XIN LẬP KHOA LUẬT
( Trích “Tế cấp bát điều” ) Nguyễn Trường Tộ
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác giả:( 1830 - 1871)

- Quê: Làng Bùi Chu – Hưng Trung –
Hưng Ngun – Nghệ An
- Xuất thân: Gia đình Cơng giáo

- Bản thân:
+ Là một trí thức un thâm có tầm
nhìn xa trông rộng, thông thạo cả Hán
học & Tây học
+ Giàu lịng u nước: Ln có tư tưởng
canh tân Đất nước

2. Thể loại “Điều trần”:
( Tấu, tấu thư, sớ…)

- Sáng tác:
Để lại gần 60 bản điều trần


XIN LẬP KHOA LUẬT
( Trích “Tế cấp bát điều” ) Nguyễn Trường Tộ
- Bản thân:
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác giả:( 1830 - 1871)

+ Là một trí thức uyên thâm có tầm
nhìn xa trơng rộng, thơng thạo cả Hán

học & Tây học
+ Giàu lịng u nước: Ln có tư tưởng
canh tân Đất nước
- Sáng tác:
Để lại gần 60 bản điều trần

2. Thể loại “Điều trần”:
( Tấu, tấu thư, sớ…)
- Khái niệm:
- Đặc điểm:

- Là loại văn bản do bề tôi viết để dâng
lên vua nhằm trình bày kế sách trị nước,
những điều khẩn cấp cần làm


XIN LẬP KHOA LUẬT
( Trích “Tế cấp bát điều” ) Nguyễn Trường Tộ
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác giả:( 1830 - 1871)
2. Thể loại “Điều trần”:
( Tấu, tấu thư, sớ…)
- Khái niệm:
- Đặc điểm:

3. Văn bản học:
* Xuất xứ:

- Là loại văn bản do bề tôi viết để dâng
lên vua nhằm trình bày kế sách trị nước,

những điều khẩn cấp cần làm

+ Thể văn NL chính trị xã hội
+ Lập luận chặt chẽ, chứng cứ xác thực,
ngôn từ vừa mềm dẻo, uyển chuyển
..vừa thẳng thắn, rõ ràng..


XIN LẬP KHOA LUẬT
( Trích “Tế cấp bát điều” ) Nguyễn Trường Tộ
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác giả:( 1830 - 1871)
2. Thể loại “Điều trần”:
( Tấu, tấu thư, sớ…)
- Đặc điểm:
3. Văn bản học:
* Xuất xứ:

+ Thể văn NL chính trị xã hội
+ Lập luận chặt chẽ, chứng cứ xác thực,
ngôn từ vừa mềm dẻo, uyển chuyển
..vừa thẳng thắn, rõ ràng..
- Nằm trong bản điều trần số 27 có tên là
“Tế cấp bát điều”( 8 điều cần làm gấp)
do Nguyễn Trường Tộ viết vào N 1867


Bản điều trần số 27: “Tế cấp bát điều”
( 8 điều cần làm gấp )
1. Xin gấp rút sửa đổi việc võ bị

2. Xin hợp tỉnh, huyện để giảm bớt số quan lại và khóa sinh
3. Xin gây tài chính bằng cách đánh thuế xa xỉ
4. Xin sửa đổi học thuật chú trọng thực dụng
5. Xin điều chỉnh thuế ruộng đất
6. Xin sửa sang lại biên giới
7. Xin nắm rõ nhân số
8. Xin lập viện Dục anh & trại Tế bần


Bản điều trần số 27: “Tế cấp bát điều”
( 8 điều cần làm gấp )
1. Xin gấp rút sửa đổi việc võ bị
2. Xin hợp tỉnh, huyện để giảm bớt số quan lại và khóa sinh
3. Xin gây tài chính bằng cách đánh thuế xa xỉ
4. Xin sửa đổi học thuật chú trọng thực dụng
5. Xin điều chỉnh thuế ruộng đất
6. Xin sửa sang lại biên giới
7. Xin nắm rõ nhân số
8. Xin lập viện Dục anh & trại Tế bần


Bản điều trần số 27: “Tế cấp bát điều”
( 8 điều cần làm gấp )
1. Xin gấp rút sửa đổi việc võ bị
2. Xin hợp tỉnh, huyện để giảm bớt số quan lại và khóa sinh
3. Xin gây tài chính bằng cách đánh thuế xa xỉ

