MỤC LỤC

Trang
LỜI MỞ ĐẦU
1
I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHỦ NGHĨA TƯ BẢN TƯ
BẢN ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC
2
1. Nguyên nhân hình thành và phát triển của chủ nghĩa tư bản độc
quyền Nhà nước.
2
2. Bản chất của chủ nghĩa tư bản độc quyền Nhà nước 3
3. Những biểu hiện chủ yếu của chủ nghĩa tư bản độc quyền Nhà nước. 5
4. Những biểu hiện mới của chủ nghĩa tư bản độc quyền Nhà nước hiện
nay
8
II. Ý NGHĨA PHƯƠNG PHÁP LUẬN CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU
CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC Ở NƯỚC TA
10
1. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu lực quyền Nhà nước ở nước ta quản
lý vĩ mô của Nhà nước Việt Nam
10
2. Định hướng và giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý vĩ mô của Nhà
nước Việt Nam
12
KẾT LUẬN 15
TÀI LIỆU THAM KHẢO

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

1

LI M U
**********
u th k XX, V.I Lờnin ó ch rừ Ch ngha t bn c quyn chuyn
thnh ch ngha t bn c quyn Nh nc l khuynh hng tt yu. C s
cho s chuyn bin ny chớnh l s dung hp gia t bn c quyn vi Nh
nc. Trong ch ngha t bn hin i, nhiu ch th tham gia vo quỏ trỡnh sn
xut do ú s tng quan li ớch gia nh t bn v ngi lao ng l c bn v
ch yu thc hin bn cht xó hi ca phng thc t bn ch ngha. Tuy
nhiờn, trong lũng ch ngha t bn vn cha ng nhng xung t li ớch gay
gt, ũi hi Nh nc phi trc tip tham gia vo quỏ trỡnh phõn phi li ớch.
Chớnh vỡ vy, vai trũ ca Nh nc chuyn t cỏc yu t bờn ngoi, yu t to
mụi trng, thnh yu t bờn trong ca quỏ trỡnh tỏi sn xut t bn ch ngha v
tr thnh mt trong cỏc yu t quan trng nht quyt nh s tn ti v phỏt trin
ca xó hi. Vit Nam hin nay, trong quỏ trỡnh xõy dng xó hi ch ngha, s
iu tit nn kinh t ca Nh nc cng cú vai trũ quan trng. Nh nc qun lý
kinh t bng phỏp lut chớnh sỏch v cỏc cụng c khỏc nhm mc ớch phỏt huy
vai trũ tớch cc, hn ch cỏc mt tiờu cc ca kinh t th trng. Vi nhng vn
c bn nờu trờn, em s phõn tớch chi tit hn trong tng phn c th ca ỏn.
Ni dung chớnh ca ỏn bao gm:
Bn cht v nhng biu hin ch yu ca ch ngha t bn c
quyn Nh nc
í ngha phng phỏp lun ca vic nghiờn cu ch ngha t bn
c quyn Nh nc nc ta hin nay
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN





2
Do thời gian và kiến thức còn hạn chế nên bản đề án của em vẫn còn thiếu
sót. Rất mong được sự chỉ bảo thêm của thầy.Em xin chân thành cảm ơn.
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN




3
I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN
NHÀ NƯỚC
1. Ngun nhân hình thành và phát triển của chủ nghĩa tư bản độc quyền
Nhà nước.
Đầu thế kỉ XX, Lênin đã chỉ rõ "Chủ nghĩa tư bản độc quyền chuyển thành
chủ nghĩa tư bản độc quyền Nhà nước là khuynh hướng tất yếu. Nhưng chỉ đến
những năm 50 của thế kỉ XX, chủ nghĩa tư bản độc quyền Nhà nước mới trở
thành một thực thể rõ ràng và là một đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa tư bản hiện
đại. Sự hình thành của chủ nghĩa tư bản độc quyền Nhà nước do những ngun
nhân chủ yếu sau:
• Chủ nghĩa tư bản Nhà nước ra đời trước hết là do q trình phát triển cao
hơn nữa của tích tụ và tập trung sản xuất. Tích tụ và tập trung sản xuất cao
sinh ra những cơ cấu kinh tế to lớn đòi hỏi sự điều tiết xã hội đối với sản
xuất và phân phối. Sự xã hội hố sản xuất cao dẫn đến một u cầu khách
quan là Nhà nước phải đại diện cho tồn xã hội để quản lí nền sản xuất xã
hội. Lực lượng sản xuất xã hội hố càng cao càng mâu thuẫn gay gắt với
hình thức chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa. Để làm dịu bớt mâu thuẫn
đó, tư bản độc quyền cố tạo ra một hình thức mới của quan hệ sản xuất tư

