.1. Các điu kin c bn cho vay BS: 37
2.3.2. Quy trình cho vay BS: 39
2.3.3 Sn phm cho vay BS: 42
2.3.4 Thc trng cho vay BS: 43
2.3.4.1. Th phn cho vay BS: 43
2.3.4.2. Kt qu cho vay BS ti MHB Cn Th : 44
2.3.4.3. C cu d n cho vay BS theo đi tng khách hàng : 48
2.3.4.4. Hiu qu tín dng BS: 49
2.3.4.5. Cht lng cho vay BS: 50
2.4. THC TRNG RI RO TRONG CHO VAY BT NG SN TI NGÂN HÀNG
MHB, CHI NHÁNH THÀNH PH CN TH 52
2.4.1. ánh giá ri ro các ch tiêu cho vay BS ti MHB Cn Th : 52
2.4.1.1. Ch tiêu ri ro n xu : 52
- v -
Gii pháp hn ch ri ro cho vay bt đng sn ti MHB Cn Th inh Vit Khoa
2.4.1.2. Ch tiêu ri ro d n cho vay BS/Tng d n : 53
2.4.1.3. Ch tiêu ri ro doanh s cho vay BS : 54
2.4.1.4. Ch tiêu ri ro D n BS/vn huy đng : 55
2.4.2. Thc trng ri ro trong cho vay BS ti MHB Cn Th : 56
2.4.2.1. Nhng hn ch ch quan : 56
2.4.2.2. Yu t khách quan : 59
Kt lun Chng 2 66
CHNG 3 67
NHNG GII PHÁP HN CH RI RO CHO VAY BT NG SN 67
CA NGÂN HÀNG MHB, CHI NHÁNH MHB CN TH 67
3.1. NH HNG CHO VAY BS TI NGÂN HÀNG MHB, VÀ CHI NHÁNH MHB
CN TH N NM 2015 : 67
3.1.1. nh hng kinh doanh ca h thng ngân hàng MHB : 67
3.1.2. nh hng cho vay BS ca MHB Cn Th đn nm 2015 : 68
3.2. GII PHÁP I VI VI HI S NGÂN HÀNG MHB 70
3.2.1. Gia tng ngun vn huy đng trung và dài hn đáp ng nhu cu cho vay BS :
70
3.2.2. Tng cng công tác x lý n : 71
3.2.3. Nâng cao cht lng thm đnh, cho vay BS : 72
3.2.4. Qun lý và phát trin ngun nhân lc: 72
3.2.5. ánh giá đnh k TSB trong tín dng BS: 74
3.3. GII PHÁP I VI MHB CHI NHÁNH CN TH 74
3.3.1. Gii pháp nâng cao cht lng cho vay BS: 74
3.3.2. Trích lp d phòng ri ro cho các khon cho vay BS mt cách đy đ và
chính xác : 76
3.3.3. Hn ch ti đa các khon cho vay đu c BS cha đng nhiu ri ro 76
3.3.4. Cng c h thng qun lý tín dng: 76
3.3.5. Thng xuyên theo dõi sát din bin ca th trng BS 77
3.4. GII PHÁP I VI NHNN: 77
3.5. GII PHÁP I VI CHÍNH PH VÀ B NGÀNH CÓ LIÊN QUAN 79
Kt lun Chng 3 80
KT LUN 81
TÀI LIU THAM KHO 82
PH LC 83
- vi -
Gii pháp hn ch ri ro cho vay bt đng sn ti MHB Cn Th inh Vit Khoa
DANH MC CÁC CH VIT TT
BS Bt đng sn
CB-CNV Cán b công nhân viên
CBTD Cán b tín dng
DN D n
DNNN Doanh nghip Nhà nc
BSCL ng bng sông Cu Long
HG H gia đình
KH Khách hàng
KT-XH Kinh t-Xã hi
LSCB Lãi sut c bn
MHB Ngân hàng Phát trin nhà ng bng sông Cu Long
MHB Cn Th Ngân hàng Phát trin nhà ng bng sông Cu Long,
Chi nhánh Thành ph Cn Th
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM NHTM
SXKD Sn xut kinh doanh
TCTD T chc Tín dng
TPCT Thành ph Cn Th
TP. HCM Thành ph H Chí Minh
TSB Tài sn đm bo
TTCK Th trng Chng khoán
- vii -
Gii pháp hn ch ri ro cho vay bt đng sn ti MHB Cn Th inh Vit Khoa
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 2.1. Tng hp mt s ch tiêu v hot đng ngân hàng trên đa bàn thành ph Cn
Th qua 5 nm t 2004 đn tháng 06/2009 25
Bng 2.2. Kt qu cho vay BS ca h thng NHTM trên đa bàn TPCT t nm 2006 đn
tháng 6/2009 27
Bng 2.3. Tình hình huy đng ca MHB Cn Th t 2006 đn ht 06/2009 33
Bng 2.4. Mt s ch tiêu hot đng tín dng ti MHB Cn Th qua các nm 35
Bng 2.5: Quy trình cp tín dng ti MHB Cn Th 40
Bng 2.6. Kt qu cho vay BS ca MHB Cn Th (2006-06/2009) 45
Bng 2.7. Mt s ch tiêu liên quan đn cho vay BS ti MHB Cn Th 47
Bng 2.8. C cu d n cho vay BS theo đi tng khách hàng ti MHB Cn Th t
2006 đn 06/2009 48
Bng 2.9. Thu lãi t cho vay BS ca MHB Cn Th qua các nm 49
Bng 2.10. Tc đ tng n xu trong cho vay BS t 2004 đn 06/2009 52
