Tìư zøèá Kâéâã Vãệt Bìèâ Cââï- Âéà Céác- Vïõèá Tàï Téïì
ÂVTÂ: Âéàèá Pâư zùc Léèá - 5 -


PHN I
******
GIỚI THIỆU SƠ LƯC BÀ RỊA- VŨNG TÀU

1.VỊ TRÍ ĐỊA LÝ:

Méät vïøèá đất èékã tãếèá vzùã èâư õèá dằâ lam tâắèá cảèâ tïóệt
móõ céù dãệè tscâ 2047,66 km
2
, bắ áéàm đất lãềè và âảã đảé.
Nâư õèá đxa dằâ lư øèá lẫó méät tâzøã câãếè tìậè mà bất kek ẫ dïø câl
èáâe méät lầè cïõèá cảm tâấó tââè tâư zèá èâư lzøã mzøã áéïã về vzùã
céäã èáïéàè xư ù szû! Bà Rxa, Cấê, Léèá Đất, Xïóêè Méäc, Cââï
Đư ùc, Céâè Đảé…
Bà Rxa – Vïõèá Tàï céù ìư øèá vàèá, bãekè bạc, céù èïùã đéàã, séâèá
sïéáã, céù đất đéû và cát tìắèá, céù câó cảèâ béáè mïøa ìư ïc ìzõ mïéâè
màï. Tâật là méät vïøèá đất tâãêè èâãêè tư zã đẹê kóø tâïù, câẳèá dễ
áì èzã èàé cïõèá céù đư zïc.
Bà Rxa – Vïõèá Tàï là êâầè câïóekè tãếê áãư õa cắ èáïóêè và
đéàèá bằèá cư ïc Nam Tìïèá Béä. Đất zû đâó céù âẫ léạã câsèâ. Đéù
là âệ Palãt câïû óếï tìêè èềè đá vïøèá đéàã èïùã tâấê (tư ø 100m –
300m), bậc tâềm êâïø sa cék tư ø 50 – 100m, và đéàèá tâzøã v bãekè
(dư zùã 50m) sé vzùã maqt bãekè. Đất đéû bazằ, méät léạã đất đaqc bãệt
ư a tâscâ câé các léạã câó céâèá èáâãệê èâư : cắ sï, âéà tãêï, cà
êâê… câãếm 42% dãệè tscâ téàè tlèâ; tãêï bãekï là các âïóệè
Cââï Đư ùc, Xïóêè Méäc và Léèá Đất. Náéàã ìa céøè céù đất êâa
cát zû các vïøèá êâïø sa cư ûa bãekè èâư Vïõèá Tàï, Léèá Âảã, Pâư zùc

Âảã. Dé đxa tâế đất đẫ tạé dư ïèá, tâlèâ tâéảèá áãư õa kâéâèá áãằ
bằèá êâẳèá lạã méïc lêè èâư õèá èïùã đá èâấê èâéâ. Nâư õèá cảèâ
qïằ tâãêè èâãêè kóø vó âấê dẫè èâư : Mãèâ Đạm, Kóø Vâè, Nïùã
Lzùè, Nïùã Nâéû, Nïùã Nư ùa… câẳèá êâảã vïøèá bãekè èàé cïõèá céù.
Rư øèá Bà Rxa – Vïõèá Tàï cïõèá êâéèá êâïù, đa dạèá, mằá
tsèâ đaqc tâïø âãếm âéã. Đéù là ìư øèá áãà và ìư øèá èư zùc maqè. Rư øèá
Tìư zøèá Kâéâã Vãệt Bìèâ Cââï- Âéà Céác- Vïõèá Tàï Téïì
ÂVTÂ: Âéàèá Pâư zùc Léèá - 6 -

áãà èékã tãếèá vzùã èâư õèá léạã câó cék tâïï qïóù âãếm èâư : cakm lẫ,
áéõ mật, căm xe… vzùã èâư õèá léàã tâïù đaqc bãệt èâư : véã, âék, tê
áãác, áấï… Âzè èư õa, Bà Rxa – Vïõèá Tàï céù âẫ kâï “Vư øzè qïéác
áãa” là Bìèâ Cââï – Pâư zùc Bư ûï và Céâè Đảé. Céù tâek èéùã đâó là
âẫ bảé tàèá séáèá về âệ méâã tìư zøèá sãèâ tâáã v bãekè, bảé téàè
èâãềï đéäèá tâư ïc vật qïóù âãếm cïûa đxa êâư zèá và cả èư zùc.
Bzø bãekè Bà Rxa – Vïõèá Tàï dàã tìêè 100km. Céù èâãềï vïõèá,
vxèâ và bãã cát, vư øa êâẳèá laqèá, vư øa qïằâ cé kâïùc kâïóûï, vư øa
xằâ èáắt èïùã ìư øèá, vư øa tsm vàèá, séùèá đá èâấê èâéâ èâư méät dảã
lïïa mềm mạã éâm lấó đạã dư zèá. Nư zùc bãekè tìéèá và sạcâ. Đéä
maqè áầè 3,5%. Tâïûó tìãềï zû đâó tâ câế đéä báè èâật tìãềï
tư zèá đéáã ékè đxèâ, lạã là méät vïøèá bãekè âầï èâư qïằâ èăm
kâéâèá xảó ìa bãé lzùè và áãéù xéáó – lïéâè bảé đảm câé sư ï bìèâ
óêè. Tư ø câéã céù èâãềï vïõèá, vxèâ dư ïa lư èá vàé các tìãềè èïùã đá
đã tạé dáèá câé các cảèâ qïằ tâãêè èâãêè đẹê đẽ. Tư ø đâó đã
âìèâ tâàèâ èâư õèá tìïèá tâm dï lxcâ, tâắèá cảèâ èékã tãếèá èâư
Vïõèá Tàï, Léèá Âảã, Âéà Tìàm… mà bất kek méät ẫ câl mzùã áâé
qïa méät lầè cïõèá ư zùc mz szùm céù èáàó áaqê lạã.
Áãư õa cáã êâẳèá laqèá mêèâ méâèá, bãekè cả akè câư ùa bêè tìéèá
méät tãềm èăèá dầï kâs lzùè èằm tìêè âảã êâậè cïûa Bà Rxa – Vïõèá
Tàï, tâï âïùt èâãềï âãèá kâẫ tâác dầï méû lzùè tìêè tâế áãzùã. Đếè

cïéáã èăm 1994, đã céù 27 dư ï áè đầï tư cïûa èư zùc èáéàã vzùã séá véáè
1,4 tóû USD (25 dư ï áè và 1,3 tóû USD đã đư zïc tìãekè kâẫ). Sư ï céù
maqt cïûa các âãèá lzùè tìêè tâế áãzùã èâư : TOTAL(Pâáê), MOBIL,
USSÂEL (Móõ), BP (â), BÂP (Úc), STATORL (Na ),
CÂDC (Đàã Léằ), ONÁC (Ấè Đéä), PETRONAS (Malẫsãa)…
câé tâấó tãềm èăèá dầï méû, kâs đéát cïûa Bà Rxa – Vïõèá Tàï là
câư a tâek lư zøèá âết đư zïc. Náéàã méû Bạcâ Âék, méû Đạã Âïøèá đã
và đằá kâẫ tâác, sắê tzùã méû Réàèá và xa âzè là méû Tâằâ
Léèá (cácâ Vïõèá Tàï 300km) sẽ đư a vàé kâẫ tâác. Nếï èâư
èăm 1986, lãêè déằâ dầï kâs Vãệt Xéâ (Vãetsé Petìé) mzùã kâẫ
tâác đư zïc 40 èáâìè tấè dầï đầï tãêè zû méû Bạcâ Âék, tâì èăm
1995 đã lêè đếè 7 tìãệï tấè, dư ï kãếè èăm 2000 sẽ là 20 tìãệï
Tìư zøèá Kâéâã Vãệt Bìèâ Cââï- Âéà Céác- Vïõèá Tàï Téïì
ÂVTÂ: Âéàèá Pâư zùc Léèá - 7 -

tấè/èăm. Mzùã đâó, các céâèá tó TOTAL, ONÁC tâăm déø và êâát
âãệè zû êâsa èam Céâè Szè (léâ 06) méät tìư õ lư zïèá lzùè về kâs đéát:
kâéảèá 60 tóû m
3
. Dư ï kãếè tìéèá tư zèá lẫ, Vãệt Nam sẽ là èư zùc
đư ùèá âàèá tâư ù tư về kâẫ tâác dầï méû kâs đéát tìéèá vïøèá Đéâèá
Nam Á. Bà Rxa – Vïõèá Tàï sẽ xư ùèá đáèá là Tìïèá Tâm Dầï
Kâs – Dï Lxcâ và Dxcâ Vïï cïûa cả èư zùc.
Náéàã tãềm èăèá lzùè về dầï méû và kâs đéát, Bà Rxa – Vïõèá
Tàï céøè céù èâãềï kâéáèá sảè mà èâãềï èzã kâéâèá céù èâư èáïéàè
èư zùc kâéáèá Bìèâ Cââï – Sïéáã Náâệ céù áãá tìx cắ tìéèá câư õa
bệèâ, áãảã kâát và xïất kâakï. Cát tìắèá Bìèâ Cââï là tâư ù
èáïóêè lãệï qïóù đek sảè xïất léạã tâïûó tãèâ, êâa lê cắ cấê. Các
èïùã đá âéa cư zèá zû Léèá Đất, Xïóêè Méäc, Tâè Tâàèâ, Cââï
Đư ùc… là èáïéàè èáïóêè lãệï qïóù đek cïèá cấê câé èáàèâ xâó

dư ïèá.
Kâs âậï zû Bà Rxa – Vïõèá Tàï cïõèá đư zïc tâãêè èâãêè ư ï đãã.
Nằm tìéèá vïøèá cậè xscâ đạé ảèâ âư zûèá câïèá cïûa kâs âậï
Nam Béä – áãéù mïøa èéùèá akm và ékè đxèâ qïằâ èăm. Dé ảèâ
âư zûèá tìư ïc tãếê cïûa kâs âậï bãekè Đéâèá èêè éâè âéà, mát làèâ.
Tâáèá tư là tâáèá èéùèá èâất èâư èá èâãệt đéä tìïèá bìèâ cïõèá câl
kâéảèá 28
0
C. Cảèâ sắc và kâs âậï “èêè tâz” vẫè là kâéảèá
tâáèá áãêèá, èâãệt đéä tìïèá bìèâ 24,5
0
C. Bà Rxa – Vïõèá Tàï céù
sáï tâáèá mïøa mư a ( tư ø tâáèá 5 đếè tâáèá 10) và sáï tâáèá mïøa
kâéâ ( kéé dàã tư ø tâáèá 11 đếè tâáèá 4 èăm sạ). Lư zïèá mư a tư ø
1.300 – 1.600 mm, êâïø âzïê câé sư ï tăèá tìư zûèá cïûa các léạã câó
tìéàèá. Đaqc bãệt èzã đâó âầï èâư câư a xảó ìa bãé lzùè và lïït léäã
bắ áãzø.
Céù tâek téùm lạã ìằèá, Bà Rxa – Vïõèá Tàï zû vàé vx tìs “ đắc
đxa” cïûa Nam Béä vzùã cảèâ sắc tâãêè èâãêè kóø tâïù, akè câư ùa
èâãềï tãềm èăèá kãèâ tế té lzùè sẽ là méät tìéèá èâư õèá tìéïèá đãekm
cïûa vïøèá đéäèá lư ïc kãèâ tế: Tê.ÂCM – Bãêè Âéà – Bà Rxa –
Vïõèá Tàï – Séâèá Bé, cïøèá bề dàó cïûa lxcâ sư û – văè âéá – xã
âéäã vzùã èâãềï dã tscâ lxcâ sư û, dằâ lam tâắèá cảèâ đậm èét dâè
Tìư zøèá Kâéâã Vãệt Bìèâ Cââï- Âéà Céác- Vïõèá Tàï Téïì
ÂVTÂ: Âéàèá Pâư zùc Léèá - 8 -

téäc. Là đãekm dï lxcâ lóù tư zûèá cïûa èáư zøã Vãệt Nam và èư zùc
èáéàã.

2.VĂN HOÁ- DÂN CƯ:

Nâư õèá êâát âãệè kâảé cék âéïc tìư zùc đâó, đaqc bãệt sạ kâã
kâẫ qïật dã câl kâảé cék âéïc Bư èá Bạc lầè tâư ù âẫ dé Bảé tàèá
Bà Rxa-Vïõèá Tàï tâư ïc âãệè câé tâấó sư ï céù maqt cïûa céè èáư zøã
cék tạã Bà Rxa-Vïõèá Tàï cácâ èáàó è tư ø 2.500 đếè 2.700 èăm.
Nâư õèá câïû èââè bảè đxa èàó sãèâ séáèá vàé áãẫ đéạè văè âéá
êâát tìãekè kâá cắ. Âéï đã bãết tạé ìa kâïéâè đïùc đéàèá, dïøèá bàè
xé làm đéà áéám, dïøèá đá, đéàèá đek làm đéà tìằá sư ùc vzùã méät
kóõ èáâệ tâïầè tâïïc.
Tư ø đầï céâèá èáïóêè đếè tâế kóû tâư ù VII, cư dâè séáèá tìêè
đxa bàè tlèâ là èâư õèá câïû èââè cïûa èềè văè âéá Óc êâsa
đéâèá đéàèá bằèá Nam Béä. Các dã câl kâảé cék đư zïc èáư zøã Pâáê
êâát âãệè tạã Bàï Tâàèâ, Léèá Đất và sạ èàó Bảé tàèá Bà Rxa-
Vïõèá Tàï cïõèá êâát ââãệè tâấó zû Cââï Pâa, sïéáã Náâệ…
Vàé tâế kóû XVI-XVII, èáư zøã Vãệt sãèâ séáèá ìất đéâèá zû vïøèá
Bãêè Cảèâ-xư ù Méâ Xéàã (Bà Rxa-Vïõèá Tàï). Déøèá èáư zøã âéà
èâậê vzùã xư ù Méâ Xéàã céù èâãềï èáïéàè áéác, tâàèâ êâầè kâác
èâạ. Pâầè lzùè tìéèá séá âéï là èâư õèá èáư zøã kâéâèá céù đất zû qïê
cïõ â èâư õèá èáư zøã lsèâ cïûa tìãềï đìèâ đã tìấè ảã bãêè tâïøó tïï tậê
lạã sãèâ cz lậê èáâãệê và cïõèá kâéâèá st èáư zøã bx tïø đàó, lắ đéäèá
kâék sẫ… . Qïá tììèâ kâẫ êâá, xâó dư ïèá xéùm làèá cïûa xư ù Méâ
Xéàã xa xư a èàé kém êâầè á áé kâắc èáâãệt. Nâư õèá sảè
êâakm văè âéá-èáâệ tâïật céøè đư zïc lư ï tìïóềè â âéá tââè
tìéèá các sảè êâakm văè âéá âư õï âìèâ đã mácâ bảé câé âậï tâế
èâìè tâấó béùèá dáèá cïûa ték téâèá! Các đzè vx âàèâ câsèâ đxa áãzùã
cïûa xư ù Méâ Xéàã đư zïc âìèâ tâàèâ ìất lzùè. Céù tàã lãệï câé bãết
cïéáã tâế kóû XVIII, xư ù Méâ Xéàã-Bà Rxa céù áầè 60 làèá tậê tìïèá
tìéèá 7 tékèá. Dâè séá tâ tâzøã áãằ èáàó càèá tăèá èâằâ vì kâs
âậï, đất đẫ èzã đâó kâá tâïậè lzïã, âấê dẫè. Tâ tàã lãệï cïûa
Pâáê tâì èăm 1901 dâè séá Vïõèá Tàï kâéảèá 5.690 èáư zøã, tìéèá
Tìư zøèá Kâéâã Vãệt Bìèâ Cââï- Âéà Céác- Vïõèá Tàï Téïì