bản chủ nghĩa, đó chính là chủ nghĩa tư ban độc quyền Nhà nước.
• Cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật hiện đại đã làm biến đổi căn bản cơ cấu
của nền kinh tế. Để cải tạo cơ cấu kinh tế đòi hỏi một khoản vốn lớn mà
khơng một tổ chức độc quyền tư nhân nào có thể đảm bảo được, vì vậy cần
có sự giúp đỡ của nhà nước, dẫn đến sự can thiệp sâu rộng của Nhà nước
vào kinh tế. Mặt khác sự xuất hiện của một số ngành mà các tố chức độc
quyền tư nhân khơng muốn đầu tư vào do vốn lớn mà lợi nhuận thấp như :
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN




4
năng lượng, giao thơng vận tải, giáo dục, nghiên cứu khoa học..., Nhà nước
phải đứng ra kinh doanh các ngành đó để tạo điều kiện cho sự phát triển
kinh tế một cách đồng đều.
• Một trong những hậu quả của cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật dẫn đến sự
xã hội hố cao trong sản xuất là làm cho nền kinh tế của các nước tư bản
ngày càng khơng ổn định, khủng hoảng kinh tế diễn ra thường xun. Mặt
khác sự ra đời và phát triển của hệ thống xã hội chủ nghĩa trên thế giới và
sự phát triển của phong trào giải phóng dân tộc tại các nước thuộc địa đã
thu hẹp thị trường của chủ nghĩa tư bản , đặt chủ nghĩa tư bản trước một
thách thức sống còn hoặc điều chỉnh để tồn tại hoặc sụp đổ hồn tồn.
• Sự thống trị của tư bản độc quyền làm cho mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản -
vơ sản và nhân dân lao động ngày càng sâu sắc. Để làm dịu bớt mâu thuẫn
đó, Nhà nước phải can thiệp vào đời sống kinh tế xã hội bằng cách thực
hiện các chính sách kinh tế xã hội như : chính sách trợ cấp thất nghiệp, diều
tiết thu nhập, mở rộng phúc lợi xã hội....
• Trong điều kiện tồn cầu hố kinh tế thế giới hiện nay, sự bành trướng của
các tố chức độc quyền vấp phải những hàng rào quốc gia dân tộc và xung

đột về lợi ích trên thị trường thế giới, vì vậy Nhà nước có vai trò đứng ra
giả quyết các mối quan hệ kinh tế thế giới.
Như vậy, tất cả những tình hình kinh tế chính trị xã hội nêu trên đã thúc đẩy
Nhà nước can thiệp ngày càng sâu vào kinh tế, làm cho chủ nghĩa tư bản độc
quyền Nhà nước hình thành phát triển và trở thành phổ biến trong tất cả các nước
tư bản.
2. Bản chất của chủ nghĩa tư bản độc quyền Nhà nước
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN




