ệNG Cệậ VấậN - Hệè S MệT IẽP VIẽN 1

MUC LUC
LI GII THIẽU TRC KHI VAO CHUYẽN.......................................................................... 2

CHNG 2 TRAI TOA KHấM................................................................................................... 19

CHNG 3 THANG TAM C ME LẽN TRI....................................................................... 41

CHNG 4 ệNG CấU................................................................................................................ 58

CHNG 5 THANH PHẽ-Rệ.................................................................................................... 74

CHNG 6 Bệ NAO CUA CHẽậ ệ.......................................................................................... 93

CHNG 7 TR Vẽè.................................................................................................................. 116


HÛÄU MAI 2

LÚÂI GIÚÁI THIÏÅU TRÛÚÁC KHI VÂO CHUÅN
1.
Sâi Gôn. Thấng 12-1958.
Mưåt bíi sấng bònh thûúâng.
Sùỉp túái giúâ lâm viïåc úã nhûäng cưng súã. Trïn àûúâng phưë côn
ngấi ng vúái nhiïìu tiïåm hâng vêỵn àống kđn, múái cố dông ngûúâi cêìn
mêỵn, nhûäng viïn chûác, thúå thuìn ài bưå hóåc ài xe àẩp, xe mấy túái
cưng súã. Hổ àậ tónh tấo sau bûäa àiïím têm mưåt tư h tiïëu bưëc khối
hóåc gối xưi rùỉc dûâa kêm ly câ phï úã nhûäng quấn bïn vóa hê.
Mùåt trúâi chûa lïn hùèn. Khưng khđ trong trễo, húi lẩnh. Thêëp
thoấng mưåt vâi bâ àûáng tíi khoấc ấo len dâi tay. Ngûúâi Sâi Gôn

chó cố mưåt sư
ë bíi sấng hiïëm hoi thïë nây àïí dng àïën chiïëc ấo len
àûúåc cêët giûä lêu ngây.
Hai chiïëc mư-bi-lết, mưỵi xe chúã hai ngûúâi, tiïëng mấy nưí giôn
tan, phống qua cêìu Thõ Nghê rưìi dûâng lẩi úã chên dưëc. Hai ngûúâi
lûåc lûúäng khoấc ấo blu-dưng àen, ngưìi úã phđa sau xe nhẫy xëng
bûúác lïn hê. Hổ chùån àûúâng mưåt ngûúâi bế nhỗ, tíi khoẫng ba
mûúi, cố dấng dêëp mưåt viïn chûác hay nhâ giấo. Anh ngûúác cêåp mùỉt
hiïìn lânh nhòn ngûúâi àang cẫn àûúâng mònh rưìi nế sang bïn àõnh
tiïëp tc ài.
Mưåt ngûúâi mùåc blu-dưng àïí rêu mếp, giú tay trấi ngùn lẩ:
- Anh Hai Long, hó?
- Dẩ
...
Ngûúâi àûúåc hỗi lưå vễ ngẩc nhiïn. Phđa sau anh, mưåt tïn mùåc
ấo blu-dưng khấc cng àậ àûáng ấp sất. Vêåt cưìm cưåm úã nấch ấo hùỉn
lâ mưåt khêíu sng ngùỉn.
Cùåp mùỉt lẩnh lệo ca bổn chng bấo hiïåu chùèng lânh.
ƯNG CƯË VÊËN - HƯÌ SÚ MƯÅT ÀIÏÅP VIÏN 3

Tïn àûáng trûúác Hai Long chòa tay vâ gêìn nhû chưåp lêëy tay
anh. Bân tay hùỉn lẩnh vâ cûáng nhû chiïëc công sùỉt:
- Gùåp nhau, hay quấ! Múâi anh vư àêy trao àưíi mưåt cht.
Hùỉn choâng tay kia vâo lûng Hai Long, tiïëp tc cûã chó thên
mêåt. Nhûng Hai Long cẫm thêëy cấnh tay hùỉn lâ mưåt chiïëc gưng,
vâ mònh bõ mưåt sûác mẩnh àêíy vâo chiïëc tùỉc-xi àậ àưỵ xõch bïn vóa
hê, mấy vêỵn nưí.
Pht chưëc Hai Long àậ bõ ngưìi kểp giûäa hai tïn mùåc ấo blu-
dưng. Anh nhòn hai bïn àûúâng. Chó cố mưåt tïn lẩ mùåt àeo chiïëc
kđnh rêm, chùỉc lâ àưìng bổn, àûáng úã cưåt àên bïn kia àûúâng, àang

nhòn sang. Mổi ngûúâi vêỵn mẫi miïët ài, khưng ai ch túái viïå
c vûâa
xẫy ra. Tûâ nhiïìu thấng nay, úã thânh phưë diïỵn ra nhiïìu cåc lng
rấp, bùỉt búá. Têm l chung, khưng ai mën dêy vâo. Cng cố thïí lâ
chng lâm lể quấ!...
Chiïëc tùỉc-xi lao nhanh trïn àûúâng phưë.
Mân kõch tònh cúâ gùåp gúä thên mêåt àậ xong, bưå mùåt chng trúã
nïn lẩnh nhû tiïìn.
- Sao...? Cấc ưng àûa tưi ài àêu?
Àấp lẩi cêu hối ca Hai Long lâ sûå im lùång.
- Cấc ưng lâ ai?
- Múâi ài cố cht viïåc. Lất nûäa sệ rộ. - Tïn àïí rêu mếp trâ lúâi
khư khan.
Hai Long chó côn cấch liïëc mùỉt nhòn àûúâng phưë xem chng
àûa mònh di àêu. Hy vổng cố ngûúâi quen nhêå
n ra anh khưng côn.
Xe phống rêët nhanh.
Àïën phưë Vên Àưìn, xe chẩy chêåm lẩi. Tïn lấi xe nhêën hai
tiïëng côi nhỗ. Cấnh cưíng sùỉt mưåt ngưi nhâ bïn trấi bưỵng múã ra.
Chiïëc xe ngóåt lïn hê, lao qua. Hai cấnh cưíng sùỉt àậ khếp lẩi sau
lûng nhû vûâa nët chûãng chiïëc xe.
Bïn trong lâ mưåt ngưi nhâ kiïën trc kiïíu Phấp àậ c. Nhûäng
cấnh cûãa chúáp quay ra mùåt àûúâng, sún mâu xanh lấ cêy, àïìu àống
kđn.
HÛÄU MAI 4

Tïn cố rêu dêỵn Hai Long vâo mưåt cùn bìng nhỗ úã ngay sất
bêåc thïìm ra vâo. Tïn cng ài bùỉt àêìu lc soất khùỉp ngûúâi anh.
Hùỉn lêìn lûúåt thu têëm cùn cûúác, chm chòa khốa, chiïëc khùn tay,
rưìi múã khốa dêy lûng da ca anh, kếo tåt ra mưåt cấch thư bẩo.

Cëi cng, hùỉn rt nưët cêy bt mấy rễ tiïìn câi úã nùỉp ti ngûåc. Anh
chó côn lẩi chiïëc àưìng hưì àeo tay. Nhûäng th tc nây àûúåc hoân têët
mưåt cấch lùång lệ trûúác cùåp mùỉt giấm sất ca tïn cố rêu.
- Múâi sang bìng khấch! - Tïn cố rêu nối nhû ra lïånh.
B
ìng khấch úã liïìn cùn phông nhỗ.
Chiïëc t chê vâ cưỵ xa-lưng bùçng gưỵ mun àen bống, chẩm trưí
tinh vi. Mưåt bûác tranh thu mùåc lúán, lưìng khung kđnh treo trïn
tûúâng. Nhûäng chiïëc àưn sûá... Têët cẫ nối lïn àêy lâ tû thêët ca mưåt
gia àònh khấ giẫ, ch nhên phẫi lâ ngûúâi àậ lúán tíi.
- Anh ngưìi mưåt lất chúâ gùåp ưng Àoân.
Tïn cố rêu quay ra àïí Hai Long úã lẩi mưåt mònh trong cùn
bìng.
Cùåp mùỉt Hai Long bõ ht vïì nhûäng ư kđnh nhòn vâo phđa
trong ngưi nhâ. Trûúác mùỉt anh lâ mưåt cấi sên rưång dêỵn àïën dậy
nhâ ngang nùçm giấp tûúâng phđa sau khu biïåt thûå. Tûúâng khấ cao,
bïn trïn lẩi àûúåc gia cưë
thïm mưåt têëm lûúái thếp cao khưng kếm
bûác tûúâng. Cûãa ra vâo nhûäng phông úã dậy nhâ ngang àïìu khếp
kđn. Mưåt tïn mùåc sú-mi trùỉng ngưìi trïn chiïëc ghïë àêíu àùåt úã hânh
lang. Anh nhêån ngay ra dậy nhâ nây lâ núi giam giûä nhûäng ngûúâi
bõ bùỉt nhû anh vâ tïn mùåc ấo sú-mi trùỉng àang lâm nhiïåm v canh
gấc.
“Ưng Àoân lâ ai...?”, Hai Long tûå hỗi.