Bng 2.11. Tc đ tng doanh s cho vay BS ca MHB Cn Th 54
Bng 2.12. So sánh t l tng trng d n cho vay BS và t l tng trng vn huy
đng ti MHB Cn Th t nm 2006 đn 06/2009 55
Bng 2.13. LSCB đc điu chnh qua tng thi k 65
- viii -
Gii pháp hn ch ri ro cho vay bt đng sn ti MHB Cn Th inh Vit Khoa
DANH MC CÁC BNG V, TH
Hình 2.1. Tình hình cho vay ca NHTM đi vi các ngành ngh kinh t ti đa bàn TPCT
đn 30/6/2009 26
Hình 2.2. i ng CBTD ca MHB Cn Th trc tr s Chi nhánh 31
Hình 2.3. S đ t chc hin nay ca MHB Cn Th 32
Hình 2.4: S đ c cu t chc b máy qun lý tín dng ti MHB Cn Th 40
Hình 2.5. Biu đ t trng d n BS ca MHB Cn Th so vi toàn đa bàn 43
Hình 2.6. So sánh cht lng cho vay BS ca MHB Cn Th vi toàn đa bàn Thành ph
Cn Th 50
Hình 2.7. Biu đ t trng d n BS trên tng d n ti MHB Cn Th 53
Hình 2.8. NHNN điu tit Lãi sut C bn qua tng thi k 62
Hình 2.9. T l d tr bt buc áp dng đi vi các NHTM Nhà nc 64
- ix -
Gii pháp hn ch ri ro cho vay bt đng sn ti MHB Cn Th inh Vit Khoa
PH LC
Ph lc 1. Danh sách các TCTD ti đa bàn TPCT tính đn 30/6/2009 83
Ph lc 2. Mt s ch tiêu v hot đng ngân hàng liên quan đn cho vay bt đng sn ti các
NHTM trên đa bàn Thành ph Cn Th trong 2 nm 2007 – 2008 84
Ph lc 3:Trích dn Ngh quyt ca B Chính tr v xây dng và phát trin thành ph Cn Th
trong thi k công nghip hóa, hin đi hóa đt nc s 45-NQ/TW, ngày 17 tháng 02
nm 2005. 85
Ph lc 4 : Mi quan h gia lm phát và tng trng tín dng ti Vit Nam 866
Ph lc 5 : Tng tác gia th trng BS và chng khoán 888
- 1 -
Gii pháp hn ch ri ro cho vay bt đng sn ti MHB Cn Th inh Vit Khoa
LI M U
I. TÍNH CP THIT CA TÀI:
Trong mi quan h tng tác có th xác đnh là cùng chiu gia th trng
BS và tín dng ngân hàng, vic qun lý và kim soát ri ro luôn là mt vn đ ht
sc quan trng, đc bit đi vi hot đng ca các NHTM đ có th tránh đc s
sp đ mang tính h thng các ngân hàng cng nh các tác đng tiêu cc đn th
trng tin t nói riêng và toàn b nn kinh t quc gia.
Không quá sôi đng nh ti TP.HCM hay Hà Ni nhng th trng BS ti
Cn Th, ch yu là các d án nhà và các giao dch nh l, cng có nhng bin
đng bt thng k t nm 2003, khi thành ph chun b chuyn đi t thành ph
trc thuc tnh sang thành ph trc thuc Trung ng, và cng không thoát khi s
nh hng chung ca suy thoái kinh t th gii nói chung và kinh t Vit Nam nói
riêng vào gia nm 2008. Nhng bin đng đó đã tác đng rt ln đn các hot
đng tín dng ca các NHTM trên đa bàn TPCT, trong đó có MHB Cn Th, đc
bit khi đc Chính ph phê duyt Cn Th là thành ph loi I t tháng 6/2009.
Là mt Ngân hàng non tr so vi hu ht các NHTM khác trên đa bàn, d
kin tình hình hot đng kinh doanh ca MHB Cn Th s gp phi nhiu khó khn
vi ngày càng nhiu ngân hàng mi - nhng đi th cnh tranh – đã, đang và s
đc thành lp, cùng nhiu ngân hàng khác tham gia vào th trng nh hp TPCT
và khu vc BSCL. S cnh tranh càng ngày càng khc lit. đm bo hot đng
kinh doanh ngày càng phát trin và đt hiu qu, tha mãn nhu cu ca khách hàng
mt cách tt nht, vic đánh giá ri ro trong cho vay BS – nghip v tín dng
chính ca Ngân hàng Phát trin nhà ng bng sông Cu Long, chi nhánh Cn Th
- đúng nh tên gi ca ngân hàng – là ht sc cn thit đ có nhng gii pháp hiu
qu, va có th cung ng đy đ vn cho th trng BS – huyt mch ca nn
kinh t, va đm bo an toàn cho hot đng tín dng, gim thiu ri ro và tng nng
lc cnh tranh cho Ngân hàng. ây là lý do mà tác gi chn đ tài “ Gii pháp hn
ch ri ro trong cho vay BS ti MHB Cn Th” đ nghiên cu.