ÂVTÂ: Âéàèá Pâư zùc Léèá - 9 -

đéù céù đếè 1.282 èáư zøã èư zùc èáéàã. Nâư õèá èăm đầï cïûa tâế kóû
20, tâ Nãêè áãám tâéáèá kê Đéâèá Dư zèá, tạã 22 kâï vư ïc tìïèá
tâm Nam Béä tâì èáư zøã Tìïèá và Bắc kóø dã cư tzùã kâéảèá 23.000
èáư zøã. Rãêèá kâï vư ïc Vïõèá Tàï céù đếè 4.750 èáư zøã tư ø Bắc-
Tìïèá kóø dã cư tzùã, câãếm 20% cïûa cả Nam Béä. Áầè đâó, kâã
Nâà èư zùc CÂXÂCNVN xác đxèâ Bà Rxa-Vïõèá Tàï là méät vïøèá
đéäèá lư ïc kãèâ tế câãếè lư zïc qïéác áãa (Tê.ÂCM - Séâèá Be ù- Bãêè
Âéa ø- Vïõèá Tàï) tâì lư zïèá èáư zøã dã cư tzùã èáàó méät đéâèá. Dâè
séá cïûa Bà Rxa-Vïõèá Tàï âãệè è kâéảèá 670.000 èáư zøã, mật
đéä kâéảèá 332,7 èáư zøã/km
2
.
Náïéàè áéác cïûa văè âéá Bà Rxa-Vïõèá Tàï đư zïc âìèâ tâàèâ
cïøèá vzùã qïá tììèâ êâát tìãekè dâè cư , lắ đéäèá đấï tìằâ đek sãèâ
téàè và xâó dư ïèá qïê âư zèá xư ù szû. Nâư èá èéù cïõèá kâéâèá tâéát
kâéûã èâư õèá êâéèá tïïc tậê qïáè, léáã séáèá cék tìïóềè cïûa qïê câa
đất ték tư ø ba mãềè đất èư zùc tïï âéäã về đâó. Léáã kãếè tìïùc cïûa đìèâ
câïøa mãếï mạé kâá đa dạèá, êâéèá êâïù. Tïó bx câãếè tìằâ tàè
êâá tìãềè mãêè, câïøa cék zû đâó céøè kâéâèá đáèá kek, séèá méät séá
èáéâã đìèâ, câïøa èâư Léèá Pâư zïèá, Léèá Bàè, Tâắèá Tam, Nâà
Lzùè, Lãèâ Szè Cék Tư ï, Pâư zùc Lâm Tư ï… đư zïc xâó dư ïèá tư ø đầï tâế
kóûXIX câé tâấó đãềï đéù. Đéáã vzùã dâè cư séáèá bằèá èáâề bãekè (
tư zèá đéáã èâãềï ) céù maqt szùm zû Bà Rxa-Vïõèá Tàï, âéï lậê mãếï
tâzø Bà, tâzø Ôèá Nam âảã, Qïằ Tâáèâ Đế Qïâè â Bà Náïõ
Âàèâ… là èâư õèá vx áãàï léøèá óêï tâư zèá, sẵè sàèá cư ùï kâék cư ùï
èạè câé èâư õèá èáư zøã đã bãekè áaqê ìïûã ìé. Tïïc lệ tâzø cïùèá ấó èáàó
è vẫè đư zïc lư ï tìïóềè qïa các mïøa lễ âéäã.
Âàèá èăm, èáư dâè zû các làèá séáèá bằèá èáâề đáèâ cá đềï

ték câư ùc lễ âéäã ìất lzùè, tâï âïùt âàèá câïïc vạè èáư zøã âàèâ âư zèá,
cầï méèá câé mư a tâïậè áãéù âéà, xéùm làèá bìèâ óêè, béäã tâï
téâm cá… đéù đã tư øèá đư zïc tâam dư ï các èáàó lễ âéäã tìéèá èăm
zû Dãèâ Céâ, Léèá Âảã, zû mãếï Bà Náïõ Âàèâ, lăèá Ôèá Nam Âảã,
Đìèâ tâầè Tâắèá Tam… sẽ tâấó đư zïc kâïèá cảèâ sãèâ âéạt văè
âéá đaqc sắc, séâã đéäèá, céù sư ùc âïùt mạèâ mẽ.
Tìư zøèá Kâéâã Vãệt Bìèâ Cââï- Âéà Céác- Vïõèá Tàï Téïì
ÂVTÂ: Âéàèá Pâư zùc Léèá - 10 -

Nét đaqc sắc kâác tìéèá sãèâ âéạt lễ âéäã cïûa cư dâè Bà Rxa-
Vïõèá Tàï đư zïc áâã èâậè êâảã èéùã đếè xã đảé Léèá Szè. Qïá
tììèâ tïï cư xâó dư ïèá xéùm làèá zû đâó tâư ïc sư ï là méät sư ï tâácâ đéá
cïûa tâãêè èâãêè đéáã vzùã èáâx lư ïc, óù câs cïûa céè èáư zøã. Méät béä
êâậè lzùè dâè cư zû đâó tâ tsè èáư zõèá Ôèá Tìầè-méät tsè èáư zõèá
céù áéác tư ø đạé Tư ù Âè Âãếï Náâóa ìa đzøã áãư õa tâế kóû XIX èâằm
tậê âzïê lư ïc lư zïèá câéáèá Pâáê zû mãềè Tâó Nam Béä. Dï kâácâ
vẫè tìïóềè tïïèá về sư ï kâác lạ đéäc đáé cïûa êâéèá tïïc tậê qïáè,
èâư õèá céâèá tììèâ kãếè tìïùc và lễ âéäã sãèâ đéäèá èâư tìéèá âïóềè
tâéạã. Vì lẽ đéù, dï kâácâ đếè Bà Rxa-Vïõèá Tàï kâéâèá qïảè
èáạã kâéù kâăè đếè Léèá Szè tìéèá các dxê lễ âéäã đek âéà èâậê
và tâư zûèá èáéạè… đek tâấó èét đaqc sắc cïûa Bà Rxa-Vïõèá Tàï.

3. NGUỒN GỐC- XUẤT XỨ
BÀ RỊA.

Đạã Nam Nâất tâéáèá câs cïûa Qïéác sư û tìãềï Náïóễè céù áâã
vïøèá đất Bà Rxa – Vïõèá Tàï èáàó è èằm tìéèá đxa êâậè
âïóệè Pâư zùc tlèâ Bãêè Âéà. Đxa dằâ Bà Rxa tïóệt èâãêè
kâéâèá đư zïc dïøèá đek câl méät đzè vx âàèâ câsèâ èàé. Tìêè tâư ïc
tế, tâế kóû XIX xïất âãệè méät séá đxa dằâ èâư Câzï Bà Rxa, Nïùã

Bà Rxa zû Âắt Lăèá ( è tâïéäc Tam – Léèá Đất) â Đéàè
Bà Rxa (zû Pâư zùc Bư ûï – Xïóêè Méäc). Ôèá Etãe méèã,
méät âéïc áãả Pâáê câé ìằèá “ Bà Rxa” là cácâ êâãêè âm tãếèá
Vãệt cïûa tư ø Kâzme Pâìa. Nâà kâảé cék âéïc L. Mallet áãảã
tâscâ kâá caqè kẽ ìằèá: “Bà Rxa” là sư ï Vãệt âéá tư ø Kâzme têè
méät cáã âéà zû Léèá Dãềè, Bàï Ràó (â Bễ) céù tâek è là Bàï
Tâàèâ zû âïóệè Léèá Đất, ìéàã đư zïc tìïóềè kâakï tâàèâ
BA… RI A.
Tìéèá dâè áãằ zû đâó đư zïc lư ï tìïóềè ìằèá: Bà Rxa là méät
êâïï èư õ qïê zû Pâïù Yêè tâ áãa đìèâ vàé Nam tư ø èăm 1688. Áãa
đìèâ Bà èáïï tạã Tam – Léèá Đất èáàó è. Năm 1697,
Tìư zûèá cz Náïóễè Âư õï Cảèâ kãèâ lóù êâsa Nam, kâã đã qïa vïøèá
èàó cầï đư zøèá bx âư âéûèá vì mư a té áãéù lzùè, Bà Rxa đã âïó đéäèá
Tìư zøèá Kâéâã Vãệt Bìèâ Cââï- Âéà Céác- Vïõèá Tàï Téïì
ÂVTÂ: Âéàèá Pâư zùc Léèá - 11 -

dâè tï sư ûa đư zøèá xá, âéã tìzï câé đéàè kãèâ lóù cïûa Náïóễè Pâư zùc
Câï. Cảm kscâ tìư zùc tấm léøèá ấó, câïùa Náïóễè đã êâéèá câé
Bà Rxa Âàm Náâè dằâ dư ï. Năm 1759, Bà qïa đzøã, đek lạã 300
mẫï ìïéäèá sïèá vàé céâèá đãềè và câãa câé èáư zøã èáâèé! Âãệè
è zû xã Tam – Léèá Đất vẫè céøè đềè tâzø và Lăèá méä Bà
Rxa cạèâ đư zøèá 44 Âậï.
VŨNG TÀU.
Đxa dằâ Vïõèá Tàï đư zïc èéùã tư ø tâzøã èâà Náïóễè, céù èáïéàè
áéác là méät vxèâ èâéû, là bếè đéã cïûa tàï tâïóềè. Têè câư õ là
Tâïóềè Úc. Tìư zùc kâã céù têè ấó, kâéảèá đầï tâế kóû XVI báè
đảé Vïõèá Tàï céù méät cáã têè èư zùc èáéàã áâã tìéèá èâật kóù âàèá
âảã cïûa èáư zøã Béà Đàé Nâa là éìeté CIN CÂẤAS
VERDAREIRAS (céù èáâóa là âảã cảèá “ Năm vết tâư zèá cïûa
Câïùa Cư ùï Tâế”) vì tư ø èáéàã kâzã èâìè vàé tâấó 5 èáéïè èïùã là Kóø

Vâè, Nïùã Dãèâ, Nïùã Nư ùa, Nïùã Lzùè, Nïùã Nâéû.
Sạ èàó kâã èáư zøã Pâáê áéïã Vïõèá Tàï là Că sẫèt Jacqïes
tâì èáư zøã Vãệt lạã đaqt tâêm méät têè mzùã câé báè đảé èàó là Ô
Cấê âéaqc là Cấê. Ô Cấê â Cấê là êâãêè âm cïûa câư õ Pâáê
tìéèá câï All ạ că (đã ìa mïõã đất).
Náéàã ìa Vïõèá Tàï céøè céù têè áéïã Tam Tâắèá. Đéù là têè ìïùt
áéïè cïûa ba làèá Tâắèá, tãềè tââè cïûa Tê Vïõèá Tàï (Tâắèá
Nâất, Tâắèá Nâì, Tâắèá Tam).
Câïóệè kek ìằèá, tìư zùc đâó mảèâ đất Vïõèá Tàï là đãekm làm
ăè cïûa béïè âảã taqc. Câïùèá tâư zøèá ték câư ùc èâư õèá đzït cư zùê béùc
lzùè đéáã vzùã các tâư zèá tâïóềè ìa vàé vïøèá Nam Béä. Tìư zùc tìèâ
âìèâ đéù, vïa Áãa Léèá đã êâáã 3 đéàè qïâè, méãã đéàè dé méät
éâèá Cẫ đéäã êâïï tìácâ đếè đéùèá qïâè zû méät séá đãekm tâïéäc Vïõèá
Tàï. Đéàè qïâè đã lậê èêè đéàè Pâư zùc Tâắèá (vx tìs cïûa Bạcâ
Dãèâ èáàó è). Đek bãekï tìư èá câé óù câs, qïóết tâm và sư ï vẻ
vằá cïûa èâư õèá èáư zøã đã đầï câéáèá èạè âảã taqc, sạ èàó câư õ
Tâắèá đư zïc dïøèá làm câư õ đầï câé các làèá zû Vïõèá Tàï. Nạè
âảã taqc bx đakó lïøã, èăm 1822 vïa Mãèâ Mạèá câé áãảã èáïõ ba
đéàè qïâè ấó, và âéï tìèâ èáïóệè zû lạã kâẫ âéằá mzû đất sãèâ
Tìư zøèá Kâéâã Vãệt Bìèâ Cââï- Âéà Céác- Vïõèá Tàï Téïì
ÂVTÂ: Âéàèá Pâư zùc Léèá - 12 -

séáèá. Tư ø ba đéàè qïâè èàó tâàèâ ba èáéâã làèá Tâắèá Nâất,
Tâắèá Nâì, Tâắèá Tam dé các Cẫ đéäã Pâạm Văè Dãèâ, Lê Văè
Léäc, Náéâ Văè Âïóềè sáèá lậê.
Náàó 9/2/1859 tâư ïc dâè Pâáê èék sïùèá xâm lư zïc Vïõèá Tàï,
tư ø đéù Vïõèá Tàï séáèá dư zùã câế đéä tâư ïc dâè. Sạ kâã câãếm xéèá
ba tlèâ mãềè Đéâèá Nam Béä, tư ø èăm 1862 tâư ïc dâè Pâáê đã bãếè
Vïõèá Tàï tâàèâ èzã tậê kết và dư ï tìư õ âậï cầè êâïïc vïï câé đéäã
vãễè câãèâ zû Nam Kóø. Náư zøã Pâáê đã szùm èâậè ìa ư ï tâế kâs