2.
Mưåt ngûúâi bûúác vâo, lùèng lùång kếo ghïë ngưìi.
Ngûúâi hùỉn khấ cao, nûúác da tưëi, cùçm bẩnh, àưi hâm rùng nhỗ
sin sđt. Mấi tốc cùỉt ngùỉn, cấi nhòn lêín trấnh, cấch ùn mùåc giẫn dõ
ca ngûúâi àậ quen vúá

i sinh hoẩt khấng chiïën, nối lïn hùỉn lâ mưåt
ƯNG CƯË VÊËN - HƯÌ SÚ MƯÅT ÀIÏÅP VIÏN 5

tïn àêìu th, mưåt kễ phẫn bưåi. Cng mưåt lc, anh cố hai cẫm giấc:
sûå lúåm giổng vâ sûå nguy hiïím. Trong cåc chiïën àêëu nây, àưëi phố
vúái kễ th úã phđa bïn kia trêån tuën bao giúâ cng dïỵ hún vúái kễ àậ
tûâng àûáng chung hâng ng.
Sau cấi liïëc mùỉt nhòn Hai Long rêët nhanh, hùỉn thong thẫ rốt
nûúác, bốc bao thëc àậ àïí trïn bân. Trấi vúái thấi àưå khi múái vâo,
hùỉn lõch sûå àùåt chến nûúác trûúác mùåt Hai Long, múâi anh ht thëc
lấ.
Hai Long rt mưåt àiïëu thëc vâ nối:
- Cẫm ún ưng.
Hùỉn khưng àấp lẩi, cng rt thëc àấnh diïm ht trûúá
c rưìi
múái àêíy bao diïm vïì phđa anh. Nhûäng cûã chó xậ giao ty tiïån
khiïën cho ngûúâi àưëi thoẩi hiïíu rùçng, hùỉn tûå cho mònh quìn lâm
bêët cûá àiïìu gò hùỉn mën, vâ cåc gùåp gúä sệ diïỵn ra theo chiïìu
hûúáng êëy.
- Tưi úã Àoân cưng tấc àùåc biïåt miïìn Trung ca ưng cưë vêën
Ngư Àònh Cêín...
Mưåt cấi nhòn sùỉc lểm phống vïì phđa Hai Long.
- Dẩ...
Ngûúâi bõ bùỉt nâo cng cẫm thêëy sûå hiïím nghêo khi rúi vâo
nanh vët ca Ngư Àònh Cêín. Cêín lâ “cêåu t” trong bẫy anh chõ
em nhâ hổ Ngư. Y lâ ngûúâi thêët hổc nhêë
t trong gia àònh. B lẩi, y
vûúåt cấc anh chõ vïì tđnh tònh tân bẩo. Cêín àûúåc trao nhiïåm v lâm
cưë vêën chó àẩo miïìn Trung, mưåt chûác v tûúãng nhû vư danh vư
thûåc. Nhûng trong thûåc tïí, “cêåu t” thêu tốm mổi quìn hânh.

Cêín khưng chó lâ ưng vua úã miïìn Trung, mâ côn vúái tay àïën cẫ
nhûäng tónh phđa Nam, khưng trûâ Sâi Gôn lâ núi hai anh ca y,
Ngư Àònh Diïåm vâ Ngư Àònh Nhu àang chêëp chđnh.
Mùåt “ưng Àoân” sấng lïn. Àưëi phûúng hùèn àang lẩnh bët
sưëng lûng.
HÛÄU MAI 6

Hai Long vêỵn thu hai tay ngưìi im, nhòn ưng Àoân bùçng cùåp
mùỉt lo êu vâ chêët phấc. Hùỉn trấnh àưi mùỉt ca Hai Long, quay
mùåt vïì phđa cûãa kđnh chuín sang giổng têm tònh:
- Chng mònh... àïìu lâ ngûúâi khấng chiïën cẫ, ta sệ nối
chuån thùèng thùỉn vúái nhau. Tưi khưng cêìn giêëu anh, tưi lâ Dûúng
Vùn Hiïëu, trûúãng ty cưng an Thûâa Thiïn, trûúác àêy lâ y viïn
Ban tû phấp ca khu Ba.
- Dẩ...
- Chùỉc anh àậ hiïíu vò sao tưi múâi anh àïën?
- Tưi àang ài úã Thõ Nghê thò cố ngûúâi kïu lïn xe àûa vïì àêy.
Hai hâm rùng sin sđt ca Hiïëu húi nghiïën lẩi. Àưi bùỉp thõt
quai hâm nưíi lïn. Hùỉn thđch àûúåc àưëi phûúng àêìu hâng ngay tûâ
giêy pht àêìu tiïn. Gêìn àêy, hùỉn dậ giânh àûúåc mưåt sưë
thùỉng lúåi
khấ dïỵ dâng. Nhûng hùỉn vêỵn tỗ ra tûå kiïìm chïë:
- Àng vêåy. Tưi àậ cho ngûúâi ài rûúác anh. Nïëu anh chûa
mën hiïíu thò tưi ài thùèng vâo ngay vêën àïì. Cấc anh àïën àêy
(Hiïëu nhêën vâo tiïëng “cấc anh”) khưng cố lïånh truy nậ. Chng tưi
khưng dng låt phấp àïí bùỉt cấc anh... Khưng ai biïët cấc anh àïën
vúái chng tưi. Vò chng tưi mën khi cấc anh àïën cng nhû khi ra
vïì, khưng ai biïët ngoâi chng tưi. Chiïìu nay, ngây mai, anh vêỵn
àïën núi lâm viïåc nhû thûúâng. Anh sệ nối anh bõ àau nïn vùỉng mùåt
úã súã mưåt bíi, mưåt ngây... Nhûng anh cng cố thïí úã lẩi àêy mậi

mậi mâ khưng ai biïët. Sệ khưng cố
låt phấp nâo can thiïåp. Àố lâ
cấch lâm ca chng tưi.
Khưng phẫi lâ cấch lâm ca hùỉn, mâ ca “ưng Cêåu”. Ưng Cêåu
khưng xết xûã theo låt phấp, d lâ låt phấp ca “Viïåt Nam cưång
hôa”. Vò låt phấp lâ mưåt àiïìu quấ khố hiïíu àưëi vúái trònh àưå hổc
vêën ca ưng Cêåu, quấ xa lẩ vúái bẫn chêët ca y. Hiïëu khưng chó àe
dổa, mâ côn mën nối rộ cho mònh biïët tònh thïë hiïån tẩi, Hai Long
nghơ.
Hiïëu vêỵn chêåm rậi:
- Ưng cưë vêën chó àẩo miïìn Trung àấnh giấ rêët cao nhûäng
ngûúâi khấng chiïën c. Ưng cưë vêë
n tin rùçng, nïëu cố sûå húåp tấc giûäa
ƯNG CƯË VÊËN - HƯÌ SÚ MƯÅT ÀIÏÅP VIÏN 7

ngûúâi khấng chiïën vúái ngûúâi Qëc gia, sệ thưëng nhêët àûúåc àêët
nûúác. Trong hâng ng Qëc gia khưng cố sûå k thõ. Tưi cng lâ
Viïåt Minh nôi nhûng Qëc gia vêỵn trao cho trổng trấch. Anh cố
kiïën gò khấc?
- Nhûng... thûa ưng, tưi àêu phẫi lâ ngûúâi phđa bïn kia!
Hiïíu cûúâi nhẩt:
- Tưi mën kïu gổi thiïån chđ ca anh, nhûng đt nhêët lâ lc
nây, anh àậ lâm tưi thêët vổng. Anh chó cố hai sûå lûåa chổn: mưåt lâ
chên thânh húåp tấc vúái chng tưi àïí trúã vïì; hai lâ cûá trung thânh
vúái l tûúãng àïí vi xấc úã àêy, khưng cêìn xết xûã.
Vễ mùåt Hiïëu trúã nïn ngẩ
o mẩn. Hai con chåt hai bïn quai
hâm nưíi lïn rêët to. Tiïëng nối ca hùỉn bưỵng rđt lïn:
- Tưi àậ tûâng àêåp tan toân bưå mẩng lûúái tònh bấo qn sûå úã
miïìn Trung, vâ àang lâm tiïëp úã Sâi Gôn...! Anh chûa tin?

Hiïëu qúỉc mùỉt nhòn Hai Long.
- Dẩ... khưng phẫi nhû vêåy, tưi tin chúá? Nhûng úã trûúâng húåp
ca tưi, tưi e cố sûå lêìm lêỵn.
Cùåp mùỉt ngûúâi àưëi thoẩi múã to àïí lưå vễ ngẩc nhiïn vâ chên
thêåt àïën mûác lâm cho Hiïëu húi sûäng lẩt. Nhûng rêët nhanh, mùåt
hùỉn lẩi lẩnh ài.
- Anh àûâng ngêy thú tûúãng rùçng chng tưi biïët vïì anh quấ đt!
Tưi àậ cố vâi thấng theo dội anh. Tưi dânh cho anh mưåt thúâ
i gian
lêëy lẩi bònh tơnh vâ suy nghơ... Àûâng àïí chng tưi phẫi àúåi lêu.
Hiïëu vt àûáng dêåy bỗ ra ngoâi.

