Tác hại và cách
trị mùi mồ hôi
dầu tận gốc và
những bí quyết
hạn chế mồ hôi ra
quá nhiều.
/>1.Tác hại và
cách trị mùi mồ
hôi dầu tận gốc.
Trên da của chúng ta có hai loại tuyến
bài tiết: tuyến bài tiết mồ hôi và tuyến bài tiết
chất bã. Nhiệm vụ của tuyến bài tiết là giúp
điều hòa nhiệt độ cơ thể, bài tiết chất bã, bảo
vệ da Tuy nhiên bên cạnh lợi ích đem lại thì
ở một số người, chính sự bài tiết này có khi lại
gây ra một số bệnh lý ở da.
1. Bệnh da do tuyến mồ hôi
Cấu trúc của tuyến mồ hôi gồm có hai phần:
/>- Phần cuộn: nằm sâu ở lớp bì của da.
- Phần ống dẫn: đổ ra ngoài da.
Có hai loại tuyến mồ hôi là: tuyến mồ hôi nước và tuyến
mồ hôi dầu.
Tuyến mồ hôi nước là loại tuyến có ở khắp nơi trên da,
ngoại trừ niêm mạc. Sự hoạt động bài tiết tùy thuộc hệ
thần kinh giao cảm và tùy theo nhân chủng, giới, cá thể,
khí hậu, quần áo đang mặc Vai trò của mồ hôi nước là
giúp giảm nhiệt độ cơ thể, bài tiết chất độc và giữ pH của
da từ 4,5 đến 5,5.
Một số bệnh da do tuyến mồ hôi nước:
- Tăng tiết mồ hôi, chia làm hai loại, tăng tiết toàn thân
hoặc đối xứng. Bệnh do nhiều nguyên nhân, do rối loạn

điều hòa nhiệt độ như sốt, nhiễm khuẩn (sốt rét, lao),
nhiễm độc rượu; do tâm thần kinh, bị cảm xúc mạnh, căng
thẳng, tuổi mãn kinh; do béo phì.
Tác hại của sự tăng tiết mồ hôi toàn thân là gây ngứa
ngáy, trở ngại cho sinh hoạt lao động, gây nhiễm khuẩn
da Tăng tiết không đối xứng thường do tổn thương thần
kinh giao cảm một bên.
Bạn nên tránh để thần kinh bị căng thẳng, không nên lo
lắng nhiều. Có thể sử dụng thuốc an thần như Atropin
/>hoặc dùng phương pháp phá hạch thần kinh giao cảm.
- Rôm sảy: Do ứ đọng mồ hôi trong ống bài tiết mồ hôi.
Có hai loại rôm. Rôm trong là do tắc phần ngoài của ống
dẫn mồ hôi. Triệu chứng thường thấy là nổi nhiều mụn
nước dưới lớp sừng của da, thường gặp vùng thân mình, ít
khó chịu. Rôm đỏ là do tắc và viêm đoạn ống dẫn bên
trong. Biểu hiện là nổi sẩn đỏ cứng ở thân mình, nếp gấp,
cổ, mông, nách, mặt, gây ngứa ngáy khó chịu nhất là khi ở
trong môi trường nóng nực, ra nhiều mồ hôi. Tiến triển
của bệnh tùy thuộc vào yếu tố môi trường. Nhiều trường
hợp có thể nhiễm khuẩn gây chốc nhọt. Sau một thời gian
cơ thể có thể thích nghi, bệnh tự khỏi. Để phòng tránh, nên
tránh môi trường nóng nực làm ra nhiều mồ hôi, mặc áo
quần thoáng mát. Tắm rửa bằng thuốc tím pha loãng màu
hồng, Lactacyd BB, nước nấu khổ qua. Tránh chà sát
mạnh khi tắm. Nếu ngứa, khó chịu, hãy rắc bột Talc hút
bớt mồ hôi, giúp da thoáng mát. Hạn chế chất ngọt.
Tuyến mồ hôi nhờn (dầu) là loại tuyến tập trung ở vùng
nách, hậu môn, vùng sinh dục, ống tai ngoài, quanh rốn.
Miệng ống đổ vào phần trên của tuyến bã rồi ra ngoài.
Hoạt động mạnh vào tuổi dậy thì, yếu dần ở tuổi già. Mồ