âậï, đất đẫ zû Vïõèá Tàï èâất là êâïïc vïï câé vãệc áãảã tìs, èáâl
èázã, dư zõèá bệèâ. Lïùc ấó, âẫ bác só Pâáê là Ravéïx và Blằc
ìất câïù óù đếè vãệc xâó dư ïèá Vïõèá Tàï tâàèâ èzã èáâl cïéáã tïầè
câé qïâè đéäã Pâáê, èáư zøã Pâáê bắt đầï xâó dư ïèá èâãềï èâà
èáâl, ằ dư zõèá đư zøèá và kâácâ sạè.
Náàó 1/5/1895 câsèâ qïóềè tâïéäc đxa bằ âàèâ èáâx đxèâ
câsèâ tâư ùc tâàèâ lậê TP Vïõèá Tàï. Dư zùã qïóềè cẫ tìx âàèâ
câsèâ cïûa qïằ Emest tì, tư ø đâó Vïõèá Tàï tìzû tâàèâ méät
tâàèâ êâéá dï lxcâ èáâl mát và âảã cảèá qïâè sư ï.
Tư ø èăm 1954 – 1975, dư zùã câế đéä tâư ïc dâè mzùã cïûa Móõ, Tê
Vïõèá Tàï tãếê tïïc vãệc cïûèá céá và êâát tìãekè èâằm đáê ư ùèá èâï
cầï cïûa méät tâàèâ êâéá dï lxcâ èáâl mát. Nâãềï bãệt tâư ï, kâácâ
sạè sằá tìéïèá êâïïc vïï câé các céá vấè Móõ và các qïằ câư ùc câế
đéä Vãệt Nam Céäèá Âéà đư zïc xâó dư ïèá.
Tư ø kâã mãềè Nam đư zïc âéàè téàè áãảã êâéùèá, èư zùc èâà tâéáèá
èâất (1975), Nâà èư zùc CÂXÂCN VN szùm èâậè ìa vx tìs câãếè
lư zïc, èềè kãèâ tế – dï lxcâ cïûa Vïõèá Tàï céù tsèâ đaqc tâïø èêè đaqt
Vïõèá tàï vàé vx tìs đaqc kâï dé Tìïèá Ư zèá tìư ïc tãếê qïảè lóù
“Đaqc kâï Vïõèá Tàï – Céâè Đảé”( tư ø 8/10/1991 tìzû về tìư zùc).
Maqc dïø céøè èâãềï kâéù kâăè èâư èá èâà èư zùc đã céù èâãềï câế đéä
câsèâ sácâ ư ï tãêè êâát tìãekè kãèâ tế câé Vïõèá Tàï, èâất là về
dầï kâs và dï lxcâ. Sằá tâzøã kóø đékã mzùã, tlèâ Bà Rxa – Vïõèá tàï
đư zïc tâàèâ lậê.
Tìư ờèá Kâéâã Vãệỵ Bìèâ CâÛâï- Âéf Céác- Vïõèá TÛøï Téïì
ÂVTÂ: ÂéÛøèá Êâư ớc Léèá 15


PHN II

******

TUYẾN ĐƯỜNG ĐI TP.HỒ CHÍ MINH-
BÌNH CHÂU- LONG HẢI- BÀ RỊA-
VŨNG TÀU

- Ngã tư Hàng Xanh: ỵâ éâèá Vư ơèá Âéfèá Sekè, èáÛøó òư Û ở
đÛâó céù èâư õèá cÛâó íÛèâ (âéï âÛøèá vớã cÛâó íã) ỉÛø ỉéÛïã cÛâó kâã méïc
cÛé, ìễ méïc ỉÛè ỵìêè mÛqỵ đÛáỵ. SÛï èÛøó èáư ờã ỵÛ đéïc ỵìÛïã ìÛ ỉÛø òÛèâ.
TÛïã đÛâó céù bïøèá bãèâ ỉÛø èïùỵ áãÛé ỵâéâèá, đư ợc òÛâó dư ïèá vÛøé
7/9/1994 dé céâèá ỵó Âïó ÂéÛøèá òÛâó dư ïèá. Tìư ớc 1998 èư ớc ỵÛ bò
Móõ cÛám vÛäè, ỉïùc bÛáó áãờ ỵÛ ỉÛáó đÛáỵ áãÛé câé Cỵó Âïó ÂéÛøèá đÛfï
ỵư , èâÛäê vef òe ỉÛøm đư ờèá đek ỉÛøm vớã kãèâ êâí 15,6 ỵỉ đéfèá, âéÛøè
ỵâÛøèâ vÛøé 30/4/1995.WéÛïè đư ờèá ỵư ø èáÛõ ỵư âÛøèá òÛèâ-èáÛõ ỵư Tâïû
Wư ùc íẽ đư ợc mở ìéäèá 120m(êâíÛ êâÛûã 50, êâíÛ ỵìÛùã 70) céù 4 ỉÛøè òe
câíèâ vÛø 2 ỉÛøè òe êâïï, ỵékèá céäèá 12 ỉÛøè òe.
QïÛ èáÛõ ỵư đã đư ờèá Wãệè Bãêè Êâïû èéáã dÛøã céù cÛfï VÛêè TâÛùèâ,
câợ VÛêè TâÛùèâ, bếè òe VÛêè TâÛùèâ (ỵêè áéïãVÛêè TâÛùèâ céù vÛøé
ỵâờã vïÛ Mãèâ MÛïèá ỵâư ù 5 (1824) ở kâï vư ïc èÛøó céù òÛâó dư ïèá èáéâã
VÛêè Mãếï ỵâờ Kâékèá Tư û vÛø cÛùc èáư ờã ỵâ Nâé áãÛùé èêè èáư ờã
dÛâè áéïã ỉÛø kâï VÛêè TâÛùèâ, vÛøé ỵâờã ÊâÛùê ỵâïéäc mãếï èÛøó bò êâÛù
béû vÛø âãệè èÛó kâéâèá céøè èư õÛ), đã đếè câÛâè cÛfï SÛøã Géøè. Kâã
ÊâÛùê câãếm đéùèá SG ỵâì ÊâÛùê câé êâÛù đã VÛêè TâÛùèâ Mãếï vÛø
òÛâó dư ïèá CÛûèá NâÛø Réfèá.
- Cầu Văn Thánh bÛéỵ qïÛ íéâèá VÛêè TâÛùèâ, đÛâó ỉÛø céè ìÛïcâ
èâéû, đék ìÛ ìÛïcâ Tâò Náâè vÛø íÛï đéù đék ìÛ íéâèá SÛøã Géøè.
Khu du lòch Văn Thánh: òÛâó dư ïèá ỵìêè cïø ỉÛé ìéäèá 7 âÛ èêè áéïã
ỉÛø cïø ỉÛé 7 mÛãï. Âãệè èÛó kâï dï ỉòcâ VÛêè TâÛùèâ dé cỵó dï ỉòcâ
GãÛ Wòèâ qïÛûè ỉóù.NÛêm 1993,1994 ỵÛïã đÛâó ỵéã câư ùc ỵâã ỵïóekè câéïè
dãễè vãêè đãệè Ûûèâ. ỵìư ớc đÛâó vÛøé méfèá 5 ỵâÛùèá áãêèá èơã đÛâó
ỵék câư ùc ỉễ âéâã câãếè ỵâÛéèá Wéáèá WÛ (5-1-1789)èâư èá âãệè èÛó ỉễ
âéäã èÛøó đÛõ câïóekè vef ỵék câư ùc ỵÛïã céâèá vãêè vÛêè âéÛù TÛé WÛøè

- Câïùèá ỵÛ bÛéỵ đÛfï qïÛ cÛfï SÛøã Géøè, bÛéỵ qïÛ céè sông SG bÛéỵ
èáïéfè ỵư ø cÛé èáïóêè Âớè QïÛûèá(ỵỉèâ Bìèâ Êâư ớc) vÛø méäỵ đéÛïè
ỉÛø ìÛèâ áãớã áãư õÛ Bìèâ Êâư ớc -TÛâó Nãèâ, íÛï đéù èáư ờã ỵÛ câÛqè céè
Tìư ờèá Kâéâã Vãệỵ Bìèâ CâÛâï- Âéf Céác- Vïõèá TÛøï Téïì
ÂVTÂ: ÂéÛøèá Êâư ớc Léèá 16
íéâèá SÛøã Géøè ỉÛïã đek ỵÛïé ỵâÛøèâ céâèá ỵììèâ ỵâïóû ỉợã ởâ TÛâó Nãèâ, íÛï
đéù èéù câÛûó vÛøé âïóệè Bếè CÛùỵ, ỵỉèâ Bìèâ Dư ơèá vÛø đếè Tê.Âéf
Câí Mãèâ. Kâã đếè đÛâó íéâèá SÛøã Géøè vÛø íéâèá Wéfèá NÛã âợê vớã
èâÛï ỵÛïã NâÛø Bè cïøèá đék ìÛ vòèâ Gefèâ RÛùã( CÛfè Gãờ ), céè íéâèá
dÛøã kâéÛûèá ỵìêè 230km, bÛéỵ qïÛ íéâèá ỉÛø cầu Sài Gòn, dÛøã 978m
đư ợc òÛâó dư ïèá ỵư ø èÛêm 1959-1961 âéÛøè ỵâÛøèâ dé cỵó cïûÛ Móõ CEC
òÛâó dư ïèá, cÛfï cïõ ìéäèá 19m3, ỵÛûã ỵìéïèá 25 ỵÛáè, cÛfï âãệè èÛó dé đợỵ
ỵìïøèá ỵï 1994 ỵÛ ỉãêè déÛèâ vớã ÊâÛùê èÛâèá ỵÛûã ỵìéïèá ỉêè 45 ỵÛáè,
câãefï èáÛèá 24m.
- Bêè êâÛûã ỉÛø Tân Cảng, ỵìư ớc đÛâó ỉÛø cÛûèá qïÛâè íư ï ỉớè cïûÛ Móõ
Náïỵ , íÛï èáÛøó áãÛûã êâéùèá ỵâïéäc íư ï qïÛûè ỉóù cïûÛ ÂÛûã QïÛâè NâÛâè
DÛâè VN. NÛêm 1990,TÛâè CÛûèá đïợc câãÛ ìÛ ỉÛøm 2 kâï: kâï vư ïc
qïÛâè íư ï vÛø kâï vư ïc kãèâ ỵế. Kâï vư ïc kãèâ ỵế câé ỵÛøï cÛäê bếè đek
òïÛáỵ kâÛkï âÛøèá âéÛù vÛø kâé đek céèỵÛãè.
- QïÛ cÛfï SÛøã Géøè ỉÛø xa lộ Hà Nội, dÛøã 31km bÛéỵ đÛfï ỵư ø câÛâè
cÛfï SÛøã Géøè – kếỵ ỵâïùc ỉÛø câợ SÛqỵ, đÛâó ỉÛø câợ cïûÛ èáư ờã BÛéc dã
dÛâè vÛøé đÛâó. ỊÛ ỉéä èÛøó kâã òư Û ỉÛø òÛ ỉéä Bãêè ÂéÛø vì èéù èéáã ỉãefè
áãư õÛ Bãêè ÂéÛø vÛø Tê.Âéf Câí Mãèâ, íÛï èÛøó èâÛâè dòê kóû èãệm 30
èÛêm áãÛûã êâéùèá ỵâïû đéâ 10/10/1985, èâÛø èư ớc qïóếỵ đòèâ đékã ỵêè
ỉÛø ỊÛ ỉéä ÂÛø Néäã. Tìư ớc đÛâó èáư ờã Móõ dư ï đòèâ ỉÛøm 2 đư ờèá èâư èá
ỵâờã áãÛè vÛø kãèâ êâí kâéâèá câé êâéê èêè âéï câãÛ đư ờèá ìÛ ỉÛøm 2:
đã qïÛäè 2 (cÛfï SÛøã Géøè – cÛfï RÛïcâ Câãếc)
- Réfã đã qïÛ khu biệt thự Parkland áÛfè èáÛõ 3 CÛùỵ LÛùã, đư ợc
òÛâó dư ïèá 1995 dé Tâïỵ Sóõ, đư ợc íư û dïïèá ỉÛøm vÛêè êâéøèá vÛø èâÛø
ở câé ỵâïê.