- 1 -
Gii pháp hn ch ri ro cho vay bt đng sn ti MHB Cn Th inh Vit Khoa
II. MC TIÊU NGHIÊN CU:
Mc tiêu nghiên cu đ tài này là phân tích và đánh giá vai trò ca cho vay
BS đi vi s phát trin ca MHB Cn Th, nhn din các ri ro trong cho vay
BS đ t đó, đ xut các gii pháp hn ch ri ro, bin ri ro thành c hi nhm
tng nng lc cnh tranh, kin toàn h thng và xây dng thng hiu cho MHB
Cn Th, chun b chuyn đi thành mt ngân hàng c phn đc la chn hàng
đu ca khách hàng.
III. PHNG PHÁP NGHIÊN CU:
tài đc nghiên cu bng nhiu phng pháp khác nhau, gm:
- Phng pháp tng hp thông tin, s liu có sn (sách v, tp chí chuyên
ngành, các bài phân tích ca các chuyên gia, các din đàn trên mng internet,
các báo cáo ca các ngân hàng, và các tài liu khác);
- Phng pháp thng kê;
- Phng pháp lun (nhìn nhn s vic theo s vn đng và phát trin ca
chúng); và
- Phng pháp minh ha (biu đ, đ th).
III. PHM VI NGHIÊN CU:
tài đc gii hn vic đ xut các gii pháp đ hn ch ri ro ch
không đa ra các công c, bin pháp k thut c th đ chng ri ro trong cho vay
BS cho h thng các NHTM nói chung và MHB Cn Th và nói riêng.
IV. KT CU CA LUN VN:
Lun vn có khi lng 81 trang, có kt cu nh sau:
- Phn m đu
- Phn ni dung: gm 3 chng
Chng 1: C s lý lun v ri ro trong cho vay BS ti các NHTM
Chng 2: Thc trng ri ro trong cho vay BS ca MHB Cn Th
Chng 3: Nhng gii pháp hn ch ri ro trong cho vay BS ca MHB Cn
Th
- Phn kt lun
- 2 -
CHNG 1
C S LÝ LUN V RI RO TRONG CHO VAY BT NG SN
TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. CHO VAY BT NG SN
1.1.1. Khái nim cho vay BS:
Trong thc t, khái nim v “cho vay BS” còn rt chung chung và khác
nhau do tùy vào phm vi và quy mô gia các NHTM, các nhà đu t trong hot
đng cho vay BS. Tuy nhiên, có th nói cho vay BS là mt nghip v tín dng
ngân hàng nhm cung ng vn cho th trng BS gm mt h thng các quan h
kinh t trong các ngành to lp BS, các th ch h tr th trng và toàn b các
hot đng liên quan đn vic giao dch BS.
Ngoài mc đích sinh li, hot đng cho vay BS hin nay ca các TCTD
ch yu h tr vn góp phn phát trin th trng BS, c th nhm vào 3 mc tiêu
chính sau :
Th nht, cho vay mc đích kinh doanh BS, mc tiêu này ch yu tài tr
vn cho các t chc xây dng vn phòng, cao c cho thuê, xây dng nhà , cn h
đ bán, xây dng các trung tâm thng mi
Th hai, cho vay mc đích phc v sn xut mà ch yu là tài tr vn cho
các doanh nghip trong vic xây dng m rng nhà xng sn xut, xây dng c s
làm vic, nhà xng mi nhm n đnh sn xut thay vì phi tn chi phí đi thuê.
Th ba, cho vay phc v nhu cu tiêu dùng v nhà , đt cho ngi dân,
đây chính là mc tiêu chính hin nay mà các ngân hàng đang hng ti. Mc tiêu
này góp phn gii quyt nhu cu xây dng, sa cha, mua nhà, mua đt đ đi vi
các cá nhân, h gia đình. ây cng chính là nhu cu thit yu ca ngi dân đ n
đnh cuc sng, an c – lc nghip.
Mi TCTD đu có cách tip cn khác nhau trong hot đng cho vay BS,
tùy vào đnh hng chin lc phát trin, kh nng cnh tranh và s sáng to trong
khuôn kh lut đnh v nghip v cho vay BS ca mình.
- 3 -
1.1.2. Phân loi cho vay BS:
Xét v đi tng th hng, do đc thù ca ca th trng BS và chính
sách cho vay ca các TCTD, đi tng ca cho vay BS rt đa dng, đn t mi
thành phn trong xã hi, gm các công ty, tp đoàn đu t kinh doanh BS, các ch
d án đu t xây dng, các cá nhân có nhu cu tín dng v đt và nhà , v.v. Có th
phân thành 3 loi cho vay BS chính nh sau :
* Cho vay BS tiêu dùng : Vay mua nhà, mua đt, cn h đ hoc vay sa
cha, xây dng nhà . i tng khách hàng vay loi này thng là cá nhân, h gia
đình vay vn phc v cho mc đích tiêu dùng nhà , ngun thu nhp dùng đ tr n
t lng, hoc thu nhp tích ly khác … tr góp dn t 5 – 10 nm.
