Đề án môn học KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
Phần mở đầu
Ngày nay xu thế hội nhập khu vực, thế giới và sự phát triển không ngừng của
phơng thức sản xuất đã chi phối ngày càng mạnh mẽ vào nền kinh tế xã hội của
tất cả các quốc gia trên toàn thế giới, và Việt Nam cũng không nằm ngoài sự chi
phối đó .Nền kinh tế nớc ta kể từ khi công cuộc đổi mới đợc tiến hành, kinh tế
thị trờng ngày càng phát triển mạnh mẽ theo nhiều chiều hớng khác nhau.Điều
đó đã đặt ra cho các cơ quan Nhà nớc về quản lý kinh tế phải không ngừng
đổi mới và hoàn thiện các công cụ, chính sách quản lý và điều tiết nền kinh tế ,
từ đó tạo ra một mức độ can thiệp hợp lý của Nhà nớc vào nền kinh tế.
Thực tế đã chứng minh rằng, bằng công tác kế hoạch hoá Nhà nớc ta đã thực
sự có trong tay một công cụ hiệu quả trong việc điều tiết thị trờng qua đó gián
tiếp điều tiết nền kinh tế. Do vậy đổi mới và hoàn thiện công tác kế hoạch hoá
nền kinh tế quốc dân trở thành một vấn đề hết quan trọng trong công cuộc đổi
mới nền kinh tế nớc ta. Khi công tác kế hoạch hoá đợc đổi mới và hoàn thiện
phù hợp với trình độ phát triển của thị trờng, sẽ tạo ra một sự hợp lý về mối
quan hệ giữa kế hoạch và thị trờng, từ đó phân định rõ ràng sân chơi của
chúng trong một nền kinh tế có định hớng nh của Việt Nam.
Vấn đề đổi mới và hoàn thiện công tác kế hoạch hoá ở nớc ta luôn là vấn đề
đợc quan tâm chú ý ở tất cả các giai đoạn phát triển, vấn đề này luôn đợc đề cập
ở tất cả các kỳ họp đại hội của Đảng. Thông qua việc phân tích bản chất của
công tác kế hoạch hoá và thực trạng của nền kinh tế nớc ta và những yếu tố tác
động khác qua từng thời kỳ nhất định, chúng ta đã xác định đợc những công
việc phải làm để đổi mới và hoàn thiện công tác kế hoạch hoá ở Việt Nam. Và
nh Đảng và Nhà nớc đã xác định thì đổi mới công tác kế hoạch 5 năm phát triển
kinh tế xã hội là trọng tâm của công cuộc đổi mới kế hoạch hoá phát triển kinh
tế xã hội.
Để phục vụ cho bài tập đề án môn học cũng nh việc học tập chuyên ngành Kế
hoạch, Em đã chọn đề tài Một số vấn đề về đổi mới kế hoạch 5 năm phát
triển kinh tế xã hội ở Việt Nam. Em xin gửi lời cảm ơn tới thầy giáo: Tiến sĩ
Trờng Đại học Kinh tế Quốc dân
1
Đề án môn học KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
Ngô Thắng Lợi đã hớng dẫn và gúp đỡ em trong quá trình hoàn thành bài viết
của mình.
Hà Nội ngày 26
tháng 11 năm2004
Sinh viên
Nguyễn Việt Hng.
Trờng Đại học Kinh tế Quốc dân
2
Đề án môn học KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
Phần I
Những vấn đề lý luận về
kế hoạch 5 năm phát triển kinh tế xã hội
I. Kế hoạch 5 năm trong hệ thống kế hoạch hoá phát triển kinh tế
x hội.ã
1. Hệ thống kế hoạch hoá phân theo thời gian trong nền kinh tế quốc dân.
Hệ thống kế hoạch hoá là một hệ thống các loại hình thức kế hoạch phát
triển, đó là hệ thống các công cụ điều hành và quản lý vĩ mô nền kinh tế của
Nhà nớc. Trong hệ thống kế hoạch hoá, mỗi loại hình kế hoạch khác nhau có
vai trò khác nhau và chúng có thể đợc phân loại theo nhiều góc độ khác nhau.