- SÛï đéù đếè ngã 3 Cát Lái (céè íéâèá Wéfèá NÛã ỉÛø èơã èáư ờã
ỵÛ kâÛã ỵâÛùc cÛùỵ đem vef đék ở đÛâó, èâư èá íÛï èÛøó đÛõ bò NâÛø èư ớc
cÛám vì kâÛã ỵâÛùc èâãefï qïÛù.
- Nhà máy Nhiệt Điện Thủ Đức: ỊÛâó dư ïèá èÛêm 1964, céâèá
íïÛáỵ 165MW. SÛï áãÛûã êâéùèá èÛâèá ỉêè 242MW (dé èâÛäê ỵâêm 2
ỵïÛbãè kâí ỵư ø ÂÛûã Êâéøèá
- TÛ ỵãếê ỵïïc đã ỵâÛúèá qïÛ cầu Rạch Chiếc òÛâó dư ïèá èÛêm
1960, dÛøã 148m, ìéäèá 8m5 (èáÛó ỵÛïã đÛâó đÛõ òÛûó ìÛ 5 ỵìÛäè đÛùèâ Ûùc
ỉãệỵ ỵư ø 27-29/4/1975 áãư õÛ qïÛâè đéäã SÛøã Géøè bÛûé vệ cÛfï vÛø qïÛâè
áãÛûã êâéùèá, 59 câãếè íó đÛõ âó íãèâ đek mở dư ờèá vÛø áãÛûã êâéùèá SG,
ỵìéèá ỵư ơèá ỉÛã èáư ờã ỵÛ íẽ òÛâó dư ïèá ở đÛâó méäỵ ỵư ợèá đÛøã)
Tìư ờèá Kâéâã Vãệỵ Bìèâ CâÛâï- Âéf Céác- Vïõèá TÛøï Téïì
ÂVTÂ: ÂéÛøèá Êâư ớc Léèá 17
- Sân tập golf Rạch Chiếc: áãÛøèâ câé èâư õèá èáư ờã ỵÛäê câơã
áéỉf dé Céâèá ỵó ỉãêè déÛèâ Vãệỵ – ÂéÛ đÛfï ỵư , kâÛã ỵìư ơèá
6/8/1994.
- Nhà máy xi măng Hà Tiên 1 đư ợc òÛâó dư ïèá ỵư ø 1959-1963,
dé câïû èáư ờã ÊâÛùê òÛâó dư ïèá, èáïóêè ỉãệï cỉãèk đư ợc cïèá cÛáê
ỵư ø èâÛø mÛùó òã mÛêèá Kãêè Âư ơèá – ÂÛø Tãêè, céâèá òïÛáỵ đÛfï ỵãêè
79 èáÛøè ỵÛáè /èÛêm vÛø âòêè èÛó ỉÛø 1,2 ỵìãệï ỵÛáè/ èÛêm, céù kâé ở CÛùỵ
LÛùã. SÛï èÛøó èâÛø èư ớc qïÛ đÛõ qïéác déÛèâ.
- Kế đếè ỉÛø èáÛõ ỵư Bìèâ TâÛùã:
+ Rẽ ỵìÛùã đư ờèá KâÛ VÛïè CÛâè đã câïøÛ 1 céäỵ, ỵìư ờèá WéÛøè Lóù
Tư ï Tìéïèá, câợ Tâïû Wư ùc.
+Rẽ êâÛûã, èâÛø mÛùó Vãìéèãcí, ỵâéê ÊéívãèÛ, dệỵ Êâư ớc
Léèá.
- Bêè ỵÛó ỵìÛùã ỉÛø làng Đại họcThủ Đức, òÛâó dư ïèá èÛêm 1961
vớã 200 èáéâã bãệỵ ỵâư ï áãÛøèâ câé áãÛùé íư cÛùc ỵìư ờèá đÛïã âéïc ở vÛø
ỉÛøm vãệc. WÛâó ỉÛø 1 dư ï Ûùè ỉớè òÛâó dư ïèá ỉÛøèá WÛïã âéïc ở km 12 dé
KTS.Náéâ Vãếỵ Tâïï ỵâãếỵ kế vớã íư ï ỵâÛm áãÛ cïûÛ cÛùc KTS kâÛùc

èâư Âïóøèâ Kãm MÛõèá, Náïóễè GãÛ Wư ùc, Téâ Céâèá VÛêè, Lê VÛêè
LÛâm, TìÛfè vÛêè ÂÛûã, Náïóễè QïÛèá NâÛïc, ÊâÛïm VÛêè Tâéâèá.NÛó
ỉÛø cÛùc bãệỵ ỵâư ï, câïèá cư .
- Công ty truyền tải điện 4- trạm Thủ Đức: đek céù ỵâek èâÛäè
đãệè ỵư ø NâÛø mÛùó ỵâïûó đãệè WÛ Nâãm vÛø êâÛâè êâéáã đãệè câé TÊ
đÛõ òÛâó ỵìÛïm bãếè đãệè èÛêm 1964 dé NâÛäỵ òÛâó dư ïèá. NÛêm 1964 ỉÛø
NâÛ ỵìïóefè ỵÛûã vÛø êâÛâè êâéáã đãệè – 1976 Sở ỵìïóefè ỵÛûã đãệè Tâïû
Wư ùc – âãệè èÛó ỉÛø Céâèá ỵó ỵìïóefè ỵÛûã đãệè 4 ỵìÛïm Tâïû Wư ùc. Céâèá
ỵó ỵìïóefè ỵÛûã đãệè ỵư ø NâÛø mÛùó ỵâïûó đãệè WÛ Nâãm vÛø Nâãệỵ đãệè
Tâïû Wư ùc.
Wếè đÛâó ỉÛø đòÛ êâÛäè qïÛäè Tâïû Wư ùc (Bêè ỵìÛùã ỵư ø cÛfï RÛïcâ
Câãếc-cÛfï Wéfèá NÛã - ỵỉèâ Wéfèá NÛã)
+ TÛïã Ték 3 – Ûáê 10 – ỵâò ỵìÛáè Tâïû Wư ùc êâÛùỵ âãệè èáéâã méä cék
vớã ỵÛám bãÛ đÛù céù kâÛéc ỵêè (méä éâèá TÛï Âïó – Âïóệè Tâïû Wư ùc
ỵãêè âãefè ỵâéâè ỉãèâ câãekï ỵéâèá èư ớc WÛïã NÛm, Ôèá câếỵ áÛøó 19-6,
âư ơèá câư ùc ỉÛäê méä bãÛ ỵâÛùèá 2/1890).
Tìư ờèá Kâéâã Vãệỵ Bìèâ CâÛâï- Âéf Céác- Vïõèá TÛøï Téïì
ÂVTÂ: ÂéÛøèá Êâư ớc Léèá 18
+ Dãệè ỵícâ 47,26 km
2
áéfm 12 êâư ờèá ỵâò ỵìÛáè Tâïû Wư ùc,
Lãèâ Wéâèá, Lãèâ ỊïÛâè, Lãèâ Tìïèá, Âãệê Bìèâ CâÛùèâ, Âãệê Bìèâ
Êâư ớc, TÛm Êâïù vÛø méäỵ êâÛfè cïûÛ cÛùc òÛõ: Âãệê Êâïù, TÛâè Êâïù,
Êâư ớc Léèá.
Kế đếè ỉÛø èáÛõ ỵư Tâïû Wïùc
+ Rẽ ỵìÛùã: Tìư ờèá WÛïã Âéïc Sư ÊâÛïm Kóõ TâïÛäỵ, câợ Tâïû Wư ùc
+ Rẽ êâÛûã: (Kâï câợ èâéû) bệèâ vãệè QïÛâè đéäã 7A, ỵìư ờèá
Céâèá Ûè Êâư ớc Sơè, Âéïc vãệè câíèâ ỵìò qïéác áãÛ ÂCM êâÛâè vãệè
TÊ.ÂCM, WÛïã âéïc áãÛé ỵâéâèá. Tìư ớc 1975 céøè céù Tìïèá TÛâm
âïÛáè ỉïóệè íó qïÛè béä bãèâ Tâïû Wư ùc cïûÛ qïÛâè đéäã SÛøã Géøè.

QïÛ đÛâó ỉÛø đòÛ bÛøè Q9 (Bêè êâÛûã ỵư ø cÛfï RÛïcâ câãếc – cÛfï
Wéfèá NÛã – ỵỉèâ Wéfèá NÛã). Dãệè ỵícâ 113,75km
2
, áéfm 13 êâư ờèá
âìèâ ỵâÛøèâ ỵư ø cÛùc òÛõ Léèá Bìèâ, Léèá TâÛïèâ Móõ, TÛêèá Nâơè
Êâïù, Léèá Êâư ớc, Léèá Tư ờèá, Êâïù Âư õï, Êâư ớc Bìèâ vÛø 1 êâÛfè
cÛùc òÛõ TÛâè Êâïù, Êâư ớc Léèá, Âãệê Êâïù, Bìèâ Tìư èá.
- Bêè ỵÛó ỵìÛùã ỉÛø nhà máy nước Thủ Đức vớã 2 éáèá ỵâïóû ỉư ïc ỵÛïé
ỉư ïc èư ớc câé mÛùó, èâư èá bÛâó áãờ kâéâèá céøè íư û dïïèá èư õÛ.
- Bêè cÛïèâ ỉÛø Cty CocaCola, 100% véáè èư ớc èáéÛøã. Tìư ớc đÛâó ỉÛø
ỉãêè déÛèâ áãïõÛ Câư ơèá Dư ơèá vÛø céâèá ỵó IèdãcâãèÛ Câã èâÛùèâ
ÊBC (ÊÛcãfãc BÛá CémêÛèó) đÛqỵ ỵÛïã SãèáÛêéìe ỵâÛùèá 7-
1993 vớã véáè đÛfï ỵư ỉÛø 24 ỵìãệï USD. NâÛø mÛùó ìéäèá kâéÛûèá 2âÛ
céù 3 dÛâó câïóefè íÛûè òïÛáỵ: véâ câÛã ỵâïûó ỵãèâ, véâ ỉéè, véâ câÛã èâư ïÛ
ÊET céâèá íïÛáỵ 3,500 ỉíỵ/èáÛøó vÛø céâèá íïÛáỵ ỵéáã đÛ 40 ỵìãệï ỉíỵ/èÛêm.
- Ngã 3 xa lộ Đại Hàn: dé Céâèá ỵó Móõ ỵâãếỵ kế vÛø céâèá bãèâ
WÛïã ÂÛøè òÛâó dư ïèá èÛêm 1969-1970. ỊÛ ỉéä WÛïã ÂÛøè ỉÛø vÛøèâ đÛã
bÛûé vệ íÛâè bÛó TÛâè Sơè NâÛáỵ vÛø SÛøã Géøè, èáÛêè cÛùcâ áãư õÛ SÛøã
Géøè vớã qïÛâè áãÛûã êâéùèá ở Âéùc Méâè – Cïû Câã.
- ĐườngXuyên Á: èÛêm 1996 câíèâ êâïû đÛõ céù qïóếỵ đòèâ òÛâó
dư ïèá đư ờèá Ịïóêè Á vớã kãèâ êâí 360 ỵìãệï USD, ỵìêè đòÛ êâÛäè
Vãệỵ NÛm 120 ỵìãệï USD câÛïó dÛøã ỵư ø BÛèákék (TâÛùã LÛè) –
CÛmêïcâãÛ (Êèéâm-êêèâ) qïÛ cư ûÛ kâÛkï Méäc BÛøã (âïóệè Bếè CÛfï
– ỵỉèâ TÛâó Nãèâ) ỵâò ỵìÛáè Géø DÛfï ỵâ QL 22A đếè NáÛõ 4
Tìư ờèá Kâéâã Vãệỵ Bìèâ CâÛâï- Âéf Céác- Vïõèá TÛøï Téïì
ÂVTÂ: ÂéÛøèá Êâư ớc Léèá 19
Sư ơèá – ỊÛ ỉéä WÛïã ÂÛøè – TìÛïm 2 vÛø mở ỵâÛúèá áÛqê QL51 đã Vïõèá
TÛøï.
- Bêè êâÛûã ỉÛø khu du lòch Suối Tiên, ỵãefè ỵâÛâè ỉÛø ỵìïèá ỵÛâm ỵâư û
èáâãệm cÛù íÛáï dé éâèá Wãèâ VÛêè Âư ï ỉÛøm áãÛùm đéâc 1978, kâã ỵâế

áãớã ỉêè Ûùè vef đéäèá vÛäỵ âéÛèá dÛõ ỵâì kâéâèá êâÛùỵ ỵìãekè đư ợc èư õÛ.
Wếè 1997, ỵâÛøèâ ïóû qïóếỵ đòèâ câé òÛâó dư ïèá kâï dï ỉòcâ Sïéáã
Tãêè vớã dãệè ỵícâ dư ï kãếè ỉÛø 100âÛ, èâư èá bÛâó áãờ ỉÛø 30âÛ. VÛøé
cékèá câïùèá ỵÛ áÛqê ỵư ợèá éâèá Céùc èáÛäm 3 đéfèá ỵãefè, ỵư ợèá Wãèâ
Béä Lóèâ vớã cờ ỉÛé ỵÛäê ỵìÛäè, ỵư ợèá VïÛ Âïøèá, ỵư ợèá Réfèá dÛøã
400m. NáéÛøã ìÛ céøè ỵâÛm qïÛè 3 cïèá: ỵâïûó cïèá, Sơè cïèá bÛùcâ
ỵâïù âéäã, kóø ỉÛâè cïèá vÛø ỵìÛïã èïéâã âơè 200 cÛù íÛáï cïøèá èâãefï kâï
vïã câơã, áãÛûã ỵìí kâÛùc.

SÛï đéù đếè èáÛõ 3 LÛâm Vãêè,
- Sân tập golf 36 lỗ đÛfï ỵãêè ở VN: Lãêè déÛèâ áãư õÛ êâíÛ Vãệỵ
NÛm (Lãkãm – LÛâm Vãêè Tâïû Wư ùc – SÛøã Géøè ỵéïìãíỵ) vÛø WÛøã ỉéÛè
ỵâÛøèâ ỉÛäê èÛêm 1990. Dãệè ỵícâ dư ï kãếè 350âÛ, ỵékèá kãèâ êâí đÛfï
ỵư 70 ỵìãệï USD.
- Thảo Cầm Viên mới tại Lâm Viên: đư ợc UBNDTÊ qïóếỵ
đòèâ ỵâÛøèâ ỉÛäê èáÛøó 6/8/1984 cÛùcâ òÛ ỉéä ÂÛø Néäã 2km, dãệè ỵícâ
1200âÛ. TâÛûé CÛfm Vãêè mớã céù dãệè ỵícâ 200âÛ, kãèâ êâí dư ï kãếè
kâéÛûèá 50 ỵìãệï USD.
- NáÛõ 3 LÛâm Vãêè đã ỵãếê ỉÛø ìẽ êâÛûã, bêè cÛïèâ ỉÛø nghóa trang
liệt só thành phố òÛâó dư ïèá 1984-1987, dãệè ỵícâ 3âÛ. Qïã ỵÛäê âơè
10.000 méä Ûèâ âïøèá ỉãệỵ íó cïûÛ 3 ỵâờã kóø Móõ,ÊâÛùê,vÛø câãếè
ỵìư ờèá CÛmêïcâãÛ vÛø ở áãư õÛ ỉÛø ỵư ợèá đÛøã bÛø mẹ Vãệỵ NÛm dé
èâÛø đãêï kâÛéc Náïóễè ÂÛûã ỵâư ïc âãệè.
- VÛø èâìè qïÛ bêè kãÛ đư ờèá ỉÛø nhà Bát Giác áéïã ỉÛø đéfã kâéâèá
ỵêè, èáÛøó òư Û ỉÛø WÛøã câãếè íó véâ dÛèâ.
- Núi Châu Thơí: céøè áéïã ỉÛø èïùã Câï TâÛùã cÛé 73m, ỵìêè èïùã céù
câïøÛ Âéäã Sơè. VÛøé ỵâế kóû ỊVIII èơã đÛâó ỵư øèá ỉÛø èơã đéùèá qïÛâè
cïûÛ Náïóễè èâ.
Kế đếè ỉÛø ngã ba xa lộ Đại Hàn (ỵư ơèá ỉÛã ỉÛø đư ờèá òïóêè Ûù)
Tìư ờèá Kâéâã Vãệỵ Bìèâ CâÛâï- Âéf Céác- Vïõèá TÛøï Téïì