hôi tiết ra đặc hơn. Vi khuẩn bên ngoài làm thay đổi tính
/>chất của mồ hôi nhờn.
Một số bệnh da do tuyến mồ hôi nhờn (dầu):
- Mồ hôi nặng mùi: Bình thường mồ hôi không có mùi
nhưng do một số chất từ bên ngoài đưa vào trong cơ thể
sau đó thoát ra ở vùng mồ hôi nhờn, gây ra mùi, ví dụ như:
tỏi, sầu riêng, thuốc Arsenic Một số vi khuẩn cũng có tác
động vào chỗ bài tiết mồ hôi nhờn để gây ra mùi cụ thể,
nhất là mồ hôi nách, gây ra sự khó chịu cho chính người bị
và người xung quanh.
Vì vậy, tốt nhất là sinh hoạt trong môi trường thoáng mát.
Mặc quần áo có chất Coton. Vệ sinh da thường xuyên
bằng loại xà bông khử khuẩn, Lactacyd BB. Tránh thức ăn
tạo mùi như gia vị, tỏi, hành, sầu riêng. Ngoài ra, có thể
giảm tiết mồ hôi bằng cách bôi mỹ phẩm vừa có tác dụng
giảm tiết mồ hôi, vừa khử mùi hoặc rắc bột phèn chua.
- Bệnh mồ hôi màu gặp ở khoảng 10% người lớn, do vi
khuẩn CORYNEBACTERIUM biến đổi mồ hôi nhờn
thành màu vàng, xanh lơ, xanh lá cây, thấy rõ khi dính trên
vải trắng.
Cách xử trí rất đơn giản, chỉ cần giữ cho da luôn được
thoáng mát. Rửa Lactacyd BB giúp làm sạch da và kháng
/>khuẩn.
- Bệnh Fox-Fordyce: Gặp chủ yếu ở phụ nữ sau tuổi dậy
thì. Triệu chứng là nổi những sẩn màu ở nách, quanh đầu
vú, vùng sinh môn do miệng ống bài tiết bị bít. Bệnh kéo
dài rất lâu. Điều trị thường ít kết quả, uống thuốc ngừa thai
có khi có hiệu quả.
2. Bệnh da do tuyến bã nhờn
Tuyến bã phân bố gần khắp cơ thể, tập trung nhiều ở mặt,

ngực. Tuyến bã cùng các nang lông tạo thành hệ thống
nang lông – tuyến bã.
Tuyến bã tiết ra chất nhờn như acid béo, Cholesterol,
nước. Sự bài tiết chất bã chịu ảnh hưởng của tuyến nội tiết
Androgen, kích thước tuyến bã, thức ăn, tuổi, di truyền.
Chất bã giúp da mềm mại, duy trì độ ẩm. Tuy nhiên khi
tạo ra nhiều chất bã thì làn da lúc nào cũng bóng nhờn
trông không được đẹp.
Một số bệnh da do tuyến bã nhờn
- Viêm da tuyến bã, là bệnh gây ra do sự gia tăng bài tiết
/>chất bã ở vùng mặt, ngực, giữa lưng. Thường khi bị nhiễm
thêm vi nấm có tên: Pityrosporum ovale thì có thể gây ra
bệnh viêm da tiết bã. Triệu chứng là nổi mảng đỏ đối xứng
ở hai bên má, trán, ngực, có khi gặp ở giữa lưng trên. Đôi
khi có vảy, da thường hay bị nhờn, thỉnh thoảng ngứa
nhẹ.
Để đối phó, cần giữ da sạch sẽ ở trong môi trường thoáng
mát. Rửa bằng dung dịch có chất Ketoconazole, Lactacyd
BB. Bôi Ketoconazole. Hạn chế chất béo, chất ngọt, rượu
bia.
- Mụn hay còn gọi là trứng cá. Sự hình thành mụn là do
hai yếu tố chính: Sự bít kín miệng ống bài tiết chất bã bởi
chất sừng ở da được tạo ra một cách bất thường; Sự tăng
tiết chất bã. Sự tăng tiết này thường gặp từ tuổi dậy thì do
tác động của chất nội tiết tố sinh dục. Khi bị nhiễm trùng
bên trong thì sẽ tạo thành mụn bị viêm đỏ. Khi không bị
nhiễm trùng thì sẽ tạo thành mụn đầu trắng.
Việc điều trị mụn đòi hỏi sự kiên trì. Trước hết, cần giữ da
sạch sẽ, rửa mặt mỗi ngày 4 – 5 lần với nước sạch, lau
khô. Có thể dùng thêm sữa rửa mặt dùng cho da nhờn có

