Cảnh giác khi sử dụng thuốc chứa “tiền chất ma túy” pptx
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (131.05 KB, 5 trang )
Cảnh giác khi sử dụng thuốc chứa “tiền chất ma túy”
Hiện nay, các thuốc cảm sốt chứa pseudoephedrine (PSE, tiền
chất ma túy) vẫn được ngành y tế cho phép lưu hành và các
bác sĩ (BS) kê toa cho bệnh nhân (BN) sử dụng trong việc điều
trị bệnh. Tuy nhiên, người dân vẫn có thể sáng suốt lựa chọn
những loại thuốc đã được thay thế PSE bằng một dược chất
tương đương như Phenylephrine (PE) để “ủng hộ” một xu
hướng mang tính tiến bộ đang diễn ra trên thế giới trong nỗ
lực chung nhằm ngăn chặn việc lạm dụng PSE để sản xuất ma
túy tổng hợp.
Tránh lạm dụng thuốc chứa PSE
Theo BS. Trần Viết Luân, Tổng Thư ký Hội Tai - Mũi - Họng
TP.HCM, cơ chế tác dụng của PSE là kích thích thụ thể alpha gây
tác dụng co mạch, làm giảm sung huyết niêm mạc đường hô hấp
trên, đặc biệt là niêm mạc mũi xoang, dùng điều trị giảm sung
huyết mũi (giảm nghẹt mũi) trong các bệnh lý viêm mũi xoang,
cảm lạnh, cúm, viêm tai giữa. PSE cũng được phối hợp với các
hoạt chất khác trong các thuốc bán không cần kê toa (OTC) để
điều trị cảm lạnh thông thường, cúm, chống nghẹt mũi. Khi sử
dụng, BN cũng có thể gặp tác dụng phụ là những triệu chứng kích
thích hệ thần kinh trung ương có thể gặp gồm rối loạn giấc ngủ và
ảo giác PSE chống chỉ định ở các BN bị bệnh tim mạch nặng,
bệnh mạch vành nặng, cao huyết áp nặng, glaucoma góc đóng, bí
tiểu do phì đại tiền liệt tuyến, cường giáp.
Bên cạnh đó, do PSE có cấu tạo phân tử gần giống với
Methamphetamine (ma túy tổng hợp hay thuốc lắc) nên bị lợi dụng
để sản xuất Methamphetamine (PSE là tiền chất để sản xuất
Methamphetamine). Ngày nay, ở nhiều nước trên thế giới, PSE
được quản lý chặt chẽ để tránh mua bán thuốc trái phép nhằm để
chế tạo Methamphetamine
Theo BS. Luân, hiện nay các BS vẫn sử dụng PSE có kê toa trong
trường hợp cần thiết, nhưng khuyến cáo không nên sử dụng thuốc
mà không có toa BS hay bán và sử dụng thuốc tùy tiện, sai mục
đích. Cùng quan điểm này, BS. Âu Thanh Tùng, Trưởng Khoa
khám bệnh BV. ĐHYD cũng cho biết, tại BV, các thuốc có tiền
chất ma túy, gốc á phiện được kê toa tối đa là một tuần, chỉ những
trường hợp đặc biệt thì mới kê toa đến 2 tuần. BS. Tùng cũng
khuyến cáo, các thuốc kết hợp có chứa PSE có khả năng điều trị
triệu chứng, nhưng cần nắm rõ cơ chế tác dụng, tác dụng phụ của
thuốc và tình trạng sức khỏe của từng BN cụ thể khi kê toa.
Nguyên tắc sử dụng thuốc là chỉ được trong thời gian ngắn, tránh
cảm giác lệ thuộc vào thuốc. Theo BS. Tùng, các BS chuyên khoa
có hiểu biết sẽ để ý đến vấn đề này nhưng thực sự số này không
nhiều. Trong khi đó, BN lại không có kiến thức, nhất là trong bối
cảnh những quảng cáo về thuốc giảm nghẹt mũi loại này đã và
đang gây ngộ nhân cho BS và BN.