5
Ch ngha t bn c quyn Nh nc l nc thang phỏt trin mi ca ch
ngha t bn c quyn(ch ngha quc) Nú l s thng nht ca ba quỏ trỡnh
gn bú cht ch vi nhau : tng sc mnh ca cỏc t chc c quyn; tng vai trũ
can thip ca Nh nc vo kinh t, kt hp sc mnh ca t chc c quyn t
nhõn vi sc mnh ca Nh nc trong mt c ch thng nht v b mỏy Nh
nc ph thuc vo cỏc t chc c quyn. Trong c cu ca ch ngha t bn
c quyn Nh nc, Nh nc tr thnh mt tp th t bn khng l, can thip
trc tip vo kinh t. Nh nc c sinh ra trờn mt c s kinh t nht nh
ng thi nú cng tỏc ng ngc tr li i vi c s kinh t ú, tuy nhiờn
mi mt ch xó hi khỏc nhau thỡ vai trũ kinh t ca Nh nc bc l khỏc
nhau v phự hp vi xó hi ú.Trong giai on ch ngha t bn t do cnh
tranh, Nh nc úng vai trũ l ngi bo v ti sn cho giai cp t sn v duy
trỡ nhng iu kin chung bờn ngoi ca sn xut, cũn bn thõn quỏ trỡnh sn
xut do cỏc quy lut kinh t ca ch ngha t bn qut nh. Nhng khi tin n
ch ngha t bn c quyn, Nh nc dn can thip sõu vo kinh t, tham gia
trc tip vo iu tit sn xut t u vo, khõu trung gian cho n phõn phi.
Ch ngha t bn c quyn Nh nc l mt mi quan h kinh t, chớnh

tr, xó hi trong ú s kt hp hay dung hp sc mnh ca t chc c quyn vi
Nh nc t sn l yu t quan trng. cú th iu chnh nn kinh t, cỏc t
chc c quyn ó kt hp vi b mỏy Nh nc t sn thnh mt t chc va
cú sc mnh v kinh t, va cú sc mnh v chớnh tr, chi phi tt c cỏc hot
dng ca i sng kinh t xó hi. Nh nc can thip sõu vo kinh t dn n s
ph thuc vo cỏc t chc c quyn. Nh nc l mt b phn ca kin trỳc
thng tng nờn v sõu sa nú ph thuc vo c s kinh t. Tuy nhiờn cú th coi
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN




6
sự dung hợp này đã tạo ra một thể chế và thết chế thống nhất nhằm điều tiết sự
vận động của nền kinh tế, phục vụ lợi ích của tư bản độc quyền.
Như vậy chủ nghĩa tư bản độc quyền Nhà nước là bước phát triển của chủ
nghĩa tư bản, không phải là một chính sách tạm thời trong một giai đoạn độc
quyền của chủ nghĩa tư bản. Quan hệ sở hữu tư bản chủ nghĩa đã có sự cải biến
mới. Sở hữu tư nhân được thay thế bằng sở hữu hỗn hợp giữa tư bản tư nhân và
Nhà nước. Trong xã hội tư bản, Nhà nước tư sản xuất hiện như một chủ sở hữu
tư bản, đứng ra quản lý xã hội, điều tiết bằng luật pháp dưới bộ máy quyền lực to
lớn. Đây đựơc coi là hình thức mới của quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa. Hình
thưc vận động này nhằm duy trì sự tồn tại của chủ nghĩa tư bản, làm cho chủ
nghĩa tư bản thích nghi với điều kiện lịch sử mới.
3. Những biểu hiện chủ yếu của chủ nghĩa tư bản độc quyền Nhà nước.
3.1 Sự kết hợp về nhân sự giữa tổ chức độc quyền và bộ máy Nhà nước
tư sản
Sự kết hợp về nhân sự được thực hiện thông qua các đảng phái tư sản.
Đây chính là cơ sở xã hội để thực hiện sự thống trị và trực tiếp xây dựng đội ngũ
công chức cho bộ máy Nhà nước. Bên cạnh đó còn có các hội chủ xí nghiệp

đóng vai trò là lực lượng chính trị, kinh tế to lớn, là chỗ dựa cho chủ nghĩa tư
bản độc quyền Nhà nước. Các hội chủ này hoạt động thông qua các đảng phái,
cung cấp kinh phí cho các đảng, quyết định mặt nhân sự, tham gia vào việc thành
lập, tư vấn tham mưu các hoạt động. Các đại biểu của các tổ chức độc quyền
đựơc tham gia vào bộ máy Nhà nước, các quan chức Nhà nước được coi như
những người đỡ đầu cho các hoạt động của các tổ chức độc quyền. Như vậy sự
can thiệp trực tiếp đã hướng các hoạt động của Nhà nước tư sản nhằm phục vụ
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN