Một đế quốc không có nhu cầu docx
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (125.84 KB, 5 trang )
Những phát hiện về vạn vật và con người
Một đế quốc không có nhu cầu
Các lực lượng hàng hải của phương Tây không bao giờ chỉ bằng
lòng với sự thừa nhận của những nước khác bằng lễ nghi suông mà thôi.
Ngay từ thời kỳ đầu, họ luôn đi tìm kiếm những gì họ thiếu. Nhưng vào
thời Trình Hạo đầu đời nhà Minh, người Trung Hoa không có những
nhu cầu như thế.
Các lực lượng hàng hải của phương Tây không bao giờ chỉ bằng lòng
với sự thừa nhận của những nước khác bằng lễ nghi suông mà thôi. Ngay từ
thời kỳ đầu, họ luôn đi tìm kiếm những gì họ thiếu.
Để tìm kiếm các loại dầu thơm của Ả Rập, tơ lụa của Trung Hoa và
gia vị của Ấn Độ, những nhà hàng hải của Đế Quốc Rôma cổ đại đã lùng sục
khắp Ấn Độ Dương. Các đồng tiền kẽm của Rôma rải rắc khắp châu Á và
những kho báu của triều đại nhà Hán được trở về Rôma.
Vào đầu thế kỷ 19, khi bạc của đế quốc Anh chảy vào phương Đông
để đổi lấy tơ lụa, trà, sơn mài, thì công ty Anh British East India Company
đã khôn khéo đưa vào món hàng mới là thuốc phiện mà họ có thể đưa từ Ấn
Độ vào Trung Hoa để làm một phương tiện trao đổi mới. Tuy giải quyết
được vấn đề ngoại thương của mình, nhưng họ đã dọn đường cho cuộc
Chiến tranh Nha Phiến (1839-42) dẫn tới cuộc xâm lăng Trung Hoa.
Nhưng vào thời Trình Hạo đầu đời nhà Minh, người Trung Hoa không
có những nhu cầu như thế. Các đặc sản châu Âu như vải len và rượu cũng ít
hấp dẫn đối với người Trung Hoa. Những lời tuyên bố của Trình Hạo tự phụ
rằng các nước khác không có gì để cho Trung Hoa ngoài sự thần phục và
tình hữu nghị.
Công cuộc thám hiểm của Trung Hoa đã trở nên lố bịch không phải vì
thái độ đạo đức mà là vì thái độ tự mãn của họ. Họ coi sự tham lam tìm kiếm
những sản phẩm ngoại lai là một trọng tội và họ tuyệt đối tin tưởng ở bản
tính vô cầu của mình.
Suốt nhiều thế kỷ, người Trung Hoa luôn kiên trì chống lại những sự
thèm muốn ngoại lai, một thứ bệnh truyền nhiễm của phương tây.
Khi đại diện ngoại giao đầu tiên của nước Anh, Ngài Macartney, đến
Bắc Kinh để mở nền thương mại với Trung Hoa, câu trả lời của hoàng đế
Mãn Châu đã gây thất vọng. "Chúng tôi không thiếu gì cả", hoàng đế nhận
định năm 1793, "như phái đoàn của các ông và mọi người đều thấy rõ.
Chúng tôi không bao giờ lưu trữ nhiều hàng hóa ngoại bang và chúng tôi
cũng không cần có thêm những sản phẩm của quý tộc".
Công trình hàng hải của Trình Hạo đã phát triển nhanh một cách kỳ lạ
bao nhiêu, thì cũng đã chấm dứt một cách đột ngột bấy nhiêu. Giá như Trình
Hạo có được một đoàn người kế tục như Colômbô đã có những Vespucci,
Balboa, Magellan, Cabot, Cortese và Pizarro, thì chắc hẳn lịch sử thế giới đã
khác đi rất nhiều.
Nhưng Trình Hạo không có người tiếp nối và hoạt động hàng hải của
Trung Hoa cũng suy tàn đột ngột. Và tinh thần thám hiểm luôn luôn là một
cái gì xa lạ đối với Trung Hoa.
Tinh thần bế quan tỏa cảng của Trung Hoa đã có từ lâu đời. Bức Vạn
Lý Trường Thành được xây dựng vào thế kỷ 3 trước C.N., đã được tôn tạo
vào thời nhà Minh, thời của Trình Hạo.
Đây là một công trình độc nhất vô nhị trên thế giới cả về kích thước
lẫn thời gian. Nó có vô vàn cách cắt nghĩa khác nhau. Một trong các cách cắt
nghĩa đó là bức tường ngăn cấm không cho người dân được vượt ra ngoài
lãnh thổ. Người Trung Hoa nào bị phát hiện có mặt ở nước ngoài đều là bất
hợp pháp và những khách du lịch liều lĩnh đi ra nước ngoài sẽ phải xử trảm.
Chuyến du hành thứ bảy của Trình Hạo là chuyến du hành cuối cùng
của Trung Hoa. Khi ông trở về nước năm 1433 cũng là lúc chấm dứt những
cuộc thám hiểm đường biển có tổ chức của Trung Hoa. Một chiếu chỉ của
vua ban hành năm ấy và các năm tiếp theo (1449, 1452) đã gia tăng những
hình phạt tàn bạo đối với những người Trung Hoa dám đi ra nước ngoài.
Người Trung Hoa từ xa xưa đã phát triển ý niệm về thế giới đại đồng
đặt họ vào trung tâm của thiên hạ. Vì các hoàng đế nhà Minh là những Thiên
Tử, nên tất nhiên họ là những hoàng thượng và chủ tể tối cao của mọi dân
tộc khác trên thế giới.
Thế nên hiển nhiên là tất cả những dân tộc khác đều phải thần phục
Trung Hoa. Và hiển nhiên người Trung Hoa chẳng có gì phải đón nhận từ
người nước ngoài!
Trong khi người châu Âu vượt biển đi ra bên ngoài với niềm say mê
và hoài bão to lớn, thì người Trung Hoa bị bó chặt trong đất nước của mình.
Tự giam hãm trong bức Vạn Lý Trường Thành vừa theo nghĩa đen vừa theo
nghĩa bóng, Trung Hoa tránh gặp điều bất ngờ.
Lý thuyết chính thống của Khổng giáo từ thế kỷ 2 đã xác định thái độ
hướng nội của người Trung Hoa. Họ không cảm thấy có động cơ vượt biển
để đi tìm những miền đất xa lạ.
Tuy được trang bị đầy đủ những kỹ thuật, đầu óc và tài nguyên của
đất nước để trở thành những nhà khám phá, thế mà người Trung Hoa lại để
người khác khám phá ra mình.