* Cho vay đu c BS : Vay đ mua bán, kinh doanh BS phc v cho
mc đích đu c, hng chênh lch giá BS. Thi gian vay thng ngn, ti đa 12
tháng, ngun tr n t vic bán chính tài sn đu c, và tài sn đm bo cng chính
là tài sn đc hình thành t vn vay. ây là loi cho vay mà ngân hàng rt hn ch
đu t vì có nhiu ri ro nht, hiu qu ca phng án s chu nhiu tác đng bi s
tri st ca th trng BS, nu cho vay thì ngân hàng cng áp dng lãi sut cao
hn các loi sn phm khác đ bù đp li ri ro, và la chn khách hàng có uy tín.
* Cho vay tài tr d án BS : Vay đ phc v cho hot đng đu t ca các
doanh nghip hot đng trong lnh vc xây dng d án cn h chung c, cao c vn
phòng, nhà d án …H s dng vn vay đ phc v cho các chi phí đu t d án.
Thi gian vay thng kéo dài t 7 – 15 nm, thi gian ân hn tr n cho đn khi
doanh nghip huy đng vn t vic bán sn phm đã hình thành. Tài sn đm bo
ca loi này thng là th chp d án, gii ngân và th chp theo tin đ hoàn thành
ca d án theo hình thc cun chiu. Lãi sut áp dng cho loi này thng thp hn
so vi 2 loi nêu trên.
1.1.3. Nhng đc đim c bn trong cho vay BS:
Th trng BS có mi liên h mt thit vi th trng vn và cùng phát
trin trong mi tng quan t l thun. Mt th trng vn phát trin n đnh và
lành mnh s giúp cho th trng BS cng phát trin n đnh và lành mnh, và
- 4 -
ngc li. Trong mi tng quan đó, hot đng cho vay BS mang nhng đc đim
c bn sau:
- Mang tính KT-XH cao: ngoài vic mang li li nhun cho ngân hàng còn
góp phn phát trin th trng BS và gii quyt vn đ nhà cho ngi dân;
- Mang tính ri ro cao: th trng BS vn là th trng có nhng bin đng
bt thng, khó d đoán do có nhng đc trng riêng;
- Các khon cho vay BS thng là các khon vay trung và dài hn do đi
tng đu t là BS mang tính lâu dài;
- BS là nhng tài sn ít hao mòn. Trong khi các tài sn khác, giá tr và giá
tr s dng thng gim, có th gim rt nhanh theo thi gian, thm chí giá tr ca
tài sn có th gim t 10% đn 20% ngay sau khi nhn th chp nh xe c, máy
móc thit b.
- Ngân hàng thng nhn tài sn đm bo là BS vì loi tài sn này sn có
các giy t chng minh quyn s hu, quyn s dng rõ ràng và có th xác đnh ch
s hu/s dng mt cách d dàng. Bt k mt s mua bán, chuyn nhng hay vay
vn đu phi qua công chng và đng ký giao dch đm bo. Sn có các giy t
BS làm th chp, ngân hàng có th thanh lý tài sn đ thu hi n trong trng hp
ri ro khách hàng không tr đc n;
- Quy trình cho vay cn có s tham gia ca các c quan ban ngành khác
trong xã hi v thm đnh giá, xác đnh quyn s dng và s hu nhà đt, v.v;
- òi hi tính chuyên môn cao khi thm đnh cho vay đ tránh ri ro vì BS
có giá tr ln.
1.1.4. Vai trò ca cho vay BS:
1.1.4.1. i vi nn kinh t - Xã hi :
Ngun vn tín dng BS là mt trong nhng ngun lc trong xã hi mang
li c hi v nhà cho phn ln dân lao đng, nhm n đnh và nâng cao cht
lng cuc sng cng nh c hi phát trin sn xut cho các doanh nghip va và
nh, t đó tng nng lc cnh tranh, to c hi vic làm mi và thu hút lao đng,
tn dng đc ngun nhân lc chuyên môn thp, giá r trong xã hi.
- 5 -
Thông qua ngun vn tín dng BS cho các chng trình và d án phát trin
nhà , khu đô th, thng mi, h tng c s, hàng nm h thng ngân hàng đã góp
phn đy nhanh tin đ đô th hóa, chnh trang b mt đô th, là nn tng đ thu hút
đu t t các ngun lc bên ngoài góp phn vào s nghip công nghip hóa, hin
đi hóa đt nc.
Th trng BS là mt b phn không tách ri ca nn kinh t hàng hóa.
Vic bm vn đúng mc cn thit cho th trng BS, khi thông dòng chy vn
trong nn kinh t, hin nhiên s thúc đy th trng này phát trin, kéo theo nhng
nh hng tích cc đi vi nn kinh t nói chung, k c th trng tài chính (th
hin qua s đa dng hóa các sn phm tín dng, cho ra đi TTCK).
Các giao dch BS có qui mô chim t trng ln tng đi so vi ngun thu
nhp và nng lc đu t vì vy, vì vy các NHTM rõ ràng không th b qua th
trng quá tim nng này và đua nhau đa dng hóa các sn phm tín dng BS,
nâng t trng ca d n BS cùng lúc vi vic tng nng lc tín dng cho hàng lot
các nhà đu t kinh doanh BS, góp phn vào quá trình tái to BS. Tuy nhiên,
nu quá trình này không có gii hn thì nguy c các ngân hàng phá sn là rt ln.