ÂVTÂ: ÂéÛøèá Êâư ớc Léèá 20
Wã ỵãếê ỉÛø ngã ba Tân Vạn (TìÛí ỵâïéäc Bìèâ Dư ơèá, êâÛûã
ỵâïéäc Wéfèá NÛã,ỵâÛúèá ỉÛø Tê Âéf Câí Mãèâ) đư ờèá vÛøé èïùã CâÛâï
Tâớã, Kâï dï ỉòcâ Sïéáã Léf Ồ, kâï dï ỉòcâ âéf Bìèâ .
- Khu du lòch hồ Bình An: cÛùcâ òÛ ỉéä ÂÛø Néäã 500m
Kế đếè ỉÛø CẦU WỒNG NAI – SÔNG WỒNG NAI (ìÛèâ áãớã
áãư õÛ TÊ.ÂCM vÛø ỵỉèâ Wéfèá NÛã)
- Cầu Đồng Nai dÛøã 453m, câãefï èáÛèá 16m, ỵỉÛ ỵìéïèá 25 ỵÛáè,
đư ợc òÛâó dư ïèá cïøèá ỵâờã kóø vớã cÛfï SÛøã Géøè dé Móõ ỵâãếỵ kế vÛø
òÛâó dư ïèá ỵư ø èÛêm 1959-1961.
- Sông Đồng Nai bÛéỵ èáïéfè ỵư ø cÛé èáïóêè LÛâm Vãêè (BÛûé
Léäc, Dã Lãèâ, LÛâm Vãêè) dÛøã 586km.
BÛéỵ đÛfï ỵư ø đÛâó ỉÛø đòÛ êâÛäè Wéfèá NÛã, đã đếè ỉÛø èáÛõ ỵư Vïõèá
TÛøï, đã Vïõèá TÛøï ìẽ ỵÛó êâÛûã ỉÛø bÛéỵ đÛfï qïéác ỉéä 51.
Ngã 4 Vũng Tàu (cÛùcâ TÊÂCM 25km, ìẽ êâÛûã QL51 đã 100km
đếè TÊ Vïõèá TÛøï)
- WÛfï ỵãêè áÛqê siêu thò Cora, dé ỵÛäê đéÛøè Béïìbéè cïûÛ ÊâÛùê
òÛâó dư ïèá âéÛøè ỵâÛøèâ vÛøé 18/8/1998 vớã véáè đÛfï ỵư ỉÛø 54 ỵìãệï
USD, đÛqc đãekm cïûÛ íãêï ỵâò CéìÛ ỉÛø céù 20 èáÛøè mÛãï mÛõ âÛøèá âéÛù
vớã 90% ỉÛø âÛøèá VN. Náïóêè kâï vư ïc èÛøó ỵìư ớc 1975 áéïã ỉÛø Tékèá
kâé Léèá Bìèâ, òÛâó dư ïèá èÛêm 1964 vớã dãệè ỵícâ bÛè đÛfï 6km
2

dïøèá ỉÛøm kâé câư ùÛ đÛïè dư ợc vÛø dïïèá cïï câãếè ỵìÛèâ. SÛï kâã
kãekm ỵìÛ ỵìèâ âìèâ qïÛâè íư ï ở mãefè èÛm Vãệỵ NÛm vÛøé ỵâÛùèá
4/1965 cïûÛ MÛcmÛèÛmÛ vÛø TÛóỉéì. NÛêm 1966 cÛêè cư ù Léèá Bìèâ
đư ợc mở ìéäèá đếè 24km
2
đư ợc áéïã ỉÛø Tékèá kâé Léèá Bìèâ vÛø ỉÛáó
âÛøèá ỵư ø cÛûèá SÛøã Géøè, cÛûèá Vïõèá TÛøï, íÛâè bÛó Bãêè ÂéøÛ. Tékèá

kâé Léèá Bìèâ ỵìở ỵâÛøèâ ỵìïèá ỵÛâm cïèá cÛáê vïõ kâí câé qïÛâè đéäã
Móõ vÛø câư âÛfï céù 6 âÛfm èáÛfm, câư ùÛ 150.000 ỵÛáè bém đÛïè, 6 ỉớê
âÛøèá ìÛøé bÛé béïc, 72 ỵâÛùê cÛèâ.
Âếỵ đòÛ êâÛäè TÊ Bãêè ÂéÛø ỵÛ đã vÛøé đòÛ bÛøè âïóệè Léèá
TâÛøèâ-Wéfèá NÛã,
-Tượng Phật dốc 47 (cÛùcâ NáÛõ 3 Vïõèá TÛøï 15km) WéÛïè
đư ờèá déác cÛïèâ èáéïè đéfã cÛé 47m èêè áéïã ỉÛøDéác 47. Tìêè đéfã céù
ỵư ợèá ÊâÛäỵ bÛùè ỵâÛâè, đÛqỵ ỵìêè 1 bệ ỵìéøè céù 4 cÛùèâ áãéáèá èâư đïéâã
Tìư ờèá Kâéâã Vãệỵ Bìèâ CâÛâï- Âéf Céác- Vïõèá TÛøï Téïì
ÂVTÂ: ÂéÛøèá Êâư ớc Léèá 21
cïûÛ 1 qïÛû êâÛùé. Tư ợèá ÊâÛäỵ dé vãêè đÛïã ïùó qïÛâè đéäã SÛøã Géøè Lư ï
Yêè – qïÛäè ỵìư ởèá Léèá TâÛøèâ èâÛèm ỵâï âïùỵ cÛùc cư û ỵìã ÊâÛäỵ ỵư û
ỵìéèá cïéäc bÛfï cư û đek cïûèá céá câư ùc vïï cïûÛ mìèâ.
QïÛ kâéûã déác 47 ỉÛø ngã tư Thái Lan: cÛùcâ déác 47 kâéÛûèá 3km
+ Rẽ ỵìÛùã 5km, ỵìư ờèá Wé đÛïc bÛûè đéf 2, đã 3 km èư õÛ đếè
ỵìư ờèá Sóõ QïÛè Lïïc QïÛäè 2.
+ Rẽ êâÛûã vÛøé ỵìư ờèá Tâãếỵ áãÛùê Léèá TâÛøèâ.
Tìư ớc èÛêm 1975 céù cÛêè cư ù Bì – CÛỵ bÛíe ỵâïéäc Bãèâ đéÛøè
BÛïcâ MÛõ – TâÛùã LÛè đéùèá qïÛâè ỵÛïã đÛâó. Âãệè èÛó ỉÛø ỵìư ờèá ỵâãếỵ
áãÛùê Léèá-TâÛøèâ, vÛø ỵìư ờèá íó qïÛè ỉïïc qïÛâè 2 bÛâó áãờ ỉÛø ỵìư ờèá
đé đÛïc bÛûè đéf.

- QïÛ kâéûã èáÛõ ỵư TâÛùã LÛè ỵÛ áÛqê trại bò sữa An Phước (bêè
êâÛûã) đư ợc ỵâÛøèâ ỉÛäê ỵư ø èÛêm 1977 ỵư ø kãèâ èáâãệm cïûÛ cÛùc céâèá
èâÛâè ỵâí èáâãệm èïéâã béø íư õÛ Méäc CâÛâï – Sơè LÛ vớã âơè 1.000
céè. Âãệè èÛó câợ ỵìÛùã cÛâó Léèá TâÛøèâ đÛõ câïóekè vef đãekm áãớã
ỵâãệï cÛùc íÛûè êâÛkm ỵư ø íư õÛ béø cïûÛ Êâư ớc.
- QïÛ kâéûã đÛâó ỉÛø thò trấn Long Thành céù kâÛù èâãefï bãệỵ ỵâư ï
Ûkè âãệè ỵìéèá cÛùc vư ờè cÛâó Ûêè ỵìÛùã. Céù 1 bãệỵ ỵâư ï đư ợc òÛâó dư ïèá
âơè èư ûÛ ỵâế kóû đư ợc áéïã ỉÛø “NâÛø bÛø WÛfm” vÛø âãệè èÛó ỵìở ỵâÛøèâ

NâÛø vÛêè âéùÛ ỵâãếï èâã âïóệè Léèá TâÛøèâ.
- Thò trấn Thành Tuy Hạ: ỵìéèá qïó âéÛïcâ íẽ òÛâó dư ïèá èâÛø
mÛùó ỉéïc dÛfï ỉớè, íÛâè bÛó qïéác ỵế mớã ỵâÛó ỵâế câé íÛâè bÛó TÛâè
Sơè NâÛáỵ.
- Khu công nghiệp Vedan: (ỵÛó êâÛûã) dãệè ỵícâ 129âÛ, ỉÛø kâï
céâèá èáâãệê cïûÛ WÛøã LéÛè câïóêè íÛûè òïÛáỵ béäỵ èáéïỵ, véáè đÛfï ỵư
225 ỵìãệï USD. RÛèâ áãớã áãư õÛ âïóệè Léèá TâÛøèâ – ỵỉèâ Wéfèá
NÛã vÛø âïóệè TÛâè TâÛøèâ – ỵỉèâ BÛø RòÛ-Vïõèá TÛøï.
Câïùèá ỵÛ bÛéỵ đÛfï bư ớc vÛøé âïóệè TÛâè TâÛøèâ - Vïõèá TÛøï.
QïÛ kâéûã âïóệè câïùèá ỵÛ bÛéỵ áÛqê èáéïè núi Dinh, (êâíÛ ỵìÛùã) ỉÛø
èáéïè èïùã đÛù ỵìơ ỵìéïã. Tư ơèá ỵìïóefè ỵìéèá cïéäc câãếè ỵìÛèâ áãư õÛ
TÛâó Sơè vÛø Náïóõêè èâ, qïÛâè TÛâó Sơè đÛõ ỵư øèá đéùèá qïÛâè ở
câÛâè èïùã èÛøó èêè áéïã ỉÛø èïùã DéÛèâ, íÛï đéïc ỵìÛïã ìÛ ỵâÛøèâ èïùã
Tìư ờèá Kâéâã Vãệỵ Bìèâ CâÛâï- Âéf Céác- Vïõèá TÛøï Téïì
ÂVTÂ: ÂéÛøèá Êâư ớc Léèá 22
Dãèâ. Tâư ù 2 ỉÛø ở đÛâó céù cÛâó cÛfï Céû MÛó bÛéc qïÛ céè íéâèá Dãèâ,
ỉÛø èáïéfè cïèá cÛáê èư ớc íãèâ âéÛïỵ câé dÛâè.
TÛïã đÛâó ỉÛø kâï dã ỵícâ ỉòcâ íư û cÛùcâ mÛïèá cÛêè cư ù Nïùã Dãèâ,
èÛèm kef qïéác ỉéä 51 ỵâïéäc đòÛ êâÛäè ỵâò òÛõ BÛø RòÛ vÛø âïóệè TÛâè
TâÛøèâ, ỵỉèâ BÛø RòÛ-Vïõèá TÛøï, Nïùã Dãèâ câÛïó âìèâ véøèá cÛùèâ
cïèá ỵâ âư ớèá Wéâèá NÛm- TÛâó BÛéc. Wỉèâ cÛé èâÛáỵ ỉÛø èïùã Ôèá
Tìòèâ 504m, êâÛfè céøè ỉÛïã ỵâéÛûã dÛfè vef âÛã êâíÛ.
WÛfï ỵâế kóû 20 ở đÛâó ỉÛø ìư øèá èáïóêè íãèâ, vớã ỵâÛûm ỵâư ïc vÛäỵ
èâãệỵ đớã đÛ dÛïèá, áéfm èâãefï ỉéÛïã áéã âãếm: dÛfï, íÛé, bÛèèá ỉÛêèá,
cÛkm ỉÛã, íơè ỵìÛø, câãêï ỉãêè, câÛâm íư øèá, íÛêèá ỵìÛéèá, íếè,… Dư ớã
ỵÛùè ìư øèá áãÛø ỉÛø èơã cư ỵìïù cïûÛ cÛùc ỉéÛøã đéäèá vÛäỵ: âék, kâỉ, èÛã, áÛáï…
Lợã dïïèá đòÛ âìèâ âãekm ỵìở ở đÛâó, cïéáã èÛêm 1952, ỵâò ïûó BR đÛõ bí
mÛäỵ câïóekè cÛêè cư ù âéÛïỵ đéäèá ỵư ø ìư øèá SÛùc, òÛõ Léèá Sơè vef Nïùã
Dãèâ. Tìéèá âÛã cïéäc kâÛùèá câãếè câéáèá ỵâư ïc dÛâè ÊâÛùê vÛø đế
qïéác Móõ, Nïùã Dãèâ ỉÛø cơ íở Ûè ỵéÛøè câe câở câé cÛùc đơè vò: ỵâò òÛõ

BÛø RòÛ, âïóệè CâÛâï Wư ùc, Tỉèâ ïûó, Tỉèâ đéäã BÛø RòÛ Léèá KâÛùèâ…
Tư ø èïùã ìư øèá, èâư õèá đéäã qïÛâè bÛáỵ câợỵ ỵÛäê kícâ vÛøé cÛùc âÛèá ék cïûÛ
đòcâ ở NâÛø Tìéøè, cÛfï Léèá Âư ơèá, cÛfï Tâïû Lư ïï, ỵìïèá ỵÛâm âïÛáè
ỉïóệè VÛïè Kãếê… èâãefï ỉÛfè ỉÛøm câé đòcâ êâÛûã kâãếê íợ, kãèâ
âéÛøèá.
CÛêè cư ù Nïùã Dãèâ ỵìÛûã dÛøã ỵìêè méäỵ dãệè ỵícâ ìéäèá céù đòÛ âìèâ
êâư ùc ỵÛïê, đòcâ bãếỵ èâư èá câïùèá kâéâèá ỵâek èÛøé ỵìm đư ợc èơã âéÛïỵ
đéäèá cïï ỵâek cïûÛ ỉư ïc ỉư ợèá cÛùcâ mÛïèá. Céù ỵâek èéùã méãã âéác đÛù,
méãã ỉïøm cÛâó, méäỵ bờ íïéáã đefï ỵÛïé đãefï kãệè ỵâïÛäè ỉợã câé cÛùc cÛùè
béä câãếè íó ỉÛäê èêè èâư õèá kóø ỵícâ Ûèâ âïøèá. NÛêm ỵâÛùèá qïÛ đã,
èâư õèá đòÛ dÛèâ èâư ÂÛèá DÛâó Bí, ÂÛèá Ték, ÂÛèá MÛã, CâïøÛ
Dãệï Lãèâ, Bư èá Lïøèá, ÂÛèá Dơã… méãã ỉÛfè èâÛéc đếè đefï ỉÛøm
èâãefï ỵâế âệ béfã âéfã òïùc đéäèá.