Nếu xem xét hệ thông kế hoạch hoá theo góc độ nội dung thì hệ thống kế
hoạch hoá bao gồm các bộ phận cấu thành nh: Chiến lợc phát triển kinh tế xã
hội; Quy hoạch phát triển; kế hoạch phát triển và các chơng trình dự án phát
triển.
Trong đó chiến lợc phát triển kinh tế xã hội là hệ thống các phân tích,
đánh giávà lựa chọn về quan điểm mục tiêu tổng quát, định hớng phát triển các
lĩnh vực chủ yếu của đời sống xã hội và các giải pháp cơ bản, trong đó bao gồm
cácchính sách về cơ cấu, cơ chế vận hành hệ thống kinh tế xã hội nhằm thực
hiện mục tiêu đặt ra trong một khoảng thời gian dài.
Quy hoạch phát triển là sự thể hiện của chiến lợc phát triển trong thực tiễn
phát triển kinh tế xã hội của đất nớc. Quy hoạch phát triển thể hiện tầm nhìn, sự
bố trí chiến lợc về thời gian và không gian lãnh thổ, xây dựng khung vĩ môvề tổ
chức không gian để chủ động hớng tới mục tiêu đạt hiệu quả cao, phát triển bền
vững trong tơng lai.
Kế hoạch phát triển là một công cụ quản lý và điều hành vĩ mô nền kinh
tế quốc dân, nó là sự cụ thể hoá các mục tiêu định hớng của chiến lợc phát triển
kinh tế xã hội theo từng thời kỳ bằng hệ thống các mục tiêu chỉ tiêuvà chỉ tiêu
Trờng Đại học Kinh tế Quốc dân
3
Đề án môn học KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
biện pháp định hớngpt và hệ thống các chính sách, cơ chế áp dụng trong thời kỳ
kế hoạch.
Chơng trình và dự án phát triển kinh tế xã hội đợc xem nh là một công cụ
triển khai thực hiện các kế hoạch phát triển nhằm giải quyết các vấn đề bức xúc
về kinh tế và xã hội. Là một phơng pháp kế hoạch hoá đợc áp dụng nhiều nớc
trên thế giới, ở Việt Nam cùng với quá trình đổi mới và mở cửa nền kinh tế ph-
ơng pháp kế hoạch hoá quản lý theo các chơng trình dự án mà trọng tâm là các
chơng trình quốc gia cũng đợc áp dụng rộng rãi từ những năm 1992.
Tóm lại khi xem xét hệ thống kế hoạch hoá dới góc độ nội dung ta thấy đ-
ợc rằng kế hoạch hoá là một quá trình liên tiếp nhau, bổ trợ nhau và thể hiện
mối quan hệ định hớng và thực hiện giữa các bộ phận cấu thành của hệ thống kế
hoạch hoá.
Khi chúng ta xem xét hệ thống kế hoạch hoá ở góc độ thời gian thì hệ
thống kế hoạch hoá lại đợc phân chia thành 3 loại kế hoạch chủ yếu là: Kế
hoạch dài hạn; kế hoạch trung hạn và kế hoạch ngắn hạn.
1.1. Kế hoạch dài hạn.
Khi nói kế hoạch dài hạn ta có thể hiểu đó là những chiến lợc phát triển
kinh tế xã hội có khoảng thời gian từ 10 đến 20 năm. Và ngoài chiến lợc phát
triển kinh tế xã hội 10 năm, 20 năm chúng ta còn có thể có các chiến lợc phát
triển kinh tế xã hội có thời gian dài từ 20 đến 25 năm và chúng đợc gọi là tầm
nhìn. Để tạo thuận lợi cho việc xây dựng và bố trí các chiến lợc phát triển kinh
tế xã hội cho10 năm, tầm nhìn thờng có nội dung tổng quát hơn, linh động hơn
hay mềm hơn và có tính chất định tính hơn so với chiến lợc phát triển kinh tế xã
hội. Điều quan trọng của việc phân định giữa chiến lợc phát triển kinh tế xã hội
và tầm nhìn là phải thống nhất về mục tiêu định hớng của chúng sao cho những
bớc đi trớc thuận và tạo tiền đề cho bớc đi sau đồng thời có khả năng hiệu
chỉnh khi cần thiết.
