MẠCH HỌC LỜI NÓI ĐẦU pps
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (90.62 KB, 5 trang )
MẠCH HỌC
LỜI NÓI ĐẦU
Trong lâm sàng thực nghiệm, đối với các thầy thuốc YHCT, một
trong những yếu tố chẩn đoán được coi là khó nhất, đó là việc xem mạch.
Mạch tượng (hình thể của mạch) vừa là thực tại (sờ, bắt được) nhưng cũng
rất trừu tượng. Xét về từng ý nghĩa của mạch, mỗi loại mạch có thể chủ một
loại bệnh khác nhau. Ngoài ra mạch ở các vị trí khác nhau cũng biểu hiện
bệnh lý khác nhau. Thí dụ: Mạch Trầm (thuộc Thận-Thủy), nếu ở vị trí bộ
xích bên tay trái (bộ vị của Thận) thì rất tốt nhưng nếu ở vị trí bộ thốn tay
trái (thuộc Tâm) lại rất nguy hiểm, vì đó là biểu hiện của thủy khắc hỏa,
bệnh nặng hơn Muốn hiểu tại sao cũng mạch Trầm, ở bộ vị này thì tốt, ở
bộ vị khác lại xấu đòi hỏi phải hiểu biết về y lý
Sách chuyên đề về mạch bằng tiếng Việt hiện nay tương đối rất ít và
ngay cả trong các sách giáo khoa cũng chỉ bàn sơ qua về các bộ mạch, khó
đáp ứng được nhu cầu ngày càng có chiều hướng muốn nghiên cứu sâu hơn
về YHCT (trong đó có mạch học).
Vì vậy, trong tinh thần nghiên cứu, học hỏi, chúng tôi cố gắng tổng
hợp lại các sách mạch (đa số dựa theo các sách mạch bằng tiếng Hán) xưa và
nay, sắp xếp lại thành hệ thống trong từng vấn đề chuyên sâu về mạch.
Nội dung của từng mạch được triển khai dưới 9 tiêu đề:
1- Đại Cương: Nêu lên phần xuất xứ hoặc định nghĩa về từng loại
mạch đó.
2- Mạch Tượng: Cách mô tả hoặc hình vẽ biểu diễn của các mạch đó
theo các sách chuyên khoa. Trong phần này, chúng tôi giới thiệu thêm (nếu
có thể) hình vẽ biểu diễn của các mạch đó theo những sách mạch hiện đại:
trình bày đường biểu diễn mạch qua các dạng sóng, được đo bằng các máy
tương đối hiện đại, giúp người đọc có được sự so sánh hoặc dễ nhận xét về
các sóng mạch.
3- Nguyên Nhân Phát Sinh Mạch: Dựa theo quan điểm của các sách
xưa và nay, theo YHCT lẫn YHHĐ. Thí dụ: Nguyên nhân phát sinh ra mạch
PHÙ:
+ Theo YHCT có thể do tà khí xâm nhập vào 3 kinh dương bức
bách mạch Khí ra ngoài
+ Theo YHHĐ có thể do lượng máu của tim tống ra được tăng lên
Những quan niệm tuy khác nhau giữa hai nền YHCT và YHHĐ có thể
gíup người đọc hiểu rõ hơn về nguyên nhân phát sinh ra loại mạch đó.
4- Mạch Chủ Bệnh: Mỗi mạch, tùy từng bộ vị (thốn, quan xích) khác
nhau, có thể biểu hiện loại bệnh chứng khác nhau Các y gia, qua kinh
nghiệm, đã ghi chép tương đối khá đầy đủ ở đây, chúng tôi chỉ tổng hợp
lại và sắp xếp theo thứ tự thời gian của các tác phẩm trích dẫn. Thí dụ cũng
về mạch PHÙ, theo lịch sử phải kể đến sách Nội Kinh Tố Vấn rồi đến
Thương Hàn Luận, Kim Quỹ
5- Mạch Chủ Kiêm Mạch Bệnh: Mỗi mạch, khi kết hợp với mạch
khác, có thể đem lại ý nghĩa bệnh lý khác nhau. Thí dụ: mạch Phù Sác chủ
cảm phong nhiệt nhưng Phù Khẩn lại chủ cảm phong hàn
6- Mạch Và Trị Liệu: Qua kinh nghiệm, các nhà mạch học đã tổng
hợp được các phác đồ điều trị cho từng loại mạch, làm cơ sở cho việc lập
luận và nghiên cứu về mạch.
7- Các Lời Bàn Về Mạch: Trình bày các quan điểm riêng của các sách
về mạch có uy tín, kể cả những lời bình luận, tranh cãi giúp hiểu sâu hơn
về ý nghĩa và ứng dụng của các loại mạch đó trong nghiên cứu và trị liệu.
8- Các Y Án Liên Quan Đến Mạch: Nêu lên những kinh nghiệm thực tiễn
của các danh y và đó cũng là cách hay nhất để hiểu rõ hơn về lý luận và ứng
dụng mạch trong chẩn đoán và trị liệu.
9- Sự Liên Hệ: (nếu có) giữa mạch đó với các mạch khác giúp cho dễ
nhận xét và dễ nhớ.
Vì tài liệu có hạn, sự hiểu biết có chừng mực mà đề tài về mạch quá
rộng chắc chắn trong lúc biên soạn khó tránh khỏi thiếu sót, rất mong nhận
được những ý kiến đóng góp để việc biên soạn được tốt đẹp và hoàn hảo
hơn.
