TRUNG TÊM KHOA HỔC XẬ HƯÅI VÂ NHÊN VÙN QËC GIA
BẤO CẤO PHẤT TRIÏÍN
CON NGÛÚÂI VIÏÅT NAM
ÀƯÍI MÚÁI
VÂ SÛÅ NGHIÏÅP
PHẤT TRIÏÍN CON NGÛÚÂI
(SẤCH THAM KHẪO)
NHÂ XËT BẪN CHĐNH TRÕ QËC GIA
Hâ Nưåi - 2001
2001
Cën sấch nây àûúåc xët bẫn trong chûúng trònh xêy dûång Bấo cấo qëc gia vïì
phất triïín con ngûúâi do Trung têm Khoa hổc Xậ hưåi vâ Nhên vùn Qëc gia
ch trò vúái sûå gip àúä ca Chûúng trònh Phất triïín ca Liïn húåp qëc (UNDP)
tẩi Viïåt Nam. Cấc kiïën àấnh giấ, phên tđch, kiïën nghõ trong Bấo cấo nây lâ ca
cấ nhên cấc tấc giẫ chûá khưng nhêët thiïët phẫn ấnh quan àiïím chđnh thûác ca
Chđnh ph Viïåt Nam, Chûúng trònh Phất triïín Liïn húåp qëc tẩi Viïåt Nam hay
Trung têm Khoa hổc Xậ hưåi vâ Nhên vùn Qëc gia.
Mậ sưë:
CTQG (2001)
K
hi tun bưë khai sinh nûúác Viïåt
Nam Dên ch Cưång hoâ trong
ngây 2 thấng 9 nùm 1945, giûäa
vông vêy ca giùåc àối, giùåc dưët vâ giùåc
ngoẩi xêm, Ch tõchHưì Chđ Minh àậ
long trổng tun bưë rùçng quìn sưëng,
quìn àûúåc mûu cêìu hẩnh phc lâ nhûäng
quìn cú bẫn, tưëi thûúång vâ bêët khẫ xêm
phẩm ca mổi ngûúâi vâ mổi dên tưåc.
Ngûúâi khùèng àõnh vúái toân thïë giúái rùçng
àố cng lâ mc àđch tưëi cao ca mổi hânh

àưång ca têët cẫ nhên dên Viïåt Nam vâ
ca nhâ nûúác Viïåt Nam Dên ch Cưång
hoâ non trễ.
Lúâi tun bưë ca Ch tõch Hưì Chđ
Minh lâ sûå àc kïët tinh hoa truìn thưëng
nhên àẩo xun sët lõch sûã mêëy nghòn
nùm àêëu tranh dûång nûúác vâ giûä nûúác
ca dên tưåc Viïåt Nam. Àố cng lâ sûå kïët
húåp mưåt giấ trõ trûúâng tưìn ca loâi ngûúâi
vúái truìn thưëng vùn hoấ Viïåt Nam: phất
triïín phẫi vò con ngûúâi, do con ngûúâi vâ
ca con ngûúâi.
Cưng cåc àưíi múái gêìn hai mûúi nùm
qua ca Viïåt Nam lâ sûå tiïëp tc nhêët
quấn triïët l phất triïín mang tđnh dên tưåc
truìn thưëng vâ nhên loẩi àố. Bùçng viïåc
thay àưíi cú chïë kinh tïë, thûåc hiïån chđnh
sấch múã cûãa vâ ch àưång hưåi nhêåp kinh tïë
qëc tïë, àưíi múái àậ múã ra mưåt khưng gian
phất triïín múái àêìy triïín vổng cho têët cẫ
nhên dên Viïåt Nam. Trong khưng gian
àố, cấc cú hưåi phất triïín àûúåc tẩo ra ngây
câng phong ph; cấc àiïìu kiïån thûåc hiïån
cú hưåi ngây câng àûúåc nêng cao; bẫn sùỉc
dên tưåc vâ nhûäng lûåa chổn riïng ca Viïåt
Nam kïët húåp vâ hoâ húåp vúái cấc giấ trõ
vùn hoấ vâ tinh hoa trđ tụå ca loâi ngûúâi.
Chđnh nhúâ àố, trong cấc thânh tûåu to lúán
mâ àưíi múái mang lẩi, chung quy lẩi vâ nưíi
bêåt nhêët vêỵn lâ cấc thânh tûåu phất triïín