3.
Tïn nhên viïn mêåt v côn rêët trễ vûâa dêỵn Hai Long ài vûâa
hut sấo. Hùỉn mùåc anh lệo àệo theo sau. Chùỉc hùỉn nghơ: àậ vâo
àêy chó cố mổc cấnh bay bïn trúâi múái ra khỗi.
Hai ngûúâi ài qua mưåt khu vûúân. Lấ rng àêìy. Nhûäng chêåu
cêy cẫnh, hoa qu lêu ngây khưng àûúåc chùm bốn. Giûäa vûúân nưíi
HÛÄU MAI 8

lïn mưåt cấi chìng sùỉt àưì sưå. Ch nhên ngây trûúác ni th. Bêy
giúâ trong chìng chûáa àêìy nhûäng phuy xùng. Núi dûå trûä nhiïn liïåu
cho nhûäng chiïëc tùỉc-xi trấ hònh ngây ngây phống ài lng bùỉt cấn
bưå khấng chiïën. Nhòn cấi chìng th, Hai Long chúåt nhúá ra. Mưåt
lêìn ài ngang phưë Vên Àưìn, mưåt ngûúâi bẩn àậ kïí vúái anh, nhâ Bẫy
Viïỵn úã quậng nây, trong nhâ cố vûúân ni th. Bẫy Viïỵn lâ ngûúâi
cêìm àêìu lûåc lûúång Bònh Xun, àậ àûúåc Bẫo Àẩi phong cêëp tûúáng.
Sau khi trët phïë Bẫo Àẩi, Diïåm quay ra àân ấp Bònh Xun.
Tûúáng Lï Vùn Viïỵn phẫi bỗ chẩy khỗi Sâi Gôn.
À

ng nhû Hai Long àậ àoấn trûúác, anh àûúåc àûa túái dậy nhâ
ngang.
Tïn gấc rúâi chiïëc ghïë àêíu, dêỵn Hai Long vïì mưåt cùn phông úã
gêìn cëi dậy. Hùỉn nối bng xộng:
- Vư!
Trong cùn phông trưëng hụëch, hưi xò, tûúâng vưi loang lưí, chó
cố àưåc mưåt chiïëc ghïë bưë.
Hai Long lêëy tay àêåp bi trïn mùåt vẫi, àêíy chiïëc ghïë vâo sất
tûúâng, rưìi nùçm vùỉt tay lïn trấn.
Mêëy ngây qua khưng cố gò bấo hiïåu tai biïën sùỉp túái. Chng
àậ àưåt ngưåt chưåp bùỉt anh. Trung têm àậ chín bõ cho anh rêët chu
àấo. Mưåt l lõch múái vúái àêìy à nhûäng giêëy túâ “gưëc”. Mưåt quấ trònh
lâ
m viïåc thûåc sûå vúái kễ àõch. Anh àậ ài xa nûãa vông trấi àêët trûúác
khi trúã vïì Sâi Gôn. ÚÃ àêy, anh cng àậ cố mưåt “bònh phong” khấ
tưët. Vâ nhêët lâ, anh vêỵn àang úã thúâi k êín nhêỵn àúåi thúâi, chûa cố
hoẩt àưång nghiïåp v nâo khiïën kễ àõch phẫi ch . Anh àậ cưë gùỉng
trấnh mổi sûå khinh sët, ln ln quan têm àïën mổi dêëu hiïåu,
d nhỗ, cố thïí àe dổa an toân ca mònh. Mổi ngun tùỉc hoẩt àưång
bđ mêåt àïìu àûúåc giûä vûäng. Trûâ àưìng chđ trûåc tiïëp lậnh àẩo lûúái,
khưng mưåt ai biïët nhiïåm v c
a anh. Vêåy mâ mònh àậ sa bêỵy...?
Hai Long nùçm nhúá lẩi tûâng lúâi ca tïn mêåt v. Anh bỗ qua
nhûäng cêu d dưỵ, hùm dổa ca hùỉn. Hùỉn vêỵn p lấ bâi, chûa hïì hế
ra hùỉn àậ bùỉt anh vò chuån gò. Vêỵn chó cố mưåt cêu nối àố thưi, cêu
nối àậ lâm anh suy nghơ tûâ khi vûâa båt khỗi miïång hùỉn: “Anh
ƯNG CƯË VÊËN - HƯÌ SÚ MƯÅT ÀIÏÅP VIÏN 9

àûâng tûúãng rùçng chng tưi biïët quấ đt vïì anh, chng tưi àậ cố vâi
thấng àïí theo dội anh”. Mêëy thấng qua anh khưng cố mưåt hoẩt

àưång nâo àùåc biïåt. Hâng ngây, anh ài lâm úã súã, ra thû viïån, chúã
hâng àïën chúå gip vúå, thónh thoẫng xëng nhâ thúâ Bònh An...
Hoân toân vêỵn nhû trûúác àêy. Bêët chúåt anh nhúá túái mưåt ấnh mùỉt...
Cấch àêy hún 3 thấng, anh àậ bùỉt gùåp ấnh mùỉt àố úã gêìn cêìu Thõ
Nghê, khưng xa núi bổn àõch vûâa bùỉt anh. Bûäa àố, anh cng túái súã
nhû sấng hưm nay. Anh linh cẫm thêëy cố ai àang nhòn mònh. Ngố
sang dậy nhâ bïn hê, anh àậ khưng lêìm. Mưåt ngûúâi ngư
ìi trûúác cûãa
mưåt ngưi nhâ, vúái túâ bấo trong tay, àang chùm ch nhòn anh qua
cùåp kđnh mất Mùåt anh ta lưå vễ cùng thùèng tưåt àưå. Ngûúâi àố tûúãng
lâ giêëu àûúåc cấi nhòn sưỵ sâng vâ nham hiïím sau cùåp kđnh mất sêỵm
mâu, nïn mùỉt y khưng rúâi anh. Y khưng biïët Hai Long cố mưåt àưi
mùỉt rêët tưët. Trong giêy pht, anh àậ ghi nhúá àûúåc trổn vển cấi
nhòn, khn mùåt dâi vâ chóỉt vúái nûúác da àen xẩm ca anh ta. Hai
Long nghơ ngay túái mưåt tïn “hưìi chấnh”, vâ hùỉn vûâa nhêån ra mònh.
Nhûng sau khi lc tòm trong trđ nhúá, trđ nhúá ca anh đt khi àấnh
lûâa anh, anh nhêån thêëy mònh khưng hïì quen biïët con ngûúâi nây.
Tuy vêåy, anh vêỵn cêín thêån rệ
qua mưåt con àûúâng khấc, vâo quấn
ëng mưåt ly câ phï, quan sất thêëy khưng cố ai ài theo, bêëy giúâ anh
múái túái súã.
Anh khưng gùåp lẩi ngûúâi nây nûäa. Mổi chuån vêỵn diïỵn ra
bònh thûúãng. Mûúi ngây sau, anh qụn cấi ấnh mùỉt khố chõu àố ài.
Nhûng sûå trng búåp vïì thúâi gian àậ lâm anh nhúá lẩi mưåt lêìn nûäa,
con ngûúâi mùåt àen xẩm vâ chóỉt vúái cấi nhòn khưng lûúng thiïån
ca y... Anh vêỵn thêëy mònh chûa bao giúâ cố quan hïå vúái mưåt ngûúâi
nhû vêåy. Nhûng trong cåc àúâi vêỵn thûúâng xẫy ra trûúâng húåp mưåt
ngûúâi mònh khưng hïì quen biïët, lẩi biïët rêët rộ vïì mònh...
Hai Long bưỵng nghe thêëy nhûäng tiïëng gộ cẩ
ch cẩch nho nhỗ

úã phđa bïn kia tûúâng. Tûâng ba tiïëng mưåt àïìu àïìu. Mưåt ngûúâi nâo
àố mën ra ấm hiïåu cho anh û? Ngûúâi àố lâ ai? Ngûúâi quen? Mưåt
ngûúâi cng chung sưë phêån? Hay mưåt tïn khiïu khđch àûúåc câi sùén
úã phông bïn àïí dô xết..? Cëi cng, anh àêåp bân tay hai lêìn vâo
tûúâng. Ty ngûúâi àố mën hiïíu àêy lâ sûå hûúãng ûáng tiïëng gổi tòm
bẩn, hay mưåt cấch khûúác tûâ: hậy àïí cho tưi n.
HÛÄU MAI 10

Mưåt giổng Bùỉc vûâa à nghe, tûâ bìng bïn vổng sang:
- Múái túái phẫi khưng?
- Múái túái.
Mưỵi cùn phông ca dậy nhâ ngang chó cấch nhau mưåt bûác
tûúâng lûãng, khưng cố trêìn, nïn nhûäng ngûúâi úã gêìn nhau vêỵn cố thïí
chuån trô trao àưíi.
- Gùåp ưng Àoân chûa?
- Rưìi.
- Hai Long phẫi khưng.
Sao ngûúâi nây lẩi gổi àng tïn mònh?
- Ai àố?
- Cng bõ bùỉt nhû anh thưi! Sấng nay nghe cấc ưng nhùỉc tïn
anh. Mưåt lất thò anh túái.
Giổng nối tûå nhiïn. Hai Long linh cẫm àêy lâ mưåt ngûúâi tưët.
Lúâi thùm hỗi ca ngûúâi cng cẫnh ngưå? Hay mưåt cấch bấo tin tïn
phẫn bưåi tưë cấo anh hiïå
n cố mùåt úã àêy..? Khưng thïí xết àoấn vưåi
vâng.
Cêu chuån dûâng lẩi úã àố.
Hai Long cẫm thêëy àûúåc an i. Mònh khưng biïën mêët tùm. Đt
nhêët ngoâi bổn chng, cng côn mưåt ngûúâi nûäa biïët mònh bõ bùỉt
cốc vâo àêy...


