XIN KÍNH CHÀO CÁC THẦY,
XIN KÍNH CHÀO CÁC THẦY,
CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
ĐÃ ĐẾN VỚI TIẾT HỌC NÀY
ĐÃ ĐẾN VỚI TIẾT HỌC NÀY
Thực hiện: Đỗ Văn Mười
Thực hiện: Đỗ Văn Mười
Tổ Sinh – Thể – Trường THPT Nam Sách II
Tổ Sinh – Thể – Trường THPT Nam Sách II



BÀI 27. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QU N Ầ
TH THÍCH NGHIỂ
I. Khái niệm đặc điểm thích nghi
▼ Quan sát H
27.1
và cho biết đặc điểm nào là
đặc điểm thích nghi của con sâu trên cây sồi?
Giải thích?
1. Khái niệm

Cụm hoa sồi

Sâu sồi
a. Sâu sồi mùa xuân b. Sâu sồi mùa hè

▼ Quan sát H
27.1
và cho biết đặc điểm
nào là đặc điểm thích nghi của con sâu
trên cây sồi? Giải thích?
- Hình dạng giống cụm hoa sồi (hình a)
cũng như giống cành cây (hình b) đều là
hình dạng thích nghi.
Các đặc điểm đó thể hiện kiểu thích
nghi nào? Kiểu thích nghi đó có ý
nghĩa gì với sinh vật?
Tại sao con sâu lại thay đổi hình dạng
ở mùa xuân và mùa hè?
- Đó là sự thích nghi theo kiểu ngụy trang
để trốn tránh kẻ thù.
- Việc thay đổi hình dạng là do khi sâu nở
vào mùa xuân chúng ăn hoa sồi nên sâu có
hình dạng chùm hoa còn mùa hè ăn lá sồi
nên sâu có hình dạng cành cây.

Quan sát một số hình ảnh sau đây:
Vịt thích nghi với đời sống bơi lội,
kiếm ăn trên mặt nước.

Cây xương rồng thích nghi với đời
sống khô cằn ở sa mạc


Nhiều loài nấm ưa sống hoại sinh
trên tàn tích hữu cơ

Cá thích nghi với đời sống dưới nước.

Chim thích nghi với đời sống bay lượn


BÀI 27. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QU N Ầ
TH THÍCH NGHIỂ
I. Khái niệm đặc điểm thích nghi
1. Khái niệm:
Đặc điểm thích nghi là tập hợp các đặc điểm
hình thái, tập tính hoạt động của SV phù hợp với điều kiện
sống nhất định để đảm bảo sự tồn tại và phát triển.
Các quá trình dẫn đến hình thành quần thể sinh
vật có các đặc điểm thích nghi được thể hiện qua
các góc độ nào?
2. Đặc điểm của quần thể thích nghi:
- Hoàn thiện khả năng thích nghi của các sinh vật trong
quần thể từ thế hệ này sang thế hệ khác.
- Làm tăng số lượng cá thể có kiểu gen quy định kiểu hình
thích nghi trong quần thể từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Qua các nghiên cứu trên đây, em hãy cho
biết: Thế nào là đặc điểm thích nghi?


BÀI 27. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QU N Ầ
TH THÍCH NGHIỂ
I. Khái niệm đặc điểm thích nghi

1. Khái niệm
2. Đặc điểm của quần thể thích nghi
II. Quá trình hình thành quần thể thích nghi
1. Cơ sở DT của quá trình hình thành quần thể thích nghi
a. Ví dụ:
* Hình dạng và màu sắc của sâu bọ:

Quan sát một số hình ảnh sau:
Con bọ que

Con bọ lá

Sâu ăn lá


Đây là gì? Có phải một
đoạn thân cây gai?
Không phải! Đó là
một số con bọ gai trên
thân cây các em ạ!

BÀI 27. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QUẦN
THỂ THÍCH NGHI
I. Khái niệm đặc điểm thích nghi
1. Khái niệm
2. Đặc điểm của quần thể thích nghi
II. Quá trình hình thành quần thể thích nghi
1. Cơ sở DT của quá trình hình thành quần thể thích nghi
a. Ví dụ:
* Hình dạng và màu sắc của sâu bọ:

- Nếu các tính trạng do các alen này quy định giúp SV thích
nghi với môi trường thì các cá thể mang đặc điểm đó trong
quần thể sẽ tăng qua các thế hệ nhờ sinh sản hữu tính.
- Các gen quy định hình dạng, màu sắc của sâu bọ xuất hiện
ngẫu nhiên ở một số cá thể do kết quả của đột biến và biến
dị tổ hợp.
•
Hãy cho biết nguyên nhân của sự hình
thành những đặc điểm thích nghi nêu
trên?

BÀI 27. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QUẦN
THỂ THÍCH NGHI
I. Khái niệm đặc điểm thích nghi
1. Khái niệm
2. Đặc điểm của quần thể thích nghi
II. Quá trình hình thành quần thể thích nghi
1. Cơ sở DT của quá trình hình thành quần thể thích nghi
a. Ví dụ:
* Hình dạng và màu sắc của sâu bọ
* Khả năng kháng thuốc của một số vi khuẩn
- Khi pênixilin được sử dụng lần đầu tiên trên thế giới, nó
có hiệu lực rất mạnh trong việc tiêu diệt các vi khuẩn tụ
cầu vàng gây bệnh cho người nhưng chỉ ít năm sau hiệu
lực này giảm đi rất nhanh.

