Cái nắp lon Coca
Các loại thức uống đựng trong lon như Bia, Coca, Pepsi, 7 Up, nước
ép trái cây, v.v… ngày nay đều là những món giải khát quá quen thuộc đối
với tất cả mọi người. Có khát nước thì cứ việc mở tủ lạnh, lôi ra một lon,
kéo nhẹ cái nắp lên kêu một cái róc và đưa lên miệng mà tu. Thật là quá dễ
và cũng quá ư là tiện lợi.
Thường thì bọn đàn ông con trai mình hay uống kiểu nầy cho nó lẹ,
khỏi mất công đi tìm ly tìm tách làm chi cho nó vừa lâu lắc và cũng vừa mất
thời giờ. Các cô, các bà thì có hơi khác. Họ thường hay rót ra ly để uống cho
nó dễ coi hoặc đi tìm ống hút bỏ vào lon rồi mới uống.
Người viết xin hỏi nhỏ các bạn là có khi nào trước khi uống mà bạn
chịu khó đem rửa phần trên cái nắp rồi mới mở lon ra uống hay không?
Riêng tác giả, thì hết 90% lần là không có rửa ráy gì hết cứ đem lon ra, kéo
cái khoen nắp lên và uống ngay. Còn lại 10% lần khác là đôi khi mình lấy
cái khăn giấy chùi sơ sơ cái nắp, có khi thì lấy ngón tay quẹt qua quẹt lại ít
cái phía trên lon, nói chi đến việc đem lon đi rửa qua loa dưới vòi nước thì
hình như mình chỉ có làm vài ba lần từ trước tới giờ mà thôi. Có lẽ mình làm
như vậy vì tâm lý để được có cảm tưởng là cái nắp lon đã sạch rồi chớ thật
sự ra về mặt vi trùng học thì các cách trên không ăn thua gì hết.
Vừa mới đây, Caducee.net, một mạng chuyên về vấn đề y khoa có đề
cập đến một người phải bỏ mạng vì uống Coca thẳng từ lon theo kiểu mở
nắp rồi đưa lên miệng uống liền.
Nạn nhân uống ngày cuối tuần, thì ngày thứ hai phải vào bệnh viện
khẩn cấp và thứ tư thì thăng luôn. Qua điều tra và xét nghiệm, người ta thấy
có sự hiện diện của xoắn trùng Leptospira trên nắp các lon nước ngọt mà nạn
nhân đã uống. Có lẽ các lon nầy đã bị nhiễm nước tiểu chuột từ lúc còn cất ở
trong kho. Bác sĩ chẩn đoán là bệnh nhân đã chết vì bị nhiễm xoắn trùng thể
cực cấp tính (Leptospirose, forme fulgurante).
Các loại nước lon thường được cất giữ trong kho một thời gian trước
khi được phân phối đi các nơi để bán. Có người còn cất dưới gầm giường
hay trong một xó xỉnh nào đó trong bếp. Trong thời gian lưu giữ, các lon
nước này có thể bị nhiễm nước tiểu của loài chuột, hay bị dính bụi bặm cũng
dễ hiểu mà thôi.
Theo một khảo cứu của INMETRO (Tây ban Nha) thì nắp lon trong
điều kiện tồn trữ bê bối như vừa kể còn có thể chứa nhiều vi khuẩn hơn cả
nắp bàn cầu công cộng nữa. Ghê chưa!
Bệnh xoắn trùng Leptospirosis là gì?
Bệnh xoắn trùng Leptospirosis là một bệnh lây truyền từ thú đến
người mà danh từ chuyên môn gọi là zoonosis. Bệnh do vi khuẩn Leptospira
gây ra, và có nhiều chủng loại khác nhaụ Độc hại nhất là Leptospira ictero
haemorragiae gây xuất huyết, vàng da và niêm mạc, kế đến nhưng hiền hơn
là Leptospira bataviae, grippo typhosa, canicola, pomona, sejroe, shermani,
interrogans, v.v…
Xoắn trùng Leptospira có thể thấy hiện diện một cách tự nhiên ở một
số thú rừng cũng như ở một số gia súc như chó, mèo, heo, bò, ngựa, và
thường nhất là ở các loài gặm nhấm như chuột và hải ly (beaver, castor).
Mầm bệnh được thải qua nước tiểu của các loài vật trên.
