nghiệp pháp dung nạp glucozo huyết
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.13 MB, 37 trang )
1
Bộ môn: Sinh lý học
Khoa Dƣợc - Đại học Lạc Hồng
NGHIỆM PHÁP DUNG NẠP GLUCOSE
(OGTT: Oral Glucose Tolerance Test)
MỤC TIÊU
1. Nhận định đƣợc trị số bình thƣờng của glucose
trong máu. Trình bày tiêu chuẩn chẩn đoán đái tháo
đƣờng, tiền đái tháo đƣờng theo ADA 2010.
2. Biết cách sử dụng máy thử đƣờng huyết nhanh.
3. Biết cách thực hiện và đọc kết quả đo đƣờng huyết
đói, nghiệm pháp dung nạp glucose, test HbA1c.
4. Nêu đƣợc sự khác nhau giữa 2 phƣơng pháp đo
đƣờng huyết: tĩnh mạch và mao mạch. Ƣu nhƣợc
điểm của định lƣợng HbA1c.
2
ĐẠI CƯƠNG
3
GLUCOSE HUYẾT
Glucose huyết:
Là chỉ số sinh học quan trọng
Luôn đƣợc giữ ở mức ổn định trong cơ thể
Glucose huyết lúc đói:
(nhịn ăn ít nhất 8 giờ trƣớc khi đo)
4
18
0,0555
70 – 100 mg/dL (3,6 – 5,6 mmol/L).
mmol/L
mg/dL
ĐÁI THÁO ĐƯỜNG (ĐTĐ)
• Bệnh lý chuyển hóa phức tạp, tăng đƣờng huyết
mạn tính, rối loạn chuyển hóa carbohydrate, protid
và lipid.
• ĐTĐ type 1: Do sự phá hủy tế bào beta tụy, không
có insulin.
• ĐTĐ type 2: tình trạng đề kháng insulin.
• Khác: ĐTĐ do thuốc, bệnh nội tiết, ĐTĐ thai kỳ…
5
6
2
Glucose huyết 200 mg/dl 2 giờ sau
nghiệm pháp dung nạp glucose
1
Glucose huyết đói 126 mg/dl
4
HbA1c 6,5%
3
Bệnh nhân có triệu chứng tăng glucose
huyết và glucose huyết bất kỳ 200 mg/dl
CHẨN ĐOÁN ĐTĐ
7
2
Rối loạn dung nạp glucose: đƣờng huyết 2
giờ sau uống 75g glucose: 140 – 199 mg/dl
(7,8 – 11 mmol/l)
1
Rối loạn đƣờng huyết đói:
100 – 125 mg/dl (5,6 – 6,9 mmol/l)
3
Rối loạn đƣờng huyết đói và rối loạn dung
nạp glucose
CHẨN ĐOÁN TIỀN ĐTĐ
8
ĐƯỜNG HUYẾT ĐÓI VÀ PHƯƠNG PHÁP
ĐO GLUCOSE MÁU MAO MẠCH
9
Glucose huyết đói:
• Glucose huyết đo sau khi nhịn ăn ít nhất 8 giờ.
• Thƣờng đo vào buổi sáng.
• 2 cách đo glucose huyết: lấy máu tĩnh mạch và
lấy máu mao mạch.
ĐƯỜNG HUYẾT ĐÓI
FPG: Fasting Plasma Glucose
ĐO GLUCOSE HUYẾT
ĐO GLUCOSE HUYẾT TĨNH MẠCH ĐO GLUCOSE HUYẾT MAO MẠCH
Là
nồng độ glucose trong huyết tƣơng
/
huyết
thanh
Là
nồng độ glucose trong máu toàn
phần
(gồm cả huyết tƣơng và huyết
cầu
).
Thực
hiện trong bệnh viện hoặc phòng
thí
nghiệm
Thƣờng
ngoài bệnh viện, tại nhà.
Máu
sau khi lấy sẽ quay ly tâm tách bỏ
huyết
cầu
Máu
toàn phần
Kết
quả không phụ thuộc vào dung tích
hồng
cầu
Phụ
thuộc dung tích hồng cầu
Glucose/
tĩnh mạch > glucose huyết
mao
mạch
10 – 15%
Kết
quả chính xác
Kết
quả ít chính xác hơn
10
ĐO GLUCOSE HUYẾT TRONG MAO
MẠCH
1. PHƢƠNG TIỆN
2. TIẾN HÀNH: 5 GIAI ĐOẠN
3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN KỸ THUẬT ĐO
GLUCOSE HUYẾT BẰNG MÁY ONETOUCH
ULTRA
11
1. PHƯƠNG TIỆN
12
Máy đo đường huyết ONETOUCH ULTRA 2
Que thử
Dung dịch chuẩn
Bút lấy máu
Kim tiệt trùng
1. PHƯƠNG TIỆN (tt)
2. TIẾN HÀNH
5 GIAI ĐOẠN:
• Chuẩn bị bút lấy máu.