con ngûúâi.
Sau mưåt thúâi gian àưíi múái chûa dâi,
Viïåt Nam àậ nhanh chống thoất khỗi tònh
trẩng khng hoẫng vâ bûúác vâo qu àẩo
tùng trûúãng kinh tïë nhanh vâ bïìn vûäng,
sưë ngûúâi côn phẫi sưëng trong cẫnh àối
nghêo giẫm xëng nhanh chống; àúâi sưëng
vùn hoấ vâ tinh thêìn ca ngûúâi dên àûúåc
cẫi thiïån rộ rïåt; mổi ngûúâi àûúåc tiïëp cêån
dïỵ dâng hún vúái cấc cú hưåi phất triïín vâ
àûúåc tham gia àêìy à vâ cố chêët lûúång
hún vâo quấ trònh hoẩch àõnh vâ thûåc
hiïån cấc chđnh sấch. Nhâ nûúác cng vúái
cấc tưí chûác xậ hưåi chia sễ vúái dên trấch
nhiïåm vâ nghơa v phất triïín qëc gia vúái
sûå tin cêåy ngây câng àûúåc cng cưë úã cẫ hai
phđa. Viïåc múã rưång cấc mưëi giao lûu qëc
tïë àậ lâm cho thïë giúái hiïíu Viïåt Nam hún
vâ nhúâ àố, hai bïn cố thïí chia sễ vúái nhau
tưët hún cấc thânh tûåu phất triïín. Kïët quẫ
nối trïn ca sûå lûåa chổn con àûúâng phất
triïín ca Viïåt Nam trong thúâi àẩi ngây
nay phẫn ấnh thûåc chêët àõnh hûúáng xậ
hưåi ch nghơa ca quấ trònh àưíi múái.
Chng ta tûå tin nối rùçng àưíi múái lâ mưåt sûå
lûåa chổn àng àùỉn ca Viïåt Nam.
Àưíi múái àậ tẩo ra thïë vâ lûåc múái cho sûå
phất triïín àêët nûúác, gip giẫi quët tưët
hún, trổn vển hún cấc nhiïåm v phất
triïín con ngûúâi. Tuy nhiïn, cêìn nhêån rộ

rùçng àêët nûúác Viïåt Nam àang bûúác vâo
mưåt giai àoẩn phất triïín múái. Trûúác mưåt
thïë giúái àang trong xu hûúáng toân cêìu
hoấ kinh tïë vâ chuín sang kinh tïë tri
thûác, nhûäng cú hưåi vâ thấch thûác àưëi vúái
iii
LÚÂI TÛÅA
Lúâi tûåa
Viïåt Nam câng bưåc lưå rộ hún. Trong bưëi
cẫnh àố, phất huy sûác mẩnh toân dên tưåc,
tiïëp tc àưíi múái, ch àưång hưåi nhêåp kinh
tïë qëc tïë, àêíy mẩnh cưng nghiïåp hoấ,
hiïån àẩi hoấ àêët nûúác lâ cûåc k quan
trổng àïí cng cưë vâ nêng cao chêët lûúång
ca sûå phất triïín con ngûúâi úã Viïåt Nam.
“Bấo cấo Phất triïín Con ngûúâi Viïåt
Nam nùm 2001” lâ bấo cấo àêìu tiïn ca
Viïåt Nam do chđnh ngûúâi Viïåt Nam viïët
àậ àïì cêåp mưåt cấch cố hïå thưëng, tûúng àưëi
toân diïån vâ sêu sùỉc cấc vêën àïì cú bẫn
nhêët vïì phất triïín con ngûúâi hiïån nay úã
Viïåt Nam. Tưi hy vổång vâ tin tûúãng rùçng
àêy lâ mưåt sûå khúãi àêìu tưët àểp, cng lâ
mưåt sûå thc àêíy àưëi vúái têët cẫ chng ta vïì
nhiïåm v phất triïín con ngûúâi Viïåt Nam,
nhû àậ àûúåc ghi trong vùn kiïån Àẩi hưåi
Àẫng lêìn thûá IX.
Xin trên trổng giúái thiïåu “Bấo cấo
Phất triïín Con ngûúâi Viïåt Nam 2001” vúái
têët cẫ cấc àưåc giẫ trong vâ ngoâi nûúác, têët