•
Lí do nào khiến hiệu lực diệt vi khuẩn của
pênixilin lại giảm sau một số năm sử dụng?
•

Lưu ý: A là các VK không có gen kháng thuốc,
B là các VK do đột biến có gen kháng thuốc.
•
Hãy nghiên cứu sơ đồ sau và trả lời câu hỏi:

Khi không sử dụng pênixilin
AA
A
A
AA
AA
B
A
AA
Xuất hiện ĐB kháng thuốc
AA
B
A
AA
Quần thể sinh sản
A
A
A
A B
A A
A
A
AA
B
A

AA
Khi sử dụng pênixilin
A
A
A
A B
A A
A
A
A
đột biến
Nếu chưa sử dụng pênixilin
các cá thể A sinh sản ưu thế hơn B
B
B
B BB
B
B
B
B B
A bị giảm dần, B sinh sản ưu thế

BÀI 27. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QUẦN
THỂ THÍCH NGHI
I. Khái niệm đặc điểm thích nghi
II. Quá trình hình thành quần thể thích nghi
1. Cơ sở di truyền của quá trình hình thành quần thể
thích nghi
a. Ví dụ:
* Hình dạng và màu sắc của sâu bọ

* Khả năng kháng thuốc của một số vi khuẩn
- Khi pênixilin được sử dụng lần đầu tiên trên thế giới, nó
có hiệu lực rất mạnh trong việc tiêu diệt các vi khuẩn tụ
cầu vàng gây bệnh cho người nhưng chỉ ít năm sau hiệu
lực này giảm đi rất nhanh.
- Giải thích:
Khả năng kháng pênixilin của VK này liên
quan với những đột biến và những tổ hợp đột biến đã phát
sinh ngẫu nhiên từ trước trong quần thể.

BÀI 27. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QUẦN
THỂ THÍCH NGHI
I. Khái niệm đặc điểm thích nghi
II. Quá trình hình thành quần thể thích nghi
1. Cơ sở DT của quá trình hình thành quần thể thích nghi
a. Ví dụ:
b. Kết luận:
- Quá trình hình thành quần thể thích nghi là quá trình làm
tăng dần số lượng cá thể có kiểu hình thích nghi và nếu môi
trường thay đổi theo một hướng xác định thì khả năng thích
nghi sẽ không ngừng được hoàn thiện.
Quá trình này phụ thuộc vào những yếu tố nào?
- Quá trình này phụ thuộc vào:
+ Quá trình phát sinh và tích lũy các gen đột biến.
+ Quá trình sinh sản.
+ Áp lực chọn lọc tự nhiên.
• Qua những nghiên cứu trên, em hãy cho
biết quá trình hình thành quần thể thích
nghi là gì?
SƠ ĐỒ SỰ HÌNH THÀNH QUẦN THỂ KHÁNG THUỐC PÊNIXILIN


BÀI 27. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QUẦN
THỂ THÍCH NGHI
I. Khái niệm đặc điểm thích nghi
II. Quá trình hình thành quần thể thích nghi
1. Cơ sở DT của quá trình hình thành quần thể thích nghi
2. Thí nghiệm chứng minh vai trò của CLTN trong
quá trình hình thành quần thể thích nghi.
Đối tượng của thí nghiệm là gì? Quan điểm của
các nhà khoa học về đặc điểm thích nghi của các
sinh vật đó như thế nào?
Đối tượng: Loài bướm Biston betularia sống trên thân cây
bạch dương.
- Thí nghiệm 1:
- Thí nghiệm 2:
Để chứng minh quan điểm đó, các nhà khoa học
đã tiến hành thí nghiệm như thế nào? Mô tả các
thí nghiệm đó.
☺

Người ta nói rằng: “Chim thích nghi
hơn cá”. Điều đó đúng hay sai?
Chim thích nghi hơn?
Cá thích nghi hơn?

BÀI 27. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QUẦN
THỂ THÍCH NGHI
I. Khái niệm đặc điểm thích nghi
II. Quá trình hình thành quần thể thích nghi
III. Sự hợp lí tương đối của các đặc điểm thích nghi

- Tại sao các đặc điểm thích nghi chỉ là sự
hợp lí tương đối?
- Các đặc điểm thích nghi chỉ mang tính tương đối, trong
môi trường này nó có thể là thích nghi nhưng trong môi
trường khác lại có thể không thích nghi.
- Mỗi sinh vật có thể thích nghi với nhiều
môi trường khác nhau không?
- Không thể có sinh vật nào có nhiều đặc điểm thích nghi
với nhiều môi trường khác nhau.
- Hãy lấy thêm ví dụ về sự không hợp lí
của các đặc điểm thích nghi của sinh vật
trong tự nhiên.