4.
Hâng ngây, Hai Long xin ra ngoâi vâi lêìn àïí rûãa mùåt hóåc ài
cêìu tiïu. Anh hy vổng bùỉt gùåp mưåt ngûúâi quen. Biïët àêu àố lẩi
chđnh lâ kễ àậ tưë giấc anh. Chó cố phất hiïån ra hùỉn, anh múái cố
hûúáng chín bõ c thïí àïí àưëi phố vúái tïn Hiïëu trong cåc gùåp túái.
Nhûng anh chó toân thêëy nhûäng bưå mùå
t lẩ lêỵm, lẩnh nhû liïìn. Mưåt
lêìn anh nhòn thêëy Hiïëu chùỉp tay sau lûng, lûäng thûäng ài quanh
chìng th. Anh toan châo hùỉn àïí giûä àng thấi àưå ca mưåt ngûúâi
ƯNG CƯË VÊËN - HƯÌ SÚ MƯÅT ÀIÏÅP VIÏN 11

bõ oan, àang chúâ hùỉn xem xết lẩi. Hiïëu giẫ tẫng khưng nhòn thêëy
anh.
Rêët nhiïìu mưëi lo àïën vúái Hai Long. Àiïìu tưët nhêët àưëi vúái
nhûäng ngûúâi hoẩt àưång bđ mêåt, lâ khưng àïí kễ àõch àấnh húi thêëy.
Khi chng dậ àấnh húi àûúåc, thò cú may àïí tiïëp tc cưng tấc chó
côn rêët đt. Con àûúâng àûa bổn chố sùn lao lúái àđch rêët gêìn. Vò mổi
sûå bưë trđ, che àêåy, d chu àấo àïën mêëy, vêỵn cố nhûäng kệ húã.
Chng àậ lâm gò vúái gia àònh anh sau khi anh bõ bùỉt? Vúå con anh
sệ àưëi phố thïë nâo trûúác nhûäng cêu hỗi thêm àưåc, trûúác sûå tra khẫo
ca chng? Chng cố tưí chûác rònh rêåp ngay tẩ
i nhâ anh khưng?
Cêëp trïn àậ biïët anh bõ bùỉt chûa..? Anh tûå thêëy cố nhiïìu thiïëu sốt
trong sûå chín bõ cho gia àònh àưëi vúái trûúâng húåp nây.
Anh àậ rúi vâo tònh hëng xêëu nhêët ca nhûäng ngûúâi hoẩt
àưång trong lông àõch. Mưåt tònh hëng hiïím nghêo mâ cêëp trïn
cng nhû bẫn thên ngûúâi cấn bưå, phẫi dûå kiïën k câng àïí àưëi phố
khi nố chùèng may xẫy ra. Àêy lâ cåc chiïën àêëu sinh tûã, àưi bïn
àïìu têån dng mổi th àoẩn. Nhûng vúái Hai Long lc nây chó cố hai

cấch: mưåt lâ, bẫo vïå àïën cng têëm ngu trang ca mònh, giûä vûäng
thïë húåp phấp àïí
tiïëp tc chiïën àêëu; hai lâ, cam chõu tra têën, t
àây, hy sinh mẩng sưëng àïí bẫo toân khđ tiïët ca mưåt chiïën sơ cấch
mẩng.
Tïn nhâ bïëp vâo thu bất ùn, thêëy cẫ sët cúm vúái mêëy miïëng
thõt múä côn ngun. Hùỉn hỗi:
- Rùng khưng múâi?
- Tưi cố àẩo.
- Thûá sấu kiïng thõt hûã? Chiïìu lêëy rau thưi hê.
Tïn gấc xùm xùm tûâ phđa àêìu nhâ ài lẩi:
- Chín bõ chiïìu nay lïn gùåp ưng Àoân.
Hùỉn àậ chổn àng lc nây, khi cấi dẩ dây ca mònh trưëng
rưỵng...
Dûúng Vùn Hiïëu ngưìi chúâ Hai Long trong mưåt cùn bìng
xếp. Cûãa sưí àống kđn. Giûäa ban ngây, ngổn àên àiïån vêỵn sấng.
HÛÄU MAI 12

Trong phông chó cố mưåt chiïëc bân vâ hai cấi ghïë tûåa xoâng xơnh.
Rộ râng lâ mưåt núi hỗi cung.
- Chùỉc anh àậ cố à thúâi giúâ suy nghơ vïì nhûäng àiïìu tưi nối
bûäa trûúác? - Hiïëu múã àêìu vúái giổng ưn tưìn.
- Dẩ. Tưi nống lông àûúåc gùåp ưng vò thêëy bõ giûä lêu quấ. Hưm
trûúác thêëy ưng úã ngoâi vûúân, tưi àậ toan àïì nghõ...
Hai Long quët lâm cho hùỉn phẫi bêåt ra cấi l do vò sao àậ
bùỉt mònh.
Hiïëu rt tûâ trong ngùn kếo ra mưåt xêëp giêëy, àùåt trïn bân.
- Anh ngưìi àêy viïët bẫn tûúâng trònh l lõch vâ quấ trònh hoẩt
àưång theo nhûäng àïì mc àậ ghi. Tûâ chiïìu nay, mưỵi ngây hai bíi,
anh lïn àêy viï

ët cho xong. Anh cêìn nhiïìu thúâi gian khưng?
- Chùỉc cng khưng lêu.
- Tưi dânh cho anh mưåt cú hưåi àïí biïíu lưå thiïån chđ.
Hiïëu núã mưåt n cûúâi thêm hiïím rưìi quay ra.
Hai Long khai mònh xët thên tûâ mưåt gia àònh Cưng giấo cố
đt nhiïìu rång àêët úã miïìn Bùỉc, qụ nưåi úã Thấi Bònh, qụ ngoẩi úã
Phất Diïåm. Thúâi thanh niïn, hổc tẩi Hâ Nưåi, khấng chiïën chưëng
Phấp, vâo bưå àưåi Viïåt Minh; bõ k thõ vò gia àònh lâ àõa ch vâ cưng
giấo, anh bỗ bưå àưåi vïì Phất Diïåm sưëng vúái bïn ngoẩi mưåt thúâi gian,
rưìi quay vâo Hâ Nưåi tiïëp tc ài hổc. Khi àûúåc tin gia àònh úã vng
Viïåt Minh bõ àêëu tưë trong Cẫi cấch rång àêët, anh bỗ
hổc vâo qn
àưåi Phấp vúái àõnh chiïën àêëu trẫ th. Phấp thêët trêån úã Àiïån Biïn
Ph rt qn vïì nûúác, anh chấn nẫn quët àõnh ài theo qn àưåi
Phấp, hy vổng cố thïí tiïëp tc hổc úã phûúng Têy. Nhûng túái khi
sang Phấp, anh chó kiïëm dûúåc mưåt cưng viïåc lâm àưå nhêåt tẩi mưåt
nưng trang trưìng nho. Vúå vâ ba con anh sưëng úã Sâi Gôn gùåp nhiïìu
khố khùn, u cêìu anh trúã vïì. Tûâ àố túái nay gia àònh anh sưëng
cåc àúâi ca nhûäng ngûúâi giấo dên di cû lûúng thiïån, chùm lo lâm
ùn kiïëm sưëng, khưng àống gốp àûúåc gò nhiïìu nhûng khưng hïì lâm
àiïìu gò phûúng hẩi cho Qëc gia. Anh khưng hiïíu vò àêu mònh bõ
bùỉt. Anh tin chùỉc àêy lâ mưåt sûå lêì
m lêỵn, u cêìu phẫi trẫ tûå do cho
ƯNG CƯË VÊËN - HƯÌ SÚ MƯÅT ÀIÏÅP VIÏN 13

mònh, vâ thưng bấo ngay cho gia àònh biïët anh àang bõ cêìm giûä úã
àêy.
Ba ngây sau khi Hai Long nưåp bẫn tûúâng trònh, Hiïëu gổi anh
lïn. Hùỉn ngưìi àúåi úã bân vúái vễ mùåt lẩnh lng, chó húi nhïëch mếp
àấp lúâi châo ca Hai Long.

- Tưi àậ nối: khưng phẫi vò vư cúá mâ tưi cho bùỉt anh!
- Dẩ... Tưi khưng nối lâ nhû vêåy.
- Nhûng vúái lúâi khai bấo thïë nây, thò cố nghơa lâ anh bõ bùỉt
oan?
- Nhûäng àiïìu tưi khai àïìu lâ sûå thêåt, tưi sệ xin nưåp à giêëy túâ
àïì cấc ưng sûu tra.
- Chđnh lâ vúái túâ khai nây, anh àậ tûå tưë cấo anh lâ mưåt tïn
Viïåt Cưång nùçm vng.
- Tưi chûa hiïíu ưng Àoân?
Hiïëu quay ra cûãa nối to:
- Múâi ưng Tấ
sang!
Hùỉn àậ båc phẫi bưåc lưå con bâi, Hai Long nghơ. Chùỉc àêy lâ
mưåt nhên chûáng. Hậy chúâ xem.
Mưåt ngûúâi xët hiïån trûúác cûãa. Hai Long nhêån ngay ra chđnh
lâ tïn mùåt àen vâ chóỉt anh àậ gùåp úã gêìn cêìu Thõ Nghê. Bûäa nay,
hùỉn khưng àeo kđnh mất. Hùỉn àûáng ngay ngûúâi, hai tay àïí xi
àng nểp qìn, nối rùỉn rỗi:
- Tưi cố mùåt!
Mưåt thối quen nhâ binh lêu nùm.
Hùỉn bûúác vâo phông, àâng hoâng kếo ghïë ngưìi. Hai Long àậ
hiïíu vò sao bûäa nay cùn phông nây lẩi cố thïm mưåt chiïëc ghïë thûá
ba.
Hùỉn ngưìi nhòn anh trên trên, sưỵ sâng, gêìn nhû uy hiïëp. Hai
Long vêỵn giûä ngun vễ bònh thẫn, khưng nế trấ
nh cấi nhòn ca
hùỉn. Vúái anh, hùỉn chó lâ mưåt kễ khưng quen biïët.
HÛÄU MAI 14