Những nơi có nhiều nước hoặc ẩm thấp có thể có chứa rất nhiều xoắn
trùng Leptospira. Bệnh xoắn trùng Leptospirosis rất phổ biến ở Á châu, Phi
châu và ở Châu Mỹ La tinh. Bệnh không mấy quan trọng tại các quốc gia Âu
châu và Mỹ châu. Xoắn trùng thường xâm nhập qua ngõ niêm mạc mắt, mũi,
miệng hoặc xuyên qua các vết xây xát trên da.
Triệu chứng ban đầu như cảm cúm, nóng lạnh, nhức đầu, đau nhức
bắp cơ, viêm mắt, nôn mửa, sau đó lá lách và gan bị tổn thương gây ra
chứng vàng da, kế đến là suy thận, và cuối cùng có thể gây ra biến chứng
viêm màng não. Bệnh có thể chữa khỏi bằng thuốc kháng sinh.
Cẩn thận vẫn hơn
Các nhà y tế khuyên chúng ta nên rửa kỹ các nắp lon trước khi đưa lên
miệng uống. Rửa với savon thì càng tốt. Nghe thì rất dễ, nhưng trong thực tế
hằng ngày không biết lời khuyên thiết thực nầy có được mấy ai tuân theo
hay không?
Thật vậy, nắp lon không có gì sạch sẽ hết. Chúng có thể chứa đủ thứ
mầm bệnh mà mình không thể nào biết hết được.
Chỉ là một tin vịt
Nguồn tin về vụ có người thiệt mạng vì uống coke trực tiếp từ lon mà
người viết vừa kể bên trên chỉ là một tin vịt (légende urbaine, canular, hoax)
mà thôi. Tin nầy thỉnh thoảng đã được tung ra trên mạng từ 6-7 năm nay.
Nội dung thì vẫn không thay đổi. Có lúc thì câu chuyện nầy đã xảy ra bên
Bỉ, bên Thụy Sĩ hoặc tại một nơi nào đó bên trời Âu.
Năm 2005 thì thấy báo cáo tại North Texas Không ít người đã hoang
mang trước nguồn tin nầy, và ngần ngại mỗi khi muốn uống một lon coke.
Được biết bệnh xoắn trùng do Leptospira là bệnh có thật, và nó có
thời gian ủ bệnh tức là thời gian từ lúc bị nhiễm đến lúc triệu chứng đầu tiên
xuất hiện ra thì phải từ 2-3 ngày đến 26 ngày (trung bình 10 ngày). Bệnh nầy
rất dễ chữa khỏi bằng các loại thuốc kháng sinh. Bệnh thường thấy tại những
vùng có nhiều nước.
Theo The Leptospirosis Information Center của Hoa Kỳ, thì trên lý
thuyết bệnh leptospirosis có thể xảy ra được nếu chúng ta uống trực tiếp từ
cái lon đã bị nhiễm mầm bệnh, nhưng trong thực tế nguy cơ nầy về mặt
thống kê học rất ư là thật thấp không đáng kể.
Về mặt sinh học, xoắn trùng chỉ phát triển tại những nơi có nhiều
nước một cách thường xuyên mà thôi. Nước tiểu của chuột rất mau khô trên
các nấp lon vì vậy xoắn trùng sẽ rất dễ bị tiêu diệt trước khi có cơ hội để lây
nhiễm cho chúng ta.
Ngoài ra, từ trước tới giờ chưa có một khảo cứu khoa học nào đã đề
cập đến hiện tượng lây nhiễm xoắn trùng Leptospira từ các lon nước ngọt.
Việc so sánh độ nhiễm khuẩn giữa bàn cầu công cộng và nắp lon cũng
chưa thấy có ai nói đến bao giờ ).
Từ vài năm nay, đủ thứ tin vịt quái ác đã được tung ra trên mạng mà
chủ đích nhắm vào Coca Cola, khiến đại công ty nầy phải khốn đốn rất
nhiều để tìm cách đối phó.
Nhưng dù sao đi nữa, các nguồn tin về nhiễm xoắn trùng từ lon coke
hay lon soda tuy chỉ là những tin vịt nhưng nó cũng đã giúp cho chúng ta
cảnh giác, và có ý thức hơn trong vấn đề vệ sinh và ăn uống nói chung.
Vậy, có uống thì nên nhớ rót ra ly hoặc xin một cái ống hút cho nó
chắc ăn nghe bạn./.
Nguyễn Thượng Chánh, DVM