Một kế hoạch dài hạn thờng có nội dung để giải đáp những câu hỏi: Chúng
ta đang đứng ở đâu? Muốn đi đến đâu? Đi bằng cách nào? Và làm thế nào để
Trờng Đại học Kinh tế Quốc dân
4
Đề án môn học KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
biết đợc chúng ta đã đi đến đó? Để trả lời mỗi một câu hỏi trên chúng ta phải
tiến hành những công việc cụ thể nh:
- Nhận dạng thực trạng của nền kinh tế : Quá trình nhận dạng thực trạng
phải đợc đánh giá toàn diện và trong một khoảng thời gian dài tơng đơng với
thời kỳ của chiến lợc phát triển sẽ xây dựng. Nó là cơ sở để rút ra kết luận đúng
đắn cho câu hỏi: Chúng ta đang đứng ở đâu?.
- Xây dựng các quan điểm phát triển, đó là những t tởng chủ đạo thể hiện
tính định hớng của các kế hoạch dài hạn. Việc xác định các quan điểm chủ dạo
có ý nghĩa quan trọng trong việc tìm ra các bớc ngoặt của con đờng phát triển ,
nó tạo động lực cơ bản xuyên xuốtquá trình phát triển của đất nớc.
- Xây dựng hệ thống mục tiêu, các mục tiêu chủ yếu là mục tiêu tổng
quát, chủ yếu tập trung vào các vấn đề nâng cao đời sống xã hội của các tầng
lớp dân c, thay đổi bộ mặt đất nớc, tạo thế vững chắc cho đất nớc, phản ánh
những biến đổi quan trọng của nền kinh tế.
- Xây dựng hệ thống chính sách và biện pháp. Đây là thể hiện sự hớng dẫn
về cách thức thực hiện các mục tiêu đề ra. Nó bao gồm các chính sách và biện
pháp về cơ cấu và cơ chế vận hành hwj thống kinh tế xã hội, các chính sách
về bồi dỡng , khai thác, huy động, phân bổ và sử dụng hợp lý cá nguồn lực phát
triển.
1.2 Kế hoạch trung hạn.
Kế hoạch trung hạn là những kế hoạch có khoảng thời gian từ 3 đến 10
năm. ở một số nớc trên thế giới nh nớc Pháp, khi phân chia theo thời gian thì
hình thức duy nhất của kế hoạch là kế hoạch 5 năm, nớc Đức thờng xây dựng kế
hoạch trung hạn 5 năm, ở Malaysia có kế hoạch trung hạn 5 năm, kế hoạch
trung hạn 3 năm, ở Việt Nam kế hoạch trung hạn thờng là kế hoạch 5 năm.
Kế hoạch trung hạn (kế hoạch 5 năm) là sự cụ thể hoá các chiến lợc phát
triển kinh tế xã hội và quy hoạch phát triển trong lộ trình phát triển dài hạn của
đất nớc. Kế hoạch trung hạn xác định các mục tiêu chỉ tiêu tăng trởng kinh tế,
nâng cao phúc lợi xã hội trong thời kỳ kế hoạch và xác định các cân đối, các
Trờng Đại học Kinh tế Quốc dân
5
Đề án môn học KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
chính sách phân bổ nguồn lực, vốn cho các chơng trình phát triển của khu vực
kinh tế Nhà nớc và khuyến khích sự phát triển của khu vực kinh tế t nhân.
