ĐÆc ®iÓm trÎ s¬ sinh non yÕu
Mục tiêu
Sau bài này, HV cần nắm đợc:
-
Các dấu hiệu và đặc điểm sinh lý trẻ sơ
sinh non yếu.
-
Biết cách chăm sóc, nuôi dỡng trẻ sơ
sinh non yếu.
§Þnh nghÜa
TrÎ ®Î non lµ trÎ ra ®êi tríc thêi h¹n
b×nh thêng trong tö cung, cã tuæi thai tõ
28 ®Õn 37 tuÇn.
Nguyên nhân
Từ mẹ:
-
Tuổi quá trẻ ( 15 tuổi) hoặc nhiều tuổi
(> 40 tuổi), mức sinh hoạt thấp không đ
ợc CS khi có thai, hoặc có chấn thơng
tinh thần lớn.
-
Ngêi mÑ m¾c mét sè bÖnh:
+ NhiÔm khuÈn cÊp tÝnh
+ NhiÔm khuÈn m¹n
+ C¸c bÖnh phô khoa
+ C¸c sang chÊn ngo¹i khoa
Tõ con:
§a thai hoÆc thai dÞ h×nh
Những dấu hiệu của trẻ đẻ non
- Cân nặng < 2500gr
- Chiều dài < 45cm
- Da: Càng đẻ non da càng mỏng, đỏ, nhiều mạch
máu dới da rõ, tổ chức mỡ dới da phát triển kém,
trên da có nhiều lông tơ. Tổ chức vú và đầu vú ch
a phát triển.
- Tóc ngắn,phía trán và đỉnh ngắn hơn phía chẩm.
Móng chi mềm, ngắn không chùm các ngón.
-
Xơng mềm,đầu to so với tỉ lệ cơ thể (1/4),
các rãnh xơng sọ cha liền, thóp rộng, lồng
ngực dẹp. Cơ nhẽo, trơng lực cơ gi m.Tai
mềm, sụn vành tai cha phát triển.
-
Các chi luôn trong t thế duỗi
-
Sinh dục ngoài: Trẻ trai tinh hoàn cha xuống hạ nang,
trẻ gái môi lớn cha phát triển không che kín âm vật và
môi nhỏ. Không có hiện tợng biến động sinh dục (sng
vú, ra huyết).
-
Thần kinh luôn li bi, ít ph n ứng, tiếng khóc nhỏ, các
ph n xạ bẩm sinh yếu hoặc cha có.
-
Mức độ đẻ non đợc đánh giá theo b ng
§¸nh gi¸ tæng ®iÓm
§iÓm
7 – 8 9 -10 11-14 15-17 18-20 21-22 23-24
Tuæi
thai
27 -28
29 - 30
30-32 33-34 35-36 38-39 40-42
Mét sè dÊu hiÖu kh¸c
-
Da
-
§iÓm cèt ho¸
-
C¸c ph¶n x¹
Đặc điểm sinh lý trẻ đẻ non
-
Hệ hô hấp:
+ lồng ngực dễ biến dạng
+ tổ chức phổi còn non, trao đổi khí kém
-
Máu:
+ Thành mạch dễ vỡ
+ Bạch cầu, tiểu cầu giảm, chức năng kém
-
Tiêu hoá:
+ Dạ dày nhỏ, tâm vị rộng, môn vị nhỏ
+ Men tiêu hoá ít, chức năng gan kém
-
Hệ miễn dịch: IgG qua rau ít, IgA, IgM,
IgE, IgG cha tự tạo.
-
Hệ thần kinh: Phản xạ yếu hoặc cha hình
thành, trung tâm điều nhiệt kém.
Ch¨m sãc trÎ ®Î non
Chèng h¹ th©n nhiÖt
T¹i sao trÎ nhÑ c©n dÔ bÞ l¹nh:
-
TrÎ nhÑ c©n thiÕu líp mì díi da, kh n ng ả ă
sinh ra nhiÖt kÐm.
-
DiÖn tÝch bÒ mÆt tiÕp xóc víi ngo¹i c nh ả
l n.ớ
-
Trung t©m i u nhiÖt ho¹t ®éng kÐm.đ ề
-
¡n uèng kÐm, kh«ng ®ñ n ng l ngă ượ
Bảo đảm thân nhiệt cho trẻ:
-
Phòng kín gió, ấm: nhiệt độ từ 26 28 C
-
Tã lót, ch n áo khô, xốp
-
Mẹ nằm cùng giờng với con
-
Phơng pháp chuột túi ( kangaroo)
-
Lồng ấp
-
Cho n đầy đủ
-
Truyền dịch
Nuôi d,ỡng trẻ đẻ non
-
Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất
-
Cho trẻ ăn làm nhiều bữa trong ngày, mỗi bữa
ít một.
-
Mỗi ngày có thể cho trẻ ăn 10 12 bữa.
Những điều cần biết về việc ăn uống:
- Phải cho trẻ ăn ngay sau đẻ không?
- Bắt đầu cho trẻ ăn vào lúc nào?
- Cách cho trẻ ăn nh thế nào?
- Lợng sữa là bào nhiêu?
Lợng sữa trẻ ăn phụ thuộc vào ngày tuổi và cân
nặng:
- Trẻ có P lúc đẻ từ 2000 2500 g
+ Bú mẹ trực tiếp, bú theo nhu cầu
+ Nếu không bú đợc, vắt sữa đổ thìa
Ngày thứ nhất:
Trẻ đẻ non: 60ml / kg / 24h
Trẻ suy dinh dỡng bào thai: 90ml/kg/24h
Những ngày tiếp theo tăng thêm 10ml/kg, tăng đến
180ml/kg thì dừng lại ( chia làm 8 10 bữa/ ngày)
-
TrÎ cã c©n nÆng lóc ®Î tõ 1500 – 2000 g
Cã thÓ bó mÑ hoÆc ¨n b»ng th×a:
Ngµy thø 1 : 60 ml /kg / 24h
Ngµy thø 2 : 90 ml /kg / 24h
Ngµy thø 3 : 120 ml /kg / 24h
Ngµy thø 4 : 140 ml /kg / 24h
Ngµy thø 5 : 160 ml /kg / 24h
Ngµy thø 6 : 180 ml /kg / 24h
-
Trẻ có cân nặng lúc đẻ < 1500 g
+Trẻ cha bú đợc, phải cho ăn qua
sonde, mẹ vắt sữa ít nhất 8 10 lần trong
ngày.
+ Nếu trẻ có phản xạ nuốt, mẹ vắt sữa đổ
thìa cho trẻ.
Chú ý:
Nếu trẻ có đặt sonde dạ dày, phải hút dịch dạ
dày trớc mỗi bữa ăn. Nếu dịch đục bẩn, vẩn
hồng, ứ đọng nhiều (>1/4 số lợng bữa trớc)
phải hút hết dịch ra, nhịn ăn và theo dõi sát.
-
Vệ sinh da hàng ngày
- Quần áo, tã lót mềm
- Chăm sóc rốn, mắt cẩn thận
Kết luận
Trẻ đẻ non là những trẻ có nguy cơ cao, dễ
bị mắc bệnh. Do đó đòi hỏi nhân viên y tế
có trình độ hiểu rõ đặc điểm thai để có kế
hoạch chăm sóc tối u cho trẻ.