cẫ nhûäng ai àang cng chung nưỵ lûåc phêën
àêëu vò sûå nghiïåp PHẤT TRIÏÍN CON
NGÛÚÂI.
iv
BẤO CẤO PHẤT TRIÏÍN CON NGÛÚÂI VIÏÅT NAM 2001
PHAN VÙN KHẪI
Th tûúáng Chđnh ph
nûúác Cưång hoâ Xậ hưåi ch nghơa Viïåt Nam
v
LÚÂI NOÁI ÀÊÌU
T
rong sët quấ trònh xêy dûång vâ
bẫo vïå àêët nûúác, Àẫng vâ Nhâ
nûúác Viïåt Nam ln ln khùèng
àõnh: Con ngûúâi lâ trung têm ca phất
triïín, con ngûúâi lâ mc tiïu vâ cng lâ
àưång lûåc ca sûå phất triïín. Tû tûúãng nây,
mưåt lêìn nûäa àûúåc nhêën mẩnh vâ c thïí
hoấ tẩi Àẩi hưåi àẩi biïíu toân qëc lêìn thûá
IX ca Àẫng "Nêng lïn àấng kïí chó sưë
phất triïín con ngûúâi (HDI) ca nûúác ta".
"Chêët lûúång àúâi sưëng vêåt chêët, vùn hoấ,
tinh thêìn àûúåc nêng lïn rộ rïåt trong mưi
trûúâng xậ hưåi an toân, lânh mẩnh; mưi
trûúâng tûå nhiïn àûúåc bẫo vïå vâ cẫi
thiïån".
Àïí cung cêëp cho bẩn àổc nhûäng thưng
tin vâ tâi liïåu tham khẫo bưí đch vïì àưíi múái
vâ sûå nghiïåp phất triïín con ngûúâi Viïåt
Nam trong hún nùm thêåp k qua, Nhâ

xët bẫn Chđnh trõ qëc gia vúái sûå cưång
tấc ca Trung têm Khoa hổc xậ hưåi vâ
Nhên vùn Qëc gia xët bẫn cën sấch
Bấo cấo phất triïín con ngûúâi Viïåt Nam
2001 - Àưíi múái vâ sûå nghiïåp phất triïín
con ngûúâi
.
Nưåi dung ch ëu ca cën sấch nïu
lïn nhûäng thânh tûåu phất triïín con ngûúâi
àậ àẩt àûúåc trong quấ trònh àưíi múái úã
nûúác ta trong thúâi gian qua. Bïn cẩnh
nhûäng thânh tûåu, cën sấch cng chó ra
nhûäng thấch thûác gay gùỉt mâ Viïåt Nam sệ
phẫi àưëi mùåt vâ nhûäng nhiïåm v phẫi tiïëp
tc giẫi quët trong quấ trònh tiïëp tc àưíi
múái vò mc tiïu phất triïín con ngûúâi. Lêìn
àêìu tiïn, cën sấch àûa ra cấc chó sưë phất
triïín con ngûúâi cú bẫn ca Viïåt Nam nhû
chó sưë HDI, HPI, vâ GDI ca 61 tónh,
thânh trong cẫ nûúác.
Nưåi dung ca cën sấch àïì cêåp àïën
mưåt ch àïì rưång, u cêìu sûå phưëi húåp liïn
ngânh cao, vâ àûúåc thûåc hiïån trong àiïìu
kiïån nùng lûåc vâ kinh nghiïåm côn hẩn
chïë, cấc ngìn dûä liïåu chûa thêåt àêìy à
nïn khố trấnh khỗi nhûäng khiïëm khuët.
Chng tưi mong nhêån àûúåc nhûäng kiïën
àống gốp ca bẩn àổc àïí lêìn xët bẫn sau
àûúåc tưët hún.
Vúái nhûäng thưng tin vâ phûúng phấp

tiïëp cêån múái, hy vổng cën sấch sệ lâ mưåt
tâi liïåu tham khẫo bưí đch vïì nhûäng vêën àïì
phất triïín hiïån nay ca àêët nûúác ta.
Xin trên trổng giúái thiïåu cën sấch vúái
bẩn àổc.
v
LÚÂI NHÂ XËT BẪN
Lúâi Nhâ xët bẫn
Hâ Nưåi, thấng 11 nùm 2001
NHÂ XËT BẪN CHĐNH TRÕ QËC GIA
vii
LÚÂI NỐI ÀÊÌU
L
õch sûã nhên loẩi lâ lõch sûã phất
triïín ca con ngûúâi. Trong quấ
trònh àố, ûúác mú cố mưåt cåc
sưëng tûå do, dưìi dâo vïì vêåt chêët, phong
ph vïì tinh thêìn, khưng ngûâng àûúåc
nêng cao vïì tri thûác ca mưỵi ngûúâi ln
àûúåc êëp vâ theo àíi qua mổi thïë hïå,
mổi thúâi àẩi. Tuy nhiïn, trong nhûäng giai
àoẩn lõch sûã khấc nhau, khi theo àíi
mc àđch àố, trổng têm vâ mc tiïu phất
triïín lẩi khưng hoân toân nhû nhau.
Nùm mûúi nùm trúã lẩi àêy, phất triïín
àậ trúã thânh mưåt cú hưåi thûåc sûå cho nhiïìu
qëc gia, nhiïìu cưång àưìng trïn thïë giúái.
Xët phất tûâ tònh trẩng nghêo nân, lẩc
hêåu, bõ ph thåc nùång nïì vïì kinh tïë,
nhiïìu qëc gia àậ coi viïåc múã rưång nùng