1.3. Kế hoạch ngắn hạn (kế hoạch năm- kế hoạch tác nghiệp).
Trong hệ thống kế hoạch phát triển thì kế hoạch 5 năm là công cụ chính
sách định hớng còn kế hoạch hàng năm là công cụ thực hiện. Đặc biệt nếu thực
hiện kế hoạch 5 năm theo hình thức cuốn chiếu thì kế hoạch hàng năm thực
chất sẽ là một phần định hớng của kế hoạch 5 năm. Vì vậy, vai trò hay chức
năng đầu tiên của kế hoạch năm là cụ thể hoá kế hoạch 5 năm, phân đoạn kế
hoạch 5 năm để từng bớc thực hiện kế hoạch 5 năm. Quy mô và sự cấu thành
của kế hoạch năm vì thế chủ yếu đơc quyết định bởi ngân sách, các chỉ tiêu kế
hoạch 5 năm, các tiến trình trong nghiên cứu khả thi và những dự án triển khai
trong thời kỳ trớc. Bên cạnh đó kế hoạch năm còn là công cụ để điều chỉnh kế
hoạch 5 năm có tính đến đặc điểm của từng năm. Ngoài ra, kế hoạch hàng năm
còn đóng vai trò độc lập quan trọng, nó có thể bao hàm các nhiệm vụ, các chỉ
tiêu cha đợc dự kiến trong kế hoạch 5 năm, bảo đảm tính linh hoạt, nhạy bén
của kế hoạch hoá nói chung.
2. Kế hoạch 5 năm trong hệ thông kế hoạch hoá phát triển kinh tế-xã hội.
2.1. Khái niệm và nội dung cơ bản của kế hoạch 5 năm.
Kế hoạch 5 năm là sự cụ thể hoá các chiến lợc phát triển kinh tế xã hội và
quy hoạch phát triển trong lộ trình phát triển dài hạn của đất nớc. Kế hoạch 5
năm xác định các mục tiêu chỉ tiêu tăng trởng kinh tế, nâng cao phúc lợi xã hội
trong thời kỳ kế hoạch và xác định các cân đối, các chính sách phân bổ nguồn
lực, vốn cho các chơng trình phát triển của khu vực kinh tế Nhà nớc và khuyến
khích sự phát triển của khu vực kinh tế t nhân. Nội dung chủ yếu của việc lập kế
hoạch 5 năm bao gồm:
- Xác định nhiệm vụ tổng quát và các mục tiêu, chỉ tiêu chủ yếu phát triển
kinh tế xã hội của đất nớc trong giai đoạn 5 năm nh: Mục tiêu tăng trởng
kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, huy động tiết kiệm, các chỉ tiêu về phúc
lợi xã hội
Trờng Đại học Kinh tế Quốc dân
6
Đề án môn học KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
- Xác định các chơng trình và lĩnh vực phát triển . Các vấn đề đợc đa vào ch-
ơng trình và lĩnh vực phát triển có sự lựa chọn, nó thực sự phải là các vấn đề
nổi cộm, trọng yếu cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Các chơng
trình phát triển chính là cơ sở hoàn thành các nhiệm vụ và mục tiêu phát
triển của kỳ kế hoạch 5 năm.
- Phần xây dựng các giải pháp lớn của kế hoạch 5 năm sẽ bao gồm 2 nội dung
cơ bản: Một là xác định các cân đối vĩ mô chủ yếu: Cân đối vốn đầu t, cân
đỗi xuất nhập khẩu, cán cân thanh toán quốc tế, cân đối sức mua toàn xã
hội; xác định các khả năng thu hút vốn cả trong và ngoài nớc,đồng thời xác
định những quan hệ lớn về phân bổ đầu t giữa các vùng kinh tế, giữa công
nghiệp, nông nghiệp và các lĩnh vực văn hoá, xã hội; xác định các quan hệ
cung cầu một số hàng hoá vật t chủ yếu. Hai là xây dựng, hoàn thiện những
vấn đề cơ chế quản lý, các chính sách kinh tế, về hiệu lực bộ máy quản lý và
các vấn đề tổ chức thực hiện.