Hiïëu chùm ch theo dội, cố vễ nhû húi ngẩc nhiïn vò cåc àưëi

chûáng àậ khưng àen lẩi hiïåu quẫ tûác khùỉc. Chúâ àúåi mưåt lất, hùỉn
hỗi Hai Long:
- Anh cố biïët àêy lâ ai khưng?
Hai Long nhòn thïm ngûúâi ngưìi trûúác mùåt mưåt cht, rưìi àấp:
- Tưi chûa cố hên hẩnh àûúåc biïët ưng àêy.
Tïn mùåt àen cûúâi nhẩt:
- Nhûng tưi lẩi biïët qu anh rêët rộ. Biïët cẫ tđnh danh vâ chûác
v Àẫng ca anh khi úã miïìn Bùỉc. Anh lâ V Ngổc Nhẩ?
- Dẩ
- Tưi lâ Tấ, Tấ àen, qn bấo ca trung àoân 6, àẩi àoân
Àưìng Bùçng. Tưi àậ àûúåc cng lâm viïåc vúái anh khưng phẫi chó mưåt
lêìn, trong trêå
n cân Mercure.
- Dẩ...
Hai Long biïët mònh àậ rúi vâo trûúâng húåp khưng may ca
nhûäng ngûúâi hoẩt àưång bđ mêåt tònh cúâ gùåp phẫi mưåt tïn hưìi chấnh
hiïíu rộ ngìn gưëc ca mònh! Cêìn giânh lẩi ngay ch àưång, anh
thẫn nhiïn nối tiïëp:
- Vêåy mâ tưi khưng nhêån ra ưng. Trđ nhúá ca tưi gêìn àêy tïå
quấ! Hưìi àố, tưi lâ thõ u Thấi Bònh, tưi mang bđ danh àïí hoẩt àưång
cho Viïåt Minh úã vng Phấp chiïëm àống. Tưi vêỵn thûúâng àïën lâm
viïåc vúái anh Sinh vâ anh Hùçng úã ban Qn bấo trung àoân.
- Anh lâ cêëp u Àẫng cao thò chó ch àïën th trûúãng chûá
nhòn ngố gò àïën cấnh lđnh trấng chng tưi - Tấ
àen nối vúái giổng
móa mai
- Hưìi àố thûúâng lâm viïåc ban àïm, àên dêìu t m, àêu cố
àiïån sấng choang nhû bêy giúâ. Nhûng tưi nhêån ra anh rưìi, dẩo êëy
ta gùåp nhau úã lâng Cổi, V Tiïn phẫi khưng?
- Lâng Cổi!

Tấ àen cng cố vễ khoấi khi ưn lẩi mưåt thúâi oanh liïåt ca
mònh. Hiïëu lưå vễ khố chõu, vò thêëy cåc àưëi chûáng lẩi biïën thânh
ƯNG CƯË VÊËN - HƯÌ SÚ MƯÅT ÀIÏÅP VIÏN 15

cåc gùåp gúä ưn lẩi k niïåm ca nhûäng ngûúâi bẩn chiïën àêëu c. Tấ
àen àậ nhêån ra vễ khưng hâi lông ca cêëp trïn, hùỉn chuín giổng:
- Tưi gùåp anh ln mâ anh khưng biïët àêëy thưi; tiïëp quẫn thõ
xậ Thấi Bònh, tưi côn gùåp anh.
- Àiïìu nây thò chùỉc chùỉn anh lêìm! Sau trêån cân Mercure, tưi
vïì Khu chónh hën Cấch mẩng Viïåt Nam, biïët mònh khưng thïí
sưëng vúái Viïåt Minh, tưi trúã vïì Phất Diïåm ln vâ sau àố vâo thânh.
Tûâ 1953, tưi àậ úã trong qn àưåi Phấp.
Tấ àen sûâng sưå:
- Anh àûâng cố nối tưi lêìm! Khưng cố cấi gò qua mùỉt thùçng
qn bấo. Tấm, chđn nùm khưng gùåp anh, chó thoấng nhòn thêëy
anh úã
cêìu Thõ Nghê, tưi nhêån ra ngay.
Hai Long àiïìm àẩm:
- Xin lưỵi anh nïëu tưi lúä lúâi. Anh cố trđ nhúá rêët tưët vïì ngûúâi. Tưi
lẩi cố trđ nhúá tưët vïì thúâi gian. Trêån cân Mercure diïỵn ra ngây 26-3-
1952, túái nay chûa àêìy 7 nùm. Nïëu anh nối anh khưng gùåp tưi cấch
àêy 8, 9 nùm, thò chó cố thïí lâ tûâ trêån cân Mercure trúã vïì trûúác. Tưi
côn khấ nhiïìu ẫnh chp hưìi àêìu 1953 vúái Àûác Giấm mc vâ cấc sơ
quan Phấp.
Tấ àen biïët mònh húá, ngưìi im tđnh cấch cậi lẩi. Hiïëu cẫm thêëy
bêët lúåi, nối:
- Chûâng êëy à rưìi! Cẫm ún anh Tấ. Anh trúã vïì lâm viïåc, àïí
tưi nối chuån tiïëp vúá
i anh àêy.
Tấ àen àûáng dêåy ài ra, khưng giêëu àûúåc vễ hêåm hûåc.

Hiïëu chêåm rậi chêm mưåt àiïëu thëc, nhẫ vâi húi khối rưìi
nghiïm mùåt nhòn Hai Long:
- Anh àậ àïí lúä mưåt cú bưåi chûáng tỗ thiïån chđ ca mònh.
- Dẩ...
- Chng tưi biïët anh lâ ngûúâi ca phđa bïn kia, àậ nối trûúác
lâ chng tưi khưng bao giúâ bùỉt lêìm, nhûng anh vêỵn cưë tònh giêëu cấi
gưëc cưång sẫn.
HÛÄU MAI 16

- Thûa àố lâ chuån quấ khûá...
Hiïëu phêíy tay kiïn quët ngùỉt lúâi anh:
- Àïí cho tưi nối. Nưåi v ca anh rêët phûác tẩp. Chng tưi àậ
nùỉm àûúåc cẫ. Tưi dânh cho anh mưåt cú hưåi cëi cng. Nïëu anh
khưng th nhêån hïët, thò chđnh anh tûå lâm hẩi mònh. Anh lâm lẩi
bẫn tûúâng trònh.
Hiïëu ra khỗi rưìi, Hai Long vêỵn cưë nến mưåt tiïëng thúã dâi nhể
nhộm.

5.
Hai Long àậ viïët xong bẫn tûúâng trònh lêìn thûá hai.
Anh nùçm thïm sët mưåt thấng tẩi trẩi giam Vên Àưìn, khưng
ai hỗi han túái.
Ưng bẩn hay nối chuån úã bìng bïn àậ biïën mêët. Nhiïìu
ngûúâi àậ bõ chng chuín ài núi khấc. Thay thïë vâ
o chưỵ hổ, lâ mưåt
loẩt ngûúâi múái túái. Hai Long nhêån ra sûå thay àưíi àố qua lúâi dùån dô
ca tïn gấc, nhûäng cêu hỗi vâ giổng nối ca hổ.
Hai Long lo ngẩi sùỉp àïën lûúåt mònh. Hònh nhû nhûäng ngûúâi
àậ bõ bùỉt vâo àêy khưng ai àûúåc trúã vïì nhâ. Ngưi nhâ Bẫy Viïỵn úã
phưë Vên Àưìn rộ râng lâ mưåt trẩi giam tẩm thúâi. Chng khưng cố

bưå mấy xết hỗi. Mònh Dûúng Vùn Hiïëu khưng lâm xụí viïåc nây.
Hiïëu chó lâm cưng viïåc sú thêím. Sưë phêån ca nhûäng ngûúâi bõ bùỉt sệ
àûúåc quët àõnh úã mưåt núi khấc. Núi àố lâ àêu?
Túái tìn bõ giam thûá sấu, Hiïëu múá
i cho gổi Hai Long.
Hùỉn khưng cố vễ gay gùỉt, àưëi àõch nhû nhûäng lêìn gùåp trûúác,
nối vúái anh bùçng mưåt giổng bònh tơnh:
- Tưi khưng thoẫ mận vúái nhûäng àiïìu anh àậ viïët.
- Dẩ...
- Tưi khưng cố cấch nâo khấc, àânh phẫi gûãi anh ra miïìn
Trung àïí cûáu xết thïm.
ƯNG CƯË VÊËN - HƯÌ SÚ MƯÅT ÀIÏÅP VIÏN 17

