Tuần 10 – PPCT 10
Ngày soạn: 07/10/2013
Bài 9: LỰC ĐÀN HỒI
I. Mục tiêu
1. Kiến thức
- Nhận biết được thế nào là biến dạng đàn hồi của một lò xo
- Trả lời được câu hỏi về đặc điểm của lực đàn hồi
- Dựa vào kết quả thí nghiệm, rút ra được nhận xét về sự phụ thuộc của lực đàn hồi vào
độ biến dạng của lò xo.
2. Kĩ năng
Thực hiện được thí nghiệm, đọc và ghi kết quả đúng cách
3. Thái độ
- Hứng thú tìm hiểu kiến thức mới, tích cực xây dựng bài
- Cẩn thận, tỉ mỉ trong khi tiến hành thí nghiệm
II. Chuẩn bị
GV:
- Chuẩn bị cho mỗi nhóm HS: một giá treo, một lò xo mềm, một hộp 4 quả nặng loại 50g
- Hình ảnh minh họa, một lò xo
HS: Thước kẻ có ĐCNN 1 mm
III. Tổ chức hoạt động dạy học
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung
Kiểm tra bài cũ
1. Trọng lực là gì? Phương, chiều của trọng lực?
2. Trọng lượng là gì? Quả cân 300g có trọng lượng bao nhiêu?
Hoạt động 1: Hình thành khái niệm biến dạng đàn hồi – độ biến dạng
Đặt vấn đề:
Yêu cầu HS quan sát sợi dây cao su,
lò xo, quả bóng bay, cung tên, nệm
mút… => những vật này có một tính
chất chung, đó là tính chất gì?
Chia nhóm, giới thiệu dụng cụ và
bảng 9.1, phát dụng cụ và hướng dẫn
các bước tiến hành thí nghiệm, điều
chỉnh hoạt động nhóm:
- Treo lò xo vào giá, đo chiều dài tự
nhiên l
0
- Treo quả nặng 50g vào lò xo, hiện
tượng gì xảy ra?
=> Ta nói lò xo bị biến dạng -> đo
chiều dài của nó khi biến dạng
- Lò xo giãn ra một đoạn
I. Biến dạng đàn
hồi. Độ biến
dạng
Thí nghiệm
Bảng 9.1
1. Biến dạng đàn
hồi
* Thí nghiệm
- Tháo quả nặng ra khỏi lò xo, hiện
tượng gì xảy ra? -> đo chiều dài của
nó lúc này và so sánh với l
0
.
- Lần lượt treo 2, 3 quả nặng 50g vào
lò xo và đo chiều dài của nó
- Lần lượt tháo các quả nặng khỏi lò
xo và đo chiều dài của nó
- Ghi các kết quả đo được vào bảng
9.1.
Yêu cầu HS thực hiện C1
Chuẩn xác kiến thức
Yêu cầu HS nêu hiện tượng khi:
- Dùng tay kéo giãn sợi dây cao su
rồi buông tay
- Bóp, xoắn một quả bóng bay rồi
buông tay
Kết luận:
- Những vật này có một điểm chung,
đó là khi tác dụng vào nó một lực làm
nó bị biến dạng, thì khi lực ngừng tác
dụng, nó sẽ trở về hình dạng ban đầu.
Tính chất đó gọi là tính chất đàn hồi.
- Lò xo, sợi dây cao su, dây cung, quả
bóng bay…là những vật có tính chất
đàn hồi.
- Biến dạng của những vật có tính
đàn hồi gọi là biến dạng đàn hồi.
Yêu cầu HS nêu một số ví dụ về biến
dạng không đàn hồi.
Thông báo cách tính độ biến dạng của
lò xo.
=> Yêu cầu HS tính độ biến dạng của
lò xo trong thí nghiệm và ghi vào
bảng 9.1.
- Lò xo trở về chiều dài l
0
như lúc đầu
(1) dãn ra, (2) tăng lên, (3)
bằng
- Kéo: dây giãn
Buông tay: dây trở về hình
dạng ban đầu.
- Bóp, xoắn: quả bóng bị méo
đi
Buông tay: quả bóng trở về
hình dạng ban đầu.
Lắng nghe và ghi nhận kết
luận.
Đất sét, cục bột…
Ghi nhận
Thực hiện theo yêu cầu
* Kết luận
Tính đàn hồi là
tính chất của vật
trở về hình hình
dạng ban đầu khi
ngừng tác dụng
lực lên nó.
Biến dạng của
những vật có tính
chất đàn hồi gọi
là biến dạng đàn
hồi.
2. Độ biến dạng
của lò xo
- Chiều dài tự
nhiên: l
0
- Chiều dài khi
biến dạng: l
=> Độ biến dạng:
l – l
0
Hoạt động 2: Hình thành khái niệm lực đàn hồi và nêu đặc điểm của lực đàn hồi
- Khi treo quả nặng vào lò xo thì lò
xo có tác dụng lực lên quả nặng
không?
- Khi kéo sợi dây cao su giãn ra, dây
có tác dụng lực lên tay không?
- Khi kéo mũi tên cho dây cung căng
ra, dây cung có tác dụng lực lên mũi
tên không?
Lò xo, dây cao su, dây cung là
những vật bị biến dạng đàn hồi. Quả
nặng, tay, mũi tên là vật gây ra biến
dạng
Kết luận
Lực đàn hồi là lực do vật bị biến
dạng đàn hồi tác dụng lên vật gây ra
biến dạng đó.