mụn. Bôi thuốc trị mụn như Erythromycin, Clindamycin
Tretinoin Uống thuốc kháng sinh theo hướng dẫn của
/>bác sĩ, nếu cần thiết.
Việt Nam là một nước nhiệt đới, môi trường hay bị ô
nhiễm, việc ăn uống và vệ sinh da thường không được chú
trọng nên bệnh da do tuyến bài tiết ở da là rất thường gặp.
Nếu quan tâm và biết cách phòng ngừa thì sẽ hạn chế được
một số bệnh da. Trong chế độ ăn uống cần chú ý tăng hoa
quả và nước lọc. Tập thể dục thường xuyên cũng là cách
khơi thông các tuyến bài tiết một cách hiệu quả.
BS. Huỳnh Huy Hoàng
Chuyên khoa da liễu TP.HCM
/>2. Những bí
quyết giúp hạn
chế mồ hôi ra
quá nhiều.
Ra mồ hôi giúp cho cơ thể điều hòa thân
nhiệt trong môi trường nóng, làm việc nặng,
tập thể dục Tuy nhiên, mồ hôi ra nhiều quá
mức có thể khiến cho bạn khó chịu và
gây ảnh hưởng đến cuộc sống, sinh hoạt hàng
/>ngày.
Bệnh tăng tiết mồ hôi ảnh hưởng rất lớn đến
sức khỏe, tâm lý, sinh hoạt…người bệnh
như: luôn cảm thấy mệt mỏi, khát do cơ
thể bị mất nước, cảm giác hồi hộp, lo âu,
gây mất vệ sinh cá nhân Đây là môi
trường cho một số loại vi khuẩn có hại
hoạt động gây nên các biến chứng như
viêm da, bong da… và khiến khó khăn

trong thao tác công việc, chơi thể thao,
điều khiển ô tô, xe máy, hạn chế giao tiếp
xã hội …
Vì sao mồ hôi ra quá nhiều?
Trên cơ thể con người có đến 4 triệu tuyến mồ
hôi, trong đó khoảng 3 triệu tuyến mồ hôi ngoại
tiết được tập trung chủ yếu ở lòng bàn chân,
/>trán, nách, lòng bàn tay và gò má. Các tuyến
mồ hôi này được chi phối bởi sợi cholinergic
của thần kinh giao cảm. Do đó, khi hệ thần kinh
giao cảm hoạt động mạnh thì lượng mồ hôi theo
đó cung được tiết ra nhiều hơn.
Nguyên nhân tăng tiết mồ hôi

Có nhiều nguyên nhân gây tăng tiết
mồ hôi như do cảm xúc, do vị giác,
có thai, mãn kinh, bệnh về thần kinh
giao cảm, khối u di căn chèn ép hoàn
toàn thần kinh tủy sống, hạ đường
huyết, uống thuốc hạ nhiệt quá liều
Mồ hôi ra nhiều quá mức có thể do
cơ thể đang thiếu hay mắc bệnh gì đó.
Ngoài ra, mồ hôi tiết ra nhiều hơn khi
cơ thể ở trong các trạng thái như: xúc
động mạnh, ốm sốt hoặc uống rượu,
/>ăn đồ ăn có quá nhiều vị cay, tập
luyện thể thao.
Ảnh minh họa.
Các vị trí mồ hôi ra nhiều


Mồ hôi tay: Tăng tiết mồ hôi quá mức ở bàn tay
không những gây hạn chế trong chọn lựa nghề
nghiệp mà còn khiến bệnh nhân ngại tiếp xúc
với người khác. Thêm vào đó, ra mồ hôi quá
/>nhiều khiến bàn tay lạnh, xanh tái,…

Mồ hôi nách: Đây còn là môi trường thuận lợi
cho vi khuẩn phát triển khiến nách nặng mùi
nên dễ gây cho bệnh nhân những ức chế về tâm
lý.

Mồ hôi ở đầu và mặt: Mồ hôi xuất hiện thường
đi kèm triệu chứng đỏ rần ở mặt khiến bệnh
nhân có cảm giác bối rối và tự ti.