lûåc sẫn xët ca cẫi, thc àêíy tùng trûúãng
kinh tïë lâ mc tiïu hâng àêìu trong chiïën
lûúåc phất triïín ca mònh. Ph húåp vúái sûå
lûåa chổn àố, tùng trûúãng kinh tïë àûúåc
xem lâ chòa khoấ ca mổi sûå phất triïín.
Tuy cấch nhòn nhêån nây khưng phẫi lâ
hoân toân bêët húåp l, song sûå thiïn lïåch
quấ mûác túái mc tiïu tùng trûúãng àậ chi
phưëi àấng kïí tû duy phất triïín ca àưng
àẫo cấc qëc gia trong cẫ mưåt thúâi gian
dâi. Vúái cấch nhòn àố, con ngûúâi, vúái tû
cấch lâ mc tiïu àđch thûåc ca sûå phất
triïín, àưi khi àậ bõ xem nhể. Nhiïìu núi,
nhiïìu lc con ngûúâi thìn tu àûúåc coi lâ
mưåt ëu tưë sẫn xët, cho d lâ ëu tưë quan
trổng nhêët trong viïåc thc àêíy tùng
trûúãng kinh tïë vâ phất triïín. Tûúng ûáng
vúái sûå thiïn lïåch àố, nhûäng khđa cẩnh xậ
hưåi ca sûå phất triïín, nïëu cố àûúåc ch ,
thò cng thûúâng chó àûúåc nhêën mẩnh úã
khđa cẩnh phên phưëi lẩi cấc kïët quẫ sẫn
xët thưng qua Nhâ nûúác. Bêët bònh àùèng
vïì cú hưåi, sûå nghêo khố ca mưåt bưå phêån
khưng nhỗ dên cû nhiïìu khi àûúåc coi nhû
cấi giấ têët ëu phẫi trẫ cho tùng trûúãng vâ
phất triïín kinh tïë.
Cấch nhòn thiïn lïåch vïì phất triïín, vïì
con ngûúâi trong phất triïín nhû vêåy àậ
tûâng lâ mưåt ëu tưë cẫn trúã mẩnh mệ quấ
trònh phất triïín bïìn vûäng. Vò vêåy, mưåt

cấch tiïëp cêån múái vïì phất triïín, cố tđnh hïå
thưëng, mang àêåm chêët nhên vùn àậ àõnh
hònh ngây câng rộ nết trong tû duy phất
triïín ca nhiïìu qëc gia: Phất triïín lâ sûå
múã rưång phẩm vi lûåa chổn ca con ngûúâi
àïí àẩt àïën mưåt cåc sưëng trûúâng thổ khoễ
mẩnh, cố nghơa vâ xûáng àấng vúái con
ngûúâi àậ nhêån àûúåc sûå ng hưå ngây câng
rưång khùỉp. Quan àiïím nây bao hâm hai
khđa cẩnh chđnh lâ múã rưång cấc cú hưåi lûåa
chổn vâ nêng cao nùng lûåc lûåa chổn vâ
thûåc hiïån sûå lûåa chổn ca con ngûúâi àïí hổ
thûåc sûå àûúåc hûúãng th mưåt cåc sưëng
hẩnh phc, bïìn vûäng.Quan niïåm múái vïì
phất triïín àậ àûúåc thïí hiïån ngây câng
toân diïån vâ hoân chónh hún trong cấc
Bấo cấo Phất triïín con ngûúâi hùçng nùm
ca Chûúng trònh Phất triïín Liïn húåp
qëc (UNDP). Nố àậ cố ẫnh hûúãng sêu
rưång trïn phẩm vi toân thïë giúái. Tûâ lêìn
xët bẫn àêìu tiïn nùm 1990, Bấo cấo
Phất triïín Con ngûúâi ca UNDP, vúái cấc
ch àïì khấc nhau, àậ trúã thânh mưåt tâi
liïåu àûúåc thẫo lån sưi nưíi úã nhiïìu diïỵn
àân. Cấc Bấo cấo àïìu àûa ra nhûäng phên
tđch sêu sùỉc, toân diïån vïì nhûäng thấch
thûác vâ cú hưåi múái àưëi vúái quấ trònh phất
Lúâi nối àêìu
triïín con ngûúâi, tûâ àố àïì xët cấc kiïën
nghõ chđnh sấch trïn phẩm vi toân cêìu