- Thûa ưng, chùèng lệ nhûäng vêën àïì ca tưi lẩi khưng thïí giẫi
quët ngay úã àêy?
- Khưng thïí àûúåc. Vò toân bưå hưì sú vïì anh, nhûäng nhên
chûáng nùçm cẫ úã ngoâi àố.
Hai Long hiïíu, àng nhû anh dûå àoấn, mổi viïåc khưng kïët
thc úã àêy. Hiïëu chó lâm mưåt sưë viïåc trònh tûå theo th tc, rưìi àûa
anh ài.
Hiïëu chuín sang giổng an i vưỵ vïì:
- Anh àûâng lo ngẩi. Anh sệ túái dûå mưåt lúáp cẫi hën. Sau khi
hổc têåp, nïëu anh chuín hûúáng tưët, anh sệ àûúåc trúã vïì gia àònh.
- Tưi mën àïì nghõ..., - Hai Long ngêåp ngûâng - ưng cho phếp
tưi viïët thû vïì gia àònh. Tưi cêìn mưåt sưë qì
n ấo thay àưíi, àùåc biïåt
lâ ấo rết, vò úã ngoâi àố àang ma lẩnh.
- Thưi àûúåc. Anh viïët thû rưìi àïí úã àêy. Anh biïët nïn viïët thïë
nâo thò thû sệ àûúåc chuín...
Anh khưng hy vổng nhiïìu lấ thû nhỗ vïì túái tay gia àònh. Vò

chng thûâa biïët, qua lấ thû, vúå con anh vâ mưåt sưë ngûúâi nûäa sệ
àoấn àûúåc anh bõ àoân cưng tấc àùåc biïåt ca Ngư Àònh Cêín bùỉt giûä
vâ àûa ra miïìn Trung. Ngûúâi anh gai lïn khi nhòn thêëy cấi sùỉc vẫi
mâu xanh quen thåc àùåt úã giûäa bân.
Hai Long ngûúác mùỉt nhòn tïn Hiïëu àang àûáng chùỉp tay sau
lûng:
- Ưng cho phếp?
- Cûá tûå nhiïn.
Anh múã sùỉc ra, thêëy mêëy bưå qìn ấo thûúâ
ng dng àậ àûúåc
giùåt i sẩch sệ, mưåt chiïëc ấo len dâi tay múái ngun, vâ cën Kinh
thấnh. ÚÃ Sâi Gôn nống bûác quanh nùm, gia àònh anh khưng ai cố
ấo rết. Mốn chi tiïu múái nây sệ ẫnh hûúãng khưng đt ngây túái bûäa
cúm ca vúå con anh. Nhûng vêåt cêìn nhêët àưëi vúái anh trong hoân
cẫnh hiïån nay lẩi chđnh lâ cën Kinh thấnh. Trong cën kinh nây
cố têëm ẫnh anh chp cng cha Lï vâ giấm mc Phấp Jean
Cassaigne.
HÛÄU MAI 18

Hai Long múã cën kinh ra, vûâa nhòn thêëy têëm ẫnh, anh liïìn
àống lẩi nhû khưng mën àïí mổi ngûúâi ch túái nố. Anh thûâa biïët
chng àậ kiïím tra k lûúäng gối àưì trûúác khi gổi anh túái nhêån.
- Anh em nối khưng thêëy trong nhâ anh treo ẫnh Thấnh? -
Hiïëu hỗi giổng thên mêåt.
- Nhâ cûãa quấ chêåt chưåi vâ khưng sẩch sệ. Tưi lâ catholique
de cocur
1
mâ...
Hiïëu gêåt g rưìi nối:
- Lúáp cẫi hën ngoâi àố úã gêìn nhâ thúâ Phan-xi-cư.

- Tưi rêët àưåi ún ưng nïëu hâng tìn ưng cho phếp àûúåc túái lâm
bưín phêån con chiïn àưëi vúái Cha.
Hiïëu im lùång. Cố khi viïåc nây khưng thåc thêím quìn ca
hùỉn. Hóåc lâ hùỉn khưng vưåi vâng. Vâ anh thêëy mònh cng khưng
nïn tỗ ra vưåi vêng.
- Anh ra àố sệ cố cú hưåi hiïíu rộ chđnh sấch Qëc gia. Tưi
trưng àúåi sûå chuín hûúáng thûåc sûå ca anh.
- Dẩ...
Têëm hònh vâ cën Kinh thấnh dûúâng nhû àậ cố tấc àưång mưåt
cht túái thấi àưå
ca chng àưëi vúái mònh... Mònh khưng bao giúâ àûúåc
cố ẫo tûúãng. Nhûng cng chúá bao giúâ dêåp tùỉt ài mổi hy vổng.
Nhûäng ngây vûâa qua mònh côn hay cố nghơ àêy lâ mưåt sûå kïët
thc. Mổi sûå kïët thc àïìu kêm theo mưåt múã àêìu. Mònh cố khẫ
nùng biïën sûå múã àêìu khưng may mùỉn nây thânh mưåt cấi gò khấc
khưng?
Àố lâ nhûäng nghơ trong àïm cëi cng Hai Long úã trẩi
giam Vên Àưìn.



1
Cưng giấo tẩi têm
ƯNG CƯË VÊËN - HƯÌ SÚ MƯÅT ÀIÏÅP VIÏN 19

CHÛÚNG 2
TRẨI TOÂ KHÊM
1.
Toâ nhâ lâm viïåc ca viïn khêm sûá Trung K thúâi Phấp
thåc nùçm úã búâ nam sưng Hûúng xinh àểp.

Ngưi nhâ chđnh hai têìng xêy theo kiïën trc Phấp, vng vûác
àûúâng bïå vâ vûäng chùỉc, trong khấng chiïën àậ bõ bưå àưåi ta àấnh sêåp
mưåt nûãa. Nhûäng dậy nhâ trïåt vêỵn côn ngun vển. Toâ Khêm c
nay àûúåc dng lâm trẩi cẫi hën cho nhûäng ngûúâi khấng chiïën bõ
bùỉt.
Vêy quanh trẩi lâ Ty cưng an Thûâa Thiïn, trẩi lđnh Phan
Àònh Phng, khấch sẩn Morin. Trûúác cûãa trẩi lâ khu cưng viïn
nùçm úã ven sưng Hûúng, giấp vúái cêìu Trâng Tiïìn in hònh trïn nïìn
trúâi nhûäng àûú
âng lûúån thon thẫ. Chúå Àưng Ba úã ngay búâ sưng bïn
kia, nưíi bêåt lïn vúái nhûäng mấi nhâ hònh vôm.
Ngưi nhâ lêìu àậ bõ àấnh sêåp mưåt nûãa dânh cho trẩi trûúãng
vâ cấc ban cẫi tẩo, tun hën, hêåu cêìn. Trẩi viïn úã dậy nhâ trïåt,
trong toâ nhâ trûúác kia dng lâm Vùn khưë. Hổ úã têåp trung trong
cùn phông lúán, vúái nhûäng chiïëc giûúâng cấ nhên kï thânh hâng theo
kiïíu trẩi lđnh. Nhûäng cùn bìng nhỗ chung quanh phông lúán, àûúåc
ngùn thânh núi biïåt giam.
Trûúãng trẩi lâ Lï Vùn Dû, mưåt gậ mùåt mi sấng sa, cố thïí
nối lâ àiïín trai, chúi bống chuìn, bống bân giỗ
i mùåc d dưi chên
vông kiïìng. Tuy vêåy, Dû lẩi lâ mưåt kễ thêët hổc. Hùỉn vưën lâ trung
sơ trong qn àưåi ngu thúâi Phấp, àûúåc chổn lâm trẩi trûúãng vò cố
hổ gêìn vúái ưng Cêåu. Dû tỗ ra mùåc cẫm trûúác nhûäng cấn bưå khấng
chiïën. Àưëi vúái hổ, hùỉn cố phêìn vò nïí, khưng àe nểt, doẩ dêỵm. Ngûúåc
lẩi, hùỉn khinh ra mùåt nhûäng tïn “chuín hûúáng” àậ trúã thânh tay
sai, sùén sâng hẩch lẩc bổn chng úã bêët cûá núi nâo. Vò khưng biïët gò
HÛÄU MAI 20

vïì viïåc “cẫi hën”, hùỉn giao toân bưå cho Lï Vûúång, trûúãng ban cẫi
tẩo ca trẩi.

Nhûäng cấn bưå khấng chiïën úã Thûâa Thiïn lêu nùm àïìu biïët
Lï Vûúång. Vûúång hoẩt àưång cấch mẩng tûâ trûúác nùm 1945, àậ lâm
chấnh vùn phông ca tónh u Thûâa Thiïn. Mưåt lêìn, Vûúång bõ bùỉt
cng vúái àưìng chđ phố bđ thû tónh u trong mưåt cåc àõch lng cân.
Đt ngây, Vûúång trưën thoất. Nhûng rưìi chùèng bao lêu, Vûúång bõ bùỉt
lẩi cng vúái khấ àưng cấn bưå nhiïìu ngânh ca tónh. Ngûúâi ta nối
Vûúång àậ àêìu hâng àõch tûâ lêìn bõ bùỉt trûúác, chng nếm Vûúång vïì
àa
ánh phấ cú súã ca ta. Ưng Cêåu rêët tin dng Vûúång. Chđnh Vûúång
àậ bây cho ưng Cêåu lâm trô “cẫi hën”.
Cấch àêy khưng lêu, Vûúång àậ mốc nưëi àûúåc vúái Qu, chấu
hổ ca y, àang cưng tấc úã vng tûå do. Qu thûúâng xun thưng bấo
cho àõch núi tónh u àống cùn cûá, con àûúâng cấn bưå ài lêëy gẩo, núi
dên vêỵn giêëu gẩo, thûåc phêím àïí tiïëp tïë cho ta. Bổn cưng an Thûâa
Thiïn àậ lêëy thëc àưåc trưån vâo gẩo vâ thûåc phêím. Chng tưí chûác
nhûäng cåc vêy rấp, phc bùỉt cấn bưå. Mưåt lêìn Qu vïì, dêỵn mưåt
toấn cưng an àõch ài vêy bùỉt cú quan tónh u àống úã àêo Phûúá
c
Tûúång. Khi chẩm nhau, àưi bïn cng nưí sng. Mưåt tónh u viïn
ca ta hy sinh. Nhûng chđnh tïn Qu àậ lẩi ta bùỉn chïët. Bổn àõch
khiïng xấc Qu cng vúái xấc àưìng chđ tónh u viïn vïì Hụë. Vûúång
àïì nghõ ưng Cêåu tưí chûác lïỵ tïë tïn Qu, vâ truy tùång chấu hùỉn hn
chûúng Bẫo qëc àïí cưí v nhûäng ngûúâi àậ quay vïì chiïën àêëu cho
“chđnh nghơa qëc gia”. Bíi lïỵ àûúåc tiïën hânh trổng thïí. Cấc quan
chûác trong tónh àïìu cố mùåt. Lï Vûúång huy àưång cẫ trẩi Toâ Khêm
túái dûå lïỵ. Bổn chng chùåt xấc àưìng chđ tónh u viïn thânh nhiïìu
khc, trưån vúái mn cûa. Riïng ca
ái àêìu, chng bổc giêëy àỗ. Vûúång
bùỉt mưåt trẩi viïn bûng chiïëc mêm, trïn àùåt cấi àêìu lêu, mang lïn
bân thúâ. Anh nây súå chïët khiïëp, àấnh rúi cấi àêìu xëng àêët, lùn cẫ