Wã ỵãếê ỉÛø ngã 3 Ngãi Giao( òÛõ Móõ ỊïÛâè-âïóệè TÛâè TâÛøèâ-BÛø
RòÛ- Vïõèá TÛøï), ìẽ ỵÛó êâÛûã ỉÛø đã íïéáã èư ớc èéùèá Bìèâ CâÛâï, ỵÛ íẽ
đã qïÛ èïùã Tâò VÛûã vÛø èïùã éâèá Tìòèâ
+ Tâ “GãÛ Wòèâ ỵâÛøèâ ỵâéâèá câí” cïûÛ Tìòèâ ÂéÛøã Wư ùc áâã
vef “NÚI NƯ Õ TĂNG” ở âïóệè Léèá TâÛøèâ: “céù èáư ờã céè áÛùã âéï
Lê áãÛøï céù èâư èá ỉỡ ỵâờã. SÛï kâã câÛ mẹ mÛáỵ èÛøèá mớã ỉÛáó
câéfèá èâư èá íÛï đéù kâéâèá ỉÛâï câéfèá ỉÛïã câếỵ. BÛø đã ỵï vÛø ỉÛäê Ûm
ở đỉèâ èïùã èêè èáư ờã ỵÛ áéïã ỉÛø NÚI BÀ VẢI âÛó NÚI TÂỊ VẢI”
Tìư ờèá Kâéâã Vãệỵ Bìèâ CâÛâï- Âéf Céác- Vïõèá TÛøï Téïì
ÂVTÂ: ÂéÛøèá Êâư ớc Léèá 23
+ “Céù 1 áãÛ đìèâ êâïù éâèá, câỉ céù đư ùÛ céè áÛùã ỵêè Tâò VÛûã,
áãéûã véõ èáâệ. Êâïù éâèá ỵâÛùcâ Ûã đÛùèâ ỵâÛéèá céâ áÛùã íẽ câé ỉÛøm ìek
èâư èá kâéâèá Ûã ỵâÛéèá èéãã. Kâã êâïù éâèá mÛáỵ, céâ ỵâÛó câÛ cÛã qïÛûè
ìïéäèá đÛáỵ. Méäỵ âéâm céâ cïøèá èáư ờã ỉÛøm íãêá èÛêèá ỵêè Tìòèâ đã
ỵâÛêm ìïéäèá, kâã vef áÛqê mư Û, èư ớc íïéáã èáÛäê cÛé vÛø bÛø bò èÛïè.
BÛø đư ợc câÛøèá Tìòèâ vớỵ đư Û vÛøé bờ vÛø èÛûó íãèâ ỵìèâ cÛûm. Nâư èá

íÛï đéù câÛøèá béû đã bãệỵ ỵÛêm, Tâò VÛûã ỵâÛáó òÛùc câÛøèá Tìòèâ ỵìéâã
dÛïỵ vÛøé câÛâè èïùã èêè áéïã ỉÛø NÚI ÔNG TRỊNÂ vÛø bÛø cïõèá béû đã
mÛáỵ ở èáéïè èïùã áÛfè đéù èêè áéïã ỉÛø èïùã TÂỊ VẢI”
TÛ đếè ỵâò òÛõ BÛø RòÛ
-Cảng Phú Mỹ: ìẽ êâÛûã 3 km
- Nhà máy Turbin Khí Bà Ròa: (áÛfè èáÛõ 3 Vïõèá TÛøï, êâíÛ ỵÛó
êâÛûã). NâÛø mÛùó céù céâèá íïÛáỵ 215 MW (ỵãêï ỵâïï 1 ỵỉ m
3
kâí ỵìéèá
1 èáÛøó). Kâí ỵư ø èáéÛøã kâơã đư ợc dÛãè ỵâ đư ờèá éáèá ỵư ø Kóø vÛâè –
Léèá ÂÛûã – BÛø RòÛ dÛøã 16km5.
- CẢNG LONG SƠN: ỉÛø cÛûèá ỉớè èâÛáỵ cïûÛ Vãệỵ NÛm dé NâÛäỵ,
SãèáÛêéìe, MÛỉÛóíãÛ đÛfï ỵư vớã íéá véáè 637 ỵìãệï USD câé êâéê
èâư õèá ỵÛøï céù ỵìéïèá ỵÛûã ỉớè ỵư ø 180.000 – 200.000 ỵÛáè ìÛ vÛøé đư ợc.
- CẦU CỎ MAY (ìÛèâ áãớã áãư õÛ ỵâò òÛõ BÛø RòÛ vÛø TÊ. Vïõèá TÛøï)
òÛâó dư ïèá ỵư ø èÛêm 1965 – 1972, dÛøã 123m, ìéäèá 7m5. NÛêm 1975
qïÛâè đéäã SÛøã Géøè đÛõ đÛùèâ íÛäê đek cÛûè bư ớc ỵãếè cïûÛ qïÛâè áãÛûã
êâéùèá ỵìéèá câãếè dòcâ ÂCM ỉòcâ íư û.
Wếè đÛâó ỉÛø dòÛ êâÛäè cïûÛ ỵâÛøèâ êâéá Vïõèá TÛøï.TÛïã đÛâó đek đã
Léèá ÂÛûã, Bìèâ CâÛâï, Âéf Céác ỵÛ ìẽ ỵìÛùã đếè èáÛõ 3 BÛø RòÛ
- NGÃ 3 BÀ RỊA: đã kâéÛûèá 1km áÛqê èáÛû 3
+ Rẽ êâÛûã, ỵâ ỵỉèâ ỉéä 25 đã Léèá ÂÛûã, Tỉèâ ỉéä 23 đã Léèá
Wãefè
+ Rẽ ỵìÛùã: QL56 đã èáÛõ 3 TÛâè Êâéèá (âïóệè Léèá KâÛùèâ –
ỵỉèâ Wéfèá NÛã) 54 km
- Trường Công Nhân Kỹ Thuật Dầu Khí Bà Ròa: èÛèm ở èáÛó áéùc
ỵỉèâ ỉéä 25 đư ợc òÛâó dư ïèá èÛêm 1985 êâïïc vïï câé èáÛøèâ dÛfï kâí
mớã ìÛ đờã.
Tìư ờèá Kâéâã Vãệỵ Bìèâ CâÛâï- Âéf Céác- Vïõèá TÛøï Téïì
ÂVTÂ: ÂéÛøèá Êâư ớc Léèá 24

- Thò trấn Long Hải: ỵư ø èáÛõ 3 Êâư ớc Tóèâ đã kâéÛûèá 4 km đếè
èáÛõ 3 ỵâò ỵìÛáè Léèá ÂÛûã, ìẽ êâÛûã kâéÛûèá 2 km ỉÛø đếè bÛõã bãekè
Léèá ÂÛûã (bãekè Réfèá) dÛøã 5km vớã èâư õèá âÛøèá dư ơèá èÛèm déïc
bÛõã bãekè.
TÛ ỵãếê ỵïïc đếè âïóệè Đất Đỏ (âïóệè WÛáỵ Wéû íÛùỵ èâÛäê vớã
âïóệè Léèá Wãefè ỵâÛøèâ âïóệè Léèá WÛáỵ).
Tư ø kâï dï ỉòcâ bãekè Tâïøó VÛâè (bÛõã ỵÛém Âïó ÂéÛøèá) đã kâéÛûèá
13km đếè èáÛõ 4 WÛáỵ Wéû.
- Đài tưởng niêm Võ Thò Sáu: dãệè ỵícâ áÛfè 1âÛ vớã èâãefï cÛâó
dư ơèá cÛé vïùỵ. Ở áãư õÛ ỉÛø ỵư ợèá đÛøã câò Véõ Tâò SÛùï bÛèèá đéfèá cÛé
6m. bêè cÛïèâ ỉÛø NâÛø ỉư ï èãệm Véõ Tâò SÛùï. NáÛøó 23/1/1992 ỵÛïã
đÛâó đÛõ ỵék câư ùc ỵìéïèá ỵâek 40 èÛêm èáÛøó mÛáỵ câò SÛùï.
Tư ø NáÛõ 4 WÛáỵ Wéû đã kâéÛûèá 20 km đếè ỵâò ỵìÛáè BÛ Téâ âïóệè
Ịïóêè Méäc
Tư ø ỵâò ỵìÛáè BÛ Téâ đếè èáÛõ 3
+ Rẽ ỵìÛùã: đã kâéÛûèá 9km đếè NáÛõ 3 Bư èá Rãefâèá
+ Rẽ êâÛûã: đã kâéÛûèá 5km đếè bÛõã bãekè Âéf Céác, đã 10km
đếè Bìèâ CâÛâï
- Bãi biển Hồ Cốc: déïc 2 bêè đư ờèá vÛøé âéf Céác ỉÛø èâư õèá cÛùèâ
ìư øèá èáïóêè íãèâ. BÛõã bãekè Âéf Céác đư ợc đư Û vÛøé kâÛã ỵâÛùc dï
ỉòcâ ỵư ø èÛêm 1990. Âãệè èÛó kâï dï ỉòcâ Bìèâ CâÛâï òÛâó dư ïèá ỉÛïã
âệ ỵâéáèá èâÛø âÛøèá, èâÛø ỵÛém èư ớc èáéïỵ vÛø kâéÛûèá 5 èâÛø èáâỉ.
- Rừng nguyên sinh Phước Bửu: âãệè èÛó céøè kâéÛûèá 900 âÛ
ìư øèá èáïóêè íãèâ đư ợc bÛûé vệ ở Bư ûï LÛâm, Bư èá Rãefèá (kâï Âéf
Céác), Bư èá Kê, Bếè Lợã.








Tỡử ụứốỏ Kõộõó Vóeọợ Bỡốõ Cõõù- ộf Cộỏc- Vùừốỏ Tứù Tộùỡ
VT: ộứốỏ ấõử ụực Lộốỏ 25



Tìư zøèá Kâéâã Vãệỵ Bìèâ CâÛâï- Âéf Céác- Vïõèá TÛøï Téïì
HVTH: Høèá Pâư zùc Léèá 25
PHẦN III

******
CÁC ĐIỂM THAM QUAN
***
CÁC BÃI TẮM.
 BÛõã Tìư zùc:
LÛø mÛqỵ ỵãefè cïûÛ Vïõèá TÛøï, èÛèm vef âư zùèá ỵÛâó-èÛm, céøè áéïã ỉÛø
bÛõã “ TÛfm Dư zèá”- ỵìm Ûùèâ mÛqỵ ỵìzøã. VÛøé bïékã bìèâ mãèâ vÛø
âéÛøèá âéâè, mÛqỵ ỵìzøã đéû ìư ïc èâư ỵÛè vÛøé bãekè èư zùc mêèâ méâèá.
BÛõã Tìư zùc èâư méäỵ èư ûÛ vÛøèâ ỵìÛpèá ỵư ïÛ ỉư èá vÛøé đÛáỵ ỉãefè, âÛã
đÛfï ỉÛø âÛã èáéïè èïùã Tư zèá Kóø vÛø TÛé Pâïøèá. CÛûèâ ỵâãêè èâãêè Ûáó
đÛõ ỵÛïé câé BÛõã Tìư zùc íư ï kóø vó ỵâz méäèá, ízè ỵâïûó âư õï ỵìèâ…
Déïc BÛõã Tìư zùc òư Û ỵìéfèá èâãefï dư øÛ, vì vÛäó ỵìư zùc đÛâó céøè céù
ỵêè ỉÛø vòèâ ÂÛøèá Dư øÛ. Áãzø đÛâó vÛãè ìzïp béùèá dư øÛ, èâư èá céøè đư zïc
đãekm ỵéâ mÛøï òÛèâ èéõè èÛø cïûÛ èâư õèá cÛâó bÛøèá, cÛâó dư zèá ỉãễï,
vư øÛ ỵz èéè vư øÛ cék ỵâïï. Bêè dư zùã èâư õèá béùèá cÛâó òÛèâ ìzïp mÛùỵ ỉÛø
íÛè íÛùỵ èâư õèá âÛøèá qïÛùè-pâéâ bÛøó èâư õèá đÛqc íÛûè ỵãêï dïøèá, Ûpè
ïéáèá, ỵìÛèá íư ùc… cïûÛ Vïõèá TÛøï. NáÛøó đêm câÛè câư ùÛ ỵãếèá èéùã,
ỵãếèá cư zøã cïøèá ỵãếèá íéùèá bãekè dï dư zèá.
Tìïèá ỵÛâm pâéá cék Vïõèá TÛøï ỵéïÛ ỉÛïc zû BÛõã Tìư zùc. Áãzø đÛâó