Vn tín dng ngân hàng nu nh đc đu t cho SXKD, xut khu… s
góp phn thúc đy tng trng kinh t. Tuy nhiên nu đc đu t quá nhiu cho th
trng BS và các lnh vc phi sn xut khác thì s dn đn tình trng mt cân đi
tài chính kinh t và là mt nguyên nhân gây lm phát.
Ngoài ra, s liên thông gia th trng BS, vn và tin t còn là nn tng
cho công vic lp chính sách kinh t v mô và vi mô.
1.1.4.2. i vi các NHTM:
Các ngân hàng thng đy mnh hot đng vay đu t BS do đây là mt
trong nhng lnh vc to d n tín dng ln và có tc đ tng trng khá nhanh.
chy theo các ch tiêu d n tín dng thì đây là hot đng tín dng hp dn đ có
doanh s cho vay cao. Cho vay BS là bài toán đu ra cho các NHTM khi trong tay
có quá nhiu thanh khon t hot đng huy đng vn.
- 6 -
Bên cnh vic to đc d n ln, cho vay BS còn h tr cho các NHTM
trong vic bán chéo sn phm, gia tng tin ích, gia tng ngun thu nh ký kt các
hp đng hp tác vi các ch đu t d án m tài khon thanh toán tin mua bán
nhà qua ngân hàng, s to đc ngun thu dch v, gia tng vn huy đng
1.1.4.3. i vi khách hàng:
Vic nhn đc các khon tín dng BS góp phn tng nng lc tín dng
ca các t chc, doanh nghip, cá nhân tham gia vào th trng BS, b sung
ngun vn còn hn ch ca h. iu này đc bit có ý ngha vì tài sn đm bo
trong tín dng BS là các tài sn phát sinh t ngun vn vay.
Mt khi điu kin và c hi tip cn tín dng BS tr nên d dàng, đa dng
và ngang bng cho mi tng lp xã hi có nhu cu, th trng BS s tr nên nhn
nhp hn bao gi ht.
- Khách hàng ca các khon vay kinh doanh BS có c hi tái to BS, m
rng kinh doanh sang các lnh vc khác, tng cng li th cnh tranh trong kinh
doanh ca mình.
- i vi các pháp nhân, đc bit là các doanh nghip va và nh, tín dng
BS phc v sn xut là c hi cho h phát trin sn xut, không phi mt tin đi
thuê nhà xng, tng nng lc cnh tranh.
- H gia đình và các cá th có thu nhp trung bình, thp nhng n đnh có c
hi n đnh cuc sng vi các sn phm tín dng BS tiêu dùng thông qua các d
án nhà có quy mô va và nh, giá c phù hp, và các chng trình nhà xã hi
cho thuê và cho thuê mua.
1.2. RI RO TRONG CHO VAY BT NG SN
1.2.1. Khái nim:
Ri ro trong cho vay BS là s thit hi có th gây ra cho các NHTM khi
cho vay các đi tng đ s dng vn vào các mc đích liên quan đn BS nh
mua đt, mua nhà đ , xây ct và sa cha nhà , xây dng vn phòng cho thuê,
đu t kinh doanh BS, đu t xây dng d án nhà , v.v.
- 7 -
1.2.2. Các loi ri ro trong cho vay BS:
Có nhiu loi ri ro trong hot đng cho vay BS, nhng có th k đn 2
loi ri ro chính trong cho vay BS là :
* Ri ro thanh khon : các khon cho vay BS thng có thi gian thu hi
vn dài, trong khi ngun vn huy đng t các NHTM thng là ngn hn. Các ngân
hàng luôn ri vào trng thái s dng vn ngn hn đ cho vay trung, dài hn. Tình
trng mt thanh khon s xy ra khi áp lc phi tr n ti hn gia tng, nhng vn
cha thu hi đc t các khon vay dài hn. Mt khi khách hàng tin gi đng lot
rút vn thì hu qu tht s nghiêm trng.
* Ri ro n xu, n quá hn : Cho vay BS là kênh to d n ln và nhanh
hn so vi các loi hình cho vay khác. c bit, khi mà ngày càng có nhiu TCTD
đc thành lp, đ giành ly khách hàng các ngân hàng không ngi b bt các th
tc, quy đnh, thm đnh s sài, không chú trng đn ngun tr n, tình hình tài
chính ca khách hàng và ngày càng d dãi hn trong vic cho vay. Cao trào đc
din ra khi giá BS đc đy lên cao to “cn st o”, thu hút đc nhiu thành
phn tham gia đu c, ch tng giá vào th trng, tâm lý “đu t BS” không bao
gi thua l cng dn hình thành trong suy ngh ca các NHTM. Ngân hàng ngày
càng mnh tay hn trong cho vay lnh vc này Khi bong bóng BS n tung, giá liên
tc gim, thanh khon kém, n ti hn khách hàng không thanh toán đc dn đn
vic n xu, n quá hn ti các ngân hàng tng lên, làm tng chi phí, gim hiu qu
kinh doanh, có th dn đn ri ro thu hi không đ vn.
