Sỏi mật doc
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (109.77 KB, 3 trang )
Sỏi mật
Bệnh thường gặp phải ở lứa tuổi trung niên trở lên, phụ nữ bị bệnh nhiều hơn nam
giới…
Triệu chứng
Sỏi mật là bệnh đường mật có sỏi, Đông y gọi là “đởm thạch chứng”, bệnh xảy ra
ở bất kỳ bộ phận nào ở hệ thống túi mật (túi mật, ống mật). Triệu chứng lâm sàng
chủ yếu là đau ở vùng hạ sườn bên phải. Sỏi mật thường kèm theo viêm túi mật
hoặc ống mật.
Triệu chứng lâm sàng của sỏi mật tùy thuộc vào vị trí, tính chất, kích thước to nhỏ
và biến chứng của bệnh. Có thể do trạng thái tinh thần kích động, chế độ ăn uống
(ăn nhiều chất nóng, uống nhiều rượu…), thời tiết thay đổi, nóng lạnh thất thường
ảnh hưởng nhiều đến cơn đau tái phát.
Theo lương y Phạm Như Tá (Tiểu ban thuốc cổ truyền phía Nam): Diễn tiến bệnh
có thể chia làm 2 thời kỳ: phát cơn đau và ổn định. Ở thời kỳ phát cơn đau, bệnh
phát đột ngột, rất đau ở vùng hạ sườn bên phải. Cơn đau thắt, kéo dài từng cơn và
nặng lên, đau xuyên lên vùng vai hoặc bả vai bên phải, ấn vào đau nhiều hơn.
Người bệnh sốt cao, hay sốt vừa, hoặc kèm cơn rét, miệng đắng, họng khô, nôn,
buồn nôn, da mắt vàng, nước tiểu vàng…
Còn thời kỳ ổn định, vùng hạ sườn phải ấn đau nhẹ, cảm giác đau âm ỉ có thể
xuyên lên vai, lưng từng cơn nhẹ rồi hết hoặc bụng trên đầy, chán ăn, miệng đắng,
sợ mỡ, không sốt, không vàng da. Thời kỳ này không có triệu chứng viêm nhiễm
hoặc tắc mật.
Chẩn đoán
Việc chẩn đoán là dựa vào các yếu tố như: đau tức vùng bụng trên - thời kỳ phát
cơn đau dữ dội vùng hạ sườn phải, đau xuyên lên vai hoặc xuống bả vai, cơn đau
kéo dài vài giờ đến vài ba ngày và có thể tái phát; đau sườn - triệu chứng rối loạn
tiêu hóa, buồn nôn, nôn ra mật hoặc thức ăn; khám ấn đau vùng túi mật; nếu có tắc
nghẽn mật, thì da sẽ vàng, tiểu vàng, nếu nhiễm khuẩn thì sốt cao. Siêu âm sẽ xác
định số lượng sỏi…
Phép trị bệnh này theo y học cổ truyền chủ yếu là, sơ can, lợi đởm, hành khí, hoạt
huyết, thanh lợi thấp nhiệt, kiện tỳ, hòa vị. Theo lương y Phạm Như Tá, tùy theo
bệnh tình mà chọn bài thuốc và gia giảm bài thuốc thích hợp.
Bài thuốc cơ bản gồm các vị thuốc: uất kim, hoàng cầm, kê nội kim, sinh đại
hoàng (cùng 10gr), chỉ xác, quảng mộc hương, nhân trần, hổ trượng (cùng 15gr),
kim tiền thảo 30gr, hải kim sa 20gr, sinh cam thảo 6gr, sắc uống ngày một thang;
bài thuốc kinh nghiệm là “Đại sài hồ thang gia giảm” điều trị sỏi mật kèm ngực
đau, nôn khan, nôn, vai đau, táo bón ở người béo, khỏe.
Bài thuốc gồm có các vị: bán hạ chế, hoàng cầm, chỉ thực, đại hoàng 8 gr, sài
hồ, uất kim, mộc hương (cùng 8 gr), bạch thược 12 gr, 4 quả đại táo, 3 lát
gừng tươi.
Dùng bài này lâu ngày sẽ cải thiện tình trạng cơ thể, trừ đau ngực và phòng tái
phát sỏi mật và táo bón; hoặc bài “thanh đởm hành khí thang”, gồm các vị: sài hồ,
hoàng cầm, bán hạ chế (cùng 10 gr), mộc hương, chỉ xác (cùng 5 gr), đại hoàng,
uất kim, hương phụ (cùng 10 gr) và nhân trần 20 gr.
Công dụng của bài này là, sơ can lý khí, tiêu viêm thanh nhiệt, lợi đờm bài thạch,
trị sỏi mật, túi mật viêm mãn tính…
