Website:

Email :

Tel : 0918.775.368
Biện chứng cái đẹp trong ngũ luân, tình cảm cha mẹ với con cái
Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”
(Ca dao Việt Nam)
Nếu trước đây, câu ca ấy chỉ là lời hát ru của bà, củ mẹ để đưa tôi
chìm sâu vào trong những giấc mơ của tuổi thần tiên ngọt ngào, thì giờ
đây, ngay lúc này, tôi lại thấy thâm thía biết bao nhiêu ý nghĩa thiêng
liêng cao đẹp trong từng câu chữ của bài ca dao ấy!
Công cha, nghĩa mẹ, đạo hiếu làm con - những điều ấy tưởng chừng
như bị quên lãng bởi nhịp sống hối hả của thời hiện đại. Nhưng không! xã
hội chúng ta vẫn đòi hỏi những chuẩn mực sống truyền thống, có đạo đức
“uống nước nhớ nguồn” và ngay bản thân chúng ta cũng luôn trỗi dậy
nhân cách sống có tình người. Trong cương thường tổng quát của Nho
gia, ngoài để cao tình vua - tôi, thầy - trò, vợ - chồng, anh em. Thì tình
cảm huyết thống giữa cha mẹ và con cái cũng được giáo dục, được đưa ra
bàn luận qua rất nhiều thế hệ đểtrở thành đạo lí ứng xử chung trong xã
hội! Ngẫm thấy, con người luôn bị xoay quanh và bị chi phối bởi những
luân thường ấy! Có lẽ, trong giới sinh quan này, chỉ có con người mới ý
thức được những quan hệ hết sức tự nhiên, hết sức tất yếu đó mà thôi!.
Bình minh của loài người, tạo hóa đã cho họ được những gì? Xã hội
mông muội, không văn hóa, không giai cấp, không gia đình… Nhưng khi
một đứa trẻ sinh ra, chúng cũng được chăm sóc, bảo vệ, được nuôi dưỡng
bằng bầu sữa ấm nong của người đã sinh thành ra chúng, và được dạy cho
những bài học sinh tồn, những bài học đầu đời trước cuộc sống hoang dã

thời nguyên thủy. Trải qua rất nhiều thế kỷ, đến xã hội chúng ta ngày nay,
cuộc sống văn minh, hiện đại, phân tầng giai cấp rõ rệt, con người tụ tập
theo huyết thống tạo thành những gia đình… Nhưng rồi khi có một đứa
trẻ được sinh ra, chúng cũng được dạy dỗ, chăm sóc, yêu thương, bảo vệ
trong vòng tay của những người thân xung quanh chúng, và được lớn lên
cũng bằng bầu sữa ấm nóng ngọt ngào ấy! Những tiếng bập bẹ đầu đời,
chúng luôn gọi tên những người gần gũi với chúng. Đó là bà, là mẹ, là
ba…
Điều mà tôi muốn nói ở đây, là tình cảm, là mối quan hệ huyết
thống giữa cha mẹ và con cái, không chỉ tồn tại ở một vài xã hội nhất định
mà nó bắt đầu ngay từ khi tạo hóa sinh ra loài người trên trái đất này! Nói
như Giáo sư Trần Quốc Vượng thì là một trong ba nguyên lí cơ bản tập
hợp con người thành xã hội, khiến con người trở thành một sinh vật của
xã hội đó là nguyên lý “cùng cội nguồn”. Nguyên lí cùng dòng máu, quan
hệ “máu mủ ruột rà” là “cương lĩnh tự nhiên” của loài người, đó là
nguyên lí “tiên nghiệm” (Apriori) xuất hiện ngay từ buổi đầu của lịch sử
loài người và cho dù sau này, nó có phải nhường quyền ưu tiên cho
nguyên lí “cùng chỗ” (Co-Residence) rồi với diễn trình lịch sử của các
cuộc cách mạng Nhà nước, cách mạng chữ viết, cách mạng đô thị, rồi
cách mạng công nghiệp…, cho nguyên lí “cùng lợi ích” (Co-intérêt) thì nó
vẫn còn ở đó cho đến ngày hôm nay “phơi gan cùng tuế nguyệt”, khi lỏng
bỏ, khi chặt chịa, nhưng chưa bao giờ đứt đoạn… có thể gọi nguyên lí
cùng dòng máu trong lịch sử loài người là một nguyên lí “liên đại”
(Panchromique) hay đó là hằng số (constance) của văn hóa nhân dân,
mong chờ một giá trị nhân văn phổ quát toàn nhân loại (Universel)…
Chính vì thế, tình cảm giữa cha - mẹ - con cái và ngược lại, đạo làm
con đối với mẹ cha là quan hệ “máu mủ ruột rà” có ý nghĩa thiêng liêng
gắn bó nhất của con người. Nó là nền tảng để xây dựng những mối quan
hệ tình cảm khác trong xã hội chúng ta!.
Như đã nói ở trên, mối quan hệ này đã tồn tại ở xã hội chúng ta,

rộng rãi hơn nữa là ở toàn thế giới, toàn nhân loại hàng ngàn năm nay! Và
không phải ngẫu nhiên mà lại được đề cao, tôn vinh, tôn thờ như thế!
2
Theo quan niệm Macxit thì con người cũng là sản phẩm của tự nhiên. Cho
nên, con người có đầy đủ những gì thuộc về tự nhiên. Nhưng, có điều, ở
con người chúng ta, biên độ tình cảm mạnh và phong phú hơn những loài
khác trong tự nhiên. Đặc biệt là tư duy. Tình cảm gắn kết nhất phải nói
đến tình mẫu tử. Nó được ví với những cái vô cùng, vô tận của tự nhiên:
“Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”. Với xã hội Việt Nam, kể cả xã
hội phong kiến cho đến ngày nay, người phụ nữ tuy không phải là trụ cột
chính trong gia đình, đôi khi còn bị tước bỏ quyền lợi (xã hội phong kiến)
nhưng lại giữ một chức trách vô cùng quan trọng và thiêng liêng. Đó là
làm mẹ!.
Một người mẹ - “Một nhân vật tự nhiên vô điều kiện” để sinh ra một
đứa con, đã phải trải qua biết bao nhiêu khó khăn, thử thách. “Chín tháng
mười ngày” nuôi dưỡng, bảo vệ, gìn giữ bào thai rồi lại một mình “vượt
cạn”. Đau đẻ , ngứa ghẻ, đòn ghen” đó là những điều khổ sở, khó chịu
nhất mà ông cha ta đã đúc kết ra. Trong đó, “đau đẻ” được đứng đầu tiên
cho sự aaysQ cho dù ngày nay, được sự giúp đỡ của khoa học tiến bộ,
việc sinh đẻ của con người phụ nữ dễ dàng hơn rất nhiều, khỏe mạnh và
an toàn cả mẹ, cả con, nhưng vẫn còn đó ở người mẹ sự lo lắng, hồi hộp
để chào đón một sinh linh bé bỏng, máu mủ gắn kết với chính mình. Và
chính sự đau đớn ấy, mẹ mới càng thương con hơn, con càng mang ơn mẹ
nhiều hơn! Thật lạ kỳ! Một thứ tình cảm cao đẹp thánh thiện, gắn kết chặt
chẽ lại nảy sinh từ nỗi đớn đau hết sức tự nhiên ấy! Một nỗi đớn dâu mà
bất kỳ người con gái, bất kỳ người phụ nữ nào cũng mong muốn có. Đó là
món quà quí giá nhất mà tạo hóa đã ban cho họ quyền làm mẹ! Chẳng thế
mà có người cho rằng phụ nữ là mẹ của nhân loại. Không có mẹ sẽ không
có những Giáo sự, bác sỹ, không có những thiên tài, những thần đồng cho
nhân loại. Không có mẹ sẽ không có những công trình đi vào lịch sử, và