4. Xin sửa đổi học thuật chú trọng thực dụng:
-> T/g đề nghị mở 4 khoa để dạy cho người Việt gồm:
4.1/ Khoa nơng chính

4.2/ Khoa thiên văn & khoa học
4.3/ Khoa kĩ nghệ
4.4/ Khoa luật học
5. Xin điều chỉnh thuế ruộng đất
6. Xin sửa sang lại biên giới
7. Xin nắm rõ nhân số
8. Xin lập viện Dục anh & trại Tế bần


Bản điều trần số 27: “Tế cấp bát điều”
( 8 điều cần làm gấp )
1. Xin gấp rút sửa đổi việc võ bị
2. Xin hợp tỉnh, huyện để giảm bớt số quan lại và khóa sinh
3. Xin gây tài chính bằng cách đánh thuế xa xỉ

4. Xin sửa đổi học thuật chú trọng thực dụng:
-> T/g đề nghị mở 4 khoa để dạy cho người Việt gồm:
4.1/ Khoa nơng chính
4.2/ Khoa thiên văn & khoa học
4.3/ Khoa kĩ nghệ
4.4/ Khoa luật học
5. Xin điều chỉnh thuế ruộng đất
6. Xin sửa sang lại biên giới
7. Xin nắm rõ nhân số
8. Xin lập viện Dục anh & trại Tế bần


3. Văn bản học:
* Xuất xứ:
- Nằm trong bản điều trần số 27 có tên là “Tế cấp bát điều”( 8

việc cần làm gấp ) do Nguyễn Trường Tộ viết vào N 1867
- Vb học thuộc mục 4 “Xin lập khoa luật học”, điều 4 “Xin sửa
đổi học thuật chú trọng thực dụng”
* Đại ý :
Bàn về sự cần thiết của luật pháp đối với đất nước. Từ đó thuyết
phục Nhà nước mở khoa Luật
* Bố cục:
P1: Đặt v/đề: Tầm quan trọng của Luật
P2: Giải quyết v/đề:
Phê phán sách vở của đạo nho
K/định sách vở Nho gia không thay thế được Luật
P3: Kết thúc v/đề:
Khẳng định sự cần thiết phải có luật


3. Văn bản học:
* Đại ý :
Bàn về sự cần thiết của luật pháp đối với đất nước. Từ đó thuyết
phục Nhà nước mở khoa Luật
* Bố cục:
P1: Đặt v/đề: Tầm quan trọng của Luật
P2: Giải quyết v/đề:
Phê phán sách vở của đạo nho
K/định sách vở Nho gia không thay thế được Luật
P3: Kết thúc v/đề:
Khẳng định sự cần thiết phải có luật

II. Đọc hiểu văn bản :
1. Tầm quan trọng của Luật
* Nội dung của Luật:

- Bao gồm:
Kỉ cương ( Những phép tắc làm nên trật tự xã hội)
Uy quyền ( Quyền lực uy nghiêm )
Chính lệnh của quốc gia ( Chính sách + Pháp lệnh )


II. Đọc hiểu văn bản :
1. Tầm quan trọng của Luật
* Nội dung của Luật:
- Bao gồm:
Kỉ cương ( Những phép tắc làm nên trật tự xã hội)
Uy quyền ( Quyền lực uy nghiêm )
Chính lệnh của quốc gia ( Chính sách + Pháp lệnh )
“Tam cương ngũ thường”
Hành chính của sáu Bộ
-> Nội dung của luật rất rộng, bao trùm lên mọi lĩnh vực của đời
sống, liên quan đến tất cả mọi người, mọi đối tượng trong xã hội
-> Vì vậy, t/g k/định “Bất luận quan hay dân đều phải học luật”
“Ai giỏi luật sẽ được làm quan”
* Tác dụng của Luật:
- Quan dùng luật để trị dân
- Dân theo luật mà giữ gìn
- Chính lệnh thực hiện khơng phụ thuộc vào các mqh cá nhân


II. Đọc hiểu văn bản :
1. Tầm quan trọng của Luật
* Nội dung của Luật:
-> Nội dung của luật rất rộng, bao trùm lên mọi lĩnh vực của đời
sống, liên quan đến tất cả mọi người, mọi đối tượng trong xã hội

-> Vì vậy, t/g k/định “Bất luận quan hay dân đều phải học luật”
“Ai giỏi luật sẽ được làm quan”
* Tác dụng của Luật:
- Quan dùng luật để trị dân
- Dân theo luật mà giữ gìn
- Chính lệnh thực hiện không phụ thuộc vào các mqh cá nhân
=> Luật được thực hiện sẽ đảm bảo sự công bằng và đạo đức
* Nghệ thuật:
- So sánh, đối chiếu:


