Giáo án điện tử môn sinh học: sinh học lớp 12- Bài 16- Di truyền ngoài nhiễm sắc thể potx
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.34 MB, 25 trang )
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1:Trình bày đặc điểm di truyền của các tính
trạng do các gen trên NST X và NST Y quy
định?
Câu 2:Di truyền liên kết giới tính có ý nghĩa thế
nào trong thực tiễn?
Bài 16
DI TRUYỀN NGOÀI NHIỄM
SẮC THỂ
Lớp : K57a- sinh học
I. Di truyền theo dòng mẹ
1.Thí nghiệm
Khi lai 2 thứ lúa Đại mạch xanh lục bình
thường và lục nhạt với nhau thu được kết quả
như sau:
-Lai thuận: P : ♀ Xanh lục x ♂ Lục nhạt
F1 : 100% Xanh lục
-Lai nghịch: P : ♀ Lục nhạt x ♂ Xanh lục
F1: 100% Lục nhạt
Cho nhận xét,con lai F1 ở cả 2 phép lai trên
có kiểu hình như thế nào so với P?
?
?
* Thí nghiệm của Moocgan vÒ hiện tượng LKG vµ HVG
P
t/c
:
F
1
:
(100% xám / dài )
X
Xám, dài
Đen, cụt
* Trong thí nghiệm của Menden
P
t/c
:
Hạt vàng,vỏ trơn x Hạt xanh,vỏ nhăn
100% Hạt vàng,vỏ trơn
F
1
:
Hãy so sánh thí nghiệm lai thuận nghịch trên lúa Đại mạch với
thí nghiệm của Menden và Moocgan?
?
*Quay lại thí nghiệm :
Khi lai 2 thứ lúa Đại mạch xanh lục bình
thường và lục nhạt với nhau thu được kết quả
như sau:
-Lai thuận: P : ♀ Xanh lục x ♂ Lục nhạt
F1: 100% Xanh lục
-Lai nghịch: P. ♀ Lục nhạt x Xanh l c♂ ụ
F1: 100% Lục nhạt
-Ta thấy cây loài cùng loài có bộ NST giống nhau nhưng
kết quả phép lai khác nhau.Vậy di truyền các tính trạng
trên là do đâu?vật chất di truyền các tính trạng trên là gì
và nằm ở đâu trong tế bào?
A
+
B
Tế bào chất của A
B
+
A
(Tế bào chất của B)
Lai thuận
Quan sát H 16.1 cho biết nhân và tế bào chất
(TBC) của 2 hợp tử được tạo ra trong 2 phép lai
giống và khác nhau như thế nào?
Vì sao con lai mang tính trạng của mẹ?
-Vì con lai nhận chủ yếu TBC của mẹ.
Lai nghịch
?
2.Nhận xét và giải thích
-Kết quả phép lai thuận và nghịch khác nhau
-Con lai F1 mang tinh di truyền của mẹ
-Sự di truyền tính trạng màu hoa chịu ảnh
hưởng của tế bào chất ở tế bào trứng của cây
mẹ.Hiện tượng này gọi là di truyền tế bào chất (di
truyền ngoài NST)
-Con lai mang tính trạng của mẹ nên di
truyền tế bào chất được xem là di truyền theo dòng
mẹ.
Nghiên cứu sgk và quan sát tranh hãy nhận xét
về phép lai thuận nghịch giữa lừa và ngựa?
* Nhận xét:
-Con la mang nhiều đặc điểm của ngựa mẹ.
-Con bacđô mang nhiều đặc điểm giống lừa mẹ.
Hiện tượng này di truyền theo dòng mẹ
?
Ví dụ di truyền theo dòng mẹ
X
Lừa ♂
La
Ngựa♀
Nghiên cứu sgk và quan sát tranh hãy nhận xét
về phép lai thuận nghịch giữa lừa và ngựa?
* Nhận xét:
-Con la mang nhiều đặc điểm của ngựa mẹ.
-Con bacđô mang nhiều đặc điểm giống lừa mẹ.
Hiện tượng này di truyền theo dòng mẹ
?
Vậy di truyền theo dòng mẹ là gì?
3. Khái niệm di truyền theo dòng mẹ:
-Di truyền theo dòng mẹ là hiện tượng tính di truyền
của con lai không chỉ phụ thuộc vào bộ NST của
hợp tử mà còn chịu ảnh hưởng của tế bào chất,sự
di truyền này không tuân theo các qui luật di truyền
NST
?
Có phải mọi hiện tượng di truyền theo dòng mẹ
là di truyền tế bào chất không?
-Không phải mọi hiện tượng di truyền theo
dòng mẹ đều là di truyền tế bào chất
-Bất thụ đực là một hiện tượng đặc biệt của di
truyền theo dòng mẹ.