1.2.3. Nguyên nhân dân dn đn ri ro trong cho vay BS:
Bt c hot đng kinh doanh nào trong nn kinh t th trng đu phi gp
ri ro, và hot đng kinh doanh ngân hàng cng không nm ngoài quy lut chung
này. c bit, đi vi hot đng cho vay BS vn nhy cm đi vi tình hình ca
th trng. S chuyn đng nhanh và mnh ca giá BS là đng lc thúc đy các
ngân hàng mnh tay cho vay BS. c bit, ti các ngân hàng t trng d n cho
vay BS khá cao vì d tng trng d n do giá tr khon vay ln, và vic x lý
TSTC là BS s d dàng hn so vi các loi tài sn khác (ngoi tr các loi giy t
- 8 -
có giá và kim loi quý) nh tính khan him và s phát trin ca th trng BS.
Hn ht, vn là li nhun mang li t các khon cho vay BS, đu t BS va hp
dn đc ngân hàng li hp dn hn đi vi các nhà đu c so vi bt k hot đng
đu t sn xut nào. Khi ngun tng cung tín dng BS quá di dào, nhu cu đu
c tng mnh thì ngun cung nhà đt li hn ch dn đn tình trng mt cân bng
cung cu, tt yu đy giá nhà đt lên cao. Hu qu dn đn hin tng bong bóng
BS, tim n nhiu nguy c nghiêm trng đi vi nn kinh t nói chung và gây ra
ri ro đáng k cho h thng ngân hàng nói riêng. Vì khi cho vay BS, ngân hàng đã
da dm quá nhiu vào tài sn th chp là BS đã đc thi phng, khi giá nhà đt
h thp, nhng ngi đi vay mt kh nng tr n thì có thanh lý tài sn th chp
cng không đ đ thu hi vn.
Khi th trng BS trm lng thì thanh khon kém là ni lo ln nht. Vào
lúc này, ngân hàng cn cân nhc và có quyt đnh đu t đúng đn nhm hn ch ri
ro trong tín dng BS. Nhiu ngi hiu lm rng khi th trng BS đi xung,
các ngân hàng cho vay BS khó khn. Nhng trên thc t th trng BS nói
chung ch đóng bng phân khúc nhà , còn các phân khúc khác nh cao c, vn
phòng… thì vn rt tt.
Ngoài ra, hàng lot rào cn v c ch, chính sách và th tc giy t x lý
TSB trong gii quyt n xu, n quá hn cng là mt trong nhng nguyên nhân
làm trm trng thêm ri ro trong tín dng BS cho dù đang trong cn st nóng giá
đt, đt rt d bán.
1.2.4. Hu qu ca ri ro trong cho vay BS :
Các d án đu t BS ln thng có thi gian hoàn vn chm và dài hn,
thông thng dao đng trong khon 10 – 15 nm, trong khi ngun vn huy đng t
các NHTM ch yu là ngn hn di 12 tháng, ngân hàng ri vào tình trng ly vn
ngn hn cho vay dài hn, điu này s dn đn ri ro mt thanh khon trong h
thng ngân hàng khi khách hàng tin gi đng lot rút vn đn hn.
Ri ro v n xu luôn là ni ám nh các ngân hàng, đc bit khi cho vay các
d án ln v BS. Trong bi cnh cuc khng hong toàn cu đang lan rng, h
- 9 -
thng ngân hàng đang dn sit cht li các khon cho vay BS, nhiu d án kinh
doanh BS đã và đang b dng li do thiu vn. Khi đó, nhiu ngân hàng s gp
khó trong vic tìm ch cho các tài sn BS tch thu t nhng khách hàng không còn
kh nng tr n.
Vi nhiu doanh nghip không tr đc n ti hn, có NHTM c phn đã
phi dùng ti bin pháp cho vay bc cu hay cung cp các khon vay gi đu, có
ngha là gói khon n cha tr và lãi thành mt khon vay mi bi l sit n thì
cng rt khó do tài sn th chp ch yu là BS.
Sau khng hong tài chính Châu Á nm 1997, hàng lot v phá sn doanh
nghip và v án kinh t đã khin h thng ngân hàng lao đao. Th trng din bin
không tt, cùng vi qun lý kém đã khin hàng lot ngân hàng ri vào cnh khn
khó. Nhng khó khn nh thanh khon, lãi sut bin đi quá nhanh khin nhiu k
hoch kinh doanh phi xoay nh chong chóng đ theo kp th trng. Mi quan tâm
ln nht lúc đó không phi là li nhun mà là làm sao đ n xu không tng, ngân
hàng không mt vn thì mi có th tn ti lâu dài.
1.2.5. H thng ch tiêu đánh giá ri ro trong cho vay BS:
1.2.5.1. T l n quá hn, n xu :
N xu, n quá hn tc là các khon tin cho khách hàng vay mà ngân hàng
không th thu hi li đc do khách hàng đó làm n thua l hoc phá sn.
Theo quyt đnh 493/2005/Q-NHNN, ngày 22/04/2005 ca NHNN Vit
nam v “phân loi n, trích lp và s dng d phòng đ x lý ri ro tín dng” thì n
quá hn và n xu đc đnh ngha nh sau :
N quá hn, là các khon n mà mt phn hoc toàn b n gc và/hoc lãi
đã quá hn.
N xu, là các khon n thuc các nhóm 3, 4 và 5 theo quy đnh ti iu 6
và iu 7 ca quyt đnh 493. T l n xu trên tng d n là t l đ đánh giá cht
lng tín dng ca TCTD.
Khi t l n quá xu trên tng d n càng cao thì nhng tác đng tiêu cc
ca nó ti hot đng tín dng ca ngân hàng càng ln, không riêng gì đi vi hot
- 10 -
đng cho vay BS. Nu các khon n xu không đc đánh giá đúng mc mt
cách h thng, d phòng tn tht khon vay s không đ, thu nhp ròng và vn ca
ngân hàng s không phn ánh đúng thc t tình hình tài chính ca NH. Có th k ra
các tác đng này gm:
- Xp hng tín dng ca ngân hàng có nguy c st gim;
- Phá v k hoch kinh doanh và kh nng thanh toán ca NH;
- Làm gia tng chi phí có tính cht hiu ng, nht là chi phí trích lp d
phòng ri ro cho khon vay;
- Làm gim hiu qu kinh doanh, gim li nhun, gim giá tr c phiu.
- Gp khó khn trong vic tìm kim đi tác chin lc, kêu gi vn
1.2.5.2. D n cho vay BS/Tng d n:
D n cho vay BS luôn chim mt t trng ln trong tng d n tín dng
ca các NHTM. Tuy nhiên, d n này luôn bin đng và thiu tính bn vng và đây
là lnh vc đu t mà mc đ ri ro ca nó ph thuc nhiu vào s bin đng giá c
trên th trng BS.
T l này càng ln, tng trng ca ngân hàng càng cao nhng ri ro cng
càng cao vì thc t, cho vay BS phn ln đu da vào tài sn th chp, nguy him
đây là tài sn th chp đc các ngân hàng đnh giá cao so vi giá th trng
nhm lôi kéo khách hàng. iu này d thy nhiu ngân hàng nh, mi thành lp,
buc phi cnh tranh bng nhng phng thc nh đnh giá tài sn th chp cao,
đn gin hóa th tc và rút ngn thi gian thm đnh, cho vay.
Nu t l này càng thp thì nguy c mt th trng, gim nng lc cnh
tranh, gim li nhun và có th nh hng đn thng hiu. T l này thp cng
làm gim li nhun ca ngân hàng vì li nhun t hot đng cho vay BS đc coi
nh mt món mi béo b đi vi tt c các NHTM tham gia vào hot đng này.
1.2.5.3. D n cho vay BS/Vn huy đng:
T l này càng ln càng đm bo đu ra cho vn huy đng ca ngân hàng,
tuy nhiên ri ro cho ngân hàng cng càng cao do mt tính thanh khon vì huy đng
ngn hn nhng li cho vay dài hn – c mi khon vay BS đc phát sinh mi là
- 11 -
gia tng thêm mt khon vay trung, dài hn. T l này cao cho chúng ta thy s bt
hp lý trong vic huy đng vn và s dng vn ti các NHTM, hin nay phn ln
vn huy đng ti các NHTM đu là vn ngn hn, vn trung và dài hn ch chim
mt t trng nh trong tng vn huy đng. Vì vy d n cho vay BS – là các
khon đu t dài hn nhng li ly t ngun vn ngn hn s tim n nhiu ri ro.
T l này thp, ngân hàng ít có c hi nhn đc ngun vn u đãi giá r t
các ngun vn tài tr, vn y thác mà phn nhiu rót vào lnh vc phát trin đô th
và nhà cho dân c. Các ngun vn giá r t các đnh ch tài chính quc t tài tr
đôi khi không tính lãi. Tuy nhiên, đ nhn đc ngun này là không d, phi tri
qua quá trình thng tho rt cht ch bi đôi khi đây là khon vay tín chp nên các
điu khon trên hp đng hoàn toàn da trên chin lc kinh doanh, kh nng qun
tr, kinh nghim và h s tín nhim ca ngân hàng. Do đó, t l d n BS/vn huy
đng thp nói lên mt điu rng ngân hàng này có th cha có nhiu kinh nghim
trong hot đng cho vay BS, và điu này s không phù hp vi tiêu chí la chn
đi tác ca các đnh ch tài chính quc t. Ngc li, nu t l này mc cao thì
TCTD s có c hi tip cn đc vi ngun vn giá r này cho mc tiêu phát trin
đô th, nhà xã hi hay hoàn thin c s h tng vì mc tiêu phát trin thành ph
1.2.5.4. Doanh s cho vay BS:
Doanh s cho vay BS tng thi đim cho thy s tng trng ca hot
đng cho vay BS nói riêng cng nh xu th ca th trng BS và chin lc
kinh doanh ca ngân hàng nói chung. Khi doanh s cho vay BS trong k cao th
hin mt điu rng ngân hàng đang tích cc gii ngân vào lnh vc BS, và cng
đng ngha vi vic lng vn huy đng ca ngân hàng đang rt di dào, cn có
mt đu ra và vì vy, ngân hàng có th đang ni lng các điu kin cho vay nhm
lôi kéo khách hàng đ tìm kim d n. iu này rt d thy các NHTM mi thành
lp, mc đ nào đó, các ngân hàng này đu nhn thc đc ri ro ca đu c, đc
bit khi chng kin chu k tng, gim ca giá BS ngày càng dn dp. Tuy nhiên
hu ht các ngân hàng nh không có nhiu s la chn trong vic đa dng hóa danh
mc cho vay bi vì cho vay BS vn là kênh nhanh nht đ tng trng d n.
