Điều gì xác định tính đa dạng các loài? ppt
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (403.83 KB, 6 trang )
Điều gì xác định tính đa dạng các loài?
Vô số loài động, thực và vi sinh vật đang chiếm
mọi ngóc ngách từ đất liền đến biển sâu trên hành
tinh chúng ta. Chúng kiến tạo nên thế giới này,
biến ánh sáng thành chất đốt, biến chế carbon và
nitrogene giữa hai dạng vô cơ và hữu cơ và … làm
đẹp vườn hoa công viên. Ở nhiều nơi, như vùng
nhiệtđới, hàng trăm loài cùng tồn tại trong khi
một số khác như vùng cao lại rất ít loài sinh sống.
Các nhà sinh học đang cố gắng giải thích TẠI
SAO?
Sự tương tác giữa môi
trường và sinh vật sống
và giữa sinh vật sống
với nhau đóng vai trò
chủ đạo trong việc
quyết định tính đa dạng
cao hay thấp, ngoài ta
nó còn ảnh hưởng từ
mức độ phân bố của
loài người, quan hệ loài
săn bắt – con mồi cũng
như các mạng lưới thức ăn khác. Tuy nhiên cơ chế
chính xác làm thế nào để các áp lực khác nhau có thể
phối hợp để cho ra tính đa dạng như chúng ta thấy
đến nay vẫn là một bí mật rất lớn.
Thách thức cho câu trả lời ngày càng tăng. Các dữ
liệu cơ bản hiện vẫn còn quá nghèo, ví dụ chúng ta
hoàn toàn không biết chính xác có bao nhiêu loài
Điều gì xác định tính đa
dạng các loài?
động thực vật hiện có trên trái đất và với vi sinh vật
thì lại càng kinh khủng hơn, chúng ta thậm chí còn
không biết bắt đầu từ đâu. Khi các nhà nghiên cứu dò
tìm sự tiến hóa và mức độ giới hạn của sự đa dạng,
họ cũng vấp phải vấn đề nan giải đó là thiếu một tỷ lệ
xích đúng chuẩn vì sự tiến hóa diễn ra xuyên suốt
thời gian tính theo đơn vị từ vài ngày cho tới vài triệu
năm. Hơn nữa, bên trong một loài các dạng biến dị
cũng xảy ra mạnh mẽ khiến tính da dạng tăng lên và
các nhà khoa học như lạc vào mê hồn trận. Một câu
hỏi mà cho đến nay vẫn chưa có câu trả lời là liệu sự
biến đổi di truyền có tạo ra loài mới không và điều
gì thực sự tác động lên sự biệt hóa tạo loài mới?
Để có thể hiểu biết thấu đáo sự đa dạng sinh học,
người ta tin rằng điều này cần một nỗ lực ở quy mô
toàn cầu liên quan đến các bằng chứng hóa thạch,
nghiên cứu trong phòng thí nghiệm và ngoài thực địa,
so sánh genome và phân tích thống kê chuyên sâu.
Một số dự án lớn có thể kể ra như “the United
Nations' Millennium Project” và chương trình xem
xét gene vi sinh vật biển toàn cầu, có thể giúp cải
thiện những cơ sở dữ liệu nền tảng hiện có, nhưng nó
cũng chỉ là “vết xước nhỏ trên da” mà thôi. Người ta
tin tưởng các mô hình giúp chỉ định khi nào một loài
phân ly cho ra hai loài mới. Hiện nay một phân ngành
đang nổi lên đó là evo-devo (tiến – thoái hóa) cho
phép dò tìm làm thế nào những gene liên quan đến sự
phát triển có thể đóng góp tới quá trình tiến hóa?
Những cố gắng hợp lực này hy vọng sẽ giúp xác lặp
lại lịch sử sự sống.
Thực sự, các nhà cổ sinh vật học đã đi trước nhiều
bước trong việc dò tìm sự bành trướng hay co cụm
lãnh địa của nhiều nhóm sinh vật tính theo đơn vị
thiên niên kỷ. Họ thấy rằng sự phân bố địa lý đóng
vai trò rất quan trọng trong sự biệt hóa loài. Hy
vọng rằng những nghiên cứu trong tương lai sẽ giúp
khám quá cơ chế toàn cảnh sự phân bố sinh vật và sẽ
cung cấp nhiều manh mối về hiện tượng tuyệt chủng
hàng lọai cũng như tác hại của tai ương lên sự tiến
hóa của loài mới.
Từ những kết quả thu được ngoài thực địa các nhà
nghiên cứu thấy rằng nơi trú ngụ của loài có tầm ảnh
hưởng rất lớn đến hình thái và tập tính của chúng và
đặc biệt là sự chọn lọc giới tính, theo đó thì hệ quả là
nó sẽ thúc đẩy hay kiềm hàm sự biệt hóa loài. Các
nhà sinh học tiến hóa cũng khám phá thấy rằng quá
trình biệt hóa loài cũng có thể thóai bộ, tức là những
quần thể bị phân tách trước đây nay có thể hợp phối
trở lại, do đó những bộ gene đồng dạng tránh không
bị phân ly. Lực tiến hóa, như là tốc độ đột biến thấp
hoặc sự lệch do giảm phân cũng ảnh hưởng rất lớn
đến tốc độ biệt hóa. Sự lệch do giảm phân chỉ một
hiện tượng một hoặc nhiều allen nào đó đã có cơ hội
được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác cao hơn
các allene khác trong quá trình phân chia giảm phân.
Và trong nhiều trường hợp, bản chất hệ sinh thái
cũng gây ra sự khác biệt về tính đa dạng: vùng rìa hệ
sinh thái thường có ít loài sinh sống hơn so với vùng
lõi hệ sinh thái.
Các nhà sinh học tiến hóa đang bắt đầu dò dẫm gỡ
từng mối nối làm thế nào tất cả yếu tố kể trên có thể
hòa quyện theo nhiều cách khác nhau để tạo nên
nhiều nhóm sinh vật đến như vậy. Đòi hỏi này ngày
càng khẩn cấp vì nó sẽ chỉ ra được bản chất của làn
sóng tuyệt chủng trên thế giới và giúp đưa ra chiến
lược ngăn ngừa hợp lý.
Theo Sinh học Việt Nam