II. Đọc hiểu văn bản :
1. Tầm quan trọng của Luật
* Nội dung của Luật:
* Tác dụng của Luật:
- Quan dùng luật để trị dân
- Dân theo luật mà giữ gìn
- Chính lệnh thực hiện khơng phụ thuộc vào các mqh cá nhân
=> Luật được thực hiện sẽ đảm bảo sự công bằng và đạo đức
* Nghệ thuật:
- So sánh, đối chiếu:
+ Việc thực thi luật ở các nước p.Tây:
Rất cơng bằng, nghiêm minh: Khơng ai được đứng ngồi
Nhà nước, xh vận hành & phát triển trên luật pháp
-> Đó là Nhà nước pháp quyền
+ Việc thực thi đạo “Tam cương ngũ thường”
& việc hành chính của sáu Bộ ở nước ta


II. Đọc hiểu văn bản :

1. Tầm quan trọng của Luật
* Nghệ thuật:
- So sánh, đối chiếu:
+ Việc thực thi luật ở các nước p.Tây:
Rất công bằng, nghiêm minh: Không ai được đứng ngoài
Nhà nước, xh vận hành & phát triển trên luật pháp
-> Đó là Nhà nước pháp quyền
+ Việc thực thi đạo “Tam cương ngũ thường”
& việc hành chính của sáu Bộ ở nước ta
-> Khẳng định:Thực thi luật để thể hiện sự công bằng trong xh
Vua tỏ được lịng nhân ái, khách quan
-> Thực thi luật thì có lợi cho Dân, cho Nước, lợi cho cả Nhà vua
=> Cách đặt v/đề ngắn gọn, trực tiếp, có g.trị thuyết phục cao
rằng : 1 quốc gia không thể thiếu Luật -> Cần lập khoa luật ngay


II. Đọc hiểu văn bản :
1. Tầm quan trọng của Luật
* Nghệ thuật:
- So sánh, đối chiếu:
+ Việc thực thi luật ở các nước p.Tây:
+ Việc thực thi đạo “Tam cương ngũ thường”
& việc hành chính của sáu Bộ ở nước ta
-> Khẳng định:Thực thi luật để thể hiện sự cơng bằng trong xh
Vua tỏ được lịng nhân ái, khách quan
-> Thực thi luật thì có lợi cho Dân, cho Nước, lợi cho cả Nhà vua
=> Cách đặt v/đề ngắn gọn, trực tiếp, có g.trị thuyết phục cao
rằng : 1 quốc gia không thể thiếu Luật -> Cần lập khoa luật ngay
2. Phê phán sách vở của đạo Nho & k/định sách vở Nho gia không
thể thay thế được Luật

- Phê phán đạo Nho ở t/chất nói sng trên giấy, khơng
hướng tới hành động thực tế, khơng có tính thực thi


II. Đọc hiểu văn bản :
1. Tầm quan trọng của Luật
=> Cách đặt v/đề ngắn gọn, trực tiếp, có g.trị thuyết phục cao
rằng : 1 quốc gia không thể thiếu Luật -> Cần lập khoa luật ngay
2. Phê phán sách vở của đạo Nho & k/định sách vở Nho gia không
thể thay thế được Luật
- Phê phán đạo Nho ở t/chất nói sng trên giấy, khơng hướng tới
hành động thực tế, khơng có tính thực thi
+ DC? Khơng làm cũng chẳng ai bị phạt
Có làm cũng chẳng được ai thưởng
-> Xưa nay học nhiều mà mấy ai đổi được tâm tính, sửa
được lỗi lầm
- Phê phán các loại sách thời pk chỉ làm rối trí, chẳng được tích sự
gì
+ DC?


II. Đọc hiểu văn bản :
2. Phê phán sách vở của đạo Nho & k/định sách vở Nho gia không
thể thay thế được Luật
- Phê phán đạo Nho ở t/chất nói sng trên giấy, khơng hướng tới
hành động thực tế, khơng có tính thực thi
+ DC? Khơng làm cũng chẳng ai bị phạt
Có làm cũng chẳng được ai thưởng
-> Xưa nay học nhiều mà mấy ai đổi được tâm tính, sửa
được lỗi lầm

- Phê phán các loại sách thời pk chỉ làm rối trí, chẳng được tích sự
gì
+ DC? Có những nhà Nho suốt đời đọc sách thánh hiền mà
nhiều lúc ứng xử còn tệ hơn cả những người quê mùa, chất phác
- Nghệ thuật:
+ Để phê phán sách vở Nho gia -> T/giả dẫn lời Khổng Tử:
“Ta chưa hề thấy ai nhận được lỗi mình mà biết tự trách phạt”
“Chép những lời suông chẳng bằng thân hành ra làm việc”