Cách hạn chế tình trạng tăng tiết mồ hôi

Theo các chuyên gia, để hạn chế tình trạng tăng
tiết mồ hôi, cần tác động vào nguyên nhân gây
bệnh. Một số biện pháp dưới đây có thể giúp
hạn chế tình trạng ra mồ hôi quá nhiều:

- Uống nhiều nước để luôn đảm bảo lượng nước
/>lý tưởng cho cơ thể. Khi cơ thể được cung cấp
đủ nước, việc điều hòa nhiệt độ cơ thể sẽ trở
nên dễ dàng hơn, nhờ đó mồ hôi sẽ tiết ra ít
hơn.
- Bổ sung các thực phẩm giầu canxi sẽ giúp cơ
thể khỏe mạnh và ít tiết mồ hôi hơn. Các thực
phẩm giầu canxi như sữa chua béo, phomat, quả

hạnh, đậu bỏ lò, và các loại sữa giầu canxi.
- Rau quả chứa nhiều nước nên việc bổ sung
rau quả sẽ giúp cơ thể luôn đủ nước, hệ tiêu hóa
vận hành tốt. Nho, nước ép nho, và nước ép cà
chua và những loại rau quả nhiều nước khác là
những “phương thuốc” thiên nhiên rất hữu hiệu
chống lại chứng tiết mồ hôi quá mức của cơ thể.
- Dầu ô liu. Khi cơ thể phải hoạt động càng
mạnh để tiêu hóa thức ăn thì lượng mồ hôi sẽ
tiết ra càng nhiều hơn. Dầu oliu không chỉ giúp
giảm tiết mồ hôi và còn rất tốt cho huyết áp và
/>lượng cholesterol trong máu. Dầu oliu có hương
vị rất thơm ngon và có thể thay thế cho dầu
thực vật trong hầu hết các món ăn.
- Vitamin B giúp cơ thẻ hoạt động hiệu quả và
có đủ năng lượng thực hiện những quá trình
quan trọng như trao đổi chất và truyền tín hiệu
qua hệ thần kinh. Nếu thiếu vitamin B cơ thể sẽ
phải hoạt động vất vả hơn và vì thế tiết nhiều
mồ hôi hơn. Một số thực phẩm giàu vitamin B
có thể kể đến như: ngũ cốc chưa qua tinh chế,
protein có trong cá, trứng, các loại đậu, thịt và
rau quả như quả bơ, khoai lang, cà rốt, đỗ.
- Hạn chế thực ăn cay (hành tây, ớt, tỏi,
rượu ): Thực phẩm cay khiến cơ thể đổ mồ hôi
nhiều hơn bình thường. Thực phẩm nhiều dầu
và chất béo cũng không giúp được gì vì chúng
làm cơ thể giải phóng độc tố và chất thải đi qua
mồ hôi, khiến mùi mồ hôi thêm tệ hơn. Uống cà
phê hay thực phẩm có chứa nhiều caffeine cũng

/>làm tăng quá trình đổ mồ hôi của cơ thể. Do
vậy cần phải duy trì một chế độ ăn uống lành
mạnh, giàu chất xơ và nhiều vitamin sẽ giúp
kiểm soát lượng mồ hôi.
- Đảm bảo vệ sinh: Để đánh bay mùi hôi khó
chịu ấy, cách đơn giản nhất là hãy giữ gì vệ
sinh sạch sẽ. Sau khi tập thể dục với cường độ
cao hay từ ngoài đường về, đợi mồ hôi ráo, hãy
vào phòng tắm để gội rửa những cặn bã trên
người. Nên dùng những loại xà phòng trung
tính hoặc xà phòng diệt khuẩn.
Để hạn chế mồ hôi nên chọn cho mình những
loại quần áo mỏng, các loại vải nhẹ thoáng như
cotton hay quần áo thể thao sẽ giúp mồ hôi dễ
bay hơi hơn. Thay quần áo thường xuyên cũng
là cách hạn chế mùi hôi khó chịu.
/>Một số phương pháp phổ để điều trị cho người
ra mồ hôi quá nhiều như dùng thuốc dạng bột
để bôi lên phần ra nhiều mồ hôi, liệu pháp ion,
tiêm dưới da botox, tiêm nước nóng tiêu diệt
hạch thần kinh giao cảm … Tuy nhiên những
biện pháp này thường chỉ tác dụng tạm thời sau
đó bệnh có thể tái phát. Phẫu thuật thần kinh
giao cảm có thể đem lại hiệu quả tốt nhưng một
số người có thể gặp phải biến chứng sau phẫu
thuật như cảm giác khô rát ở ngực, hai tay, tiết
mồ hôi bù trừ…
Sưu tầm.
/>