èâãefï kâÛùcâ íÛïè mzùã, âãệè đÛïã méïc ỉêè cÛøèá ỵéâ đãekm câé BÛõã
Tìư zùc méäỵ èéỵ đẹp vư øÛ òÛ òư Û vư øÛ âãệè đÛïã. Đêm vef, déïc cÛùc đÛïã
ỉéä TìÛfè Pâïù, QïÛèá Tìïèá, ỵìêè cÛùc ỵéøÛ èâÛø cÛé ỉéäèá áãéù, ìư ïc ìzõ
mïéâè Ûùèâ đèè ỵéûÛ íÛùèá ỉïèá ỉãèâ âïóefè dãệï. XÛ òÛ, èâư õèá câãếc
ỵÛøï bãekè czõ ỉzùè è đÛäï ỵư øèá cïïm. Tư øèá vÛfèá Ûùèâ íÛùèá òÛèâ đéû
ỵéûÛ ỉÛè ỵìêè mÛqỵ bãekè èâư ỵâÛøèâ pâéá béfèá befèâ ỉÛáp ỉÛùèâ áãư õÛ đÛïã
dư zèá.
 BÛõã SÛï:
NÛèm zû pâíÛ đéâèá-èÛm Vïõèá TÛøï, céøè céù ỵêè áéïã ỉÛø “ BÛõã Tâïøó
VÛâè”. BÛõã SÛï dÛøã 8km, ỉÛø bÛõã bãekè dÛøã èâÛáỵ vÛø ỵâz méäèá èâÛáỵ cïûÛ
Vïõèá TÛøï. Nếï èâư bãekè zû BÛõã Tìư zùc céù èéỵ đẹp ỉéäèá ỉÛãó vÛø ìư ïc
ìzõ ỵâì BÛõã SÛï céù èéỵ đẹp dòï dÛøèá. Câãefï òïéáèá, bãekè bïéâèá mÛøï
ỵím- méäỵ mÛqỵ pâÛúèá cÛéỵ èáÛèá ỵÛfm èáư ïc íéùèá èư zùc dÛäp defèâ. TÛ
Tìư zøèá Kâéâã Vãệỵ Bìèâ CâÛâï- Âéf Céác- Vïõèá TÛøï Téïì
HVTH: Høèá Pâư zùc Léèá 26
céù cÛûm áãÛùc èâư âzã ỵâzû cïûÛ bãekè “ âékè âekè” mÛqè mÛø vÛø dÛøé dÛïỵ
âzè ỵìư zùc kâã mÛøè đêm bïéâèá òïéáèá. BÛõã SÛï ỵư ïÛ ỉư èá vÛøé đÛïã ỉéä
Tâïøó VÛâè. SÛè íÛùỵ èâư õèá dÛõó pâéá íÛfm ïÛáỵ, èâÛø cÛé ỵÛfèá, kâÛùcâ
íÛïè vzùã dÛùèá véùc âãệè đÛïã, đÛfó đïû ỵãệè èáâã. Ở BÛõã SÛï céøè céù
kâï áãÛûã ỵìí “ Tâãêè Đư zøèá” vÛø CÛp SÛãèỵ JÛcqï – đïû cÛùc ỉéÛïã
ỵìéø câzã, áãÛûã ỵìí câé méïã ỉư ùÛ ỵïékã. ĐÛâó ỉÛø âÛã céâèá ỵììèâ pâïïc vïï
câé kâÛùcâ dï ỉòcâ vÛø ỵÛém bãekè ỉzùè èâÛáỵ zû Vïõèá TÛøï. BÛõã SÛï ỉïùc
èÛøé cïõèá íÛè íÛùỵ âÛøèá èáâìè èâư õèá dÛõó áâế, éâ dïø đïû mÛøï íÛéc íÛqc
ízõ… ỵÛïé èêè méäỵ vïøèá bãekè âïóêè èÛùé.
BÛõã SÛï céøè céù kâï ìư øèá dư zèá- méäỵ cÛùèâ ìư øèá ìéäèá vzùã èâư õèá
cÛâó pâã ỉÛé cék ỵâïï òÛèâ ìzïp ỵìêè èefè cÛùỵ ỵìÛéèá. Câỉ méäỵ ỉïéfèá áãéù
èâẹ, èâư õèá cÛøèâ ỉÛù pâã ỉÛé èâéû ỉã ỵã èâư èâư õèá câãếc kãm mÛøï
òÛèâ cïøèá ì ỉêè bÛûè èâÛïc kóø ỉÛï. Dư zùã ìư øèá dư zèá (ìư øèá pâã ỉÛé)
ỵâÛáp ỵâéÛùèá èâư õèá cÛpè èâÛø èáâỉ bÛèèá áéã, ỵâãếỵ kế ỵâ kãekï èâÛø
ìéâèá (TÛâó Náïóêè) – vư øÛ ỵÛé èâÛõ, vư øÛ ỵâÛèâ ỉòcâ, đÛäm èéỵ vÛpè

âéùÛ cïûÛ èïùã ìư øèá TÛâó Náïóêè âïøèá vó. Bêè ỵìéèá, méãã cÛpè èâÛø
đÛfó đïû ỵãệè èáâã, vư øÛ âãệè đÛïã, vư øÛ dÛâè dÛõ. Nếï ỵâícâ ỵÛ céù ỵâek
ỵâư zûèá ỵâư ùc âư zèá vò “ ìư zïï cÛfè” cïøèá cÛùc méùè Ûpè đÛqc íÛûè âéøÛ
qïóệè vzùã èâư õèá íÛéc pâïïc đïû kãekï cïûÛ đéfèá bÛøé cÛùc dÛâè ỵéäc TÛâó
Náïóêè bêè bzø bãekè òÛèâ dÛïỵ dÛøé íéùèá véã.
 BÛõã Dư ùÛ:
Tư ø BÛõã Tìư zùc, ỵâ đư zøèá ÂÛï Léèá ïéáè ỉư zïè ỵìêè méäỵ đéÛïè
ỵìãefè èïùã đÛù ỉÛáè ìÛ bzø bãekè íẽ đư Û ỵÛ ỵzùã BÛõã Dư ùÛ. Náư zøã òư Û kek ỉÛïã
ìÛèèá ízû dó céù ỵêè BÛõã Dư ùÛ ỉÛø vì ỵìư zùc đÛâó ỵìãefè èïùã èâéâ ìÛ bãekè ìÛáỵ
èâãefï èâư õèá cÛâó dư ùÛ dÛïã (méäỵ ỉéÛïã cÛâó céù âư zèá ỵâzm èâư áÛïé
èếp âéÛqc èÛøèá âư zèá) ỵéûÛ âư zèá ỵâzm èáÛùỵ méäỵ vïøèá. Cïõèá céù
ỵâek dé mïøã âư zèá đéù đÛõ qïóếè ìïõ bư zùc câÛâè dï kâÛùcâ vÛø cÛùc ỉÛõèá
ỵư û kâéâèá ỵâek ìzøã òÛ, èêè BÛõã Dư ùÛ céøè céù ỵêè áéïã ỉÛø BÛõã LÛõèá Dï.
BÛõã Dư ùÛ ỉÛø méäỵ bÛõã bãekè đẹp cïûÛ Vïõèá TÛøï. CÛùã đẹp zû đÛâó
kâéâèá éfè Ûøé, ỵÛáp èÛäp mÛø ỉÛø méäỵ vẻ đẹp méäèá mz, ỵâÛfm kíè.Bãekè
ỉ ỉéûã ỵìéèá cÛùc âéõm èïùã, áâefèâ đÛù, ỵÛïé èêè cÛùc vïõèá bãekè èâéû
éâm Ûáp èâư õèá mÛïcâ èư zùc èáÛfm ỵìéèá íïéáỵ đÛèá ìí ìÛùcâ, ỵâéÛèá
ỵâéÛûèá èáÛè èáÛùỵ mïøã ỵâzm đéfèá èéäã. Kâïèá cÛûèâ èÛøó ìÛáỵ âzïp vzùã
èâư õèá méáã ỵìèâ đÛfï vư øÛ câzùm èzû, âÛó ỵïÛfè ỵìÛpèá mÛäỵ cïûÛ èâư õèá
ỉư ùÛ đéâã céøè đÛèá èéfèá èÛøè âư zèá âéÛ èáÛøó cư zùã! PâíÛ ỵìêè ỵìãefè
Tìư zøèá Kâéâã Vãệỵ Bìèâ CâÛâï- Âéf Céác- Vïõèá TÛøï Téïì
HVTH: Høèá Pâư zùc Léèá 27
èïùã déïc ỵâ đÛïã ỉéä ÂÛï Léèá vư øÛ đư zïc èÛâèá cÛáp ìéäèá ìÛõã ỵâéÛùèá
đÛõèá ỉÛø cÛùc èâÛø èáâỉ, kâÛùcâ íÛïè ỵâ kãekï bãệỵ ỵâư ï đÛfó đïû ỵãệè
èáâã. X kẽ èâư õèá èáéâã câïøÛ, mãếï kâÛù èékã ỵãếèá zû Vïõèá TÛøï
èâư Nãếỵ BÛøè Tòèâ XÛù, mãếï Ôèá NÛm ÂÛûã… vzùã èââư õèá kâï cÛâó
cÛûèâ đÛfó vẻ ï ỵòcâ, ỵâÛfè bí. Náâỉ èázã, dï èáéÛïè èzã đÛâó, ỵÛ céù
cÛûm áãÛùc ỵÛâm âéfè èâẹ èâÛøèá, ỵâéÛûã mÛùã… èâư vư øÛ áéäỵ ìư ûÛ đã
èâư õèá bïïã ỵìÛfè ï ïÛáỵ. Céù ỵâek èéùã, èếï èâư Ûã đéù đÛõ đếè Vïõèá TÛøï
cÛùcâ đÛâó dÛpm bÛûó èÛpm, bÛâó áãzø mzùã céù dòp ỵìzû ỉÛïã, kâã ỵzùã BÛõã

Dư ùÛ íẽ kâéâèá kâéûã èáÛïc èâãêè ỵìư zùc íư ï đékã ỵâÛó kì dãệï. Đéù ỉÛø
ỵâÛøèâ qïÛû ỉÛé đéäèá vÛø íÛùèá ỵÛïé, câãèâ pâïïc ỵâãêè èâãêè đek ỵÛïé ìÛ
èâư õèá cÛûèâ qïÛè ỵïóệỵ móõ cïûÛ èâÛâè dÛâè Vïõèá TÛøï ỵìéèá ỵâzøã kóø
đékã mzùã.
 BÛõã DÛâï:
NÛèm zû pâíÛ ỵÛâó Nïùã Lzùè, déïc ỵâ đư zøèá TìÛfè Pâïù, èếï ỵíèâ ỵư ø
BÛïcâ Dãèâ, BÛõã Tìư zùc đếè BÛõã DÛâï câư øèá 3km. BÛõã DÛâï ỵìư zùc
đÛâó áéïã ỉÛø bÛõã Vïõèá MÛâó, vì ỵìêè ỵìãefè âéøè Nïùã Lzùè đéÛïè èÛøó céù
èâãefï cÛâó mÛâó méïc. VÛøé kâéÛûèá èâư õèá èÛpm đÛfï ỵâế kóû XX èÛøó,
méäỵ ỵâư zèá èâÛâè èáư zøã PâÛùp đếè Vïõèá MÛâó ỉÛäp cz ízû ỵìéfèá dÛâï
èïéâã ỵÛèm. DÛâï đư zïc ỵìéfèá ìÛáỵ èâãefï ỵìêè ỵìãefè èïùã vÛø déïc ỵâ
bãekè Vïõèá MÛâó. DÛfè dÛfè ỵâ ỵâzøã áãÛè ỵêè Vïõèá MÛâó đư zïc ỵâÛó
ỵâế bÛèèá BÛõã DÛâï.
NáÛøó èÛó, pâÛïm vã BÛõã DÛâï đư zïc mzû ìéäèá âzè, bÛé áéfm
èâư õèá vòèâ èâéû kâéÛûèá áãư õÛ Nïùã Lzùè. Dé èÛèm bêè ỵìãefè èïùã Ûpè
íÛùỵ ìÛ bãekè, BÛõã DÛâï đư zïc kãếè ỵÛïé bzûã èâãefï vòèâ èâéû òãèâ òÛéè,
èâư õèá áéäp đÛù èâéû ò áãư õÛ ỵìãefè cÛùỵ vÛøèá, cÛùỵ ỵìÛéèá mòè mÛøèá.
CÛùc bÛõã ỵÛém zû đÛâó kíè áãéù, èâãefï đéÛïè bãekè íÛùỵ câÛâè èïùã ỵÛïé ỵâÛøèâ
èâư õèá vÛùcâ đÛù dư ïèá đư ùèá âéÛqc ỵâéÛã ỵâéÛûã. Tư øèá đzïỵ íéùèá bãekè véã
vef béïỵ ỵïèá ỵìÛéèá òéùÛ, ỵÛïé èêè cÛûèâ íÛéc âư õï ỵìèâ. Đư zøèá TìÛfè Pâïù
ïéáè ỉư zïè câ ỉ ỵìêè vÛùcâ èïùã, pâíÛ ỵìư zùc ỉÛø bãekè cÛû mêèâ
méâèá, pâíÛ íÛï ỉÛø èïùã ìư øèá, céû cÛâó òÛèâ ỵâÛúm. Áãư õÛ kâïèá cÛûèâ
èïùã ìư øèá òÛèâ èáÛéỵ âãệè ỉêè ỵư zïèá Đư ùc Mẹ MÛìãÛ ỵìÛéèá ỵéÛùỵ íư øèá
íư õèá bêè bãekè cÛû. Tãếèá íéùèá bãekè dÛïỵ dÛøé, ỵãếèá áãéù èáÛøè vã vïùỵ
ỵÛïé èêè méäỵ Ûâm ỵâÛèâ vư øÛ âïóêè èÛùé, vư øÛ ỵòèâ ỉãệï ỵâư ỵâÛùã ỵÛâm
âéfè.
Tìư zøèá Kâéâã Vãệỵ Bìèâ CâÛâï- Âéf Céác- Vïõèá TÛøï Téïì
HVTH: Høèá Pâư zùc Léèá 28
Déïc đư zøèá TìÛfè Pâïù, ỵìêè cÛùc âéõm èïùã, èâư õèá èáéâã câïøÛ, èáéâã
mãếï âãệè ìÛ èâư mãếï BÛø Náïõ ÂÛøèâ èékã ỵãếèá ỉãèâ ỵâãêèá. Bêè

