7 kinh nghiệm bảo hộ và xây dựng thương hiệu
1. Đăng ký bảo hộ sớm và khai thác tất cả các thành tố
thương hiệu nhằm củng cố bản sắc thương hiệu Các thành
tố thương hiệu có thể bao gồm tên thương hiệu, nhãn hiệu
(trademark),
1. Đăng ký bảo hộ sớm và khai thác tất cả các thành tố
thương hiệu nhằm củng cố bản sắc thương hiệu
Các thành tố thương hiệu có thể bao gồm tên thương hiệu,
nhãn hiệu (trademark), tên thương mại (tradename), biểu
trưng (logo), kiểu dáng công nghiệp, giải pháp hữu ích/sáng
chế, bản quyền tác giả, khẩu hiệu, đoạn nhạc… Tóm lại là
tất cả những gì giúp tạo ra sự khác biệt giữa thương hiệu
của doanh nghiệp với các thương hiệu khác trên thị trường.
Việc đầu tiên cần làm là đăng ký độc quyền các thành tố
thương hiệu của mình càng sớm càng tốt. Luật về sở hữu
công nghiệp của Việt Nam theo nguyên tắc “first to file”
dành ưu tiên cho người đăng ký trước (chứ không phải là
“first to use” dành ưu tiên cho người sử dụng trước như ở
Mỹ), do đó đợi đến lúc bị người khác đăng ký trước thì sẽ
mất thương hiệu hoặc sẽ tốn kém và mất thời gian để đòi
lại được quyền của mình, dẫn đến mất cơ hội kinh doanh.
2. Lưu trữ đầy đủ các bằng chứng sử dụng thương hiệu
trong hoạt động thương mại
Các bằng chứng “sử dụng rộng rãi” có thể được Cục Sở
hữu Công nghiệp chấp nhận là: bằng chứng sử dụng liên
tục từ trước (như mẫu bao bì có ghi ngày sản xuất từ trước,
giấy chứng nhận/đăng ký chất lượng/vệ sinh an toàn thực
phẩm…), kết quả doanh số, mạng lưới đại lý, số lần/chi phí
và mẫu quảng cáo trên báo chí và tivi, tham gia các hội
chợ, kết quả điều tra người tiêu dùng kiểu như “danh hiệu
Hàng Việt Nam chất lượng cao”.
Việt Nam đã bắt đầu có quy định về “công nhận nhãn hiệu
nổi tiếng” (là nhãn hiệu được sử dụng liên tục cho sản
phẩm - dịch vụ có uy tín khiến cho nhãn hiệu đó được biết
đến một cách rộng rãi). Được công nhận là nhãn hiệu nổi
tiếng sẽ rất thuận lợi cho việc bảo hộ, như việc xét nghiệm
“tương tự” để cấp bằng bảo hộ cho nhãn hiệu khác sẽ khắt
khe hơn, được bảo hộ trong mọi loại sản phẩm - dịch vụ…
3. Đưa điều khoản về thương hiệu vào tất cả các hợp
đồng đại lý, liên doanh liên kết, thay đổi tổ chức công
ty, trong quan hệ công ty mẹ - công ty con
Tình trạng các đại lý, các đối tác liên doanh liên kết lạm
dụng, tìm cách “nẫng tay trên” thương hiệu diễn ra khá phổ
biến, ở cả trong nước và nước ngoài. Việc đưa các điều
khoản về phạm vi sử dụng, phạm vi nhượng quyền (nếu
có), cấm đăng ký tại một nước thứ ba, bắt buộc phải thông
báo trước và phải được “chính chủ” chấp nhận trước khi sử
dụng thương hiệu trong bất cứ trường hợp nào… là rất cần
thiết để ngăn ngừa các hành vi lạm dụng và là chứng cứ khi
xảy ra tranh chấp. “Phòng” bao giờ cũng hữu hiệu hơn là
“chống”.
Khi thay đổi người góp vốn, khi thực hiện cổ phần hóa, khi
chia tách - sáp nhập - giải thể doanh nghiệp… bắt buộc
phải có các hợp đồng về chuyển nhượng quyền sử dụng và
sở hữu thương hiệu (hợp đồng license) để tránh mọi rắc rối
về sau.
Trong quan hệ công ty mẹ - công ty con, quan hệ giữa các
công ty cùng một tập đoàn, cùng tổng công ty cũng cần xác
định rõ chủ quyền và cách thức chuyển giao quyền liên
quan đến thương hiệu.
4. Tạo bản sắc thương hiệu bằng cách sử dụng nhất
quán các thành tố thương hiệu.
Cần nhất quán về vị trí sử dụng và về màu sắc, cách viết,
font chữ, tỷ lệ, cách kết hợp… các thành tố thương hiệu.
Trong doanh nghiệp nên xây dựng một quy chế hoặc sổ tay
sử dụng thương hiệu để mọi người, mọi nơi đều hiểu và sử
dụng thống nhất.
Theo thời gian, có thể điều chỉnh các thành tố thương hiệu
cho phù hợp với điều kiện thị trường mới.
5. Thường xuyên theo dõi thông tin và xử lý sớm mọi sự
lạm dụng thương hiệu
Cục Sở hữu Công nghiệp hằng tháng xuất bản cuốn “Công
báo sở hữu công nghiệp” công bố tất cả các nhãn hiệu, kiểu
dáng, giải pháp hữu ích, sáng chế được bảo hộ, sắp tới sẽ
công bố cả các đơn đăng ký. Một mục đích của việc công
bố là tạo cơ hội cho các doanh nghiệp có thể phản đối,
khiếu nại việc cấp văn bằng bảo hộ. Doanh nghiệp cần tận
dụng cơ hội phân tích, nhận dạng những thương hiệu nào
có thể gây nhầm lẫn, tương tự với mình để kịp thời bảo hộ
cho thương hiệu của mình.
6. Xây dựng thương hiệu trên Internet
Nên tham khảo ý kiến của những chuyên gia về phát triển
thương hiệu khi xây dựng trang web, không nên phó thác
hoàn toàn cho những nhà thiết kế trang web chỉ thiên về
trình bày trang trí mỹ thuật sao cho đẹp.
7. Bổ sung chức năng quản lý thương hiệu trong doanh
nghiệp
Thương hiệu là tài sản quý của doanh nghiệp. Do đó, bên
cạnh các chức năng quản lý thông thường (nhu quản lý tài
chính, quản lý nhân sự, quản lý chất lượng…) cần bổ sung
chức năng “quản lý thương hiệu” trong doanh nghiệp với
những con người, trách nhiệm quyền hạn cụ thể, điều kiện
làm việc và ngân sách hoạt động cụ thể.