những công trình xuyên thế kỷ như hôm nay. Mẹ - tiếng ấy vang lên trong
mỗi chúng ta thật ngọt ngào đằm thắm. Nó chứa đựng một ý nghĩa sâu sa
cho tình yêu nhân loại ! Trong tiếng Anh, Mẹ là ngôn từ đẹp nhất trong
3
tốp 5 ngôn từ được bầu chọn là ngôn từ đẹp nhất tại 102 quốc gia. Đó là
Motherr (mẹ) Passion (niềm đam mê) Smile (mẹ cười) Love (tình yêu),
Elorrnity (Sự bất diệt). Nó không những đẹp mà còn có một ý nghĩa cao
cả, vượt lên trên cả cái đẹp của ngôn từ. Nó làm cho chúng ta cảm thấh
bình yệ, ấm cáp hơn, ngọt ngào và hiền dịu hơn bao giờ hết! Tiếng khóc
chào đời của trẻ là niềm vui sướng, hạnh phúc của mẹ. Nó xóa tan đi nỗi
cực khổ mệt nhọc trước đó. Và như một sứ mệnh thiêng liêng, người mẹ
lại tiếp tục cuộc hành trình của mình: Nuôi, dạy, bảo vệ cho con khôn lớn
trưởng thành. Thấm nhuần đạo lí Nho gia, người phụ nữ Việt Nam rất
hiểu cách giáo dưỡng con cái: “Dạy con từ thuở còn thơ” hay “bé không
vin, cả gãy cành”… Những đạo lí cơ bản để thành người là điều người mẹ
nào cũng dạy cho con mình đều mong cho con mình lĩnh hội những gì tốt
đẹp nhất trong cuộc sống. Tất cả tâm huyết tấm lòng của mẹ lúc nào cũng
bao la, rộng lớn, lúc nào cũng hướng về con, che chở cho “công trình sáng
tạo” của mình. Một người mẹ hiền dịu, nhân hậu, đảm đang, có tình
nghĩa… hẳn sẽ sinh ra những đứa con như thế. Bởi lẽ, phần lớn, trong quá
trình hình thành nhân cách, trẻ chịu ảnh hưởng rất lớn của người mẹ. Phải
chăng vì thế mà ông cha ta vẫn luôn quan niệm rằng “con hư tại mẹ, cháu
hư tại bà”. Điều đó có đúng không? Thiên chức của mẹ là nuôi dạy con
trở thành một người hiếu thuận với tổ tiên, ông bà, cha mẹ, thành đạt
trong cuộc sống, và là một người công dân có ích cho xã hội. Vì lẽ đó, mà
công đầu thuộc về mẹ khi có một đứa con như thế. Và hẳn rồi, người mẹ
sẽ là người “đứng mũi chịu sào” cho tất cả những gì con làm, khi con
không ngoan!.
Thật khó để nói hết những hi sinh, mất mát, những nỗi cực khổ của
mẹ! Ta sẽ rất dễ dàng bắt gặp trong những áng văn chương, những câu

thơ, lời hát, những tượng tạc mà ở đó, hình ảnh người mẹ đã hiện lên như
một pháp đài kỳ vĩ. Mẹ đã hiện ra với tất cả những phẩm chất của mình,
chỉ cốt sao:
“Nuôi con cho được vuông tròn.
4
Mẹ, thấy dầu dãi gối mòn lưng cong”
(Ca dao Việt Nam)
Biết bao nỗi cực nhọc đồn lên đôi vai gầy của mẹ, Hình ảnh người
mẹ với dáng “cò” “lặn lội” “quanh năm buôn bán ở mon sông” để “nuôi
đủ năm con” của Tú Xương cũng làm cho ta thán phục và ngậm ngùi
thương cảm, và càng thêm trân trọng những người phụ nữ lam lũ, những
người mẹ giàu đức hi sinh cho gia đình, cho con cái ! vất vả là vậy, cực
nhọc là thế nhưng chẳng bao giờ người mẹ ấy than vãn cho số phận, trách
giận cho con cái.
“Chim trời ai dễ đếm lông
Nôi con ai dễ kể công tháng ngày”
(Ca dao Việt Nam)
Mà luôn coi đó như sứ mệnh thiêng liêng cao cả, đầy ý nghĩa của
tạo hóa. Và mẹ còn la ai nữa!
“…Là người sinh ra những đứa con.
Để tiếp tục giống nòi và dạy chúng ta biết yêu biết hát
Buổi sớm mai ướm bước chân mình lên vết chân cát.
Bà mẹ đã cho ra đời những Phù Đổng Thiên Vương.
Dẫu là nguyên thủ quốc gia hay là những anh hùng.
Là bác học hay là ai đi nữa.
Vẫn là con của một người phụ nữ.
Một người đàn bà bình thường không biết tuổi tên”.
(Xuân Quỳnh)
Là thế đấy! Bình dị nhưng cao quí biết bao nhiêu! Mẹ đã sinh ra cho
đất nước những người anh hùng, những nhân tài tuấn kiệt nhưng cũng là

người thầm lặng, đứng sau thành công của các con. Sự hi sinh ấy mấy
người làm được! Rồi cả khi đất nước có binh đao lửa đạn, mẹ lại sẵn sàng
hi sinh một lần nữa, nén nỗi đau thương, dành tặng những giọt máu của
mình cho Tổ quốc! Mất mát đấy nhưng rất đỗi tự hào vì trên mảnh đất quê
hương mình, những đứa con của mẹ đã chiến đấu, đã anh dũng hi sinh chứ
5