vâo chên quan khấch. Lï Vûúång thûåc sûå bưåc lưå bưå mùåt tûâ àố.
Sưë phêån nhûäng ngûúâi àậ rúi vâo àêy àïìu nùçm trong tay Lï
Vûúång.
Nhòn bïì ngoâi, trẩi Toâ Khêm khưng cố vễ mưåt núi giam
cêìm. Bổn lđnh gấc àïìu mùåc thûúâng phc, sng ngùỉn giêëu trong
ƯNG CƯË VÊËN - HƯÌ SÚ MƯÅT ÀIÏÅP VIÏN 21

ngûúâi. Trẩi viïn vêỵn mùåc qìn ấo ca mònh, hâng ngây châo cúâ,
hổc têåp, àổc sấch bấo, chúi bống bân, bống chuìn. Mưåt sưë trẩi viïn
àûúåc phếp ra phưë. Cố cẫ nhûäng trẩi viïn ban ngây túái trẩi hổc têåp,
ban àïm lẩi trúã vïì vúái gia àònh.
Àïën trẩi nhûäng ngây àêìu, Hai Long cẫm thêëy khưng khđ úã
àêy dïỵ chõu hún nhiïìu so vúái trẩi biïåt giam Vên Àưìn. Anh nhúá lẩi
nhûäng lúâi Hiïëu quẫng cấo vïì trẩi cẫi hën. Ma mûa úã Thûâa
Thiïn sùỉp hïët. Bêìu trúâi àậ sấng sa. Cưë àư Hụë ïm àïìm, khấc hùèn
Sâi Gôn lc nâo c
ng nấo nhiïåt, sưi àưång. Tiïëng chim rđu rđt trïn
cânh àốn châo ma xn. Ngây xûa, thûåc dên Phấp àậ àûa c
Phan Bưåi Chêu vïì àêy an trđ. Chùèng lệ mònh lẩi cố nhûäng ngây
nghó ngúi bïn búâ sưng Hûúng nây û...
Nhûäng ngûúâi múái túái àûúåc xïëp úã chung tẩi mưåt khu riïng.
Nhiïìu ngûúâi quen biïët nhau. Phêìn àưng lâ cấn bưå ca hai tónh
Thûâa Thiïn, Quẫng Nam. Hai Long khưng gùåp ai quen, vò anh
chûa cố dõp cưng tấc úã miïìn Trung. Mưåt àûúâng dêy vư hònh àậ gùỉn
bố hổ vúái nhau, vò hổ àïìu cng chung sưë phêån àang chúâ xết xûã.
Qua nhûäng cêu chuån trao àưíi rò rêìm, Hai Long bùỉt àêìu hiïíu
nhûäng ngây sùỉp túái sệ rêët àen tưëi. Trẩi cẫi hën chûa hùè
n lâ trẩi
giam. Nhûng nố lâ núi chuín tiïëp cëi cng àïën nhûäng trẩi giam
thûåc sûå: Lao Thûâa Ph, Mang Cấ, Chđn Hêìm.

Nhûäng ngûúâi àïën àêy nối túái Chđn Hêìm vúái vễ e ngẩi. Theo
hổ, nhûäng chìng cổp úã Cưn Àẫo so vúái Chđn Hêìm côn lâ thiïn
àâng. Nhûäng hêìm nây àïìu nùçm trong lông àêët úã mưåt vng àưìi. Trûâ
nhûäng tïn canh gấc, khưng ai biïët Chđn Hêìm úã àêu. Nhûäng ngùn
xâ lim chó rưång hún chiïëc ấo quan mưåt cht. Ngûúâi bõ giam trong
xâ lim khưng nhòn thêëy ấnh mùåt trúâi. Hổ hđt thúã khđ trúâi qua mưåt
lưỵ thưng húi. Chåt úã Chđn Hêìm quen khoết mùỉt vâ ùn thõt ngûúâi
chï
ët. Ban àïm, chng lao túái tûâng àân, gùåm chên nhûäng ngûúâi ng
qụn. Àõch àûa ai vâo Chđn Hêìm cố nghơa lâ chng àõnh chưn sưëng
ngûúâi àố.
Hai Long dêìn dêìn múái hiïíu rộ con àûúâng ra khỗi trẩi Toâ
Khêm chó cố thïí lâ con àûúâng phẫn bưåi, àêìu hâng.

HÛÄU MAI 22

2.
Mưåt ngûúâi hom hem, nûúác da mai mấi ngưìi úã bïn bân; mưåt
chên gấc trïn ghïë, miïång ngêåm àiïëu thëc lấ sêu kên, ngoẫnh mùåt
ra nhòn khi Hai Long bûúác vâo.
Y khua chên tòm chiïëc dếp dûúái gêìm bân, rưìi àûáng dêåy ra
àốn anh, mêíu thëc lấ sêu kên trïỵ xëng mưåt bïn mưi. Hùỉn cao vâ
gêìy, ngûúâi hùỉn nhû búi trong bưå qìn ấo rưång thng thònh khưng
àûúåc sẩch sệ lùỉm. Hùỉn rđt thïm mưåt húi rưìi múái chõu vûát mêíu
thëc lấ ûúát àêỵm nûúác bổt, nhoễn miïång cûúâi, chòa tay bùỉt tay Hai
Long:
- Khoễ chúá?
Hâm rùng hùỉn vâng khối thëc.
Hai Long cêìm bân tay gêìy gåc ca hùỉn, cố cẫm giấc nhû
mònh àang chẩ

m tay thêìn chïët. Lï Vûúång lâ hùỉn, ngûúâi àậ nhên
danh trûúãng ban cẫi tẩo múâi anh sấng nay lïn gùåp.
Vûúång àûa anh lẩi bân, tiïëp tc giổng thên mêåt, bïì trïn:
- Ngưìi xëng àố. Cûá tûå nhiïn. Khoễ chúá? - Hấn nhùỉc lẩi cêu
hỗi thùm chûa àûúåc trẫ lúâi.
- Cẫm ún ưng, tưi vêỵn thûúâng.
- Thëc àố!
Hên àêíy bao Bastos vïì phđa anh, rưìi rt tûâ ti ấo ra mưåt gối
thëc súåi mâu nêu xón.
- Miïìng quen thûá ni. Bastos nhiïìu ngûúâi kïu nùång nhûng vúái
miïìng thò quấ nhể.
Vûúång lẩi cho mưåt chên lïn ghïë, ngưìi vï àiïëu thëc lấ sêu
kên. Ngûúâi ta nối Vûúång bùỉt chûúá
c ưng Cêåu, múâi khấch thëc lấ
ngoẩi côn mònh chó ht thëc Cêím Lïå vêën tay.
Cûã chó ca Vûúång thên mêåt, xụì xoâ. Hùỉn tiïëp Hai Long nhû
gùåp mưåt cấn bưå dûúái quìn àậ cưng tấc lêu nùm vúái nhau hưìi côn úã
rûâng. Cùåp lưng mây ca hùỉn thûa vâ gêìn nhû tri hïët. Àưi hưë mùỉt
sêu thùèm, long lanh mưåt cùåp mùỉt tûúi cûúâi, thónh thoẫng lẩi cố mưåt
ƯNG CƯË VÊËN - HƯÌ SÚ MƯÅT ÀIÏÅP VIÏN 23

cấi nhòn nhû xoấy vâo têm can anh. Nhûäng con mùỉt êëy nhû mën
nối: biïët nhau rưìi, àûâng vúâ vơnh nûäa!... Hai Long cẫm thêëy e ngẩi
- Miïìng àậ nghe ưng Hiïëu nối vïì anh. Hưì sú nùçm àố rưìi. Ưng
Hiïëu chûa tin anh. Nhûng miïìng thò miïìng tin. Anh em khưng tin
nhau thò rùng? Anh kếm miïìng mûúi lùm tíi nhûng cng cng
mưåt lûáa vúái nhau thưn! Mûúi, mûúâi lùm nùm khấng chiïën cẫ. Anh
lâ chi u viïn, miïìng lâ thûúâng v tónh u, rûáa cẫ...
Hai Long ngùỉt lúâi hùỉn:
- Ưng àậ coi hưì sú ca tưi. Tưi àậ rúâi bỗ hâng ng Viïåt Minh