cng nhû trong khn khưí tûâng qëc gia
hûúáng túái sûå phất triïín bïìn vûäng, cưng
bùçng, àêåm tđnh nhên vùn.
Nhiïìu qëc gia trïn thïë giúái, vúái sûå
húåp tấc hưỵ trúå ca Chûúng trònh Phất
triïín ca Liïn húåp qëc, àậ lêìn lûúåt cho
xët bẫn cấc Bấo cấo Qëc gia vïì Phất
triïín Con ngûúâi. Vúái cấc ch àïì, nưåi dung
phong ph, àïì cêåp nhûäng vêën àïì phất
triïín bûác xc nhêët ca mưỵi qëc gia, cấc
Bấo cấo Phất triïín con ngûúâi àậ cố àống
gốp àấng kïí vâo viïåc thẫo lån vâ xêy
dûång cấc chđnh sấch phất triïín, nêng cao
nhêån thûác vâ cú hưåi tham gia ca cấc têìng
lúáp dên cû vâ cấ nhên vâo quấ trònh phất
triïín chung. Hïå thưëng chó tiïu phất triïín
con ngûúâi àûúåc Chûúng trònh Phất triïín
ca Liïn húåp qëc xêy dûång vâ khưng
ngûâng hoân thiïån cng àống gốp àấng kïí
vâo viïåc nhêån thûác rộ râng, c thïí hún
cấc ûu tiïn phất triïín, giấm sất theo dội
quấ trònh phất triïín úã cẫ têìm qëc gia vâ
so sấnh qëc tïë.
Quấ trònh xêy dûång Bấo cấo Phất
triïín con ngûúâi úã Viïåt Nam àûúåc triïín
khai chêåm hún so vúái nhiïìu nûúác. Cấch
àêy hai nùm, Chûúng trònh Phất triïín
ca Liïn húåp qëc àậ chđnh thûác thẫo
lån vúái Chđnh ph Viïåt Nam vïì viïåc
triïín khai xêy dûång Bấo cấo Phất triïín

Con ngûúâi àêìu tiïn úã Viïåt Nam. Trung
têm Khoa hổc Xậ hưåi vâ Nhên vùn Qëc
gia Viïåt Nam vinh dûå àûúåc giao nhiïåm v
lâm àêìu mưëi phưëi húåp triïín khai xêy
dûång Bấo cấo nây. Trong quấ trònh xêy
dûång Bấo cấo, cấc bưå ngânh cố liïn quan,
Chûúng trònh Phất triïín ca Liïn húåp
qëc tẩi Hâ Nưåi vâ nhiïìu cú quan nghiïn
cûáu khấc àậ tđch cûåc phưëi húåp hoẩt àưång,
ng hưå vâ gip àúä nhiïåt tònh.
Ch àïì ca Bấo cấo nây lâ "Àưíi múái vâ
Sûå nghiïåp phất triïín con ngûúâi úã Viïåt
Nam".Bấo cấo àậ cưë gùỉng nïu bêåt nhûäng
quan niïåm vïì phất triïín con ngûúâi ca
Viïåt Nam vâ nhûäng thânh tûåu phất triïín
con ngûúâi mâ Viïåt Nam àậ àẩt àûúåc
trong nhiïìu thêåp k qua, àùåc biïåt trong
quấ trònh àưíi múái. Bấo cấo nhêën mẩnh
rùçng àưíi múái chđnh lâ quấ trònh múã rưång
cú hưåi lûåa chổn vâ nêng cao nùng lûåc ca
mưỵi ngûúâi dên trong cấc hoẩt àưång kinh
tïë, chđnh trõ, xậ hưåi, vùn hoấ àa dẩng
nhùçm àẩt àûúåc mưåt cåc sưëng êëm no, àêìy
à hún, mẩnh khoễ, tûå do vâ giâu trđ thûác
hún. Àưíi múái cng gốp phêìn nêng cao võ
thïë ca ngûúâi dên trong quấ trònh xêy
dûång, hoẩch àõnh cấc chđnh sấch phất
triïín vò con ngûúâi. Vâ àïën lûúåt mònh,
chđnh cấc kïët quẫ àố lẩi trúã thânh ngun
nhên mang lẩi nhûäng thânh cưng àêìy êën