?
Hãy nghiên cứu sgk và cho biết:
-Thế nào là bất thụ đực? Ví dụ
-Bất thụ đực có ý nghĩa như thế nào trong chọn
giống cây trồng?
* khái niệm:
-Bất thụ đực là hiện tượng cây không có khả
năng sinh hạt phấn hoặc sinh ra hạt phấn nhưng
không có khả năng thụ tinh.
* Ý nghĩa:
-Sử dụng bất thụ đực trong chọn giống cây
trồng để tạo hạt lai mà không tốn công hủy bỏ
phấn hoa của cây mẹ.
?
VÝ dô sù DT qua TBC:
Trong tế bào chất ngoài nhân ra chúng ta có
thể tìm thấy ADN ở đâu ?
- Đặc điểm ADN trong ti thể và lạp thể?
II.Sự di truyền của gen trong ti thể và lạp thể
* Khái niệm gen ngoaì nhân (gen ngoài NST)
- Là những gen (ADN) tồn tại trong tế bào chất
và được chứa trong các bào quan như ti thể,lục
thể hay plasmit ở vi khuẩn.
?
•
*Đặc điểm gen ngoài NST
- Bản chất là AND dạng vòng
- Số lượng ít hơn so với gen trong nhân
- Có thể bị đột biến và di truyền được.
Tế bào vi khuẩn
ADN dạng
vòng
(Plasmid)
Nhân
1. Sự DT ti thể
- Bộ gen ti thể (mtADN) có cấu tạo
xoắn kép,trần,mạch vòng.
- Có 2 chức năng chính:
+Mã hóa nhiều thành phần của ti thể
+Mã hóa một số protein tham gia
chuỗi chuyền electron
Bộ gen ti thể có cấu
trúc như thế nào?
? Chức năng di truyền
bộ gen ti thể
?
?
2.Sự DT lục lạp
-
Bộ gen lục lạp (cpADN) có cấu trúc
xoắn kép,trần,mạch vòng .
-
Chức năng:
+Mã hóa cho rARN và nhiều tARN
lục lạp.
+Mã hóa cho 1 số Protein của màng lục
lạp cần cho việc chuyền trong quá trình
quang hợp.
Bộ gen của lục lạp có
cấu trúc như thế nào?
Chức năng DT bộ gen
lục lạp?
?
III.Đặc điểm di truyền ngoài nhiễm sắc thể
Hãy đọc sgk và cho biết:
Sự di truyền qua tế
bào chất (DT ngoài
nhân) có đặc điểm gì?
Có 3 đặc điểm:
?
?
?
?
-kết quả lai thuận và lai nghịch khác nhau.Con
lai thường mang tính trạng của mẹ.Vai trò chủ yếu
thuộc về tế bào chất của giao tử cái được tạo ra từ mẹ.
-Các tính trạng di truyền không tuân theo quy luật
di truyền NST
-Tính trạng do gen trong TBC qui định vẫn tồn tại
khi thay thế nhân tế bào bằng một nhân có cấu trúc
di truyền khác.
Vậy trong cơ thể có mấy hệ thống di truyền ?
Tế bào có phải là đơn vị di truyền không ?
*Kết luận:
-Trong tế bào có hai hệ thống di truyền:di
truyền qua nhân và di truyền ngoài nhân.
-Tế bào là đơn vị di truyền:nhân có vai trò
chính,tế bào chất có vai trò nhất định.
?
C U H I C NG CÂ Ỏ Ủ Ố
Câu 1:Dựa vào đặc điểm nào để phán đoán chính xác sự di
truyền ngoài NST?vì sao?
Câu 2:Hãy tìm đáp án thích hợp về đặc điểm của 2 loại NST
trong bảng dưới đây.
Đặc điểm Gen trênNST
(trong nhân)
Gen ngoài NST
(trong TBC)
-bản chất của gen
- Số lượng gen
- Đặc điểm di truyền
- Khả năng đột biến
AND th ngẳ ADN vòng
Nhiều ít
Tuân theo các QLDT Theo dòng mẹ
Có thể Có thể
Cảm ơn tất cả các em
học sinh
Tr¶ lêi
Câu 2:Vì gen quy định tính trạng nằm trong tế bào chất
và TBC của hợp tử ở con lai nhận chủ yếu từ TBC
của cây mẹ.
Câu 1:Dựa vào hiện tượng di truyền theo dòng mẹ ở
phép lai thuận nghịch.
- Ví dụ phép lai thuận nghịch ở ®¹i m¹ch:
P
thuËn
: ♀xanh lôc x ♂vµng lôc
F
1
: 100% xanh lôc.
P
nghÞch
: ♀vµng lôc x ♂xanh lôc
F
1
: 100% vµng lôc.