Trong hệ thống kế hoạch hoá kế hoạch 5 năm vừa là sự cụ thể hoá các
chiến lợc phát triển kinh tế xã hội và quy hoạch phát triển vừa là công cụ định
hớng cho các kế hoạch hàng năm. Dựa vào hệ thống chỉ tiêu mục tiêu và các
cân đối lớn của kế hoạch 5 năm các kế hoạch hàng năm đợc xây dựng, từ đó
đảm bảo sự thống nhất về mục tiêu của kế hoạch hàng năm với kế hoạch 5 năm
và mục tiêu định hớng của quy hoạch phát triển và chiến lợc phát triển. Từ đó
ta có thể thấy đợc kế hoạch 5 năm là cầu nối giữa chiến lợc phát triển, quy
hoạch phát triển với các kế hoạch hàng năm hay là cầu nối biến các mục tiêu
mang tính định tính cao thành các công việc cụ thể bằng việc theo đuổi mục
tiêu hàng năm mang tính định lợng nhiều hơn.
2.2. Sự cần thiết lựa chọn kế hoạch 5 năm làm kế hoạch trọng tâm
trong hệ thống kế hoạch hoá phát triển kinh tế xã hội.
Nghị quyết Đại hội 9 của Đảng Cộng Sản Việt Nam đã xác định xây dựng
kế hoạch 5 năm trở thành công cụ chủ yếu của hệ thống kế hoạch hoá phát
triển.
Trờng Đại học Kinh tế Quốc dân
7
Đề án môn học KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
Trong hệ thống kế hoạch hoá phát triển kinh tế xã hội ta thấy kế hoạch 5
năm (kế hoạch trung hạn) là loại hình kế hoạch có khoảng thời gian nằm giữa
kế hoạch dài hạn (chiến lợc phát triển, quy hoạch phát triển ) và kế hoạch ngắn
hạn(kế hoạch hàng năm). Do vậy khi xét về mặt thời gian thì điều đâu tiên ta
thấy kế hoạch 5 năm đã đảm bảo mối quan hệ giữa kinh tế và chính trị. Do
khoảng thời gian 5 năm vừa đúng bằng một nhiệm kỳ làm việc của cơ quan
chính phủ, là thời hạn mà theo đó lợi tức đầu t bắt đầu có sau 1 năm hoặc một
vài năm, do vậy tạo thuận lợi cho việc tập trung quan điểm lãnh đạo, thuận lợi
cho việc đổi mới và hoàn thiện việc thực hiện các kế hoạch phát triển mới. Khi
một nhiệm kỳ làm việc của chính phủ kết thúc cũng là lúc một kế hoạch 5 năm
kết thúc, do vậy trong quá trình thực hiện kế hoạch phát triển nếu còn tồn tại
những hạn chế hay không đạt đợc những mục tiêu đã đề ra, việc quy kết trách
nhiệm sẽ dễ dàng hơn. Từ đó buộc mỗi cá nhân có trách nhiệm thực hiện mục
tiêu chung một cách tốt nhất, không để xảy ra tình trạng thiếu tinh thần trách
nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ đợc giao rồi bắt ngời đi sau (nhiệm kỳ sau)
phải giải quyết hậu quả do chính mình gây ra.
Kế hoạch 5 năm là khoảng thời gian đủ ngắn để đảm bảo tính chính xác
của các mục tiêu đề ra. Do sự biến động không ngừng của nền kinh tế, sự phát
triển mạnh mẽ không ngừng của nền sản xuất xã hội cũng nh việc hiện đại hoá
các công cụ dự báo dẫn đển rủi ro cao đối với các chỉ tiêu của các kế hoạch
dài hạn.
Đối với kế hoạch 1 năm thì khoảng thời gian 1 năm không đủ để đánh giá
những phát sinh của chơng trình dự án. Những chơng trình dự án khi hoàn thành
đôi khi cha bộc lộ hiệu quả hay những phát sinh ngay mà phải trải qua một thời
gian đi vào sử dụng do vậy trong vòng một năm không thể nhận biết đợc điều
đó. Trong khi đó kế hoạch 5 năm đủ dài để đánh giá các chính sách giải pháp,
chơng trình dự án và tiến hành sử lý những phát sinh.