II. Đọc hiểu văn bản :
2. Phê phán sách vở của đạo Nho & k/định sách vở Nho gia không
thể thay thế được Luật
- Phê phán đạo Nho ở t/chất nói sng trên giấy, khơng hướng tới
hành động thực tế, khơng có tính thực thi
- Phê phán các loại sách thời pk chỉ làm rối trí, chẳng được tích sự
gì
+ DC? Có những nhà Nho suốt đời đọc sách thánh hiền mà
nhiều lúc ứng xử còn tệ hơn cả những người quê mùa, chất phác
- Nghệ thuật:
+ Để phê phán sách vở Nho gia -> T/giả dẫn lời Khổng Tử:
“Ta chưa hề thấy ai nhận được lỗi mình mà biết tự trách phạt”
“Chép những lời suông chẳng bằng thân hành ra làm việc”
-> Đây là cách nói khơn ngoan, khéo léo:
Vừa thể hiện sự khách quan
Vừa tác động mạnh đến người nghe


II. Đọc hiểu văn bản :
2. Phê phán sách vở của đạo Nho & k/định sách vở Nho gia không

thể thay thế được Luật
- Nghệ thuật:
+ Để phê phán sách vở Nho gia -> T/giả dẫn lời Khổng Tử:
“Ta chưa hề thấy ai nhận được lỗi mình mà biết tự trách phạt”
“Chép những lời suông chẳng bằng thân hành ra làm việc”
-> Đây là cách nói khơn ngoan, khéo léo:
Vừa thể hiện sự khách quan
Vừa tác động mạnh đến người nghe ( Nhà vua – vốn tin vào tư
tưởng đạo Nho) -> Phải suy nghĩ lại:
Đúng là Nho học truyền thống khơng bằng luật
Đã đến lúc xh cần phải có luật pháp
3. Khẳng định sự cần thiết phải có Luật:
* Cần lập khoa luật vì:
- Luật có t/dụng cai trị xh
- Luật còn là đạo đức, đạo làm người


II. Đọc hiểu văn bản :
2. Phê phán sách vở của đạo Nho & k/định sách vở Nho gia không
thể thay thế được Luật
-> Đây là cách nói khơn ngoan, khéo léo:
Vừa thể hiện sự khách quan
Vừa tác động mạnh đến người nghe ( Nhà vua – vốn tin vào tư
tưởng đạo Nho) -> Phải suy nghĩ lại:
Đúng là Nho học truyền thống không bằng luật
Đã đến lúc xh cần phải có luật pháp
3. Khẳng định sự cần thiết phải có Luật:
* Cần lập khoa luật vì:
- Luật có t/dụng cai trị xh
- Luật còn là đạo đức, đạo làm người

- Trong luật cái gì cũng hướng tới sự cơng bằng, chí cơng vơ tư,
vì cái chung

III. Tổng kết :


II. Đọc hiểu văn bản :
3. Khẳng định sự cần thiết phải có Luật:
* Cần lập khoa luật vì:
- Luật có t/dụng cai trị xh
- Luật cịn là đạo đức, đạo làm người
- Trong luật cái gì cũng hướng tới sự cơng bằng, chí cơng vơ tư,
vì cái chung

III. Tổng kết :
- V.bản ra đời N 1867 -> Cho thấy:
Tư tưởng tiến bộ, tấm lòng yêu nước, tha thiết đề xuất canh tân
đất nước, khao khát đưa đất nước phát triển theo hướng hiện đại
hóa của Nguyễn Trường Tộ
- V.bản đặt ra vấn đề:
Xã hội cần có luật pháp
Con người cần phải sống theo luật


XIN LẬP KHOA LUẬT
( Trích “Tế cấp bát điều” ) Nguyễn Trường Tộ
I. Tìm hiểu chung :
III. Tổng kết:
1. Tác giả:
2. Thể loại “Điều trần”:

3. Văn bản học:

II. Đọc hiểu v.bản:
1. Tầm quan trọng của
Luật
2. Phê phán sách vở của
đạo Nho & k/định sách
vở Nho gia không thể
thay thế được Luật
3. Khẳng định sự cần
thiết phải có Luật:

- V.bản ra đời N 1867 -> Cho thấy:
Tư tưởng tiến bộ, tấm lòng yêu nước,
tha thiết đề xuất canh tân đất nước, khao
khát đưa đất nước phát triển theo hướng
hiện đại hóa của Nguyễn Trường Tộ
- V.bản đặt ra vấn đề:
Xã hội cần có luật pháp
Con người cần phải sống theo luật