Website: Email : Tel : 0918.775.368
Đề bài :
Nhận định : Với bên bị tấn công, vấn đề cơ bản là phòng không. Trong thực
tế chống tác chiến , phòng không là một vấn đề vô cùng phức tạp vì với cuộc
cách mạng khoa học nh hiện nay , các phơng tiện tấn công đờng không ngày
càng tiến bộ cả về chiến thuật và công nghệ . Pháo phòng không đợc đánh giá
là một lực lợng đánh trả có hiệu quả các phơng tiện tấn công đờng không .
Bằng nhận thức của mình , em hãy khẳng định vai trò của pháo phòng không
trong chiến tranh hiện nay .
Với vai trò là sinh viên công nghệ em có ý kiến gì để nâng cao khả năng chiến
đấu của pháo phòng không .

1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Hò dô ta nào . . . kéo pháo ta vợt qua đèo
Hò dô ta nào . . . kéo pháo ta vợt qua núi
Câu hát năm nào trong Hò kéo pháo của nhạc sĩ Hoàng Vân vẫn luôn in
đậm trong tâm trí những ngời đã từng kéo pháo tham gia chiến dịch Điện Biên
Phủ năm 1954 và của những ngời luôn dõi theo cuộc kháng chiến trờng kì của
dân tộc , chắc hẳn những câu hát ấy , những chiến công , những tấm gơng hi
sinh quên mình vì độc lập cho dân tộc , cho đất nớc nh Tô Vĩnh Diện , Nguyễn
Viết Xuân . . . sẽ mãi không bao giờ phai mờ .
Nhiều ngời trong chúng ta biết rất nhiều về những chiến công huy hoàng của
lực lợng pháo phòng không nhng không phải ai cũng đều biết những gian nan
vất vả của lực lợng pháo phòng không . Sự ra đời lực lợng phòng không gắn
liền với sự xuất hiện máy bay - một trong những phát minh vĩ đại của nhân
loại trong cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật - và khi ngời ta dùng máy bay để
ném bom các mục tiêu dới mặt đất thì lúc ấy đòi hỏi phải có một loại vũ khí để
đánh trả và hạn chế tầm hoạt động của những con chim sắt ấy. Trong chiến
tranh thế giới thứ nhất pháo phòng không là vũ khí cơ bản và đã tỏ ra rất hiệu
quả trong việc chống lại máy bay ném bom của đối phơng . Sang thế chiến thứ

hai lực lợng pháo phòng không phát triển mạnh cả về chất và lợng .
Chiếc máy bay đầu tiên xuất hiện trên bầu trời Việt Nam vào ngày
10/12/1910 do trung uý phi công Pháp Wanden Borg lái . Sau đó 7 năm , thực
dân Pháp dùng máy bay ném bom tàn sát đẫm máu các cuộc biểu tình gây ra
nhiều đau thơng , mất mát cho nhân dân ta . Sau Cách mạng tháng Tám , quân
đội ta đã tổ chức đánh máy bay địch bằng các loại súng trờng , súng máy và đã
gây nhiều tổn thất cho địch nhng kết quả vẫn còn hạn chế do thiếu vũ khí
chuyên dùng để chống trả các loại máy bay . Ngày 1/4/1953 đã đánh dấu bớc
ngoặt mới khi binh chủng phòng không ra đời , đơn vị đầu tiên là E367 và đây
chính là tiền thân của quân chủng Phòng Không - Không Quân hiện nay . Từ
khi đợc sử dụng , pháo phòng không luôn khẳng định vai trò quan trọng không

2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
thể thiếu của mình trong thế trận chiến tranh nhân dân , làm chủ vùng trời
khống chế đợc sự hoạt động của lực lợng không quân vốn là chỗ mạnh , là u
thế tuyệt đối của địch . Kể từ ngày bắn rơi đợc chiếc máy bay đầu tiên vào
ngày 29/6/1946 cho đến ngày 20/6/1954 , ta đã bắn rơi và phá huỷ 435 chiếc
máy bay các loại của quân đội Pháp . Chỉ riêng trong 57 ngày đêm chiến dịch
Điện Biên Phủ , ta đã bắn rơi 52 máy bay các loại , làm thơng 153 chiếc khác ,
bắt sống nhiều phi công địch . Trong chiến dịch này bộ đội phòng không đã
đánh bại không quân Pháp mà trớc đây là uy thế , là niềm tự hào của quân đội
Pháp . Lần đầu tiên trong cuộc kháng chiến chống Pháp , lực lợng phòng
không , nòng cốt là trung đoàn E367 đã xây dựng một thế trận phòng không
chiến dịch và hậu phơng chiến dịch giành quyền làm chủ vùng trời khống chế
đợc hoạt động của không quân Pháp . Trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ
, pháo phòng không tiếp tục phát huy vai trò quan trọng của mình bằng việc
bắn rơi 8 chiếc máy bay trong ngày 5/8/1964 và trong 12 ngày đêm từ
18/12/1972 đến 30/12/1972 bắn rơi 81 máy bay của địch , trong đó có 34 máy
bay B52 và 5 máy bay F111 trong tổng số 4181 máy bay của không lực Hoa