- 12 -
1.2.5.5. Phng pháp đnh giá BS:
c tính giá tr BS, trên th gii ngi ta áp dng nhiu phng pháp
đnh giá khác nhau, tùy theo loi BS cn đnh giá, nhng phng pháp đnh giá
BS thông dng là : Phng pháp so sánh trc tip; Phng pháp chi phí; Phng
pháp thu nhp; Phng pháp thng d ca đt và phng pháp li nhun.
Mi loi BS đu có th s dng các phng pháp đnh giá khác nhau, trong
đó bao gi cng có mt phng pháp đnh giá phù hp vi nó nht. Mt phng
pháp đc đánh giá là phù hp khi các điu kin đ thc hin phng pháp đó đc
đáp ng d dàng, đy đ, chính xác và kp thi. Vit nam, vic đnh giá BS
thông thng đc thc hin bi 2 phng pháp, đó là phng pháp so sánh trc
tip và phng pháp thu nhp. Các TCTD cng vy, h da vào 2 phng pháp này
đ thc hin vic đnh giá BS làm c s xác đnh giá tr tài sn đm bo n vay.
Các ngân hàng đnh giá BS ch yu d trên c s giá th trng – là giá tr giao
dch trên th trng ti thi đim đnh giá hoc gn vi thi đim đnh giá.
Các ngân hàng thng cn c vào khung giá đt, giá nhà do UBND Tnh,
Thành ph ban hành hàng nm, kt hp vi kho sát giá th trng đ đa ra mt
khung giá quy đnh chung cho vic đnh giá. Tùy theo tng loi đng ph, v trí,
quy hoch, c s h tng … mà ngân hàng s áp dng h s sinh li trên tài sn đ
đnh giá, trên c s ly giá nhà nc nhân thêm cho h s sinh li, h s này s
đc áp dng linh hot cho phù hp vi giá th trng ca tng loi đng ph, loi
đt, giá tr vt t, trang trí ni tht …
Sau khi xác đnh giá tr ca BS, ngân hàng da vào đây đ xác đnh giá tr
ca khon vay theo mt t l da trên tài sn th chp (chng hn nh cho vay 50%
hoc 80% giá tr BS do ngân hàng đnh giá). Vic xác đnh giá tr khon vay 50%
hay 80% giá tr BS còn tùy thuc vào rt nhiu yu t nh : mc đ uy tín ca
khách hàng, hiu qu ca phng án vay vn, tình trng pháp lý tài sn, tình hình
ngun vn, mc tiêu tng trng, tình hình th trng BS, yu t cnh tranh …
Mi ngân hàng đu có mt phng pháp xác đnh giá tr BS khác nhau, và
mi phng pháp cng đo lng đc mc đ ri ro mà ngân hàng đang đi din.
- 13 -
1.2.6. Các nhân t nh hng đn hot đng cho vay BS:
1.2.6.1. Lm phát:
Trong trng hp lm phát tng cao, NHNN buc phi thc hin chính sách
tht cht tin t đ gim lng tin trong lu thông, nhng nhu cu vay vn ca các
doanh nghip và cá nhân, h gia đình mc đích kinh doanh vn rt ln. Các NHTM
ch có th đáp ng cho mt s ít khách hàng vi nhng hp đng đã ký hoc nhng
d án tht s có hiu qu, vi mc đ ri ro mc thp nht. Mt khác, do lãi sut
huy đng tng cao, thì lãi sut cho vay cng cao, điu này làm xu đi môi trng
đu t ca ngân hàng. Do sc mua ca đng ni t gim, giá vàng và ngoi t tng
cao, vic huy đng vn k hn dài tht s khó khn đi vi mi ngân hàng, trong
khi nhu cu vay vn trung và dài hn cho mc đích BS tiêu dùng ca khách hàng
là rt ln, vì vy vic dùng vn ngn hn đ cho vay trung dài hn trong giai đon
lm phát các ngân hàng là không nh. iu này nh hng rt ln đn tính thanh
khon ca các NHTM, lm phát tng cao đã làm suy yu thm chí phá v th trng
vn, nh hng ln đn hot đng ca các NHTM. S không n đnh ca giá c,
bao gm c giá vn, đã làm suy gim lòng tin ca các nhà đu t và dân chúng, gây
khó khn cho s la chn các quyt đnh ca khách hàng cng nh các th ch tài
chính – tín dng. Vì vy, có th nói lm phát có nh hng rt ln đn hot đng
nói chung và hot đng cho vay BS nói riêng ti các NHTM.
1.2.6.2. C ch chính sách tác đng đn cho vay BS :
Th trng BS là mt th trng đy tim nng nhng tri st bt thng
và cha đng nhng mi quan h phc tp gia các ch th tham gia th trng.
Gn cht vi th trng này, tín dng BS cng chu nh hng bi hàng lot các
chính sách điu tit chính nó và các yu t nh hng ca nó. ó là nhng chính
sách tín dng nói chung (LSCB, d tr bt buc), tín dng BS nói riêng (tht cht
cho vay BS khi có nguy c tng n xu cho vay BS), chính sách tài chính, tin
t (u đãi đu t, thu BS), chính sách đt đai (giá đt), chính sách an sinh xã hi
(nhà cho ngi nghèo) Các chính sách điu tit v mô này có tác đng rt ln và