tûúång ca quấ trònh àưíi múái trong mổi
lơnh vûåc ca àúâi sưëng xậ hưåi.
Bấo cấo cng àïì cêåp àïën nhûäng thấch
thûác gay gùỉt mâ Viïåt Nam phẫi àưëi mùåt
trong quấ trònh tiïëp tc àưíi múái; àêíy
mẩnh cưng nghiïåp hoấ, hiïån àẩi hoấ; ch
àưång hưåi nhêåp kinh tïë qëc tïë dûúái tấc
àưång ca toân cêìu hoấ kinh tïë nhùçm mc
tiïu "dên giâu, nûúác mẩnh, xậ hưåi cưng
bùçng, dên ch, vùn minh". Àưëi mùåt vúái
cấc thấch thûác àố, nhûäng nhiïåm v phẫi
tiïëp tc giẫi quët trong cưng cåc xoấ
àối giẫm nghêo, tẩo ra vâ bẫo àẫm cưng
ùn viïåc lâm cho hâng triïåu ngûúâi lao
àưång, nêng cao chêët lûúång tùng trûúãng,
phất huy cấc lúåi thïë phất triïín sùén cố, xêy
dûång vâ tùng cûúâng cấc nùng lûåc cẩnh
tranh múái, ch àưång hưåi nhêåp kinh tïë
qëc tïë thânh cưng, nhanh chống cẫi
thiïån àúâi sưëng vêåt chêët vâ tinh thêìn ca
mổi ngûúâi dên vâ bẫo vïå mưi trûúâng lâ rêët
nùång nïì.
Lêìn àêìu tiïn, Bấo cấo cng ấp dng
cấc phûúng phấp tđnh toấn cấc chó sưë
phất triïín con ngûúâi cú bẫn nhû chó sưë
HDI, chó sưë HPI (chó sưë nghêo khưí tưíng
húåp), chó sưë GDI (chó sưë phất triïín giúái)
cho toân bưå 61 tónh thânh trong cẫ nûúác.
Àêy lâ mưåt nưỵ lûåc khưng nhỗ, àùåc biïåt
trong tònh hònh cấc ngìn dûä liïåu khưng

àêìy à vâ thiïëu nhêët quấn.
Vò àêy lâ bẫn Bấo cấo àêìu tiïn, lẩi àïì
cêåp mưåt phẩm vi vêën àïì rưång, mang tđnh
viii
BẤO CẤO PHẤT TRIÏÍN CON NGÛÚÂI VIÏÅT NAM 2001
ix
liïn ngânh cao, àûúåc thûåc hiïån trong àiïìu
kiïån nùng lûåc vâ kinh nghiïåm xêy dûång
Bấo cấo côn chûa àêìy à nïn Bấo cấo sệ
khố trấnh khỗi nhûäng khiïëm khuët. Rêët
nhiïìu vêën àïì vïì phất triïín chûa àïì
cêåp hóåc àïì cêåp chûa àêìy à, chûa gùỉn
kïët vúái nhau à chùåt chệ. Hy vổng nhûäng
vêën àïì trïn sệ àûúåc xûã l mưåt cấch tưët hún
trong nhûäng Bấo cấo sau.
LÚÂI NỐI ÀÊÌU
Hâ Nưåi, thấng 11 nùm 2001
ÀƯỴ HOÂI NAM,
Phố giấm àưëc Trung têm
Khoa hổc Xậ hưåi vâ Nhên vùn Qëc gia,
Trûúãng ban Chó àẩo Bấo cấo Phất triïín con ngûúâi
Viïåt Nam
x
BAÁO CAÁO PHAÁT TRIÏÍN CON NGÛÚÂI VIÏÅT NAM 2001
T
hay mùåt Chûúng trònh Phất triïín
Liïn húåp qëc (UNDP), tưi xin
hên hẩnh giúái thiïåu vúái bẩn àổc
Bấo cấo phất triïín con ngûúâi àêìu tiïn ca
Viïåt Nam. Bấo cấo nây trònh bây mưåt

cấch toân diïån vâ sêu sùỉc quấ trònh àưíi
múái àang diïỵn ra úã Viïåt Nam trong bưëi
cẫnh toân cêìu hoấ. Cấc thânh viïn ca
nhốm xêy dûång Bấo cấo àậ thânh cưng
trong viïåc lûåa chổn nưåi dung vâ phûúng
phấp xêy dûång Bấo cấo phẫn ấnh quan
àiïím tiïëp cêån vâ giẫi quët nhûäng vêën àïì
vïì phất triïín con ngûúâi ca Viïåt Nam, cố
àưëi chiïëu, so sấnh, sûã dng vâ cố bûúác
phất triïín khn khưí l lån chung ca
quan àiïím phất triïín con ngûúâi ca
UNDP.
Quan àiïím phất triïín con ngûúâi, àûúåc
àïì cêåp vâ phên tđch khấ k lûúäng trong
Bấo cấo nây lâ mưåt ch àïì àûúåc thẫo lån
sưi nưíi. Nhiïìu ngûúâi Viïåt Nam àậ chia sễ
quan àiïím phất triïín ch trổng khưng
chó riïng àïën sûå phất triïín kinh tïë. Rộ
râng Quan àiïím phất triïín con ngûúâi rêët
ph húåp vúái nhûäng àiïìu nïu ra trong Bẫn
Tun ngưn Àưåc lêåp, trong Tû tûúãng Hưì
Chđ Minh, vâ àõnh hûúáng xậ hưåi ch
nghơa mâ hiïån nay Viïåt Nam àang theo
àíi vúái mc tiïu “dên giâu, nûúác mẩnh,
xậ hưåi cưng bùçng, dên ch vâ vùn minh",
vúái quan àiïím phất triïín lêëy con ngûúâi
lâm trung têm nhû lâ mưåt mc tiïu tưëi
thûúång.
Phất triïín con ngûúâi khưng àún thìn
lâ mưåt thấch thûác mang tđnh k thåt, àôi