Hãy là người tiêu dùng thông thái
Theo một nghiên cứu được thực hiện năm 2001 (The Journal of the
Royal Society for the Promotion of Health) khảo sát kinh nghiệm
của các dược sĩ (DS) cộng đồng về lạm dụng thuốc không kê đơn
(OTC) ở Scotland tiến hành trên tổng số 110 quầy thuốc (79%
quầy thuốc đã tham gia trả lời bảng câu hỏi). Kết quả nghiên cứu
cho thấy rằng đã có sự lạm dụng thuốc không kê đơn, đặc biệt
thường gặp là một số loại thuốc giảm đau, thuốc gây buồn ngủ,
thuốc chứa Codeine, thuốc ho hỗn hợp, thuốc nhuận trường và
đáng chú ý là có cả những thuốc chứa Pseudoephedrine. Số lượng
trung bình các BN được nghi ngờ có sự lạm dụng thuốc trong 1
tuần là 5,63 người. Nghiên cứu đã nhận ra những chiến lược quản
lý lạm dụng thuốc bao gồm: tác động giữa BN/DS; qui định thông
tin; loại bỏ một số thuốc không được bán nữa; chia sẽ thông tin với
các DS khác trong khu vực; và chuyển thông tin cho những thành
viên chăm sóc sức khỏe ban đầu. Các DS đã diễn giải nhu cầu cần
thiết hỗ trợ trong việc quản lý việc lạm dụng thuốc không kê đơn
và trong việc “những hệ thống cảnh báo sớm” để chia sẽ những
thông tin tại chỗ.
Các chuyên gia y tế cho biết, tại nước ta, những nghiên cứu dạng
này để phục vụ tốt cho BN rất hạn chế, trong khi số lượng nhà
thuốc của ta rất lớn với hàng chục ngàn đơn vị thuộc các đơn vị
công và tư, nhà thuốc bán lẻ trong khu dân cư. Chỉ tính riêng tại
TP.HCM hiện đã có hơn 4.000 nhà thuốc, nhưng phần lớn DS
không có mặt tại nhà thuốc mà chủ yếu là do dược tá đứng bán,
kiêm tư vấn việc sử dụng thuốc cho BN. Thậm chí, có người
không hề có chuyên môn; thuốc được bán một cách tự do bằng
kinh nghiệm, không chỉ dẫn, ai mua, mua loại gì cũng được. Tình
trạng mua bán thuốc nhập lậu, thuốc không rõ nguồn gốc cũng còn
rất phổ biến. Bên cạnh đó là thói quen tiêu dùng của người dân. Bị
cảm cúm, nhức đầu, đau bụng, đau mắt, thậm chí cả những căn
bệnh mãn tính… Thực tế cho thấy, nhiều trường hợp đã gặp phải
hậu quả khó lường do dùng thuốc tùy tiện. Trở lại với vấn đề của
các thuốc chứa PSE, chính thói quen mua và bán này đã như vô
tình tạo điều kiện cho “tiền chất ma túy” tồn tại công khai và
được những đối tượng xấu sử dụng sai mục đích khi gom hàng để
chiết xuất PSE sản xuất ma túy tổng hợp Methamphetamine.
Các chuyên gia y tế đã khẳng định, các thuốc cảm lạnh chứa PSE
còn được phép bày bán hiện nay dẫu rằng không thể gây nghiện
qua đường uống thông thường nhưng vẫn nên được xếp vào hàng
các thuốc có kiểm soát cả trong và ngoài ngành Y tế. Xét về mặt xã
hội, nó vẫn thực sự nguy hiểm như đã nói trên, khi được sử dụng
để chiết xuất PSE và sau đó trở thành nguyên liệu để sản xuất ma
túy tổng hợp, một loại ma túy đã được khẳng định là có “độc lực”
cao và đang trở thành trào lưu mới của dân nghiện thay thế cho các
loại thuốc “cổ điển” phiện, cần sa hay heroin.