• Chỉnh mã số.
• Đo glucose mẫu
• Lấy máu để đo glucose máu
• Thấm máu vào que thử
14
GĐ1. CHUẨN BỊ BÚT LẤY MÁU
15
Nắp bút Nút nhả kim
Cò Bút
Nút điều chỉnh độ
nông sâu của kim
lấy máu
Chấm tròn
thể hiện độ
sâu của kim
CẤU TẠO BÚT LẤY MÁU
GĐ1. CHUẨN BỊ BÚT LẤY MÁU (tt)
• Mở nắp bút bằng cách vặn ngƣợc chiều kim
đồng hồ (1).
• Gắn chặt kim vào chốt giữ kim (2).
• Mở nắp kim bằng cách xoay nhẹ (3) .
16
(1)
(2)
(3)
GĐ1.CHUẨN BỊ BÚT LẤY MÁU(tt)
• Đóng chặt nắp bút bằng cách vặn theo chiều
kim đồng hồ (4).
• Điều chỉnh độ nông sâu của kim (5).
• Lên cò bút (6).
17
(4) (5)
(6)
GĐ2: CHỈNH MÃ SỐ
• Gắn que thử vào cổng máy để bật máy mở (Gắn
phần có 3 sọc đen).
• Chỉnh số Code của máy trùng với số Code của lọ
que thử.
18
Giai đoạn này sinh viên không phải thực hiện
GĐ3: ĐỊNH CHUẨN VỚI
GLUCOSE MẪU
• Các bƣớc thực hiện giống nhƣ lấy máu để đo
glucose máu (thay vì cho máu vào khe, cho dung
dịch glucose chuẩn).
• Kết quả phải phù hợp với kết quả ghi trên hộp
đựng dung dịch glucose chuẩn.
19
Giai đoạn này sinh viên không phải thực hiện
GĐ4: LẤY MẪU MÁU ĐỂ ĐO
GLUCOSE MÁU
• Chọn vị trí lấy máu trên đầu ngón tay và sát trùng.
• Áp mạnh đầu bút vào chỗ da mỏng trên đầu ngón
tay.
• Ấn nút nhả kim.
20
Lưu ý: Để alcool khô rồi mới tiến hành lấy máu.
GĐ4: LẤY MẪU MÁU ĐỂ
ĐO GLUCOSE MÁU (tt)
• Dốc ngón tay và nhẹ nhàng
vuốt dọc theo thân ngón tay
để máu chảy ra thành giọt
tròn.
• Mẫu máu đo rất nhỏ, khoảng
1 microlit.
21
Lưu ý: Không được vây bẩn giọt máu.
• Sau khi cắm que thử màn hình xuất hiện biểu tƣợng que
thử có giọt máu, thấm nhẹ giọt máu vào điểm nhận máu
trên đầu que thử.
Lưu ý:
• Không được thấm máu vào mặt trước hay mặt sau que.
• Không đẩy tay mạnh vào que thử.
• Không được thấm phần máu đã bị vây ra.
22
GĐ5: THẤM MÁU VÀO QUE THỬ
• Giữ điểm nhận máu chạm vào giọt máu cho đến khi
khe màu vàng đƣợc thấm đầy.
GĐ5:THẤM MÁU VÀO QUE THỬ(tt)
Lưu ý:
Nếu mẫu máu quá nhỏ, khe màu vàng không được thấm đầy, đừng
thấm thêm máu vào que; vứt que thử này và đo lại bằng que thử
mới.
GĐ5: THẤM MÁU VÀO QUE THỬ(tt)
• Khi nhận đủ máu, máy sẽ bắt đầu đếm ngƣợc từ 5
đến 1, và hiện ra kết quả đƣờng huyết kèm theo
ngày giờ đo.
24
3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KỸ
THUẬT ĐO GLUCOSE HUYẾT BẰNG
MÁY ONETOUCH ULTRA
• Stress, mất ý thức, ngủ lịm, tổn thƣơng não.
• Yếu cơ, rung giật.
• Ra mồ hôi nhiều.
• Sát trùng alcool phải đợi khô.
• Nặn đầu ngón tay.
• Thuốc: corticoid, hormon…
25