hỗi nhûäng giẫi phấp k thåt. Phất triïín
con ngûúâi lâ cẫ mưåt quấ trònh thay àưíi
sêu sùỉc, mẩnh mệ, liïn quan àïën cẫ
nhûäng vêën àïì thïí chïë, cú chïë, do vêåy cêìn
àûúåc sûå ng hưå vâ giấc ngưå rưång rậi ca
qìn chng nhên dên. Vò thïë, mưåt Bấo
cấo phất triïín con ngûúâi, hay nối rưång
hún, mưåt chiïën lûúåc phất triïín con ngûúâi,
phẫi àûúåc chđnh nhûäng ch nhên ca àêët
nûúác àố xêy dûång, soẩn thẫo, ch trò thò
múái cố hiïåu quẫ thûåc sûå .
Vò nhûäng l do nhû vêåy, viïåc xêy dûång
Bấo cấo nây àậ ấp dng cấch tiïëp cêån àố
ngay tûâ àêìu. UNDP lâ mưåt àưëi tấc tham
gia quấ trònh xêy dûång Bấo cấo nây,
nhûng sûå àống gốp àố lâ đt ỗi, chó dûâng úã
mûác àưå tû vêën, gốp vâ hiïåu chónh. Àêy
thûåc sûå lâ mưåt quấ trònh cng nhau hổc
hỗi, cng nhau xêy dûång nùng lûåc. Àiïìu
quan trổng úã àêy lâ xêy dûång àûúåc mưåt
bẫn bấo cấo àûúåc mổi ngûúâi cng tham
khẫo, thẫo lån vâ cố tấc àưång lêu dâi.
Àêy cng lâ àõnh hûúáng cho cấc hoẩt
àưång nghiïn cûáu vïì phất triïín con ngûúâi
úã Viïåt Nam trong tûúng lai mâ UNDP
chng tưi sệ nhiïåt thânh ng hưå.
Mùåc d xết vïì nhiïìu phûúng diïån,
quấ trònh xêy dûång Bấo cấo côn quan
trổng hún cẫ nưåi dung Bấo cấo, tưi tin
tûúãng rùçng bẩn àổc sệ tòm thêëy nhiïìu

àiïìu l th trong bẫn Bấo cấo nây. Theo
mưåt cấch nhòn nhêån mang àêåm nết Viïåt
Nam, Bấo cấo nây àậ nïu bêåt nhûäng
xi
LÚÂI GIÚÁI THIÏÅU CA UNDP VIÏÅT NAM
Lúâi giúái thiïåu ca UNDP Viïåt Nam
thânh tûåu trong quấ khûá, phên tđch
nhûäng thấch thûác trong tûúng lai vâ àïì
xët mưåt loẩt nhûäng kiïën nghõ chđnh
sấch nhùçm tiïëp tc múã rưång cú hưåi vâ
nùng lûåc lûåa chổn cho mổi ngûúâi dên.
Lêìn àêìu tiïn, Bấo cấo cng àûa ra cấc
chó sưë phất triïín con ngûúâi ca têët cẫ cấc
tónh thânh trong cẫ nûúác. Nhûäng sưë liïåu
àố cho chng ta mưåt bûác tranh vïì sûå
chïnh lïåch trong lơnh vûåc phất triïín con
ngûúâi giûäa cấc vng trong cẫ nûúác àưìng
thúâi cng lâm cú súã cho viïåc àấnh giấ
nhûäng tiïën bưå vâ tấc àưång chđnh sấch cho
tûúng lai.
Cëi cng, tưi xin hïët sûác cẫm ún
nhûäng ngûúâi àậ tham gia àống gốp cưng
sûác, tûúãng, vâ khđch lïå quấ trònh xêy
dûång àêìy l th nhûng cng rêët khùỉt khe
Bấo cấo Phất triïín con ngûúâi Viïåt Nam
nùm 2001.
xii
BẤO CẤO PHẤT TRIÏÍN CON NGÛÚÂI VIÏÅT NAM 2001
E.A. WATTEZ
Àẩi diïån thûúâng tr,