Trong quá trình lập kế hoạch thì công việc thu thập, sử lý thông tin đòi hỏi
một thời gian khá dài do vậy kế hoạch hàng năm sẽ gặp rất nhiều khó khăn
Trờng Đại học Kinh tế Quốc dân
8
Đề án môn học KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
trong vấn đề đó bởi vì quá trình thu thập, sử lý thông tin sẽ làm ảnh hởng tới
tiến độ thực hiện các hoạt động của kế hoạch đề ra.
Khi nghiên cứu vai trò của kế hoạch 5 năm dới góc độ nội dung ta thấy:
Trớc hết nội dung của kế hoạch 5 năm là sự cụ thể hoá các mục tiêu định hớng,
các tầm nhìn của các chiến lợc phát triển kinh tế xã hội nội dung đợc đề cập
trong kế hoạch 5 năm là các vấn đề đợc lựa chọn, nó thực sự là các vấn đề nổi
cộm, trọng yếu cho sự phát triển bền vững cho sự phát triển của nền kinh tế.
Trong hệ thống chỉ tiêu của mình kế hoạch 5 năm xác định rõ các cân đối vĩ mô
chủ yếu: Cân đối vốn đầu t, cân đỗi xuất nhập khẩu, cán cân thanh toán quốc tế,
cân đối sức mua toàn xã hội; xác định các khả năng thu hút vốn cả trong và
ngoài nớc, đồng thời xác định những quan hệ lớn về phân bổ đầu t giữa các
vùng kinh tế, giữa công nghiệp, nông nghiệp và các lĩnh vực văn hoá, xã hội;
xác định các quan hệ cung cầu một số hàng hoá vật t chủ yếu. Ngoài ra kế
hoạch 5 năm còn xây dựng, hoàn thiện những vấn đề cơ chế quản lý, các chính
sách kinh tế, về hiệu lực bộ máy quản lý và các vấn đề tổ chức thực hiện.
Do vậy khi hệ thống chỉ tiêu và các giải pháp của kế hoạch 5 năm đợc đảm
bảo thì việc xây dựng các kế hoạch hàng năm trở lên dễ dàng hơn và mục tiêu
của các cấp kế hoạch sẽ luôn đợc thống nhất.
Tóm lại vai trò của kế hoạch 5 năm là rất quan trọng và việc đa kế hoạch 5
năm trở thành trọng tâm chủ yếu trong hệ thống kế hoạch hoá phát triển là hoàn
toàn đúng đúng đắn.
II. Những vấn đề về xây dựng và quản lý kế hoạch 5 năm
1. Nội dung các bộ phận cấu thành kế hoạch 5 năm.
Nội dung của một kế hoạch 5 năm phát triển kinh tế xã hội bao gồm :
1.1 Đánh giá thực trạng.
Đánh giá thực trạng ở đây bao gồm: Đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch
5 năm của thời kỳ trớc, mức độ hoàn thành các chỉ tiêu đã đề ra của kế hoạch từ
đó rút ra những bài học kinh nghiệm cho kỳ kế hoạch 5 năm sắp tới; Đánh giá
tình hình kinh tế, chính trị, xã hội, cơ sở hạ tầng trong n ớc và ngoài nớc cùng
Trờng Đại học Kinh tế Quốc dân
9
Đề án môn học KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
các nhân tố ảnh hởng khác; Đánh giá các nguồn lực làm cơ sở cho quá trình phát
triển tiếp theo.
1.2 Đa ra các đự báo phát triển.
Bằng các công cụ và phơng pháp dự báo, các nhà dự báo đa ra những dự
báo phát triển kinh tế xã hội. Ví dụ nh dự báo về khả năng vốn đầu t; dự báo về
khả năng ngân sách; khả năng nguồn lao động
1.3 Xác định các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế xã
hội.
Dựa vào các chiến lợc phát triển kinh tế xã hội, các quy hoạch phát triển mà
nó đang phục vụ hệ thống quan điểm mục tiêu của kế hoạch 5 năm đợc xây
dựng.