tûâ nùm 1952.
- Coi rưìi! Coi rưìi! Nhûng vêỵn phẫi nối chuån nhiïìu vúái nhau.
Miïìng e rùçng anh chûa hiïíu hïët chđnh sấch ca ưng Cêåu. Nố hoâ
n
toân trấi ngûúåc vúái chđnh sấch Viïåt cưång. Mưåt àâng lâ vư nhên àẩo,
mưåt àâng lâ nhên àẩo. Cha anh bõ bùỉn trong cẫi cấch rång àêët
phẫi khưng?
- Cha tưi tûå tûã.
- Thò cng rûáa... Miïìng nối tiïëp. Mưåt àâng lâ àống cûãa, mưåt
àâng lâ múã cûãa. Mưåt àâng lâ hêån th. Mưåt àâng lâ hoâ húåp dên
tưåc, xoấ bỗ hêån th. Cưång sẫn dng sưng Bïën Hẫi àïí chia cùỉt àêët
nûúác. Qëc gia ch trûúng lêëp sưng Bïën Hẫi àïí thưëng nhêët hai
miïìn. Khưng phên giai cêëp, khưng phên giâu nghêo, bỗ qua quấ
khûá, àố lâ chđnh sấch ca ưng Cêåu. Ưng Cêå
u nối: “Chđnh sấch àậ
múã cûãa, àûâng ai àống lẩi, àống lẩi lâ cố tưåi.” Hay lùỉm chúá! Vò cố
chđnh sấch nhên àẩo, khoan hoâ nhû rûáa, cấn bưå khấng chiïën múái
l lûúåt kếo vïì, phẫi múã thânh trûúâng, thânh lúáp. Ngûúâi mư trúã vïì
vúái Qëc gia, bïn núá chûác chi, bïn ni chûác àố; lâ cưng chûác c, trao
chûác v c; khẫ nùng àïën mư, quìn cao àïën núá. Ưng Cêåu chó cêìn
anh em cố thiïån chđ, tûâ bỗ ch nghơa Cưång sẫn, gip Qëc gia múâi
tiïëp nhûäng ngûúâi lêìm àûúâng trúã vïì ... Rûáa thưi! Rûáa lâ anh em lẩi
tûå do. Anh coi trẩi thò biïët, nùçm giûäa cưë àư, “cẫi tẩ
o” chi mâ thoẫi
mấi, vui chúi! Ưng Cêåu cưë trấnh khưng àng túái thên xấc anh em,
khưng àïí ai phẫi mêët mất gò. Nhûng àưëi vúái nhûäng kễ ngoan cưë,
nối mậi khưng nghe, thò cëi cng cng phẫi chêëp phấp. Khi núá
chúá trấch!
HÛÄU MAI 24


- Thûa ưng, tưi àậ rộ. Tûâ nhiïìu nùm nay tưi àậ sưëng bïn phđa
Qëc gia.
Ngûúâi trễ tíi nây àậ mêëy lân ngùỉt lúâi mònh, hùỉn sùéng giổng:
- Rûáa chûa à! Ùn cúm Qëc gia àậ phẫi mư lâ ngûúâi qëc
gia!... Bổn hùỉn sệ nối chuån vúái anh nhûäng cấi c thïí. Bûäa ni,
miïìng chó u cêìu anh sau hổc têåp, phẫi cố thấi àưå rộ râng. Qëc
gia múâi vïì chûá khưng ấp bûác. Dên ch, tu anh em lûåa: hóåc lâ
chuín hûúáng hóåc cûá theo Cưång sẫn, hóåc vïì vúái dên tưåc hóåc
quay vïì miïìn bùỉc, anh em cûá thûåc thâ khai ra. Ai mën tiïëp tc
theo Cưång sẫn, sệ lêåp thânh danh sấ
ch trẫ qua Bïën Hẫi mâ vïì...
Giổng nối ca Vûúång dêìn dêìn dõu lẩi. Hùỉn dậ nhiïìu lêìn
thânh cưng vúái cấch dưỵ dânh nây. Àêy múái chó lâ bûúác àưång viïn
riïng. Hùỉn vêỵn theo àng nhûäng kinh nghiïåm àậ lâm trong nhûäng
cåc chónh hën trûúác kia khi côn úã rûâng.
- Thûa ưng, úã trong kia tưi àậ trònh bây vúái ưng Hiïëu, e rùçng
cố sûå hiïíu lêìm.
- Nhiïìu chuån ưng Hiïëu chûa biïët mư! Têët cẫ cấc anh àïìu
àậ qua tay tui.
Hùỉn quay ra cûãa, quất rêët to:
- Cho xëng!
Thấi àưå ca Vûúång àưåt ngưåt thay àưíi. Hai Long tûå bẫo phẫi
chùng mònh àậ phẩm sai lêìm?.. Mònh cêìn tûå
kiïìm chïë hún. Phẫi cưë
trấnh àûâng khiïu khđch chng.

3.
Nhûäng ngûúâi múái túái àûúåc àûa khỗi khu àùåc biïåt àïën cùn nhâ
dânh cho trẩi viïn. Ban cẫi hën chia hổ thânh tûâng tưí àïí bùỉt àêìu
hổc têåp. Mưỵi tưí do mưåt tïn àậ “chuín hûúáng” àiïìu khiïín. Tïn nây

ùn úã cng vúái hổ.
Nưåi dung hổc têåp khấ àún giẫn. Tïn tưí trûúãng nhai lẩi mưåt
bâi vïì “chđnh nghơa qëc gia”, “chđnh sấch khoan hưìng, múã cûãa”
ca chđ sơ Ngư Àònh Diïåm vâ ưng cưë vêën Ngư Àònh Cêín, do ban cẫi
ƯNG CƯË VÊËN - HƯÌ SÚ MƯÅT ÀIÏÅP VIÏN 25

hën soẩn thẫo. Sau àố, hùỉn u cêìu mổi ngûúâi thẫo lån, so sấnh
nhûäng ch trûúng, chđnh sấch ca Qëc gia vúái ch trûúng chđnh
sấch ca Cưång sẫn. Hùỉn ln ln nhùỉc nhúã hổc viïn phẫi kïí rộ tưåi
ấc ca Cưång sẫn. Nhûäng lúâi phất biïíu àïìu àûúåc ghi vâo biïn bẫn
nưåp lïn trïn. Tïn tưí trûúãng khưng chõu àïí cho ai khưng phất biïíu
kiïën.
Sau giúâ hổc têåp bíi chiïìu, hổc viïn chúi bống bân, bống
chuìn hóåc ài dẩo trïn nhûäng con àûúâng trong khu trẩi.
Ba tónh Quẫng Trõ, Thûâa Thiïn, Quẫng Nam tiïëp giấp vúái
miïìn Bùỉc, thåc quìn cai quẫn trûåc tiïëp ca Ngư Àònh Cêín, lâ
núi àõch àa
ánh phấ phong trâo cấch mẩng quët liïåt nhêët. Chng
múã liïn miïn nhûäng chiïën dõch “tưë Cưång”, nhûäng cåc vêy rấp,
truy lng cấn bưå ta. Chng ấp dng nhûäng biïån phấp triïåt àïí
nhêët. Nhûäng ngûúâi vúå cố chưìng ài têåp kïët hóåc hoẩt àưång thoất ly
båc phẫi k giêëy ly hưn vâ lêëy ngûúâi phđa “qëc gia” àïí cùỉt àûát
mổi mưëi liïn quan vúái cấch mẩng. Chng tra têën nhûäng ngûúâi bõ
tònh nghi lâ mûu sất Ngư Àònh Diïåm bùçng cấch treo hổ trïn àưëng
lûãa hưìng...
Nhûäng ngûúâi àûúåc àûa vïì trẩi Toâ Khêm, àưëi vúái chng,
thåc loẩi nhû
äng phêìn tûã nguy hiïím nhêët, lâ kïët quẫ ca nhûäng
cåc truy lng thûúâng lâ rêët khố khùn. Khi bõ bùỉt, hổ chúâ àúåi
nhûäng cûåc hònh ghï gúám. Nhûng rưìi hổ àûúåc àûa vïì àêy, sưëng giûäa

mưåt khung cẫnh mâ tûâ lêu hổ chó thêëy trong nhûäng giêëc mú.
Khưng ngûúâi Viïåt Nam nâo, d chûa hïì àùåt chên túái Hụë, mâ
lẩi khưng mang sùén trong têm hưìn mưåt vâi hònh ẫnh vïì cưë àư.
Nhûäng hònh ẫnh àố àậ ài vâo bâi thú, cêu vùn, àiïåu hô, tiïëng hất.
Nhûäng hònh ẫnh àố giúâ àêy diïỵn ra hùçng ngây, hâng giúâ trûúác mùåt
hổ. Dông sưng Hûúng, thânh cưí, Phu Vùn Lêu, cêìu Trâng Tiïìn,
chú
å Àưng Ba, cưng viïn tơnh mõch bïn búâ sưng, chiïëc nốn bâi thú
trùỉng loấ gùỉn liïìn vúái tâ ấo tđm, ấo trùỉng ca nhûäng cư nûä sinh
Hụë, tiïëng gëc khua giôn trïn àûúâng phưë nhûäng lc tan trûúâng...
Nhiïìu cấi rêët Hụë àïìu cố thïí nhòn àûúåc tûâ trẩi Toâ Khêm. Bêìu
khưng khđ nây chûáa àûång mưåt thûá hûúng thêìm mï hóåc. Cåc àúâi
bïn trong vâ bïn ngoâi chó cấch nhau mưåt hâng râo thûa. Hâng