? Một quả bóng đá bay tới đập vào
bức tường.
Vật nào bị biến dạng đàn hồi? vật nào
gây ra biến dạng? vật nào tác dụng
lực đàn hồi lên vật nào?
Yêu cầu HS thực hiện C3
Cường độ của trọng lực gọi là gì?
=> Cường độ của lực đàn hồi chính
- Có
- Có
- Có
- Bức tường làm cho quả
bóng bị biến dạng đàn hồi.
Quả bóng tác dụng lực đàn
hồi lên bức tường.
- Lực đàn hồi cân bằng với
trọng lực tác dụng lên các
quả nặng.
Cường độ của lực đàn hồi
bằng cường độ của trọng
lực.
- Trọng lượng
II. Lực đàn hồi
1. Khái niệm
Lực đàn hồi là
lực do vật bị biến
dạng đàn hồi tác
dụng lên vật gây
ra biến dạng đó.
2. Đặc điểm của
lực đàn hồi
bằng trọng lượng của các quả cân.
Quả nặng 50g có trọng lượng bao
nhiêu?
=> Cường độ của lực đàn hồi khi lò
xo được treo quả nặng 50g là bao
nhiêu?
Độ biến dạng khi treo quả cân 50g là
bao nhiêu?
Treo 2 quả nặng 50g vào lò xo thì độ
biến dạng của lò xo là bao nhiêu?
cường độ lực đàn hồi là bao nhiêu?
=> Tăng trọng lượng vật treo vào lò
xo thì độ biến dạng của lò xo tăng
lên, cường độ lực đàn hồi cũng tăng
lên.
Bớt số quả nặng đi thì độ biến dạng
của lò xo thay đổi như thế nào? lực
đàn hồi thay đổi như thế nào?
- Yêu cầu HS thực hiện C4, C5
- 0.5 N
- 0.5 N
- Trả lời theo kết quả TN
- Lực đàn hồi: 1 N. Độ biến
dạng của lò xo: trả lời theo
kết quả TN.
- Ghi nhận: Độ biến dạng
của lò xo và lực đàn hồi
tăng lên khi ta tăng trọng
lượng của vật treo vào lò xo.
- Độ biến dạng giảm, lực
đàn hồi giảm.
- C4: chọn đáp án C
C5: (1) tăng gấp đôi
(2) tăng gấp ba
Hoạt động 3: Tìm hiểu đặc điểm của lực đàn hồi
- Chuẩn xác kiến thức và dẫn dắt:
Cường độ của trọng lực gọi là gì?
=> Cường độ của lực đàn hồi chính
bằng trọng lượng của các quả cân.
- Ghi nhận khái niệm
- Thực hiện theo yêu cầu,
II. Đặc điểm của
lực đàn hồi
* Thí nghiệm
Quả nặng 50g có trọng lượng bao
nhiêu?
=> Cường độ của lực đàn hồi khi lò
xo được treo quả nặng 50g là bao
nhiêu?
Độ biến dạng khi treo quả cân 50g là
bao nhiêu?
Treo 2 quả nặng 50g vào lò xo thì độ
biến dạng của lò xo là bao nhiêu?
cường độ lực đàn hồi là bao nhiêu?
=> Tăng trọng lượng vật treo vào lò
xo thì độ biến dạng của lò xo tăng
lên, cường độ lực đàn hồi cũng tăng
lên.
Bớt số quả nặng đi thì độ biến dạng
của lò xo thay đổi như thế nào? lực
đàn hồi thay đổi như thế nào?
- Yêu cầu HS thực hiện C4, C5
Kết luận
Lực đàn hồi phụ thuộc độ biến dạng
của vật. Độ biến dạng càng lớn thì
lực đàn hồi càng lớn, và ngược lại.
tính độ biến dạng theo l – l
0
.
- Lắng nghe hướng dẫn, tiến
hành thí nghiệm và ghi kết
quả.
* Kết luận
Lực đàn hồi phụ
thuộc độ biến
dạng của vật. Độ
biến dạng càng
lớn thì lực đàn
hồi càng lớn, và
ngược lại.
Hoạt động 4: Củng cố - Vận dụng
GV nhắc lại nội dung chính của bài học:
- Thế nào là tính chất đàn hồi, biến dạng đàn hồi?
- Lực đàn hồi là gì? Đặc điểm của nó ?
Vận dụng :
Bài tập 9.1, 9.6 SBT
9.1
Lực nào dưới đây là lực đàn hồi ?
A. Trọng lực của một quả nặng.
B. Lực hút của nam châm tác dụng lên một miếng sắt.
C. Lực đẩy của lò xo dười yên xe đạp
D. Lực kết dính giữa một tờ giấy dán trên bảng với mặt bảng.
9.6
Treo thẳng đứng một lò xo, đầu dưới được gắn với một quả cân 100g
thì lò xo có độ dài là 11 cm; nếu thay bằng quả cân 200g thì lò xo có
độ dài là 11,5 cm. Hỏi nếu treo quả cân 500g thì lò xo sẽ có độ dài
bao nhiêu ?
A. 12 cm B. 12,5 cm
C. 13 cm D. 13,5 cm
BTVN : 9.4, 9.8, 9.9 SBT
III. Vận dụng
IV. Rút kinh nghiệm