Hệ thống tài chính là tổng thể các
hoạt động tài chính trong các lĩnh
vực khác nhau của nền kinh tế
quốc dân, nhưng có quan hệ hữu
cơ với nhau về việc hình thành và
sử dụng các quỹ tiền tệ ở các chủ
thể kinh tế - xã hội hoạt động trong
lĩnh vực đó.
Hệ thống tài chính bao gồm:
Thị trường tài chính
Ngân sách nhà nước
Tài chính doanh nghiệp
tài chính dân cư
Tài chính của các tổ chức tài
chính(tín dụng, công ty tài chính, bảo
hiểm…)
Các thành phần này có quan hệ mật
thiết với nhau, hỗ trợ và thúc đẩy sự
phát triển của tài chính.
Sơ đồ hệ thống tài chính
1.Thị trường tài chính
Thị trường tài chính là nơi diễn ra các hoạt
động trao đổi, mua bán quyền sử dụng các
nguồn tài chính thông qua những phương
thức giao dịch và công cụ tài chính nhất định.
Thị trường tài chính là tổng hòa các quan hệ
cung cầu về vốn trong nền kinh tế.
Đây cũng là một bộ phận quan trọng bậc nhất
trong hệ thống tài chính, chi phối toàn bộ hoạt
động của nền kinh tế hàng hóa. Thị trường tài
chính phát triển góp phần thúc đẩy mạnh mẽ
sự phát triển kinh tế xã hội của một quốc gia.
Chức năng của thị trường tài chính
Chức năng dẫn nguồn tài chính từ những
chủ thể có khả năng cung ứng nguồn tài
chính đến những chủ thể cần nguồn tài
chính:
Chức năng cung cấp khả năng thanh khoản
cho các chứng khoán;
Chức năng cung cấp thông tin kinh tế và
đánh giá giá trị của doanh nghiệp
Hệ thống tài chính quốc gia:
Vai trò của thị trường tài chính
Thị trường tài chính thu hút, huy động các
nguồn tài chính trong và ngoài nước, khuyến
khích tiết kiệm và đầu tư;
Thị trường tài chính góp phần thúc đẩy, nâng
cao hiệu quả sử dụng tài chính;
Thị trường tài chính thực hiện chính sách tài
chính, chính sách tiền tệ của nhà nước
2.Ngân sách nhà nước
Ngân sách nhà nước là bảng liệt kê các
khoản thu, chi bằng tiền trong một giai đoạn
nhất định của quốc gia.
Ngân sách nhà nước bao gồm ngân sách
trung ương và ngân sách địa phương.
![]()
Ngân sách nhà nước là bộ phận chủ yếu của
hệ thống tài chính quốc gia.
Nó bao gồm những quan hệ tài chính nhất định
trong tổng thể các quan hệ tài chính quốc gia,
cụ thể:
Quan hệ tài chính giữa nhà nước và công dân;
Quan hệ tài chính giữa nhà nước với doanh
nghiệp;
Quan hệ tài chính giữa nhà nước với tổ chức
xã hội;
Quan hệ tài chính giữa nhà nước với quốc tế.
Vai trò của Ngân sách nhà nước
Điều tiết trong kinh tế, thúc đẩy phát
triển kinh tế. Ngân sách nhà nước là
công cụ định hướng hình thành
cơ cấu kinh tế mới, kích thích phát
triển sản xuất kinh doanh và chống
độc quyền.
Giải quyết các vấn đề xã hội.
Góp phần ổn định thị trường, chống
lạm phát, bình ổn giá cả thị trường
hàng hoá
3.Tài chính doanh nghiệp
Tài chính doanh nghiệp là một bộ phận trong
hệ thống tài chính, tại đây nguồn tài chính
xuất hiện và đồng thời đây cũng là nơi thu
hút trở lại phần quan trọng các nguồn tài
chính doanh nghiệp. Tài chính doanh nghiệp
có ảnh hưởng lớn đến đời sống xã hội, đến
sự phát triển hay suy thoái của nền sản xuất.
![]()
Vai trò của tài chính doanh nghiệp
Tài chính doanh nghiệp là công cụ huy động
đầy đủ và kịp thời các nguồn tài chính nhằm
đảm bảo cho hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp.
Tài chính doanh nghiệp có vai trò trong việc
tổ chức sử dụng vốn tiết kiệm và hiệu quả.
Tài chính doanh nghiệp có vai trò là đòn bẩy
kích thích và điều tiết sản xuất kinh doanh.
Tài chính doanh nghiệp là công cụ giám sát,
kiểm tra chặt chẽ hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp.
4.Tài chính của các tổ chức tài
chính
Trong kinh tế tài chính , một tổ chức tài
chính là một tổ chức cung cấp dịch vụ tài
chính cho các thành viên hay khách hàng.
Các tổ chức tài chính bao gồm: tín dụng,
công ty tài chính, bảo hiểm…
Công ty tài chính là loại hình tổ chức tín dụng
phi ngân hàng, với chức năng sử dụng vốn tự
có, vốn huy động và các nguồn vốn khác để
cho vay, đầu tư; cung ứng các dịch vụ tư vấn
về tài chính, tiền tệ và thực hiện một số dịch vụ
khác theo quy định của pháp luật, nhưng
không được làm dịch vụ thanh toán, không
được nhận tiền gửi dưới 1 năm.
Quỹ tín dụng là toàn bộ các ngân hàng trong
hệ thống ngân hàng hoạt động trên lãnh thổ
Việt nam (ngân hàng nhà nước, ngân hàng
thương mại cổ phần, ngân hàng 100% vốn
nước ngoài, các chi nhánh của ngân hàng
nước ngoài).
- Các quỹ tín dụng nhân dân được ngân hàng
nhà nước cho phép hoạt động theo luật ngân
hàng.
![]()
Bảo hiểm là những quan hệ kinh tế
gắn liền với quá trình hình thành, phân
phối và sử dụng các quỹ tập trung - quỹ
bảo hiểm - nhằm xử lý các rủi ro, các
biến cố.
Bảo hiểm bảo đảm cho quá trình tái sản
xuất và đời sống của xã hội được diễn
ra bình thường.
![]()
Vai trò của bảo hiểm
Bảo toàn vốn sản xuất kinh doanh và ổn định
đời sống của người tham gia bảo hiểm;
Đề phòng và hạn chế tổn thất;
Bảo hiểm là một công cụ tín dụng;
Góp phần thúc đẩy phát triển quan hệ kinh tế
giữa các nước thông qua hoạt động tái bảo
hiểm.
5. Tài chính dân cư:
Tài chính dân cư bao gồm: tài chính hộ gia
đình và các tổ chức xã hội.
Tài chính hộ gia đình là quan hệ tài chính trực
tiếp đáp ứng nhu cầu vật chất, tinh thần và
các nhu cầu xã hội cho các tầng lớp dân cư.
Dẫu khi có được thu nhập từ các nguồn khác
nhau, mỗi gia đình thường xuyên phải chi tiêu
mua sắm hàng hóa và dịch vụ
Các tổ chức xã hội bao gồm: các tổ chức
từ thiện, nhân đạo, các tổ chức thương
mại và các nhóm lợi ích được công
nghiệp tài trợ …
Các tổ chức phi chính phủ ra đời với
nhiều mục đích khác nhau, thông thường
nhằm đẩy mạnh các mục tiêu chính trị
và/hay xã hội như bảo vệ môi trường
thiên nhiên khuyến khích việc tôn trọng
các quyền con người , cải thiện mức
phúc lợi cho những người bị thiệt thòi,
hoặc đại diện cho một nghị trình đoàn
thể.