cÛïèâ céøè céù áãếèá Náư ï ÁãÛ Léèá, qïÛèâ èÛpm èư zùc mÛùỵ èáéïỵ
ỉÛøèâ. Dï kâÛùcâ đếè đÛâó íẽ đư zïc èáâe kek vef íư ï ỵícâ áãếèá ÁãÛ
Léèá đÛfó vẻ âïóefè bí. CÛûèâ èïùã èéè ỵòèâ ỉãêï, bÛõã ỵÛém kíè đÛùé, céù
ỉẽ vì vÛäó mÛø èáÛøó èÛó BÛõã DÛâï céù èâãefï èáư zøã ỵzùã dï ỉòcâ ỵâư zûèá
èáéÛïè. Đếè BÛõã DÛâï, dï kâÛùcâ íẽ èázõ mìèâ áãéáèá èâư méäỵ đÛïé íó
đÛèá dï èáéÛïè câéáè béfèá ỉÛã ỵãêè cÛûèâ.
 Náâãèâ Pâéèá:
Tư ø Nãếỵ BÛøè Tòèâ XÛù, ỵâ đÛïã ỉéä ÂÛï Léèá qïÛ âếỵ BÛõã Dư ùÛ,
bÛõã Âư zèá Pâéèá ỉÛø ỵzùã Náâãèâ Pâéèá. Náâãèâ Pâéèá céù èáâóÛ ỉÛø
“ đéùè áãéù”, èáư zøã ỵÛ céøè áéïã ỉÛø mïõã Vïõèá TÛøï. ĐÛâó ỉÛø mïõã đÛáỵ
vư zè dÛøã èâÛáỵ zû pâíÛ NÛm cïûÛ bÛùè đÛûé Vïõèá TÛøï. Náâãèâ Pâéèá
đéùè áãéù ỵâékã íïéáỵ béáè mïøÛ. Nâư méäỵ cÛùèâ ỵÛó vư zè dÛøã ìÛ bãekè,
Náâãèâ Pâéèá ỵÛïé ỵâÛøèâ âÛã bÛõã bãekè, âÛã cÛùã vòèâ ỉzùè zû âư zùèá ỵÛâó
vÛø âư zùèá đéâèá. Đéù ỉÛø bÛõã Véïèá Náïóệỵ (âÛó Ô QïÛéè) vÛø bÛõã
Âư zèá Pâéèá (zû pâíÛ ỵÛâó). XÛ òÛ èáéÛøã kâzã ỉÛø Béfèá ĐÛûé-Âéøè
BÛø.
Véïèá Náïóệỵ ỉÛø đéùè ỵìÛpèá. Nâư õèá đêm vÛøé mïøÛ ỵìÛpèá méïc,
âÛó ỉïùc âéÛøèá âéâè, bãekè zû đÛâó íÛùèá ìư ïc èâư đư zïc dÛùỵ méäỵ ỉzùp bÛïc
éùèá Ûùèâ. Bêè ỵãếèá íéùèá ìì ìÛøé, ỵìư zùc mÛqỵ bãekè íÛùèá bÛïc mêèâ
méâèá bÛé ỉÛ cïûÛ ỵìzøã mÛâó íéùèá èư zùc, cïûÛ vïõ ỵìïï véâ cïøèá, véâ ỵÛäè,
ỉÛâèá ỉÛâèá bÛó békèá ỵÛâm âéfè.
Nư zùc bãekè zû bÛõã Véïèá Náïóệỵ vÛø Âư zèá Pâéèá ìÛáỵ ỵìéèá vÛø
íÛïcâ. Bzø bãekè íỵ ỵâéÛûã, íÛâï âzè cÛùc bÛõã ỵÛém kâÛùc zû Vïõèá TÛøï. Néù
ỉÛø bÛõã ỵÛém dÛøèâ câé èáư zøã âãếï đéäèá, ỵâícâ cÛûm áãÛùc mÛïèâ ỵư ø
èâư õèá èáéïè íéùèá dÛäp défè. BÛ mÛqỵ ỵãếp áãÛùc vzùã bãekè cïûÛ Náâãèâ
Pâéèá, Âư zèá Pâéèá vÛø Véïèá Náïóệỵ ỉÛø vÛùcâ èïùã dư ïèá đư ùèá kâÛù
cÛé. Đư ùèá ỵìêè đư zøèá èâìè òïéáèá, ỵÛ cÛûm ỵâÛáó bãekè zû đÛâó òÛèâ
âzè cÛùc bÛõã ỵÛém kâÛùc, ỉéäèá áãéù vÛø mÛùỵ mẻ ỉÛï ỵâư zøèá.
CÛùcâ đÛâó kâéâèá ỉÛâï, BÛûé ỵÛøèá BÛø RòÛ-Vïõèá TÛøï đÛõ kâÛã qïÛäỵ
méäỵ câãếc ỵâïóefè bïéâè bò đÛém vÛøé èư ûÛ đÛfï ỵâế kóû XIX zû bÛõã bãekè

Âéøè BÛø-Véïèá Náïóệỵ, dư zùã đéä íÛâï 16m. Tìéèá ỵÛøï câư ùÛ đư ïèá
èâãefï ỉï, âïõ, ỵâÛïp áéám đÛáỵ èïèá, cïøèá èâư õèá đéfèá ỵãefè “ Mãèâ
MÛïèá Tâéâèá BÛûé”. 600 âãệè vÛäỵ ỵâï đư zïc ỵư ø ỵÛøï èÛøó đÛèá ỵìư èá
Tìư zøèá Kâéâã Vãệỵ Bìèâ CâÛâï- Âéf Céác- Vïõèá TÛøï Téïì
HVTH: Høèá Pâư zùc Léèá 29
bÛøó ỵÛïã BÛûé ỵÛøèá BÛø RòÛ-Vïõèá TÛøï (BÛïcâ Dãèâ). Nâư õèá cék vÛäỵ
èÛøó ỵâï âïùỵ ìÛáỵ èâãefï dï kâÛùcâ ỵzùã ỵâÛm qïÛè ỵâư zûèá èáéÛïè.




BẠCH DINH.
( Số 12 đường Trần Phú, Bãi Trước, Vũng Tàu)

B
Ûïcâ Dãèâ-méäỵ pâÛùc ỵâÛûé cïûÛ kãếè ỵìïùc “RémÛèce cÛäè
đÛïã”, méäỵ bư ùc ỵìÛèâ âéÛøèâ ỵìÛùèá ỵéïÛ ỉÛïc bêè bzø bãekè, méäỵ dã ỵícâ
ỉòcâ íư û vÛø dÛèâ ỵâÛéèá èékã ỵãếèá cïûÛ Vïõèá TÛøï.
BÛïcâ Dãèâ èÛèm pâíÛ èÛm Nïùã Lzùè, ỵìêè pâÛùé đÛøã Pâư zùc TâÛéèá
cék òư Û cïûÛ ỵìãefï Náïóễè, cÛé 27,7m íé vzùã mư ïc èư zùc bãekè, cÛùcâ
bzø câỉ âzè 50 m. Tư ø đéù đư ùèá ỵìêè ỵãefè íÛûèâ èâìè òïéáèá, ỵÛ cÛûm
áãÛùc èâư zû ỵÛfèá ỉÛfï cïûÛ méäỵ cÛé éác òÛâó dư ïèá ỵìêè mÛqỵ èư zùc bãekè,
céù ỵâek déõã ỵÛfm mÛéỵ èâìè ìÛ bÛé qïÛùỵ cÛû ỵìïèá ỵÛâm Vïõèá TÛøï. Bãekè
vÛøé èâư õèá èáÛøó èÛéèá đẹp èâìè đếè mïùỵ mÛéỵ vÛãè kâéâèá pâÛâè bãệỵ
đư zïc ìÛèâ áãzùã ỵìzøã vÛø èư zùc. Tìzøã-èư zùc âéøÛ ỵìéèá méäỵ mÛøï òÛèâ
èáÛùỵ.
Đư zøèá TìÛfè Pâïù, ìÛèâ áãzùã cïûÛ Nïùã Lzùè vÛø bzø bãekè pâíÛ ỵÛâó
èéáã ỉãefè BÛõã Tìư zùc vÛø BÛõã DÛâï. Đếè mïõã Âéøè Náư ï céù âÛã ỉéáã ỉêè
BÛïcâ Dãèâ. Méäỵ đư zøèá câÛïó ïéáè qïÛèâ dư zùã ìư øèá ỵếcâ cÛé èãêè
dÛøèâ câé òe âzã ỉêè đếè ỵãefè íÛûèâ. Méäỵ đư zøèá ỵÛm cÛáp cék òư Û,

òÛâó dư ïèá cïøèá ỵâzøã vzùã èáéâã èâÛø, 146 bÛäc, kíè đÛùé dư zùã vư zøè íư ù
èáïõ íÛéc ỵâzm èáÛùỵ – vư zøè íư ù BÛïcâ Dãèâ vÛøé ỉéÛïã ỉzùè èâÛáỵ vÛø cÛé
èãêè èâÛáỵ ỵìéèá ỉÛøèá béâèá íư ù Vïõèá TÛøï.
BÛïcâ Dãèâ cÛé 19m céù bÛ ỵÛfèá. TÛfèá âÛfm dïøèá câé vãệc èÛáï
èư zùèá vÛø âệ ỵâéáèá kâí câư ùÛ. TÛfèá ỵìệỵ dïøèá ỉÛøm kâÛùèâ ỵãếỵ. TÛïã
đÛâó céøè bÛøã ỵìí èâư õèá âãệè vÛäỵ cék òư Û ỵìÛèá ỵìí èéäã ỵâÛáỵ èáéâã èâÛø,
èâư íéèá bìèâ “BÛùcâ đãekï câÛfï Pâïïèá” (íư ù m ỵìÛéèá vẽ ỉÛm, ỵâek
âãệè 100 céè câãm cÛùc ỉéÛïã vzùã èâãefï ỵư ỵâế), bìèâ cÛé 135cm,
đư zïc ỉÛøm vÛøé cïéáã đzøã èâÛø TâÛèâ-Tìïèá Qïéác; béä ỵìÛøèá kóû
ÂéÛøèá ÁãÛ áâã èãêè đÛïã “KâÛûã Đòèâ TÛâè DÛäï” (1921); cÛqp èáÛø véã
Tìư zøèá Kâéâã Vãệỵ Bìèâ CâÛâï- Âéf Céác- Vïõèá TÛøï Téïì
HVTH: Høèá Pâư zùc Léèá 30
câÛâï Pâã dÛøã 170cm, èÛqèá 43 ká; béä “TÛm ĐÛ” èáïõ ỵâÛùã “Pâư zùc-
Léäc-Tâéï”ỵâÛèâ ỵâéÛùỵ, íÛéc íÛûé đÛqỵ ỵìêè Ûùè ỵâư … TÛfèá ỉÛfï kâéÛùèá
đÛïỵ dÛøèâ câé vãệc èáâỉ èázã.
DÛïé qïÛèâ BÛïcâ Dãèâ, câïùèá ỵÛ kâéâèá kâéûã èáÛïc èâãêè vef ỵÛùm
bư ùc ỵư zïèá đÛù bÛùè ỵâÛâè áÛéè ỵìêè méäỵ đư zøèá ỵâÛúèá bÛé qïÛèâ bÛ
mÛqỵ ỵư zøèá câíèâ cïûÛ èáéâã èâÛø. Céù ỉẽ đÛâó ỉÛø cÛùc bư ùc ỵư zïèá câÛâè
dïèá vef èâư õèá dÛèâ èâÛâè ỵìéèá ỉòcâ íư û. ÂÛfï âếỵ ỵư zïèá đefï mÛèá
pâéèá cÛùcâ cïûÛ èáâệ ỵâïÛäỵ Âó-ỉÛ cék đÛïã. Bïékã íÛùèá ỉïùc mÛqỵ ỵìzøã
ỉêè âéÛqc kâã ỵìzøã câãefï òế béùèá, èâư õèá đư zøèá vãefè ỵìÛèá ỵìí éáp
pâÛûè qïÛèá íÛéc vÛøèá íÛùèá ỉêè ỉÛáp ỉÛùèâ íÛï èâư õèá bư ùc ỵư zïèá ỉÛø kóù
âéïÛ câÛâè dïèá đéáã òư ùèá ỵìêè èefè câãm céâèá vÛø íéùèá èư zùc ỵìÛùèá ỉệ
ỵâÛäỵ âÛáp dÛãè vÛø kóø dãệï…
Tìéèá méäỵ bÛøã bÛùé cïûÛ èáư zøã PâÛùp èÛpm 1902 đÛõ vãếỵ vef BÛïcâ
Dãèâ èâư íÛï: “zû ỵìêè èáéïè èïùã pâíÛ bÛéc, bãệỵ ỵâư ï cïûÛ TéÛøè qïóefè
Đéâèá Dư zèá đư zïc òÛâó dư ïèá ỵìêè đéä cÛé âzè 20m mÛø òư Û kãÛ ỉÛø
méäỵ ỉư ïc ỉư zïèá NÛm bÛûé vệ, ỵéïÛ ỉÛïc áãư õÛ áâefèâ bãekè vÛø èékã bÛäỵ
ỵìÛéèá ỵéÛùỵ ỵìêè èefè ỵéáã íÛãm cïûÛ kâï ìư øèá. Tìêè íư zøè èïùã ỵéÛøè ỉÛø
cÛâó céáã bÛé qïÛèâ, èáư zøã ỵÛ câãÛ cÛéỵ ỵâÛøèâ èâư õèá ỉéáã đã ỵư ø kâï

vư zøè mÛø èâÛùèâ đư zøèá cïéáã cïøèá mÛáỵ âïùỵ vÛøé ỵìéèá èïùã, ỵìéèá kâã
mÛqỵ bÛèèá bÛè đÛfï đÛõ bãếè ỵâÛøèâ èâư õèá ỵâÛûm céû òÛèâ. Méäỵ dÛõó
cÛfï ỵâÛèá móõ ỵâïÛäỵ ỵư ø ỵìêè vư zøè vòè òïéáèá èéáã ỉãefè dãèâ ỵâư ï vzùã
èáéâã èâÛø céù dÛùèá dÛáp èâí èâÛûèâ ỉÛø èzã đÛqỵ pâéøèá ỉÛøm vãệc cïûÛ
TéÛøè qïóefè” (èáéâã èâÛø đư zïc èéùã ỵzùã Ûáó céù ỉẽ ỉÛø vÛpè pâéøèá BÛûé
ỵÛøèá BÛø RòÛ- Vïõèá TÛøï âãệè èÛó).
Câé đếè èÛó èáư zøã Vïõèá TÛøï vÛãè céøè ỉư ï áãư õ ỵìéèá kóù ư ùc cÛùc
ỵêè áéïã cïûÛ BÛïcâ Dãèâ ỉÛø Dãèâ Ôèá Tâư zïèá, Bãệỵ ỵâư ï TìÛéèá, âéÛqc
ỵâ áéác TÛâó ỉÛø VãỉỉÛ BỉÛècâe (áâã ỵìêè đÛù cÛkm ỵâÛïcâ áÛéè zû
cékèá). NáéÛøã ìÛ èéù céøè céù ỵêè VãỉỉÛ dï Áéïvèẹì (Dãèâ TéÛøè
qïóefè). Tâ èâãefï èáïéfè ỵÛøã ỉãệï, BÛïcâ Dãèâ đư zïc kâzûã céâèá
òÛâó dư ïèá vÛøé èÛpm 1898 (cïøèá ỵâzøã vzùã èâư õèá kãếè ỵìïùc ỵÛfm czõ
èâư NâÛø âÛùỵ ỉzùè ÂÛø Néäã, NâÛø ỵâzø Đư ùc BÛø vÛø NâÛø âÛùỵ ỉzùè SÛøã
Áéøè). Nâư đéÛïè ỵìícâ ỵìêè đÛõ èéùã, BÛïcâ Dãèâ đư zïc òÛâó dư ïèá dïøèá
ỉÛøm èzã èáâỉ èázã câé TéÛøè qïóefè Đéâèá Dư zèá PÛïỉ Déïm.
Têè cïûÛ bãệỵ ỵâư ï BỉÛècâe-“TìÛéèá”, ỉÛø ỵêè céè áÛùã óêï cïûÛ èáÛøã
TéÛøè qïóefè. Đek câïÛkè bò câé méäỵ BÛïcâ Dãèâ -Vïõèá TÛøï ỵìzû