Chûúng trònh Phất triïín Liïn húåp
qëc tẩi Viïåt Nam
B
ấo cấo qëc gia vïì phất triïín con
ngûúâi nây àûúåc thûåc hiïån búãi sûå
húåp tấc ca rêët nhiïìu cấ nhên vâ
cấc tưí chûác khấc nhau. Bấo cấo nây
khưng thïí hoân thânh àûúåc nïëu khưng cố
sûå hưỵ trúå vâ lâm viïåc tđch cûåc ca cấc
thânh viïn tham gia xêy dûång Bấo cấo.
Chng tưi vư cng cẫm ún sûå húåp tấc qu
bấu àố.
Cấc thânh viïn ca Ban Chó àẩo
PGS. TS. Àưỵ Hoâi Nam, Phố giấm àưëc
Trung têm Khoa hổc Xậ hưåi vâ Nhên
vùn Qëc gia
GS. VS. Phẩm Minh Hẩc, Phố trûúãng
ban thûá nhêët Ban Khoa giấo Trung
ûúng
TSKH. Phan Quang Trung, Thûá trûúãng
Bưå Kïë hoẩch vâ Àêìu tû
TS. Nguỵn Têm Chiïën, Thûá trûúãng Bưå
Ngoẩi Giao
TS. Àưỵ Nhû Àđnh, Thûá trûúãng Bưå
Thûúng mẩi
TS. Phẩm Mẩnh Hng, Thûá trûúãng Bưå Y
tïë
TS. Nguỵn Têën Phất, Thûá trûúãng Bưå
Giấo dc vâ Àâo tẩo
GS. TSKH. Tâo Hûäu Phng, Phố ch

nhiïåm U ban Kinh tïë vâ Ngên sấch
ca Qëc hưåi.
GS.TSKH. Nguỵn Hûäu Tùng, Phố
trûúãng ban Ban Khoa giấo Trung
ûúng
TS. Nguỵn Vùn Tiïën, Phố tưíng cc
trûúãng, Tưíng cc Thưëng kï.
TS. Trêìn Qëc Toẫn, Phố ch nhiïåm
Vùn phông Chđnh ph
TS. Nguỵn Hûäu Dng, Viïån trûúãng Viïån
Khoa hổc lao àưång vâ cấc vêën àïì xậ
hưåi, Bưå Lao àưång - Thûúng binh - Xậ
hưåi.
TSKH. Phan Hưìng Giang, Viïån trûúãng
Viïån Nghiïn cûáu vùn hoấ. Bưå Vùn hoấ
thưng tin.
Cấc thânh viïn Nhốm tham gia viïët bấo
cấo chun àïì.
TS. Nguỵn Àònh Cûã, Trung têm Dên sưë
Àẩi hổc Kinh tïë qëc dên Hâ Nưåi
Ths. Nguỵn Mẩnh Cûúâng, Bưå Lao àưång
- Thûúng binh vâ Xậ hưåi
TS. Phẩm Xn Àẩi, Viïån Xậ hưåi hổc,
Trung têm KHXH vâ Nhên vùn Qëc
gia
TS. Lï Bẩch Dûúng, Viïån Xậ hưåi hổc,
Trung têm KHXH vâ Nhên vùn Qëc
gia
ThS. Trêìn Hân Giang, Trung têm
Nghiïn cûáu Ph nûä vâ Gia àònh,

Trung têm KHXH vâ Nhên vùn Qëc
gia
TS. Phđ Mẩnh Hưìng, Khoa Kinh tïë, Àẩi
hổc Qëc gia
TS.V Xn Nguåt Hưìng, Viïån Quẫn lđ
Kinh tïë Trung ûúng
TS. V Qëc Huy, Àẩi hổc Kinh tïë Qëc
dên Hâ Nưåi/UNDP
Ths. V Quang Minh, Bưå Ngoẩi giao
TS. Àùång Kim Sún, Giấm àưëc Trung
Têm Thưng tin , Bưå NN vâ PTNT
TS. Nguỵn Àònh Tâi , Viïån Quẫn lđ Kinh
tïë Trung ûúng
TS. Bi Têët Thùỉng, Viïån Kinh tïë hổc,
xiii
LÚÂI CẤM ÚN
Lúâi cấm ún