Kì tạo nên một Điện Biên Phủ trên không đi vào lịch sử vẻ vang của dân
tộc . Đế quốc Mỹ đã hoàn toàn thất bại trong việc dùng phơng tiện tiến công
đờng không hiện đại đánh phá miền Bắc phá huỷ hậu phơng chi viện cho chiến
trờng miền Nam , lực lợng pháo phòng không đã bắn rơi 2/3 trong tổng số
4181 máy bay Mỹ viết nên một trang sử chói lọi hào hùng , tạo nên thế mạnh
cho Việt Nam trên bàn đàm phán . Sự xuất hiện của các loại tên lửa có điều
khiển chống lại máy bay tiêm kích , cờng kích hiện đại đã làm cho vai trò của
pháo phòng không giảm sút nhng tên lửa phòng không không hoàn toàn phủ
định pháo phòng không mà luôn có sự hỗ trợ lẫn nhau . Pháo phòng không
chịu trách nhiệm phòng không trong phạm vi thấp , ở cự ly gần nó bổ sung rất
hiệu quả những góc chết của tên lửa phòng không . Ngoài ra, pháo phòng
không có tốc độ bắn nhanh, thời gian phản ứng ngắn, di chuyển hoả lực

3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
nhanh , có thể bắn mục tiêu tập kích đờng không ở nhiều hớng , nhiều tốp ,
nhiều tầng ; pháo phòng không ít bị nhiễu vô tuyến điện , tia hồng ngoại nên
có phản ứng nhanh , linh hoạt đối với những mục tiêu gần trận địa hơn sử dụng
tên lửa phòng không ; pháo phòng không còn có tính cơ động tốt , khả năng
sống còn cao . Qua những nhận định trên ta có thể nhận thấy tầm quan trọng
của pháo phòng không , nó là lực lợng không thể thiếu trong chiến tranh nhân
dân bảo vệ vùng trời Tổ quốc .

Để có thể phân tích , đánh giá một cách sâu sắc khả năng chiến đấu của
pháo phòng không chúng ta cần phải tìm hiểu một số khái niệm : thế nào là
một tổ hợp pháo phòng không , chức năng nhiệm vụ của nó ra làm sao ? . Tổ
hợp pháo phòng không là tập hợp các thành phần có liên quan chức năng
với nhau nh pháo phòng không (một hoặc vài khẩu) các phơng tiện kỹ thuật
khác nhau để phát hiện và bám sát mục tiêu đã chọn để bắn , để chuẩn bị và
thực hành bắn . Những bộ phận chủ yếu của tồ hợp pháo phòng không là :

pháo và đạn dợc , đài điều khiển pháo (rada) , khí tài chỉ huy hoả lực pháo
hoặc thiết bị tính toán , thiết bị đồng bộ và hệ thống theo dõi nguồn và máy nổ
có thể đợc bố trí trên những xe vận tải riêng hoặc bố trí trên cùng một xe tạo
thành bộ khí tài vô tuyến điện . Nhiệm vụ chức năng của tổ hợp pháo phòng
không là tiêu diệt các loại mục tiêu trên không nh : Máy bay , quân dù , đèn
chiếu sáng của địch trong phạm vi bắn có hiệu quả . Tiêu diệt các loại mục
tiêu mặt đất nh : xe tăng , xe bọc thép , bộ binh , hoả điểm của địch .Tiêu diệt
các loại mục tiêu mặt nớc nh : tàu chiến , canô của địch . Nhiệm vụ chủ yếu là
tiêu diệt các loại máy bay địch , khi làm nhiệm vụ bảo vệ trực tiếp mục tiêu thì
bắn máy bay bổ nhào là chủ yếu . Chỉ tiêu diệt mục tiêu mặt đất, mục tiêu mặt
nớc khi có lệnh của cấp trên . Pháo phòng không có nhiệm vụ bảo vệ mục tiêu
của ta nh các mục tiêu diện ( R>500m) , các mục tiêu điểm ( R<500m) , hành