Hệ thống quan điểm mục tiêu của kế hoạch 5 năm có chức năng cụ thể hoá
các mục tiêu định hớng của chiến lợc phát triển kinh tế xã hội, không đợc xa rời
mục tiêu chính của chiến lợc đã đề ra.
1.4 Xây dng hệ thống chỉ tiêu kế hoạch 5 năm.
Hệ thống chi tiêu trong kế hoạch phát triển đợc hiểu là thớc đo cụ thể
nhiệm vụ cần đạt đợc trong thời kỳ kế hoạch. Các thớc đo này thể hiện cả về số
lợng và chất lợng. Nó cho phép xác định nội dung cơ bản của quá trình phát
triển kinh tế, các bộ phận cấu thành cụ thể của nó và đợc Nhà nớc sử dụng dể
thực hiện quá trình điều tiết nền kinh tế.
Hệ thống chỉ tiêu của kế hoạch 5 năm chủ yếu mang tính định hớng phát
triển nh: tốc độ tăng trởng kỳ kế hoạch, tỉ trong công nghiệp nông nghiệp và
dịch vụ trong GDP; tỷ trọng lao động xã hội làm việc trong các ngành nói trên;
thu nhập bình quân đầu ngời; tốc độ tăng trởng năng suất lao động; kim ngạch
xuất khẩu v..v..
Trờng Đại học Kinh tế Quốc dân
10
Đề án môn học KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
1.5 Xây dựng các cân đối vĩ mô chủ yếu trong nền kinh tế.
Đây cũng là một nội dung quan trọng của công tác kế hoạch hoá. Kế
hoạch 5 năm xây dng và bảo đảm một số cân đối lớn:
- Cân đối vốn đầu t phát triển.
- Cân đối thanh toán quốc tế.
- Cân đối ngân sách Nhà nớc.
- Cân đối lao động-việc làm.
- Cân đối tích luỹ-tiêu dùng.
- Cân đối cung- cầu một số vật t hàng hoá chủ yếu.
1.6 Xác định các chơng trình phát triển kinh tế xã hội chủ yếu.
Các kế hoạch 5 năm có thể đợc triển khai bằng các kế hoạch hàng năm,
các chơng trình phát triển kinh tế. Do vậy trong nội dung của kế hoạch 5 năm
cần xác định những bộ phận triển khai chủ yếu.
1.7. Xác định các chính sách, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch.
Đây là một phần rất quan trọng của bản kế hoạch, nếu không đề ra các
chính sách, giải pháp thì tất cả các công đoạn ở trên không có tác dụng. Các giải
pháp chỉ ra cách thức hoạt động nhằm thực hiện các mục tiêu đã đề ra.
2. Hệ thống chỉ tiêu kế hoạch 5 năm.
Một nội dung quan trọng không thể thiếu của kế hoạch nói chung và kế
hoạch 5 năm nói riêng đó là xây dựng hệ thống chỉ tiêu. Hệ thống chi tiêu trong
kế hoạch phát triển đợc hiểu là thớc đo cụ thể nhiệm vụ cần đạt đợc trong thời
kỳ kế hoạch. Các thớc đo này thể hiện cả về số lợng và chất lợng. Nó cho phép
xác định nội dung cơ bản của quá trình phát triển kinh tế, các bộ phận cấu thành
cụ thể của nó và đợc Nhà nớc sử dụng dể thực hiện quá trình điều tiết nền kinh
tế. Có nhiều cách phân loại hệ thống chỉ tiêu kế hoạch:
- Đứng trên góc độ phạm vi tính toán, hệ thống chỉ tiêu bao gồm các chỉ tiêu
kế hoạch quốc gia nh: Chỉ tiêu phản ánh chơng trình phát triển kinh tế đất nớc,
các dự báo kinh tế-xã hội, các chỉ tiêu của hệ thốngài khoản quốc gia, nguồn
ngân sách Chính phủ và tài chính Nhà nớc. Các chỉ tiêu kế hoạch của tỉnh,
thành phố bao gồm các chỉ tiêu phản ánh chơng trình phát triển của các vùng và
Trờng Đại học Kinh tế Quốc dân
11