4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
lang giao thông (các tuyến đờng giao thông , cầu phà . . . ) , đội hình quân
binh chủng hợp thành . . . Sự phát triển của vũ khí công nghệ cao đặc biệt là vũ
khí tiến công đờng không hiện đại đã làm thay đổi lớn đến hình thức chiến
tranh . Các phơng tiện tiến công đờng không là các loại vũ khí , khí tài , trang
thiết bị dùng để tiến công từ trên không vào các mục tiêu trên đất , trên nớc và
trên không , v . v . . . Hiện nay , các phơng tiện tiến công đờng không hết sức
phong phú và đa dạng , nhng chúng ta cần quan tâm đến hai loại chính là máy
bay và tên lửa.
Máy bay là phơng tiện chiến đấu quyết định sự tồn tại và sức mạnh của
không quân . Nó là thiết bị bay có hoặc không có ngời lái , có thiết bị động lực
để tạo lực kéo hoặc đẩy và thiết bị tạo lực nâng khi chuyển động trong khí
quyển . Máy bay đợc chia ra thành : máy bay ném bom , máy bay tiêm kích ,
máy bay cờng kích chiến thuật , máy bay của hải quân , trinh sát . . .
Máy bay ném bom là loại máy bay dùng bom hoặc tên lửa để tiêu diệt mục
tiêu , chúng có thể đợc trang bị cả súng pháo bảo vệ . Máy bay ném bom có

nhiều loại nhng điển hình phải kể đến loại máy bay ném bom chiến lợc B52 .
Đây là loại máy bay ném bom hiện đại của không quân Hoa Kỳ đợc coi là
pháo đài bay bất khả xâm phạm , ta có thể điểm qua một số thông số của B52
nh : nặng trên 200 tấn , bay cao 12 - 15km , vận tốc bay đạt đến 1050 km/h ,
có thể bay xa 20000km và mang tới 34 tấn bom , chúng đợc trang bị pháo
80mm để bảo vệ . . . . Máy bay tiêm kích có nhiệm vụ không kích là chủ yếu
song khi cần chúng cũng có thể tiến công các mục tiêu dới đất . Loại máy bay
tiêm kích ta có thể kể đến máy bay tiêm kích F117A, loại này có thể tàng hình
tránh đợc lới rada phòng không , vận tốc bay đạt đến 2000km/h , có thể bay
cao 20 km , bay xa 5000 km , máy bay tiêm kích MIC17 , MIC21 đợc dùng
cho không quân Việt Nam . Máy bay cờng kích có nhiệm vụ chủ yếu là tiến
công các mục tiêu dới đất nhng khi cần thiết chúng cũng có thể chiến đấu trên
không , ví dụ F105 . . . Ngoài ra còn có máy bay dùng cho hải quân , trinh sát ,

5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
. . . Bên cạnh máy bay thì tên lửa cũng là phơng tiện tiến công đờng không đợc
sử dụng rộng rãi trong các cuộc tập kích đờng không (tên lửa hành trình ) .
Tên lửa là khí cụ bay không ngời lái , đem đầu đạn , có hoặc không có điều
khiển , thờng tên lửa đợc sử dụng một lần và dùng động cơ phản lực . Tên lửa
có độ chính xác cao và là hoả lực mạnh . Tên lửa có các loại nh tên lửa đờng
đạn , hay còn gọi là tên lửa đạn đạo , có thể bắn đợc ở cự ly rất xa (ví dụ nh tên
lửa MX của Mỹ) . . , tên lửa hành trình (ví dụ nh tên lửa Tomahauk
BGM109) , và các loại tên lửa khác .
Trong các cuộc tập kích đờng không , ngày càng có cờng độ cao , thời gian
diễn ra dài , tính chất ác liệt tăng , phơng tiện tiến công đờng không tham gia
tác chiến đa dạng . Để bảo vệ mục tiêu của ta và đánh trả có hiệu quả , cần
phải huy động tối đa sức mạnh của lực lợng phòng không , trong đó ảnh hởng
của pháo phòng không là không thể phủ nhận , lịch sử phòng không Việt Nam
đã hơn một lần chứng minh . Trong chiến dịch Điện Biên Phủ , pháo phòng

không khi đó là nòng cốt của lực lợng phòng không đã bắn rơi tại chỗ nhiều
máy bay địch , hạn chế hoạt động của chúng , chi viện đắc lực cho lực lợng bộ
binh chiến đấu ; thu hẹp vùng trời , cắt đứt tiếp tế đờng không của địch , pháo
phòng không khi đó góp phần không nhỏ vào chiến thắng của quân đội ta
trong chiến dịch này . Trong kháng chiến chống Mỹ , khi không quân Mỹ
đánh phá miền Bắc tập trung vào các thành phố lớn các mục tiêu tuyến đờng
giao thông huyết mạch , pháo phòng không tham gia tác chiến đã bắn rơi
nhiều máy bay , hoặc bắn trả máy bay làm cho chúng không thể đánh trúng
mục tiêu của ta . Thí dụ các trận chiến đấu bảo vệ cầu Hàm Rồng , trong suốt
nhiều năm Mỹ đã dùng nhiều máy bay ném bom cầu để cắt đứt đờng giao
thông huyết mạch của ta bằng các máy bay ném bom bổ nhào , pháo phòng
không đã đợc bố trí trận địa hợp lý , chiến đấu anh dũng bảo vệ cầu , đập tan
mọi âm mu phá hoại của chúng . Việc bảo vệ đợc cầu Hàm Rồng trong nhiều
năm có ảnh hởng lớn đến thắng lợi của quân đội ta . Hay một thí dụ khác , khi

6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
máy bay của hải quân Mỹ vào đánh phá miền Bắc , chúng thờng lợi dụng địa
hình để men theo các sông lớn ( nh sông Thái Bình ) nhằm tránh mạng lới
radar và tên lửa của lực lợng phòng không của ta . Do biết đợc điểm mạnh của
máy bay tàng hình và điểm yếu của tên lửa phòng không , ta đã bố trí các trận
địa pháo gần các sông lớn để đánh trả , bảo vệ đợc chiếc cầu nối liền Nam Bắc
đồng thời tiêu diệt đợc nhiều máy bay địch .
Pháo phòng không dùng để bắn mục tiêu vận động tầm thấp , dùng đầu đạn
không có điều khiển nên muốn bắn trúng mục tiêu thì phải bắn đón tại một
điểm ở phía trớc trên đờng mục tiêu sẽ bay qua sao cho đạn và mục tiêu sẽ gặp
nhau tại một điểm . Nh vậy muốn bắn đợc mục tiêu cần phải xác định đợc quy
luật vận động của nó , có ba giả định mục tiêu vận động trong thời gian bắn
đón nh sau :
- Mục tiêu bay theo một đờng thẳng có cùng tốc độ(V

MT
) , độ cao(H) , h-
ớng bay (q) nh thời gian thao tác .
- Mục tiêu bay theo một đờng thẳng có cùng tốc độ , hớng bay nh thời gian
thao tác nhng độ cao thay đổi .
- Mục tiêu bay theo một cung tròn có cùng tốc độ , độ cao nh thời gian thao
tác .
Để giải quyết đợc điểm bắn đón chính xác ta phải quyết đợc tam giác bắn đón
và tam giác đờng đạn chính xác . Trong tam giác bắn đón ( hình vẽ dới ) .
S =V
MT
. Tb Ab Ay S =V
MT
. Tb Ab

7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
O O

Dùng hệ toạ độ xác định đợc vị trí hiện tại của mục tiêu ở Ab . Dùng hệ toạ
độ tham số xác định đợc phơng , chiều và tốc độ vận động của mục tiêu . Khi
mục tiêu vận động nh hình vẽ trên , nếu chỉ thẳng nòng pháo vào điểm Ab để
bắn , khi đó đạn bay từ O đến Ab mất thời gian Tb đạn sẽ không trúng mục
tiêu . Để bắn trúng mục tiêu phải căn cứ vào phơng chiều , tốc độ , cự ly của
nó để xác định đợc điểm Ay cách Ab một đoạn S =V
MT
. Tb , hớng nòng pháo
vào điểm Ay ta sã gặp đợc mục tiêu tại đó . Trong tam giác đờng đạn ( hình vẽ
dới )
Ay Ab C

O O

Đầu đạn vận động trong không gian chịu tác động của trọng lực bay theo đ-
ờng cong . Nếu chỉ thẳng nòng pháo vào Ay thì đạn sẽ thấp hơn Ay một đoạn
là P = 1/2gt
2
. Do vậy muốn cho đạn gặp mục tiêu ta phải nâng nòng pháo lên
một lợng P = 1/2gt
2
tơng ứng , ba điểm OAyC tạo thành một hình tam giác gọi
là tam giác đờng đạn . Sau khi giải quyết chính xác tam giác bắn đón và tam
giác đờng đạn , ta thực hiện các phơng pháp tìm điểm bắn trúng theo 2 cách :
- Phơng pháp liên tục nhích dần dựng hình .
- Phơng pháp liên tục nhích dần trên máy ngắm .

8